Les uit het verleden
schaakbeeld 21, zaterdag 4 september 2010
Les uit het verleden
Van Gerard Eickmans kreeg ik een tijd terug een jubileumboekje over SMB cadeau. Het is ooit uitgegeven naar aanleiding van het 150 jarig bestaan van de schaakclub. Leuk om te lezen en lof voor het initiatief, zowel voor het uitgeven van het boekje als voor het cadeau geven ervan.
Het gaat om; Geschiedenisboek Schaakvereniging Strijdt met Beleid 1848-1998. De auteur is Jan van de Mortel.
Er wordt ingegaan op de clubhistorie, de verschillende hoogte- en dieptepunten en de ontwikkelingen van het schaken bij SMB in het algemeen. De hoofdzaken, zoals over de oprichting van een jeugdclub, of hoe het nu precies zat met de verschillende schaak-onderbonden of hoe SMB inzinkingen te boven kwam (hoe belangrijk ook) vergeet ik na lezing glad. Wat in mijn herinnering beklijft van de SMB-schaakhistorie zijn futiele details.
Zo wil het bericht dat Dhr.van Roggen (SMB-lid en penningmeester ) in 1858, bij het eerste nationale schaaktoernooi in Nijmegen, als derde prijs een verrekijker won , maar niet uit mijn gedachten.
Het begint ermee dat ik het een hele gekke prijs vind. Het roept vragen bij me op. Hoezo een verrekijker? Dat is toch iets voor wandelclubs of voor ornithologen of zeilclubs? De andere prijzen die uitgereikt werden waren normale geldprijzen en gewone zilveren bekers en “porte-sigares” met inscripties.
Er wordt in het jubileumboekje vermeld dat Nijmegen in die dagen goed bereikbaar was en dat SMB waarschijnlijk daardoor ook het toernooi mocht organiseren. Dagelijks voeren stoomboten op de Waal, de Lek en de Rijn. Heeft een binnenschipper misschien de verrekijker gesponsord?
Kan, maar lijkt me toch iets te ver gezocht.
Ik hou het erop dat de toenmalige prijzencommissie SMB deze prijs gewoon heeft gekocht. Ik vermoed ook dat er de nodige discussies binnen de vereniging over deze uitzonderlijke aankoop zijn geweest. Voorstanders van aankoop (…doe eens een keer iets geks…) en tegenstanders ervan (…een beker met inscriptie is traditie.. ) hebben er misschien urenlang over vergaderd.
Ik ben overigens blij dat “de gekken” gewonnen hebben, want nu nog, 152 jaar na dato van die prijsuitreiking, boeit die derde prijs van dhr. van Roggen. Door de verrekijker is “de derde plek” van dhr. v.Roggen niet vergeten en wat nog belangrijker is , dhr. van Roggen zelf ook niet. Daar gaat het tenslotte ook om bij prijzen. Die moeten zowel de overwinning zichtbaar maken als de herinnering eraan vasthouden.
Getuige de verrekijker-prijs zal een voorwerp met een bepaalde eigenheid of “vreemdheid” die herinnering juist extra weten te prikkelen.
Een standaard-prijs, zoals een beker, heeft dat extra’s, dat vleugje geheimzinnigheid, niet meer. De beker is te gewoon geworden. Deze les uit het verleden zouden we ons ter harte moeten nemen.
Voorstel aan het clubbestuur:
We geven in het vervolg aparte, gekke prijzen bij SMB-toernooien en clubkampioenschappen. Die scherpen de herinnering aan de behaalde overwinning extra aan. Zij vormen de moderne variant van de ouderwetse lauwerkrans en saaie beker.
Een schaakinscriptie en jaartal kun je namelijk net zo goed ook op een autokrik, een strijkijzer, of lampenkap graveren.
Ik zie het voor me. Onze huidige prijzenkast, nu nog synoniem voor bekerkast, wordt een boeiende uitstalling van geluidsapparatuur, broodroosters, keukensets, fonduepannen, en Gamma/gereedschap.
Bovendien, deze prijzen zijn ook gewoon nuttig. Je gebruikt ze dagelijks of wekelijks. Dat feit alleen al, elke keer als je het gewonnen strijkijzer gebruikt zal de aanleiding ervan weer bij je bovenkomen. Een beker staat gewoonlijk alleen maar stoffig te wezen, op de bovenste plank van de boekenkast.
Leuke bijkomstigheid is dat de naamsbekendheid van SMB erdoor zal worden vergroot. “Het is toch wel een aparte, gekke club”…, hoor je in den lande rondzingen. De eerstvolgende prijzentafel, voor het eerstvolgende schaaktoernooi dat SMB organiseert is, kan er dan uitzien zoals op de foto. De verrekijker houden we er in ieder geval in.
frans drummen
alle schaakbeelden
www.smb.nl
