Carlsen wint Tal-memorial na spannend slot

Vele kandidaatwinnaars waren er dit jaar. Zelfs de nummer voorlaatst had eerste kunnen worden, maar uiteindelijk was het toch de op papier sterkste speler die boven kwam drijven: Magnus Carlsen heeft met 5,5 uit 9 het zevende Tal-memorial gewonnen.

Magnus was erg blij na de nederlaag van Nederland tegen Portugal

Na zes ronden stonden Kramnik en Morozevich nog bovenaan. De laatste had een ronde eerder zelfs een punt voorsprong op de nummer twee, maar verloor vervolgens drie partijen achter elkaar en eindigde tenslotte op vijftig procent. Ook Kramnik had een slecht slot. In de zevende ronde verloor hij van McShane en zijn laatste kans op toernooiwinst verspeelde hij door van Caruana te verliezen:

De kenner herkent een stelling uit de Schotse Mieses-variant. Zwart wil graag c5 en Lb7 doen, maar wit laat dit niet toe.

17. c5 Lxd3 18. Txd3 Pd5

Dit houdt een pionoffer in. Nodig was het niet: na 18… Pe4 19. cxd6 cxd6 20. Lxa7?! c5 dreigt 21…Kb7 en hangt f2. 19. cxd6 cxd6 20. Lxa7

Nu kan wit de pion gewoon pakken omdat 20…c5 niet gaat.

20… Kc7

Maar Kramnik zal ingeschat hebben dat zwart genoeg compensatie heeft. Er dreigt ook van alles: Pf4, Pb4, Ta8, Te2, noem maar op.

21. Le3 Ta8

Hier kwam 21… Pxe3 22. fxe3 Lh6 23. Te1 Te7 in aanmerking. Zwart mist nog een paar kansen om fxe3 af te dwingen en raakt langzamerhand zijn compensatie kwijt.

22. a3 Ta4 23. Te1 Tf8?!

Hier was de laatste kans om fxe3 af te dwingen.

24. Pg5 Te8 25. Lb6+ Kd7 26. Txe8 Kxe8 27. Le3 Kd7

Nu had zwart de loper kunnen pakken, maar minder gunstig: 27… Pxe3 28. Txe3+ Kd7 29. Te4 Ta5 30. Pe6 Lh6+ 31. Kc2 met goede winstkansen.

28. Tb3 Kc8 29. Ld2

Inmiddels heeft wit een vrij gezonde pluspion, al zijn de zwarte stukken iets actiever. Makkelijk te winnen is het daarom niet.

29… h5 30. Pf7 Kc7 31. Tg3 Pe7 32. b4 Kd7 33. Td3 d5 34. Kc2 Pf5 35. Lc3 d4 36. Kb3 Ta8 37. Pg5 Kd6 38. f3

38. Kc4 Txa3 39. Lxd4 Txd3 40. Lc5+ Ke5 41. Kxd3 was een interessante poging: het blijft moeilijk te zeggen of het remise of gewonnen is.

38… Kd5 39. Pe4

39…Pe3??

Tijdnood, ongetwijfeld, net nu zwart zelf een kleine combinatie had kunnen doen: 39… Txa3+! 40. Kxa3 Kc4 41. Lxd4 41. Td1 (Na 41… dxc3 42. Tc1 Pe3 43. Pd6+ Kd3 staat wit niet beter) 41… Kxd3 42. Lxg7 Pxg7 en dit moet zwart met zijn actieve koning wel remise kunnen houden.

40. Txe3

Na 40…dxe3 41. Lxg7 staat wit een pion en een kleine kwaliteit voor, terwijl de e-pion makkelijk te stoppen is.

1-0

Met deze overwinning pakte Caruana ongedeeld de leiding met plus twee en hij leek op weg naar het grootste succes uit zijn carrière. Dat is niet het moment waarop je Aronian met zwart wilt treffen:

Uit de 3.f3-variant van het Grünfeld-Indisch is een scherpe stelling ontstaan met tegengestelde rokades, waarin beide spelers een probleem hebben om de ontwikkeling te voltooien. Zwart heeft niet echt een goed veld voor de dameloper, terwijl wit zijn koningsvleugel niet makkelijk kan voltooien. Aronian komt hier met een interessant zetje.

