de Volkskrant schaakrubriek 10 september 2011
Gert Ligterink
Judit Polgar komt voorlopig belofte na
Een paar jaar geleden vreesden we dat het einde van Judit Polgars carrière naderde. Ze speelde weinig, haar rating daalde en ze verloor soms van spelers die ze in haar toptijd met de koppen tegen elkaar geslagen zou hebben. Troost konden de fans slechts putten uit haar zelfvertrouwen. In interviews verzekerde ze hen dat ze zich geen zorgen hoefden te maken. Ze zou terugkeren op het hoogste niveau.
Het bleek geen loze belofte. In het EK-toernooi eindigde Polgar een half jaar geleden op de derde plaats en de afgelopen weken was ze geweldig op dreef bij het World Cup toernooi in Khanty Mansisk. Na een moeiteloze openingsronde liet ze zien dat ze echt terug is door de sterke Armeniër Movsesian met 1,5-9,5 te verslaan.
Dat leek het eindpunt te zullen worden. Weinigen gaven haar in de derde ronde een kans tegen de als eerste geplaatste Rus Sergey Karjakin, de nummer vijf van de wereldranglijst. Maar Polgar slaagde ook voor deze test. Met wit behaalde ze een afgetekende overwinning, waarna ze met zwart niet in de problemen kwam.
Na deze topprestatie was ’s werelds sterkste vrouw weer eens ieders favoriet. Maar de euforie duurde kort. Toen Polgar in de vierde ronde met wit niets bereikte tegen de Cubaan Dominguez, verloor ze de objectiviteit uit het oog. Ze versmaadde een afwikkeling naar een gelijke stand, kwam in grote moeilijkheden en verloor geruisloos. Een overwinning op karakter in de tweede partij verzekerde haar van een rapid-tiebreak. Tot algemeen genoegen bracht ze die tot een goe einde.
Binnenkort kunnen we in Hoogeveen vaststellen of Polgar haar vorm heeft vastgehouden. In de Univé-vierkamp neemt ze het op tegen Kramnik, Vachier Lagrave en Giri.
Polgar – Karjakin
Khanty Mansisk 2011
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. 0-0 Pxe4 5. d4 Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8
Aan deze Berlijnse Muur opening dankte Kramnik in 2000 voor een belangrijk deel zijn overwinning in de WK-match tegen Kasparov. Met zwart verloor hij er geen enkele partij mee.
9. Pc3 Ke8 10. h3 h5 11. Td1 Le7 12. Pe4
Een voor de hand liggende, in de praktijk zelden gekozen zet. De standaardvoortzetting is 12. Pe2.
12 … Ld7 13. b3 h4 14. Lg5 Td8 15. c4 b6 16. Td2 Lc8 17. Txd8+ Kxd8 18. Td1+ Ke8 19. Lf4 c5
Met 19 … c5 kon zwart de volgende zet verhinderen.
20. e6!
Kasparov schreef eens dat het recept om de Berlijnse Muur te slechten eenvoudig is: `Wacht tot zwart het veld e6 grondig heeft gedekt en speel dan e5-e6’. Karjakin kent deze raad. In het recente kampioenschap van Rusland versloeg hij met wit Kramnik in deze opening. Ook toen was de breekzet e5-e6 de sleutel tot het succes.
20 … Lxe6 21. Lxc7 f6
Nu komt zwart in grote moeilijkheden. De beste kans is 21 … Lc8 22. Lb8 Lb7 23. Pc3 Lxf3 24. gxf3 a6, gevolgd door … Th6.
22. Lb8 a6 23. La7
Onnauwkeurig. Na 23. Lc7! gaaat 23 … b5 niet wegens 24. Pxc5 (24 … Lxc5 25. Td8+).
23 … Ld8 24. Pc3
Volgens Polgar was deze zet een verrassing voor Karjakin. Misschien had zwart nu 24 … Pe7 moeten proberen. Na 25. Pa4 Pc8 26. Lxb6 Pxb6 27. Pxb6 Lxb6 28. Td6 Lc8 29. Txb6 Kd7 zit wits toren voorlopig opgesloten.
Zwarts volgende zet verliest een pion zonder compensatie.
24 … Kf7 25. Pa4 b5 26. Pxc5 Lc8 27. cxb5 axb5 28. a4 bxa4 29. bxa4 Te8 30. Tb1 g5 31. Lb6 Le7 32. a5 Lxc5
In de hoop dat de lopers van tegengestelde kleur zijn remisekansen vergroten.
33. Lxc5 Te6 34. Tb6 Pg7 35. Le3 Pf5 36. Tb8
Polgar speelt het energiek. Zwart krijgt geen kans op tegenspel.
36 … Te8 37. Ta8 Lb7
Dit verliest snel. Taaier is 37 … Ld7 of 37 … Le6.
38. Ta7 Te7 39. Lc5 Td7 40. a6 Lc6 41. Txd7+ Lxd7 42. Pd2 Ke6 43. Pc4 Lc6 44. Pb6 Pd6
45. Lxd6!
Zorgvuldig berekend. Wit wikkelt af naar een pionneneindspel.
45 … Kxd6 46. a7 Kc7 47. a8D Lxa8 48. Pxa8+ Kb7 49. f4
De beslissing valt aan deze kant van het bord. Na 49 … Kxa8 50. fxg5 fxg5 51. Kf2 verovert wit beide zwarte pionnen.
Zwart geeft op.
Een overwinning in de tweede partij verzekerde haar van een tiebreak-match.
