Nederlands drietal bovenaan

Het vijftiende Univétoernooi zit er weer op. De winnaar van de Kroongroep was gisteren al bekend. Kramnik schreef het toernooi op zijn naam en onze landgenoot Giri werd tweede. Maar vooral in het Open toernooi was de feestvreugde groot. Drie Nederlandse spelers boven, dat is een ongekend resultaat. Het waren Van Kampen, Tiviakov en Ernst (zie foto’s Jos Sutmuller) die de Nederlandse driekleur hoog hielden.

In de Kroongroep vielen ditmaal twee remises. Kramnik hield de deur hermetisch gesloten voor Polgar die al snel in het onvermijdelijke berustte. De Rus heeft een uitgekookt toernooi gespeeld. Met wit alles gewonnen, met zwart alles remise. Voerde oud-wereldkampioen Karpov ook niet deze toernooistrategie?

Giri mocht uiteindelijk tevreden zijn. Hij werd tenslotte ongedeeld tweede, hetgeen weer een knap resultaat is.

Met zwart leek hij met een vervelend nadeeltje uit de opening gekomen te zijn tegen Vachier-Lagrave, maar dat bleek allemaal heel erg mee te vallen.

Vachier-Lagrave, Maxime-Giri, Anish

Oppervlakkig gezien lijkt wit aardig te staan. Zijn stukken staan mooi in het centrum en zijn paard lijkt wat beter dan de zwarte loper. 29… Td4! Een mooie zet waarmee zwart zich vermoedelijk een klein, doch tastbaar voordeeltje verschaft. 30. Txd4 cxd4 31. Dxd4 Td8 32. Dh4 Txd1+ 33. Pxd1 h6 34. Df4 Lxa3 35. Db8+ Kf7 36. Db3 Lc5

Na een flinke afwikkeling mag zwart bogen op een paar kleine voordeeltjes. Zijn loper is sterker dan het witte paard, hij heeft de verst verwijderde vrijpion. Plus het feit dat het een a-pion is, altijd de vijand van het paard.

Veel later ontstond er slechts een dame-eindspel van vier tegen drie pionnen op een vleugel. Dat heeft Giri uiteraard nog lang geprobeerd, maar Vachier-Lagrave gaf geen krimp. De uiteindelijke eindstand van de Kroongroep werd:

Maar de feestvreugde ontstond vooral door de ontwikkelingen in het Open toernooi. Er stonden de volgende partijen op het programma:

Tiviakov (6) – Lenderman (6½)

Nyzhnyk (6½) – Ernst (6)

Van Kampen (6) – Haslinger (6)

Baklan (5½) – Grover (6)

Op papier had Ernst de moeilijkste klus. Hij moest met zwart tegen een groot jeugdig talent dat tot dusver een uitstekend toernooi had gespeeld. De Groninger bediende zich van de “Snake-Benoni”, een nogal obscure variant van de Benoni. Al vlak na de opening ontstonden er ondoorzichtige verwikkelingen die uiteindelijk goed uitpakten voor de zwartspeler. Hij kreeg drie stukken voor een toren en drie pionnen. Dat was goed voor hem, maar Ernst liet zich ergens (bijna) de kaas van het brood eten. Nyzhnyk vocht uitstekend terug door met grof geweld de zwarte koning in het nauw te drijven. Net toen hij genoeg had, greep de jonge Oekraïner op zijn beurt ook mis. Toen Ernst eindelijk orde op zaken had gesteld bleken zijn stukken veel sterker dan de toren en de drie pionnen.

Ondertussen waren zowel Tiviakov als Van Kampen met wit ‘aan het duwen’ in hun stellingen. Tiviakov was weer bezig om kleine doch tastbare voordeeltjes te vergaren, zoals hij dat als geen ander kan. Uiteindelijk miste de zwartspeler twee mogelijkheden om het allemaal binnen de perken te houden en hij werd daarna met dodelijke precisie uitgeteld.

Van Kampen had het in zijn partij relatief makkelijker omdat hij met groot voordeel uit de opening kwam. Hij won een pion en toen hij die geconsolideerd had, offerde de tegenstander maar een stuk in een poging om er nog iets van te maken. Dat liep natuurlijk op niets uit. De jonge Nederlandse grootmeester hield het allemaal goed onder controle en maakte het karwei keurig af. Dat betekende aan kop dat de volgende mooie eindstand ontstond:

Van de partijen uit de Kroongroep van vandaag en de partijen van de drie Nederlanders treft u hieronder enkele belangrijke momenten aan. De gehele analyses treft u aan in de viewer.