15. Le2

De loper staat hier iets beter dan op f1, wie weet komt ook f4…

15… e6

Na deze zet komt dat zeker. Caruana vond achteraf dat hij 15…Pec4 had moeten doen, al was ie ook dan niet tevreden met de zwarte stelling.

16. Lxb6 cxb6 17. f4 Pd7

De computer geeft 17… exd5!? 18. fxe5 dxe4 met compensatie. Caruana had het niet overwogen.

18. dxe6 Dxe6 19. Pf3

En nu heeft zwart twee keuzes: minder staan met 19…De8 of een riskante pionwinst.

19… De8

Caruana was bang dat hij direct zou verliezen als hij de pion zou pakken, maar na 19… Lxc3 20. Dxc3 Dxe4+ 21. Ld3 Dxf4 22. Thf1 Tf8 is het toch niet zo makkelijk de witte aanval voort te zetten. Beide spelers vonden na afloop dat zwart hier voor had moeten gaan.

20. Dh4

Nu heeft wit een droomstelling: betere ontwikkeling en aanval.

20… Lf6

20… Lxc3 21. bxc3 Dxe4+ 22. Ld3 De8 23. Tde1 Df8 24. Lc4 overleeft zwart niet, er dreigt o.a. 25.Lxf7+.

21. Pg5 Pf8 22. Lc4 Kg7 23. Dg3 Lxg5 24. fxg5

Opent de f-lijn. Het belang daarvan wordt door Caruana onderschat.

24… Le6?

Als verdediger wil je ruilen, zwart had dus op d1 te slaan. Die kans krijgt hij niet meer.

25. Pd5! Lxd5 26. Lxd5 Td7 27. h4 Tc8

Een bekend eindspelprincipe is ‘haast je niet’. Dat principe past Aronian in deze partij toe, alsof hij het zonde vindt zijn mooie stelling te verpesten voor zoiets ordinairs als het mat zetten van de zwarte koning, waar hij met 28.h5 mee had kunnen beginnen. Dat geeft zwart de gelegenheid terug in de partij te komen.

28. a3 Dd8 29. Df2? Pe6 30. Ka2 De7 31. Thf1 b5

Wit staat nog iets beter, maar de winnende aanval is weg.

32. Td3 Tcc7 33. Kb1 a5 34. g4 a4

Een verdedigingsmogelijkheid was bijv. 34… b4 35. axb4 axb4 36. Tf3 Dc5 en nu zou het na 37.Dg3 eeuwig schaak zijn terwijl 37.Dh2 Dd4 ook niet zo duidelijk is.

35. Tf3 Dd6

Nu is het lastiger verdedigen: b.v. 35… Dc5 36. Dh2 Dd4 37. Ka1! (37. Lxe6? Dxe4+ 38. Ka1 Dxe6) 37… b4 38. Lxe6! fxe6 39. h5! gxh5 40. Dxh5 Dd1+ 41. Txd1 Txd1+ 42. Ka2 b3+ 43. Txb3 axb3+ 44. Kxb3 moet gewonnen zijn voor wit. Toch was dat een betere kans, wit moet het maar vinden.

36. Tf6 Dc5 37. Dg3 b4

38. axb4!

Aronian had 38. De5 Dc2+ 39. Ka1 Dc1+ 40. Txc1 Txc1+ 41. Ka2 Txd5! 42. Txg6+ Kf8 43. Dh8+ Ke7 44. Txe6+ fxe6 45. Df6+ Ke8 46. Dxe6+ Kf8 berekend en dit is inderdaad zoals hij dacht remise.

38… Dc2+ 39. Ka1

Mist een snelle winst met 39. Ka2! a3 40. T1f2 Da4 41. b3 Dxb4 42. De5

39… a3 40. bxa3 Txd5 41. exd5 Pd4

42. Txf7+ Txf7 43. De5+ Kf8 44. Db8+ Kg7 45. Txf7+ Kxf7 46. Dxb7+ Ke8 47. Db8+ Kd7 48. Da7+ Kd6 49. Dxd4

Maar met heel veel pionnen meer wint wit nu ook wel.

