Interview met Daniele Vocaturo

Vertaling: Ben Blakmoor

Was hij vorig jaar nog gedeeld derde in Wijk aan Zee, toen het toernooi nog onder de naam Corus werd gehouden, dit jaar eindigde Daniele ongedeeld als eerste in het Tata Steel Toernooi, een half punt los van het overige deelnemersveld, met de overtuigende score van 9 uit 13!

Het succes kwam Daniele niet aangewaaid. Het is het resultaat van vele jaren hard werken dankzij ook de inspanningen van Yuri Garrett (zijn manager) en Mihail Marin (zijn trainer). Ups en downs, momenten van euforie maar ook van tegenslag, hard werken, de liefde voor het spel, vastberadenheid, hoop en illusies: allemaal kenmerken in de carrière van Daniele. Wat wij ervan te zien krijgen is slechts het topje van de ijsberg, het fraaie resultaat van zijn strijd, gekenmerkt door zijn aanvallende stijl en zijn neiging om verwikkelingen aan te gaan.

_______________________________________

Niemand weet echter hoeveel moeite en opofferingen het hem kostte om zijn doel te bereiken. Onder zijn petje, onbewogen en schijnbaar elke situatie meester, beleeft Daniele een scala aan emoties en gevoelens.

Er stroomt Italiaans bloed door zijn aderen, wellicht een verklaring voor zijn spectaculaire schaakstijl. Zonder hem in een vakje in te delen, kom ik er niet onderuit vast te stellen hoe ernstig, eerlijk en openhartig Daniele was tijdens onze gesprekken. De Italiaanse cultuur is niet koud, klinisch of gemummificeerd; het is een levende cultuur, het resultaat van emotionele interactie van zijn bewoners, invloeden die al merkbaar waren in de perskamer, terwijl ik me onderhield met zijn trainer en zijn manager. Wanneer Daniele zich even later vertoonde, al of niet een puntje rijker – altijd weer werd één ding duidelijk: hij houdt van het spelletje!

Met een uitgesproken karakter, warm, vriendelijk, genereus doch op het schaakbord een ‘beest’, kan Daniele het zich niet veroorloven zich te laten leiden door emoties. Dankzij de hulp van zijn team ligt de weg naar succes thans wijd open voor hem.

Had je verwacht dat je de C-groep zou winnen?

Ik moet bekennen dat ik op het punt van toernooien helaas nogal eens geneigd ben tot pessimisme. Als ik het in mijn eentje had moeten doen, zou ik dat doel nooit hebben nagestreefd. Gelukkig stonden mijn manager Yuri Garrett en mijn trainer Mihail Marin mij bij. Zij hebben mij geleerd dat als je ergens in gelooft, zo’n doel haalbaar is. Het is zonneklaar dat zij een belangrijke rol hebben gespeeld in mijn ontwikkeling. Daarom wil ik deze kans aangrijpen om hen eens te meer te bedanken.

De laatste ronde in Wijk aan Zee was zeer spannend. Had je tijdens de partij het gevoel dat je de kans om de groep te winnen had verknoeid?

Ja, op een bepaald moment tijdens de partij besefte ik dat ik een fout had gemaakt en ik zat al te bedenken hoe onrechtvaardig het leven soms is… Ik geloof dat deze partij een belangrijk aspect van het schaakspel laat zien: een vluchtig ogenblik kan het verschil maken tussen toernooiwinst of een grote deceptie. Ik had op het beslissende moment het geluk aan mijn zijde en daarom zit ik hier nu dit interview te geven!

Daniele, waarom draag je altijd een petje tijdens een partij?!

Het is in ieder geval niet uit bijgeloof… Maar, nu ik erover nadenk: de laatste keer dat ik geen petje op had, verloor ik, en jij was mijn tegenstander. Misschien zit er dan toch een kern van waarheid in… (Daniele heeft het over Bratto, augustus 2010, de tweede ronde. Ik moet eerlijk zijn en bekennen dat ik een tikkeltje geluk had, red.)

Om precies te zijn: de eerste keer dat ik een petje droeg tijdens een partij, gebeurde dat na een slapeloze nacht en ik verkeerde niet in topvorm. Ik merkte toen dat het een gunstige uitwerking had, doordat mijn blikveld zich beperkte tot het schaakbord en ik me daardoor beter kon concentreren. Ik verloor die partij, maar je kunt je voorstellen dat dit een andere oorzaak had!

