Schaakrubrieken weekend 28 januari 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
In het museum
Op een bekende foto van Annelies Romein uit 1947 zie je de familie Van het Reve op een brug over de Amstel. Karel van het Reve, zijn vrouw met hun pasgeboren dochter in haar armen en Karels ouders lijken een blije en hechte groep. Iets van hen vandaan zit Karels jongere broer Gerard op de brugleuning. Hij kijkt de andere kant op en hij straalt uit: ik hoor hier niet bij. Afgelopen woensdag verhuisde de hoofdgroep van het Tatatoernooi voor een dag naar Haarlem, waar de spelers eerst het Frans Hals Museum bezochten. Daar werd een foto genomen die me deed denken aan die oude foto van de familie Van het Reve. Zes schakers kijken naar een schuttersstuk. Een eindje van hen vandaan staat Magnus Carlsen. Hij kijkt niet naar het schilderij, hij kijkt door het groepje van zijn collega’s heen naar onbestemde verten. Hij hoort er niet bij. Het paste bij het beeld dat in Benjamin Ree’s documentaire Magnus werd gegeven van zijn kinderjaren, toen hij gepest werd op school omdat hij anders was dan de andere kinderen. Ik ging naar die film uit plichtsgevoel en met lichte tegenzin, omdat ik niet veel verwachtte van een schaakfilm. Maar ik vond hem mooi en vaak zelfs ontroerend. De niet-schakers die ik sprak vonden dat ook. De film lijkt vooral bedoeld voor niet-schakers, maar dat mag schakers niet afschrikken. Alleen die ‘Mozart van het s c h a ke n’ waar je steeds over hoorde, daar krijgen we wel eens genoeg van. Levon Aronian, die wel goed had rondgekeken in het museum, zei na zijn overwinning op Richard Rapport dat hij op een van de schilderijen een figuur had gezien die sprekend leek op zijn eerste coach, Melikset Chatsjan, een felle aanvalsspeler. Hij had zich toen voorgenomen om die dag ter ere van zijn coach ten aanval te trekken, en dat deed hij fraai.
Levon Aronian – Richard Rapport, Tata Steel Masters, Haarlem 2017
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 De derde keer in dit toernooi dat de rebel Rapport het brave Dame-Indisch speelt. 4. g3 Lb7 5. Lg2 Le7 6. 0-0 0-0 7. Pc3 Pe4 8. Ld2 Lf6 9. Le1 Bijna altijd (bijvoorbeeld in So-Rapport, de partij die hier vorige week stond) wordt 9. Tc1 gespeeld. 9…Te8 Een moeilijk te begrijpen zet. 10. Dc2 d5 Dit leidt tot onoplosbare problemen. Bescheiden 10…Pxc3 was beter. 11. Pxe4 dxe4 12. Pd2 Lxd4 Ook 12…Dxd4 13. Pxe4 is goed voor wit. 13. Td1 Dc8 Na 13…f5 komt niet de dubieuze stukwinst 14. Pb3 c5 15. e3 e5, maar simpel 14. Pxe4 fxe4 15. Lxe4 en wit wint zijn stuk met voordeel terug. 14. Pxe4 Lc5 15. Pg5 Natuurlijk was rustig 15. Pxc5 goed voor wit, maar er zit meer in. 15…f5 16. Lxb7 Dxb7 17. Lc3 Lf8 Na 17…h6 wint wit met 18. Pxe6 Txe6 19. Td8+, maar volgens Aronian was 17…Dc6 een iets betere verdediging. 18. e4 h6
Franse opening bezorgt Adhiban eclatant succes
Met de winnaars van de Challengers, de tweede grootmeestergroep van het Tatatoernooi, loopt het zelden goed af. Een jaar later mogen ze meedoen met de grote jongens op het erepodium, waar ze zich meestal moeten schikken in een onbelangrijke bijrol. Daarna verdwijnen ze uit beeld en moeten ze geduldig wachten tot ze opnieuw worden uitgenodigd in Wijk aan Zee. De 24-jarige Indiër Baskaran Adhiban, vorig jaar winnaar van het Challengers-toernooi, leek na twee remises en twee nederlagen in de eerste vier ronden hetzelfde anonieme pad te volgen als dat van zijn voorgangers. Maar op de eerste rustdag herpakte Adhiban zich. Hij stelde vast dat hij met zijn beperkte openingenrepertoire de topspelers niet kon verontrusten en besloot ze in het vervolg van het toernooi te verrassen. Deze tactiek werkte wonderwel. In de Kuip in Rotterdam koos Adhiban tegen Karjakin voor het eerst in zijn leven de Franse opening. Het werd een eclatant succes. Karjakin offerde vergeefs een aantal pionnen en verloor met wit in 31 zetten. Een ronde later hield Adhiban So in bedwang met een frivool koningsgambiet en twee dagen later versloeg hij de Rus Andreikin vanuit de op topniveau al even zelden gekozen Weense opening. Tussendoor won Adhiban met het nodige geluk ook nog eens van de Pool Wojtaszek, zodat hij zich na die tussensprint van 3,5 uit 4 terugvond in de subtop. Hij zal het toernooi niet winnen, maar waarschijnlijk hoeft hij niet lang te wachten op een nieuwe invitatie.