49… Dc1+ 50. Ka2 Dc2+ 51. Db2 Dc4+ 52. Ka1 Dxg4 53. Df2 Kxd5? 54. Dc5+

1-0

En zo ontstond de situatie dat de toernooiwinst werd beslist in de partij tussen Luke McShane (4) en Magnus Carlsen (4,5). De winnaar van de partij zou ook winnaar van het toernooi zijn. Het had een geweldige stunt geweest als de Engelsman gewonnen had, zeker omdat hij met twee nederlagen begon. Magnus was echter gewoon sterker en zo voegde de Noor, die als hoogtepunt van zijn toernooi de nederlaag van Nederland tegen Portugal noemde, weer een toernooioverwinning aan zijn indrukwekkende palmares toe.

McShane – Carlsen

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Lxc6

Dit speelt McShane wel vaker, maar alleen tegen spelers met een hogere rating. Hem kennende is het niet als remisewapen bedoeld.

6… dxc6 7. d3 Pd7 8. b3 O-O 9. Lb2 f6 10. Pc3

Hiermee wil wit op f4 spelen, zoals in de Rossolimo. Wit kan ook meteen 10.d4 doen, al heeft hij na 10…exd4 11.Pxd4 Pc5 ondanks de halve pluspion niet echt voordeel.

10… Te8 11. Kh1 Pf8 12. Pe2 c5 13. Ph4 Pe6

Het zwarte paard streeft in dit soort stellingen naar d4. Dat mag wel een paar tempi kosten.

14. Pf5 Lf8 15. Pe3 Pd4 16. f4 Le6

Zwart zou ook op f4 kunnen slaan, maar dan heeft wit minder beslissingen te nemen (en McShane staat bekend om zijn lange nadenken).

17. fxe5

17.f5 Lf7 18.g4 kan natuurlijk, maar het is erg lastig om g5 door te zetten.

17… fxe5 18. Pg1 g6 19. c3 Pc6 20. Pf3 Lg7 21. De1

Dit is een stap in de verkeerde richting. Niet omdat d3 hangt (21…Dxd3 22.Td1 Db5 23.Pg5 geeft goede compensatie) maar omdat het de damevleugel in de steek laat. En ooit kan d3 misschien wel geslagen worden…

21… a5!

Profiteert. Nu is 22.Dd1 misschien wel het beste.

22. Td1 a4 23. bxa4

Lelijk. Het opgeven van de a-lijn met 23.c4 lijkt me een kleinere concessie.

23… Txa4 24. a3 Tf8 25. Lc1 Ta8 26. Dg3 Lb3

27. Tde1?

27.Td2 Lh6 28.De1 is niet fijn om te doen, maar de kromstaande stukken houden dan nog wel de stelling bij elkaar. In de partij raakt wit een pion kwijt zonder compensatie.

27… Dxd3 28. Pg4 Le6 29. Ph6+?!

Het is beter om dit in het vat te houden en zo Lf6 niet toe te laten.

29… Kh8 30. Dh4 Lf6 31. Lg5 Lxg5 32. Dxg5 Kg7?!

Meteen 32…Tf4 was sterker.

33. Dc1 Tf4?! 34. Td1?

Na 34. Pg5! heeft wit opeens tegenkansen. Bijvoorbeeld 34… Dd6 35. Txf4 exf4 36. Td1 De5 37. Pxe6+ Dxe6 38. Dxf4 en wit heeft zijn pion terug, al staat zwart nog wat beter.

34… Dc4

Maar nu heeft wit een probleem op h6.

35. Tfe1 Taf8 36. Pg5

Te laat.

36… Lc8

37. g3 Tf2 38. Pf5+ gxf5 39. Ph3 Te2 40. Dg5+ Kh8

0-1

Eindstand:

1 Carlsen, Magnus 2835 5,5

2 Caruana, Fabiano 2770 5

Radjabov, Teimour 2784 5

4 Morozevich, Alexander 2769 4,5

Aronian, Levon 2825 4,5

Kramnik, Vladimir 2801 4,5

Grischuk, Alexander 2761 4,5

8 Nakamura, Hikaru 2775 4

McShane, Luke J 2706 4

10 Tomashevsky, Evgeny 2738 3,5

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.