Ook in Wijk aan Zee heeft het zijn vruchten afgeworpen, omdat je als buitenlander vaak bij het publiek in de belangstelling staat, althans, zo voel ik dat. Ik ben daar heel gevoelig voor en daarom geloof ik dat het petje mij goede bescherming bood.

Nu je weer terug bent in Italië: heeft het grote publiek kennis genomen van je grote success? Krijg je uitnodigingen van de media tv en radio?

Helaas, nee. Schaken is in Italië niet bijster populair. De laatste tijd gaat het wat beter, maar het is nog lang niet wat alle Italiaanse schakers ervan hopen.

Maar toch, in mijn woonplaats weten de mensen van mijn passie voor het schaken. Wildvreemde mensen houden mij midden op straat staande en ze brengen me op de hoogte van zaken uit het toernooi dat ik net beëindigd heb. Ik hoop dat dit succes meer de aandacht op het schaken zal vestigen en dat onze inspanningen een drijfveer zullen vormen voor een toename van de schaaksport in ons land. Ik moet bekennen dat het nog niet storm loopt vanuit de massamedia… maar ik heb groot vertrouwen in mijn manager. Hij weet mijn toekomst steeds sturing te geven, zelfs onder moeilijke omstandigheden.

Caruana is de sterkste Italiaanse speller. Werken jullie samen, of beperk je je tot training met Mihail Marin?

Soms probeer ik samen te werken met andere grootmeesters, maar GM Mikhail Marin is mijn voornaamste coach en toeverlaat. Bij hem voel ik mij op mijn gemak, niet alleen in zijn hoedanigheid als trainer, maar ook als mens.

Met Caruana heb ik nooit samengewerkt, hoewel wij een goede verstandhouding hebben. Daarbij merk ik op dat Fabiano heel aardig is tijdens teamwedstrijden waarbij hij belangrijke informatie met ons deelt.

Ik denk ook dat het gebrek aan samenwerking tussen de topspelers in ons land (een verschijnsel dat ik ook op andere plaatsen, zoals Roemenië en Nederland heb vastgesteld) rechtstreeks te maken heeft met onze Italiaanse cultuur. Dat merk je niet alleen in het schaken, maar ook op andere terreinen.

Krijg je hulp van de Italiaanse schaakbond of heb je een sponsor?

Ik heb geen sponsor die mijn carrière financieel ondersteunt. Daarom investeer ik alles wat ik met mijn schaakactiviteiten verdien weer in mijn toekomst. De schaakbond draagt jaarlijks 5000 euro bij in de vorm van een beurs. Dat dekt een deel van mijn kosten.

Momenteel ligt voor mij de nadruk meer op het vergroten van mijn schaakkracht en niet zozeer op het verwerven van een zo groot mogelijk inkomen. Op de lange termijn zal hierin natuurlijk een verschuiving merkbaar zijn.

Wat zijn je plannen voor de nabije toekomst en zijn er al toernooien waaraan je denkt te gaan deelnemen?

Deze vraag is nu nog niet zo makkelijk te beantwoorden. Ik zal met mijn team rond de tafel moeten gaan zitten en nieuwe doelen uitzetten, alsmede een strategie om die doelen te bereiken. Maar de B-groep van Wijk aan Zee zal volgend jaar een van mijn belangrijkste doelen vormen.

Studeer je nog steeds?

Na de middelbare school besloot ik ere en jaartje tussenuit te gaan om te schaken. Ik studeerde af met goede cijfers, maar het was duidelijk dat het schaken mijn grote hartstocht was.

De afgelopen twee jaar ben ik goed vooruit gegaan, hetgeen mij weer motiveerde om op deze weg door te gaan.

Veel van mijn vrienden hebben moeite om een behoorlijke baan te vinden, ondanks hun universitaire achtergrond. Italië krijgt daardoor te maken met het vertrek van vele academici naar het buitenland. Deze overwegingen maakten het makkelijker voor mij om voor het schaken te kiezen. Wie zou trouwens niet graag van zijn hobby zijn werk willen maken?

Wat is jullie gezinssamenstelling thuis?

En hoe past schaken daarin?