Karjakin-Adhiban Rotterdam 2017
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. e5 Pfd7 5. f4 c5 6. Pf3 Pc6 7. Le3 Le7 8. Dd2 a6 9. a3 0-0 10. dxc5 Pxc5 11. Df2 Pd7 12. Pd4 Pxd4 13. Lxd4 f6 14. exf6 Lxf6 15. Lxf6 Een kritieke variant is volgens Adhiban 15. 0-0-0 e5 16. Lc5 Pxc5 17. Dxc5 exf4 15 … Dxf6 16. g3 g5! 17. 0-0-0 gxf4
Hoogte- en dieptepunten
Morgen is de slotronde van het 79e TataSteel Chess Tournament (TSCT) in Wijk aan Zee. Wat is er mooier dan een wandeling langs het strand en een bezoek aan sporthal De Moriaan waar de wereldtop en amateurspelers te zien zijn en de partijen kunnen worden gevolgd op de grote schermen. Als je wilt meepraten is er live commentaar in revalidatiecentrum Heliomare, een paar honderd meter verderop. Daar wordt vooral ingezoomd op briljante zetten en hartverscheurende blunders. Zoals
A. Giri – D. Andreikin, na 36…Tb7-b8
Anish Giri had een sterke start met allemaal plusremises. Hij had hier de winst simpel voor het oprapen met 37.e5 dxe5 38.Dh8+ Ke7 39.Dxe5+ Kf8 40.Dg7+ Ke7 41.Te2+. Echter
37.Td2? Te8 38.Dh6+ Ke7 39.e5 Het probleem is dat 39.Dxf4 Tg8 tot niets leidt. 39…Tg8 40.Dxd6+ Dxd6 41.exd6+ en remise, niemand staat meer beter.
M. Carlsen – A. Giri, na 55…Kf8-g8. Met grootmeesterlijk precisiespel had Carlsen uit een tamme opening langzaam maar zeker zijn tegenstander overmeesterd, zijn handelsmerk. Hier had hij de kroon op al dat werk kunnen zetten met een klinkklaar mat-in-drie: 56.Tc8+ Kg7 57.Tf7+ Kh6 58.Th8 mat. Opmerkelijk genoeg hadden de spelers dit tijdens de partij niet gezien. Echter 56.Lf7+?? Kh8 57.Th5+ Kg7 58.Lxe6+ Kf6 59.Th6+ Ke5 60.Lh3 Dd2+ 61.Lg2 Dxh6 62.Txc6 maar dit eindspel is niet meer te winnen ook al probeerde Carlsen het uit frustratie zeven uur lang tot zet 123. Dat kostte veel energie en beide spelers verloren hun partij in de volgende ronde! Een vreemd geval van wederzijdse blindheid deed zich ook voor bij S. Karjakin – L. Aronian. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.0-0 Pf6 5.d3 0-0 6.h3 d5 7.exd5 Pxd5 8.Te1 Le6 9.c3 Lb6 10.Lb3 f6? Zwart had vele mogelijkheden om verder te ontwikkelen zoals 10…Df6 11.Pa3 Dg6 met interessante strijd. De tekstzet is een blunder want wit kan een stuk winnen met 11.c4 P? 12.c5 Lxb3 13.Dxb3+ en Lb6 valt. Echter 11.d4? Lf7 12.dxe5 Pxe5 13.Lxd5 Lxd5 14.Pxe5 fxe5 15.Le3 en ook al is de stand nu weer geheel gelijk, Karjakin won uiteindelijk toch op zet 58.
