de Volkskrant schaakrubriek 19 mei 2012
Gert Ligterink
Als Jan Timman een kandidatentweekamp speelde, las hij nooit wat in de kranten over hem werd geschreven. Halfware verhalen, niet ter zake doende meningen van journalisten en vooral foute analyses leidden alleen maar tot ergernis die zijn concentratie zou kunnen verstoren.
Tijdens de persconferentie na de derde WK-partij zeiden Anand en Gelfand dat zij wel kennis namen van de analyses van hun spel. Je wist immers maar nooit of iemand een variant had aangegeven waarmee ze hun voordeel konden doen. `We leven niet meer in de vorige eeuw’, zei Gelfand. `Toen won Kortchnoi eens van Polugaevsky omdat hij in een op weg naar de toernooizaal gekochte krant een partij had gezien met een belangrijk theoretisch nieuwtje.’
Tientallen analytici geven hun mening over de partijen. Aardig, maar niet al te diepgravend zijn de Engelstalige commentaren van experts als Short, Timman en Lautier op de officiële website van de tweekamp. Wie prijs stelt op gedetailleerdere analyses kan terecht op de chessdom.com website bij de Duitse commentator Arkady Naiditsch, die braaf opschrijft wat het computerprogramma Houdini van de partijen vindt.
Zelf luister ik met een half oor naar Short of Timman en met de andere helft naar de commentatoren van de internetschaakclub ICC. Ook volg ik met plezier de in bloemrijke taal geschreven analyses van de Rus Sergei Shipov, die in het Engels worden vertaald op de chessintranslation website. Althans soms. Een van de vertalers komt pas na afloop in actie omdat hij in een deel van de wereld woont waar het vier uur ’s nachts is als de partij begint.
Verreweg de meeste aandacht kreeg tot nu toe de derde partij. De beste analyse van dat spektakel werd geschreven door de Rus Scherbakov voor de internetkrant chesstoday. Van sommige van zijn aantekeningen maak ik dankbaar gebruik:
Anand – Gelfand
Derde matchpartij
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pb6 6. Pc3 Lg7 7. Le3 0-0 8. Dd2 e5 9. d5 c6 10. h4 cxd5 11. exd5 P8d7 12. h5 Pf6 13. hxg6 fxg6 14. 0-0-0 Ld7 15. Kb1
Voor deze bekende, onvermijdelijke zet trok Anand een duur kwartier bedenktijd uit.
15 … Tc8 16. Ka1 e4! 17. Ld4
Niet 17. fxe4? Txc3! 18. Dxc3 Pxe4 19. De1 Pa4 met beslissende aanval voor zwart. Scherbakov geeft de variant 20. Ld4 Pxb2 21. Lxb2 Lxb2+ 22. Kxb2 Db6+ 23. Ka3 Txf1! 24. Dxf1 Dc5+ 25. Kb2 Dc3+ 26. Kb1 Pg3 27. Pe2 Db4+ 28. Ka1 Pxf1 en zwart wint.
17 … Pa4 18. Pge2
Na 18. Pxe4 krijgt zwart voldoende tegenspel met 18 … Pxe4 19. fxe4 Lxd4 20. Dxd4 Dg5 21. Kb1 Txf1 22. Txf1 Dxg2.
18 … Da5 19. Pxe4 Dxd2 20. Pxf6+ Txf6! 21. Txd2 Tf5 22. Lxg7 Kxg7 23. d6
23 … Tfc5?
We mogen Gelfand dankbaar zijn dat hij na 22 perfecte zetten eindelijk een fout maakt. Als hij 23 … Pb6! had gespeeld met als pointe 24. Pc3 Td5! zou de partij snel in remise zijn geëindigd.
24. Td1 a5 25. Th4 Tc2 26. b3 Pb2
Zwart speelt zo actief mogelijk, maar Anand heeft de stelling onder controle.
27. Tb1 Pd3 28. Pd4 Td2 29. Lxd3 Txd3 30. Te1 Td2 31. Kb1 Lf5+ 32. Pxf5+ gxf5 33. Te7+ Kg6
34. Tc7
Het kritieke moment van de partij. Om onduidelijke redenen zag Anand af van 34. d7! Tcc2 35. Tc4, waarna zwart uit twee kwaden kan kiezen. Speelt hij 35 … Tb2+ 36. Kc1 Txa2 37. Tc8 Tf2, dan wint wit met 38. Te6+ Kh5 (of 38 … Kf7 39. Tf6+! Kg7 40. Tg8+!) 39. g4+ fxg4 40. fxg4+ Kxg4 41. Te4+ Kh3 42. Th4+! Kg3 43. Tg8+ Kf3 44. Tf8+ en 45. Txf2.
Een betere kans is 35 … Txc4 36. bxc4 h5 37. Kc1 Td4 38. Kc2 Kf6 39. Th7 Kg6 ( na 39 … Ke6 40. Kc3 Txd7 41. Txd7 Kxd7 42. Kd4 Ke6 43. f4 b6 44. c5 b5 45. g3 Ke7 46. Kd5 wint het pionneneindspel) 40. Kc3 Td1 41. d8D Txd8 42. Txb7, al ziet het resterende toreneindspel er slecht uit voor zwart.
34 … Te8 35. Th1
Anand legt het hoofd in de schoot. Met 35. Te7 Tc8 36. d7 kon hij op zijn schreden terugkeren, al is 35 … Td8 misschien sterker.
35 … Tee2 36. d7 Tb2+ 37. Kc1 Txa2
Remise
