de Volkskrant schaakrubriek 3 september 2011
Gert Ligterink
Het perfecte lijstje van Matthew Sadler
Toen Matthew Sadler vorig jaar na een celibaat van elf jaar eerst een rapidtoernooi in Wageningen en daarna een weekendtoernooi in Haarlem won, bleef dat niet onopgemerkt. In krantenrubrieken en tijdschriften werd ruim aandacht besteed aan de terugkeer van een topgrootmeester die elf jaar tevoren het schaken had ingeruild voor een deugdzaam werkend leven.
Sadler’s (schaak)carrière is kort maar krachtig geweest. Hij won vele toernooien, hij werd Brits kampioen in 1995 en 1997 en hij leidde met een formidabele score Engeland naar de Europese titel in 1997. Sadler leek voorbestemd Short en Adams te overtreffen tot het in 1999 plotseling voorbij was. Hij vestigde zich als IT specialist in Amersfoort en schaakte sindsdien alleen nog voor de plaatselijke club en in de Nederlandse bedrijfscompetitie.
Na de onverwachte toernooisuccessen in Wageningen en Haarlem werd vooral in Engeland gespeculeerd over een mogelijke terugkeer aan het front van de topspeler van weleer. Sadler hielp de optimisten snel uit de droom. In New in Chess schreef hij een prachtig artikel, waarin hij duidelijk maakte dat we zijn uitstapje naar een vorig leven niet al te serieus moesten nemen.
Onlangs zagen we Sadler terug. Eerst won hij opnieuw het weekendtoernooi in Haarlem en twee weken geleden waagde hij zich voor het eerst sinds twaalf jaar weer aan het echte werk. Hij offerde vakantiedagen op en schreef zich in voor het Sants open in Barcelona, een immens open toernooi met 354 deelnemers, onder wie twintig grootmeesters.
Het werd een eclatant succes. Vooral dankzij een prachtige overwinning op Jan Smeets in de slotronde behaalde Sadler met een score van 8,5 uit 10 de ongedeelde eindzege. Als amateur onder de professionals kan hij sinds zijn rentree vorig jaar in Wageningen een perfect lijstje laten zien: vier toernooien, vier eerste prijzen.
De Spaanse organisatoren waren zeer ingenomen met Sadler’s succes. Prompt nodigden zij hem uit om in november in Barcelona mee te doen in het Magistral de Casino, een goed bezette grootmeestertienkamp. Groot was hun verbazing toen Sadler beleefd maar gedecideerd de invitatie afsloeg. Hij hoopte dat zijn gastheren zouden begrijpen dat iemand met een gewone baan niet zomaar vrijaf kan nemen voor een schaaktoernooi.
Sadler – Smeets
Barcelona 2011
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. e3 e6 5. Pf3 Pbd7 6. Ld3
In zijn eerste toernooien na zijn terugkeer speelde Sadler voornamelijk `nopenings’, zoals hij ze zelf noemde. Gezonde, maar weinig ambitieuze opstellingen met wit en soms bizarre experimenten met zwart als 1. e4 a6 2. d4 h6. Inmiddels heeft hij weer een gewoon repertoire dat hij, zoals in deze partij blijkt, zeer goed beheerst.
6 … dxc4 7. Lxc4 b5 8. Ld3 Lb7 9. 0-0 a6 10. e4 c5 11. d5 Dc7 12. dxe6 fxe6 13. Lc2 c4 14. Pe2
Een welkome variatie op de standaardzet 14. Pd4. Smeets neemt nu een riskant besluit door wits pionoffer aan te nemen. Gelfand koos vorig jaar in een partij tegen Eljanov voor het voorzichtiger 14 … e5
14 … Pxe4 15. Ped4 e5
Ook na 15 … Pdc5 16. Te1 Td8 17. b4 cxb3 ep 18. axb3 heeft wit behoorlijke compensatie voor de pion.
16. Pe6 Db6 17. Lxe4 Lxe4 18. Pfg5 Lg6 19. a4!
19 … b4
De a-lijn houdt zwart liever gesloten. Na 19 … h6 20. Dd5 Tc8 21. Pxf8 Txf8 22. axb5! axb5 (22 … hxg5 23. Txa6) 23. Pe6 Tf7 24. Le3 staat wit schitterend.
20. Dg4 Dc6 21. f4! Ld3 22. Le3! Pf6
Na 22 … Lxf1 23. Txf1 e4 24. Df5 Pf6 25. Td1, gevolgd door 26. De5 is zwart machteloos tegen wits aanval.
22 … Pf6
23. Pc7+! Ke7
Smeets zat in tijdnood. Een kleine praktische kans is 23 … Dxc7 24. De6+ Le7, waarna wit remise kan maken met 25. Df7+ Kd7 26. De6+ Ke8 27. Df7+. Ongetwijfeld zou Sadler de aanval hebben voortgezet met 25. fxe5, waarna zwarts stelling onverdedigbaar is.
24. Dh3 e4 25. Pxa8 h6 26. Pc7 Lxf1 27. Txf1
Omdat 27 … Dxc7 niet gaat wegens 28. De6+ Kd8 29. Pf7 is de strijd voorbij. In tijdnood volgde nog …
27 … hxg5 28. Dxh8 g4 29. Pxa6 Kf7 30. Pxb4 Lxb4 31. Dd8 Pd5 32. Td1 Ld6 33. a5 Da4 34. Txd5
Zwart geeft op.