W. So–P. Harikrishna, na 28.Te4-e3 De Amerikaan Wesley So heeft Vrouwe Fortuna aan zijn zijde. Zwart heeft volwaardige compensatie voor de kwaliteit en na 28…Pe5 29.Pf3 Pxf3+ 30.Txf3 Le4 31.Te3 f5 werken de lopers goed samen en blijft a5 een zwakke broeder. Echter 28…Pb4? 29.Pb6 Ld4 30.Te7 Pc6 31.Txb7 Pxa5 32.Td7 Pc6 33.Pb3 Lf5 34.Txd4 Pxd4 35.Pxd4 Ld3 36.Kg2 Kf8 37.Kf3 Ke7 38.Ke3 Lf1 39.Pf3 Kd6 40.Kd4 f6 41.Pd2 Le2 42.Pd5 f5 43.Pc3 Lh5 44.Pc4+ Ke6 45.f4 Kd7 46.Kc5 h6 47.Pd5 Ke6 48.Pc7+ zwart geeft op.
In de Londense Bakerstreet (waar Sherlock Holmes woonde, er staat nog een standbeeld voor hem) bevindt zich een eldorado voor de schaakliefhebber: de winkel van Chess&Bridge, waar je uurtjes kunt doorbrengen en genieten van alles wat tegenwoordig analoog en digitaal over de schaker wordt uitgestort. Dat geldt ook voor het blad Chess. Altijd aandacht voor de grote toernooien met uitvoerig geanalyseerde partijen, zoals de Chess Classic waar Giri weer menigwerf remiseerde en we kunnen natuurlijk het nodige verwachten over Tata. Daarnaast leuke rubrieken die alle aspecten van het koninklijke spel bestrijken zoals de stellingen die oplopen in moeilijkheidsgraad voor de oplossende lezers. Veel nieuws uit de schaakwereld en wie zich verbaast over Trump moet zich maar eens verdiepen in de FIDE-president Iljumzhinov (die door de schaakwereld gewoon wordt geaccepteerd). Maar daar kan Chess niets aan doen. Tata spoedt zich ten einde, veel spektakel weer en dat was wel anders 65 jaar geleden toen het nog gewoon het Hoogoven Toernooi heette. Dat ging nog zonder grote namen (geen Russen, bijvoorbeeld, die toen namens de Sovjet-Unie het schaken domineerden) met uitzondering van exwereldkampioen Max Euwe, die het toernooi dan ook met 2 punten voorsprong won voor twee redelijk sterke buitenlanders O’Kelly en Rellstab. Tien deelnemers, vijf uit eigen land onder wie Donner die toen al zijn reputatie vestigde van de blunder die tot een quickie leidt:
Fuderer-Donner
1.e4 c6 2.Pc3 d5 3.d4 dxe 4.Pxe4 Pf6 5.Pxf6 exf6 6.Lc4 De loper heette toen nog Raadsheer. Ld6 7.Pe2 0-0 8.0-0 Dc7 9.Pg3 Pbd7 10.Dh5 c5 11.Ld3 g6 12.Dh6 Tc8 13.dxc Pxc5?? Laat de dekking van f6 los 14.Ph5 gxh5 15.Lxh7† Kh8 16.Lg6† Kg8 17.Dh7† 1-0.
Toen Donner later als eerste westerling van een Chinees verloor in zo’n 20 zetten riep hij uit: ‘Ik ben de Kieseritzky van China!’ (Kieseritzky is alleen bekend door een verliespartij).
Dan nu Euwe-Kramer. De laatste was in 1952, met Bouwmeester (van de Prismaboekjes) en van Scheltinga voor Nederlandse begrippen een goede speler. 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.Dc2 c5 5.dxc 0-0 6.e3 Pc6 7.Pf3 Lxc5 8.a3 a5 9..Le2 d5 10.0-0 De7 11.b3 dxc 12.Lxc4 e5 13.Lb2 Le6 14.Pg5 Lxc4 15.bxc g6 16.Pd5 Pxd5 17.cxd5 Pa7 Er is nog weinig gebeurd maar hier was Pb8-Pd7 beter 18.Pe4 Ld6 19.f4 f6 20.Pxd6 Dxd6 21.fxe fxe 22.Dc4 Txf1† 23.Txf1 Td8 24.Lxe5 wit wil een batterij op de diagonaal a1-h8. Dxd5 25.Df4 Pc6 26.La1 Te8 27.h4 De6 28.Tf3 Pe5 barricadeert de diagonaal maar het paard komt in de problemen 29.Tg3 Dd6 dreigt Dd1† 30.Da4 (ook 30.Kh2 Pf7 31.h5 was winnend). Td8? laat ten onrechte het paard los 31.Db3† Dd5 32.Dc3 Te8 33. Tg5 het paard gaat verloren Dd1† het schaak der wrake (dat is wanneer iemand voordat hij of zij opgeeft toch nog een keer schaak geeft). 34.Kh2 1-0.
