Nederlandse teams doen slechte zaken

In de voorlaatste ronde van de Olympiade hebben de Nederlandse teams slechte zaken gedaan. De heren moesten hun meerdere erkennen in Armenië, het werd 3-1. Giri ging ten onder tegen Aronian, terwijl ook Sokolov in het verre eindspel de wapens moest neerleggen tegen Akopian. Van Wely boekte met zwart een keurige remise tegen Movsesian, maar Smeets moest diep gaan om hetzelfde resultaat te bereiken tegen Sargissian. In een dame-eindspel met twee pionnen minder ontsnapte hij met een leuke pattruc.

De dames zagen Roemenië zelfs met 3½-½ over zich heen denderen. Daardoor is een hoge eindklassering uit het zicht geraakt. Het enige halfje kwam van de topscorer in het team, Schut. Peng had lange tijd goede vooruitzichten, totdat zij tegen Foisor de controle kwijtraakte en in een eindspel met gelijke lopers onderuit ging. Hetzelfde patroon was zichtbaar bij Lanchava. Na een goed gespeelde opening liep er iets uit de hand in het middenspel tegen Bulmaga. Haast had ook al het loodje gelegd tegen de ons welbekende Alina l’Ami.

Het herenteam

Na de geweldige opmars wachtte het Nederlands team de eerste echte vuurproef. Met het sterke Armenië op het programma moesten de heren flink aan de bak. Het werd helaas een ware deceptie. Giri moest tegen Aronian, tegen wie het altijd moeilijk heeft. Hoewel hij met voordeel uit de opening leek te zijn gekomen, ontvlamde de strijd toen Aronian met een vlijmscherp pionoffer tevoorschijn kwam. Dat deed de nummer twee van de wereld omdat hij zijn loperpaar volledig tot zijn recht wilde laten komen. Al heel snel werden de rollen omgedraaid en toen onze nationale kampioen middels een kwaliteitsoffer een goede kans op behoud had gemist, werd hij totaal overrompeld.

Van Wely had ondertussen met zwart tegen Movsesian ‘beton gestort’, zoals dat in vakkringen heet. Met deze plastische uitdrukking wordt bedoeld dat zwart zich had ingegraven in een onneembare stelling, waarin wit ietsje beter stond, maar niets met dat voordeel kon doen.

De nederlaag tekende zich echter al snel af toen Sokolov een stukoffer van Akopian naar zijn hoofd kreeg geslingerd. De Armeniër kreeg er drie pionnen voor terug en toen hij in het eindspel tijdelijk nog een vierde pion veroverde, zag onze man een pionnenfalanx van vier pionnen op zich afkomen. Dat die pionnen uiteindelijk niet tegen te houden waren, bleek een kwestie van tijd. Sokolov stribbelde nog lang tegen, maar hij kon het tij niet meer keren.

Aan het laatste bord waren de vooruitzichten van Smeets ook al niet florissant. In het vroege middenspel was hij twee pionnen achter gekomen, maar gelukkig kwamen er barsten in het winstplan van tegenstander Sargissian. Die raakte zijn pluspionnen zowaar weer kwijt, maar ondertussen stortte hij zich in een eindspel met zware stukken op de zwarte koning. Smeets kwam opnieuw in een lastig parket te zitten toen hij een dame-eindspel – waarin wit over een dubbele g-pion beschikte – moest gaan verdedigen. Net toen het erop leek dat wit vorderingen begon te boeken, trapte de Armeniër in een pattruc. Dat was dan nog een mooie opsteker bij deze nederlaag. En Nederland kan zowaar nog bij de eerste acht van de wereld eindigen. Daarmee zouden zij de Olympische A-status veilig stellen, als ik goed geïnformeerd ben.

De persoonlijke uitslagen van het herenteam:

Giri, Anish – Aronian, Levon

19… f5!?

Een pionoffer om zijn loperpaar te kunnen benutten.

20. dxc6 e4 21. cxb7 Lxb7 22. c6 La6 23. Db3

Nu is 23. c7?! Lxc4! [23… De7 24. Dc6] 24. cxd8D Taxd8 25. Txc4 Td1+ 26. Lf1 f4 zelfs goed voor zwart.

23… Tc8

24. Pc3?!

Na deze normale zet lijkt het erop dat zwart gelijk krijgt met zijn strategie. Vermoedelijk was 24. Pa3 beter, zodat het paard kan kiezen uit de velden b5, c4 en c2. Belangrijk is dat pion c6 nog even gedekt blijft.

24… Txc6 25. Pd5

Het paard heeft geen steunpunt hier en daarom wordt het nogal wankel.