Tiviakov, Sergei – Lenderman, Aleksandr

Op het oog lijkt er allemaal weinig aan de hand, maar de stelling is uiterst onaangenaam voor zwart. Zo is bijvoorbeeld Pc4-e5-c6 een plan om de pionnenstructuur op de damevleugel te verzwakken. Ook hangt a4-a5 in de lucht. 31… Ld6 32. Pxd6 Txd6 Nu heeft wit het voordeel van een loper tegen een paard in een open stelling, met pionnen op twee vleugels. Tiviakov is een meester in het uitbuiten van een dergelijk voordeel. 33. Te7! Het wordt ook ineens heel tactisch. 33… Td2+ 34. Kh3 Txb2 35. Txa7 Tb3 Een logische voortzetting omdat zwart hoe dan ook zoveel mogelijk pionnen bij wit onschadelijk moet zien te maken. 36. Txf7!? Dit moet Tiviakov van te voren allemaal bedacht hebben. 36… Txc3 Op zich discutabel, maar waarschijnlijk ruim genoeg voor een puntendeling. [Ik vraag me af of zwart niet principieel beter een toreneindspel met een pion minder in kon vluchten. Na 36… Txb5 37. Txf6 Tb3 38. Txg6 Kf7 39. Tc6 Txc3 40. Txb6 Txf3 worden hoogstwaarschijnlijk de witte a- tegen de zwarte c-pion geruild waarna er een theoretische remisestelling op het bord zou verschijnen. Zoals zo vaak eindigen dit soort eindspelen in remise.]

Een aantal zetten later stond het zo:

47… Pc3? Na deze fout gaat het snel bergafwaarts. [De meest hardnekkige verdediging was 47… Pb4 maar ook dan blijven wits winstkansen riant na 48. Lc4] 48. Lc4 Ta1+ 49. Kf2 Kh6 50. Td7 Pd1+ 51. Ke2 Pb2 52. Lb5 De loper domineert het paard, waardoor de a-pion nauwelijks meer af te stoppen is. 52… c4 53. Tc7! Allemaal even nauwkeurig gespeeld. 53… Ta2 54. Ke3 Ta5 [Ook na 54… Pd1+ 55. Kd4 c3 56. Ld3! hoeft zwart geen hoop meer te koesteren.] 55. a7 c3 56. Kd4 c2 57. Txc2 Pa4 58. Ta2 Txa7 59. Txa4 Met een stuk meer is de partij beslist. 59… Te7 60. Ld3 Te1 61. Ta6 Th1 62. Txg6+ Kh5 63. Tg8 Kh6 64. Th8+ Kg5 65. Le2 Ta1 66. Tg8+ Kh6 67. Txg4 1-0

Van Kampen, Robin-Haslinger, Stewart

19. c4! Wit probeert de witte velden open te breken nu hij zwarts witveldige loper heeft veroverd. 19… d4 20. Dxb7 Een prettige pion om in de zak te steken. 20… Tb8 21. Df3 Lg5 Zwart wil het witte loperpaar onschadelijk maken en zelf van een slecht stuk afkomen. 22. Dc6 [22. Pf4 Lxf4 23. Lxf4 Pxf4 24. Dxf4 gaat misschien nog.] 22… Dd7 23. Dxd7 Pxd7 24. f4 Lh6 25. Tb1 Tb7 26. g3 Pb8 27. Ld2 Pc6 28. Pc1 g5 29. Lf1 Pb4 30. Lg2 Te7 31. Tf1 [Er was ook het nodige te zeggen voor 31. Ld5!] 31… gxf4 32. gxf4

32… Pxf4 Paniek in de tent. Zwart geeft een stuk omdat hij anders langzaam naar de slachtbank gedreven zou worden. 33. Lxf4 Lxf4 34. Txf4 Txe5 35. Tb2 Tfe8 36. Td2 Te1+ 37. Tf1 T8e3 38. Kf2 Txc1 39. Txc1 Pd3+ 40. Txd3 Txd3 41. Te1 Txb3 De twee pionnen die zwart heeft gekregen voor het stuk zijn bij lange na niet genoeg. Van Kampen tikt het verder netjes uit. Op zet 54 was de vis op het droge.