Ik heb twee zussen van wie er één ook schaakt en nog goed ook! Helaas is zij met schaken gestopt. Erg jammer, want ik denk dat zij een groot schaaktalent was.

Ik heb altijd een groot voorliefde voor het schaken gehad en ik houd van de schaakatmosfeer tijdens toernooien… Naarmate ik opgroeide en de mogelijkheid kreeg om in bekende schaaksteden op te treden, kreeg het spelletje mij steeds meer in zijn greep. De hartstocht voor het schaken groeide en ik droomde er al van om op zekere dag beroepsschaker te worden.

Je wilt dus met schaken je brood verdienen. Zijn er ook andere terreinen waarin je goed bent?

Ik heb mijn hele leven nog vóór me. Dat leven kan vele verrassingen voor me in zich Bergen, maar op dit ogenblik voel ik me buitengewoon gelukkig met mijn leven en ik wild it voor geen geld voor iets anders verruilen.

Is er ooit een moment geweest waarop je met schaken zou willen stoppen?

Er zijn een paar momenten geweest waarop ik zo dacht. Drie jaar geleden had ik mijn ergste crisis, toen mijn resultaten ronduit rampzalig waren. Het voelde heel pijnlijk aan wanneer ik thuis achter het schaakbord probeerde mijn vele nederlagen te verwerken. Er was een grote mate van wilskracht voor nodig om daar overheen te komen.

Ik moet meteen bekennen dat ik in die periode graag uitging en dat ik mij niet zo erg op toernooien concentreerde.

Nu vallen alle puzzelstukjes op hun plaats. Ik ontmoette Yuri Garrett, mijn manager, die me aan Marin voorstelde. Yuri deed me beseffen dat wat minder plezier maken soms heel verstandig is.

Weet je nog op welk ogenblik je besloot om het schaken wat meer serieus te nemen?

Het was als bij toverslag, in het toernooi dat volgde op de ramp die ik zojuist beschreef. Ik behaalde mijn eerste grootmeesternorm. Dat was het moment waarop het denkbeeld beroepsschaker te worden, vorm begon te krijgen.

Wat is het resultaat waarop je het meest trots bent?

Dat is met stelligheid het Tata Steel schaaktoernooi van Wijk aan Zee dit jaar. Zo’n schaaktraditie en alle emoties die ermee gepaard gaan, dat zijn zaken die ik nergens anders ter wereld heb ervaren.

Zijn er ook leuke momenten die je met ons wilt delen?

Of misschien ook wel gênante momenten?

Zulke momenten zijn talrijk! Vorige week nog… Ik speelde tegen de Nederlander De Jong en ik produceerde al op de derde zet een enorme blunder! Het resultaat was dat ik na tien zetten totaal verloren stond en dat mijn koning het hele bord over werd gejaagd. Ik merkte dat verscheidene spelers uit de A- en B-groep langs mijn bord liepen en probeerden mijn notatieformulier te lezen om erachter te komen hoe dit had kunnen gebeuren. Ik kon wel door de grond zakken. Gelukkig had ik mijn petje nog om mij achter te verschuilen!

Aan welke plaatsen bewaar je je dierbaarste herinneringen?

Zonder twijfel: Argentinië. Daar speelde ik voor de laatste keer het jeugdwereldkampioenschap voor spellers onder de 20.

Ik ervoer daar een totaal andere mentaliteit en levensinstelling vergeleken met die in Europa. Ik werd verliefd op dat land en ik hoop spoedig een mogelijkheid te hebben om er opnieuw naar toe te gaan.

Hoe zou je je speelstijl willen omschrijven?

Als buitengewoon agressief, misschien wel een tikkeltje té.

Zoals in de laatste ronde van dit toernooi, waarin ik grote verwikkelingen opriep terwijl daar in het geheel geen noodzaak toe was. Gelukkig heb ik nog een coach, die mij op essentiële punten wijst die ik tot dusver heb verwaarloosd.

Hier volgt een van Daniele’s partijen, die ik persoonlijk heel mooi vind en kenmerkend voor zijn stijl.

Zijn tegenstander, Hillarp Persson Tiger moet ook een schaakliefhebber pur sang zijn, want hij stond Daniele toe om het mat uit te voeren als bekroning van zijn gehele partijopzet.

Voor de Engelse versie van dit interview klik hier