Probleem 2615 is een tweezet van Valuska:
Carlsen mist een kans om mat te zetten
Wie zich heel even een sterkere schaker wil wanen dan Magnus Carlsen, moet kijken naar het eerste diagram.
Over de vele remises van Giri in de laatste jaren en ook weer tijdens dit toernooi, zeggen velen: hij verliest in elk geval ook niet. Jan Timman na het WK-kandidatentoernooi vorig jaar: “Hij was de enige die geen moment in gevaar was.” Nou, in gevaar was hij bij dit toernooi wel en verliezen deed hij ook een keer, namelijk zondag in de achtste ronde tegen Levon Aronian. Dat was een dag na die bijzondere partij tegen Carlsen en opmerkelijk genoeg leed Carlsen die dag ook een voor hem zeldzame nederlaag, tegen de jonge Hongaar Richard Rapport. Twee dagen eerder had Giri gewonnen van Ian Nepomniachtchi.
Giri-Nepomniachtchi
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.g3 e5 7.Pde2 Le7 8.Lg2 Pbd7 9.a4 b6 10.Pd5 Pxd5 11.Dxd5 Tb8 12.Pc3 0-0 13.0-0 Lb7 14.Dd1 Tc8 15.Te1 h6 16.Lh3 Opmerkelijk dat in zo’n rustige stelling dit opeens tot een probleem leidt voor zwart. Nu zijn 16…Lc6 17.De2 Ta8 en 16…Tc7 17.Le3 geen leuke mogelijkheden voor zwart, maar wat er in de partij gebeurt is erger.16…Tc6
Zwart geeft het op. Na 33…Txc2 34.d7 Lxd7 35.Txd7 hoeft wit zich geen zorgen te maken dat hij te weinig pionnen overhoudt voor het stuk.
Vorige week liet ik de overwinning zien van Jorden van Foreest op Erwin l’Ami, in de eerste ronde. Dat succes kreeg voor de jonge Nederlands kampioen geen gevolg. Op het moment van schrijven, na negen ronden, had Van Foreest pas twee en een halve punt. L’Ami had het dubbele en was daarmee van de vijf Nederlanders in de twee grootmeestergroepen de enige die boven de vijftig procent stond.
Voor beginners A7233
Voor gevorderden B7233
Het spant erom op het Tata Steel Toernooi in Wijk aan Zee. Na tien ronden gaat Wesley So aan de leiding met 7 punten. Daarachter volgt met 6 punten een groep van vijf grootmeesters: Aronian, Carlsen, Karjakin, Eljanov en Wei. Aronian valt op met origineel aanvallend spel in de tiende ronde, als hij wint van Rapport. .
L. Aronian – R. Rapport
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb7 5. Lg2 Le7 6. 0-0 0-0 7. Pc3 Pe4 8. Ld2 Lf6 9. Le1 (Een niet alledaagse zet. Aronian wilde niet dat deze loper geslagen wordt.) 9… Te8 10. Dc2 d5? (Beter is slaan op c3.) 11. Pxe4! dxe4 12. Pd2 Lxd4 13. Td1! Dc8 (De dame moet de loper dekken om geen kwaliteit te verliezen.) 14. Pxe4 Lc5 15. Pg5! (Aronian ziet mogelijkheden op de koningsvleugel. De zwarte dame dekt dit veld niet meer.) 15… f5 16. Lxb7 Dxb7 17. Lc3 Lf8 (Na bijvoorbeeld 17. …h6, om het gevaarlijke paard weg te jagen, offert Aronian zijn paard op e6: 17…h6 18.Pxe6! Txe6 19.Td8+ Lf8 20.Dxf5. Nna 17. …Pc6 komt de toren binnen via d7.) 18. e4! h6 19. exf5!
Correctie
In diagram 1 van vorige week in de partij Van Wely-Eljanov is de stand na 23. … Da8.
Het 2e diagram van AD is niet goed, of de oplossing die wordt gegeven is niet goed 🙂
Diagram aangepast. Nu klopt het wel.