Nyzhnyk, Illya-Ernst, Sipke

14… b5 Zwart ziet zijn kans schoon om met deze thematische actie te komen. 15. axb5 axb5 16. Pxb5 c4! De pointe van het voorafgaande. 17. Pxc4 [Nu zou 17. Lxc4 Txb5! 18. Lxb5 Db6+ 19. Kh1 Dxb5 beter voor zwart zijn omdat de twee stukken belangrijker zijn in dit middenspel dan de toren en de twee pionnen.] 17… Txb5 18. Pxd6 Hier heeft de witspeler kennelijk zijn zinnen op gezet, maar hij heeft de stelling waarschijnlijk verkeerd ingeschat.

18… Tc5 [Meer voor de hand ligt 18… Db6+ en dat zou na 19. Kh1 Tc5 20. Le3 Dxd6 21. Lxc5 Pxc5 22. Txa5 Pxd3 23. Dxd3 Pxe4 een tikje beter voor zwart zijn.] 19. De2?! Dit lijkt mij een misconceptie. [Noodzakelijk was 19. Db3! om … Db6 uit de stelling te halen.] 19… Db6! 20. Pxe8 Txc1+ 21. Kh1 Txf1+ 22. Txf1 Pxe8 Na een hele afwikkeling is er een uiterst merkwaardige materiaalverhouding ontstaan. Zwart heeft drie stukken voor een toren en drie pionnen. In de praktijk zijn de stukken veel sterker als zij velden kunnen krijgen om de zaak te blokkeren. De pionnen zullen dan vanzelf zwak worden en een voor een van het bord gehaald worden.

Een tijdje later blijkt Ernst inderdaad een gewonnen stelling te hebben verkregen. Maar dan begint Nyzhnyk terug te knokken.

28. e6!? Wit grijpt de enige kans. 28… fxe6? Ernst grijpt op zijn beurt ook mis. Nu wordt het weer een partij. [Zwart moest nu 28… Dd6! vinden 29. exf7+ en dan ook nog 29… Kf8! waarna de winst nog altijd binnen handbereik is. [Vooral niet 29… Kxf7? vanwege 30. Dd4 en zwarte stukken raken in de knoop: 30… Pa6 31. Da7 Dd7 32. Tc6! met complicaties.]] 29. dxe6 De loper van a2, die steeds als toeschouwer heeft gefungeerd doet nu volop mee. 29… Pgxe6 30. f5! Dat doet de jongeman erg knap: hij gooit de zwarte koningsstelling open. 30… gxf5 31. Dg5+ Kf7 32. Dxf5+ Ke8

33. Dh5+ Een schaakje dat niet zoveel oplevert. [Na 33. Dxh7 is zwart al zijn pionnen kwijt en moet hij bewijzen dat zijn stukken (meer dan) opwegen tegen de toren en de drie pionnen.] 33… Kd8 34. Td1+ Kc8 35. De8+ Pd8 Opnieuw was er een betere zet. [Vreemd genoeg kon zwart nu met 35… Kc7! de witte aanval neerslaan.] 36. Lb1 Df6 37. Dg8

37… h5? Nu wil zwart zijn pion behouden, maar daarmee geeft hij zijn voordeel uit handen. [37… Pe6] 38. Dh7? Maar Nyzhnyk grijpt de plotseling geboden kans niet. [Met 38. Lf5+! had wit voldoende tegenspel kunnen creëren. Bijvoorbeeld: 38… Kc7 39. Dg3+ Kc6 40. Df4 en het is niet te zien hoe zwart zich vorderingen kan boeken.] 38… Pde6! Dat doet Ernst uitstekend! 39. Lf5 Een zet te laat.

39… Kb8 De koning heeft eindelijk een veilig onderkomen gevonden. 40. Lxe6 Pxe6 41. Dg8+ Ka7 42. De8 [42. Ta1+ Kb6 is ook niets.] 42… Kb6 Het juiste idee. [Er zijn van die kniesoren, maar met 42… Dxb2! had wit meteen moeten opgeven…] 43. b3 Lc5 44. Db8 Db2 Nu alsnog! 45. Dg8 De5 Wit vond het genoeg zo. En terecht overigens. 0-1

Een terugblik van het toernooi kan via de toernooiwebsite.

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

1 Reactie

  1. Avatar
    Gast123 09 november 2011

    Ik kon de slaap een paar dagen niet bevatten wat te doen?

    Ik ging maar partijen van tiviakov naspelen en ik viel direct in slaap

    PS. Grote Brillen zijn weer in tivi is de man LOL ( of toch niet xD

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.