de Volkskrant schaakrubriek 7 mei 2011
Gert Ligterink
De onheilspellende belofte van kandidatentoernooi Kazan
Vroeger, in de tijd van Keres en Petrosian, was het kandidatentoernooi een uitputtingsslag die twee maanden in beslag nam. Omdat voor zo’n marathontoernooi tegenwoordig geen organisatoren en waarschijnlijk ook geen deelnemers meer te vinden zijn, heeft de wereldschaakbond FIDE het formaat aangepast. In de Russische stad Kazan spelen sinds donderdag acht spelers in korte knock-out matches om het recht van uitdaging van wereldkampioen Anand.
Er is kritiek op het kandidatentoernooi nieuwe stijl. In de eerste twee ronden worden slechts vier partijen gespeeld, wat volgens sommigen te weinig is om een zuiver beeld van de krachtsverhoudingen te krijgen. Het is een oude discussie. Dezelfde critici vinden ook dat een ouderwetse WK-match van 24 partijen veel eerlijker was dan het moderne gevecht over slechts twaalf ronden.
Die kritiek is niet afkomstig van de deelnemers. Zij zijn tevreden dat voor het eerst sinds zestien jaar in eerlijke man-tegen-man-gevechten wordt bepaald wie de uitdager van de wereldkampioen zal zijn. `Het formaat van het toernooi is misschien niet ideaal, maar het is vele malen beter dan wat we in het recente verleden hadden, namelijk niets’, zei Boris Gelfand.
Laten we de uitslagen even doornemen. In de eerste ronde wint Kramnik van Radjabov, Aronian van Grischuk, Gelfand van Mamedyarov en Topalov van Kamsky. Moeilijker is de halve finale. Het ligt voor de hand dat Topalov Gelfand verslaat, maar de afloop van Kramnik – Aronian is ongewis. Ik houd het op Aronian, die onlangs met groot machtsvertoon het Amber-toernooi in Monaco won.
De FIDE zal stiekem hopen dat het niet komt tot een finale tussen de gezworen vijanden Topalov en Kramnik. Vijf jaar geleden, na de beruchte Toiletgate WK-tweekamp tegen Kramnik in Elista, heeft Topalov verklaard dat hij nooit meer een match tegen een Rus op Russische bodem zal spelen. Die onheilspellende belofte hangt als een schaduw over het toernooi.
Vanzelfsprekend hebben de meeste deelnemers zich in afzondering voorbereid. De uitzondering is Gata Kamsky die de speelzaal verkoos boven een trainingskamp. Zonder noemenswaardige tegenstand te ondervinden werd hij vorige week in Saint Louis voor de derde maal kampioen van de Verenigde Staten. Het zou wat zijn als hij met een overwinning op Topalov zou aantonen dat het spelen van een toernooi een heilzamer voorbereiding is dan eenzame fixatie op één tegenstander.
Uit dat Amerikaans kampioenschap komt de volgende partij:
Kamsky – Akobian
Saint Louis 2011
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. e5 Pfd7 5. f4 c5 6. Pf3 Pc6 7. Le3 Db6 8. Dd2
Het alternatief is een gecompliceerde variant waarin zwart een stuk offert: 8. Pa4 Da5+ 9. c3 cxd4 10. b4 Pxb4 11. cxb4 Lxb4+ 12. Ld2 Lxd2 13. Pxd2 b6.
8 … Dxb2 9. Tb1 Da3 10. Lb5 Da5
Vaak gespeeld is 10 … cxd4 11. Pxd4 Pxd4 12.Lxd4 a6 13. Tb3.
11. 0-0 c4 12. f5 Pb6
Na het voor de hand liggende 12 … Lb4 offert wit een stuk voor een gevaarlijke aanval met 13. fxe6 fxe6 14. Pg5 Lxc3 15. Dd1.
13. De1 exf5 14. a4 Le6 15. Ld2 Lb4
16. Txb4! Dxb4 17. Pe4!
Sterker dan 17. Pxd5 Db2 18. Pc7+ Kd7 19. Pxa8 Txa8. Wits paard op d6 is sterker dan een toren.
17 … Db2
Of 17 … De7 18. Pd6+ Kf8 19. Lxc6 bxc6 20. Pxf5! (20 … exf5 21. Lb4).
18. Pd6+ Kf8 19. Lc3 Dxc2 20. Pxb7
Misschien is 20. Tf2 sterker, al is de winst niet zeker na 20 … Db3 21. Tb2 Da3 22. Lxc6 bxc6 23. Lb4 Dxb2! 24. Pxc4+ Dxb4 25. Dxb4+ Kg8.
20 … Pxa4 21. Lb4+ Kg8?
Hierna is zwart verloren. De enige kans is 21 … Pxb4 22. Dxb4+ Kg8 23. Lxa4 a5 24. Da3 Dd3.
22. Lxc6 Tc8 23. Tf2 Db3 24. Pa5 Txc6 25. Pxc6 h6 26. Pe7+ Kh7
27. Pg5+! hxg5 28. Tf3 g6
Zwarts dame kan niet weg op straffe van 29. Th3 mat.
29. Txb3 cxb3 30. La3 Tb8 31. Dg3 g4
Met 31 … b2 32. Lxb2 Txb2 33. h3 g4 kon hij nog even standhouden/
32. Dh4+ Kg7 33. Df6+ Kh7 34. Lc1!
Om na 34 … b2 te besluiten met 35. Dh4+ Kg7 36. Dh6 mat.
Zwart geeft op.
De rubriek is enigszins achterhaald door gang van zaken in Kazan. Kamsky won van Topalov en heeft daarmee zijn gelijk gehaald (spelen als voorbereiding!). Ook een mooie revanche voor de vorige match tussen deze twee (die Kamsky kansloos verloor).
Dat veel voorspellingen (van kenners) niet uitkomen laat zien dat matches van 4 partijen inderdaad een loterij zijn. Zie ook de voorspellingen van Van der Wiel op schakers.info
Matches van 6 of 8 partijen zouden mijn voorkeur hebben.