NRC: Timman heeft zijn leven op orde

Jan Timman heeft geen behoefte iets in zijn leven over te doen, als dat zou kunnen. Behalve domme zetten, een heleboel. “Elke partij die je hebt verloren zou je willen overdoen.” Dat zegt hij vandaag in een groot interview in NRC Handelsblad.

Timman is in het nieuws, vooral door drie boeken. Eind vorig jaar verscheen zijn langverwachte biografie door journalist John Kuipers (Jan Timman, de geest van het spel). Tegelijk verscheen van Timman zelf een boek met eindspelstudies (The art of the endgame). Onlangs verscheen een boek waarin hij tien grote schakers uit het verleden beschrijft (Schakers, portretten). De eerste twee boeken verschenen bij uitgeverij New in Chess, het boek met portretten bij De Bezige Bij.

Passie voor Dylan

Verslaggever Menno de Galan ging voor het interview naar Arnhem, waar Timman samen met zijn tweede echtgenote Geertje Dirkse in een appartement in een winkelstraat woont. Met haar deelt hij een passie voor Bob Dylan. Ze hadden elkaar in 2002 ontmoet in hotel Sonnevanck in Wijk aan Zee, tijdens het Corustoernooi. Daarna spraken ze nog eens af in Amsterdam, Geertje deed hem een cd cadeau en Jan nodigde haar uit daar bij hem thuis naar te komen luisteren. Geertje nu: “Ik dacht echt dat we alleen naar Dylan zouden luisteren. Zo naïef was ik toen.”

Het echtpaar heeft een kat, waar Timman plezier aan beleeft. “De onafhankelijkheid van de kat spreekt mij aan. Ik ben geen man voor een hond. Als je elke ochtend naar kantoor gaat heb je een baas. Dan wil je zelf ook wel eens de baas zijn, dus neem je een hond.”

Met zijn verhuizing van Amsterdam naar Arnhem begon hij ‘een nieuw bestaan’. Timman zegt zijn leven nu op orde te hebben. Hij gaat zelfs naar een sportschool om zijn overgewicht onder controle te krijgen.

Applaus

In januari speelde hij voor het eerst sinds jaren weer in Wijk aan Zee, zij het in de B-groep. Voorafgaand aan de eerste ronde werd hij door het publiek met applaus begroet. “Een heel ontroerende ervaring”, zegt Timman. Over het resultaat is hij niet tevreden, hij maakte te veel blunders in de laatste fase van de partijen. “Er waren diverse momenten dat ik een stelling had met mogelijkheden. Het zou fijn zijn als je, als een goochelaar, uit een betoverde hoed op zo’n moment een frisse blik kunt halen.” Kort voor het interview liet hij in de Duitse competitie Andrei Orlov met remise ontsnappen, ook daar is hij ontevreden over: “Ik speel soms partijen waarin ik beter in vorm ben dan in mijn beste tijd. Maar in het vierde uur verflauwt soms mijn concentratie . Het is een van de problemen van ouderdom. Eén fout kan betekenen dat het hele bouwwerk omvalt dat met veel zorg is opgebouwd. Het heeft in mijn geval altijd met berekeningen te maken, nooit met strategie. Schaken is een wrede sport.”

Het artikel gaat (zoals zo vaak) ook over de bohemien die Timman altijd is geweest. Tegenwoordig zitten schakers ‘s avonds niet meer aan de bar, maar achter hun laptop. Timman: “De bohemien in het schaken is afgeschaft. Misschien moet ik zeggen: uitgestorven. Hij past niet meer in het systeem van heel serieuze voorbereiding dat nodig is om de absolute top te halen.” Hij denkt veel na over de kern van het schaken: “De omstandigheden zijn veranderd, door de computer is de sport tactischer geworden, ten koste van de strategie. Maar het strijdperk is hetzelfde gebleven.”

Echte schoonheid

Zoals gezegd vormden de diverse boeken de aanleiding voor het interview. Timman over zijn eindspelboek: “De essentie van deze studies is dat het sportieve element is verdwenen. Het gaat om de schaakstukken zelf. Echte schoonheid is zonder fouten, dat probeer je te bereiken.”

Over Michael Tal, een van de schakers in ‘Schakers, portretten’: “Ik heb ook zijn neergang beschreven, nadat ik eerst heb laten zien dat hij succesvol was. Uit schrijversoogpunt is dat een aantrekkelijke formule. Het leven van iemand die alleen maar succes kende heeft niet dezelfde spanningsboog.”

De redactie van NRC Handelsblad heeft de boeken van en over Timman goed op waarde weten te schatten en ruimde anderhalve pagina voor hem in.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.