25… Lc5 26. Lf1 f4!?

Aronian pakt het wederom uiterst scherp aan.

27. Pxf4

Met het kwaliteitsoffer 27. Txc5 Txc5 28. Pxf4 Tc6 29. Lxa6 Txa6 30. Te1 gaf nog behoorlijke kansen op behoud.

27… Lxf2+!

Dat kon natuurlijk niet uitblijven.

28. Kh1

Nu faalt 28. Kxf2 op 28… Txf4+ 29. gxf4 Dd2+ 30. Kg1 Txc1.

28… Tb6 29. Dc2 e3

Deze doorgebroken pion zal de strijd in zwarts voordeel beslechten. Er was ook niets mis met 29… Lb7.

30. Lg2 De8

Niet de beste, hoewel Aronian hiermee weinig verpest. [Veel sterker was 30… Txf4! 31. gxf4 e2 en zwart staat al op winst.]

31. Dc5 Tff6 32. Tc2?

Na deze fout is het definitief gedaan, maar het was moeilijk om met een bruikbaar alternatief te komen.

32… g5! 33. Pd5 e2 34. Dxa5 e1D+

Nog overtuigender is 34… Tbd6!

35. Txe1 Dxe1+ 36. Dxe1 Lxe1 37. Pxb6 Txb6

Een stuk tegen twee pionnen, waarbij de pionnen geblokkeerd kunnen worden, kan niemand meer houden. De technische fase wikkelt Aronian vlekkeloos af.

38. Tc6 Txc6 39. Lxc6 Kg7 40. Kg2 Kf6 41. Lf3 Ke5 42. h4 Lc8 43. hxg5 hxg5 44. Kf1 Lxg3 45. b4 Kd4 46. a5 Kc4 47. a6 Lb8 48. Lb7 0-1

Sokolov, Ivan – Akopian, Vladimir

19… Pxd4!

Een stukoffer waarbij zwart aanvankelijk drie pionnen terugkrijgt, maar later veel meer.

20. exd4 Dxd4+ 21. Kg2 Dxf4 22. Df2 Dxf2+ 23. Kxf2 Tac8 24. Pe2 Pe5 25. Ke3 b5 26. Txc8 Txc8 27. Tc1 Txc1 28. Pxc1 Pc6 29. Ld6 Ld4+!

Een slimme inlassing. [29… Lxb2 30. Pb3 gevolgd door Pc5 kan misschien nog wel voor wit.]

30. Kd2?!

Na deze nieuwe onnauwkeurigheid wordt het langzamerhand onhoudbaar voor wit. De koning staat ook niet handig op e2, hoewel dat waarschijnlijk wel had gemoeten. 30. Ke2 Lxb2 31. Pb3 en wit leeft nog.

30… Lf2 31. a4 bxa4 32. Lxa6 Lxh4 33. Lb5 Lxg5+ 34. Kd1 Pa5 35. Pd3 Pc4 36. Lxc4 dxc4 37. Pe5 Lf6 38. Pxc4

Ga maar eens een pionnenmassa van vier verbonden vrijpionnen tegenhouden. Sokolov krijgt nog wel een eigen vrijpion, maar de zwarte pionnen zijn al te ver als hij die in beweging krijgt. De rest wordt door Akopian bijzonder knap behandeld.

38… g5 39. Kc2 Ld4 40. Kd3 La7 41. Pd2 Kg7 42. Pe4 g4 43. Pc3 h4 44. Ke2 Ld4 45. Pxa4 e5 46. Lc5 h3 47. Kf1 f5 48. Lxd4 exd4 49. Pc5 Kf6 50. Pd3 Kg5 51. b4 f4 52. b5 f3 53. Pf2 h2 54. Ph1 d3 55. Ke1 Kh4

Opgegeven. [Een mogelijk vervolg: 55… Kh4 56. b6 g3 57. b7 g2]

0-1

Sargissian, Gabriel – Smeets, Jan

48… Dg4?

Een lelijke misser in een stelling die bij goed spel in remise moet eindigen. [Met het centrale 48… Dd4! had Smeets zich veel ellende kunnen besparen.]

49. Df7+ Kh6 50. Df6+ Kh7

50… Kh5 51. Df3 en het pionneneindspel wint voor wit.

51. Df3 De6 52. Dh5+ Kg7 53. Dxg5+

Nu staat wit er toch weer twee voor, hoewel er sprake is van een dubbelpion. De theorie van dame- eindspelen zegt dat de witte g-pion een gunstige is, maar in dit geval is er de extra complicatie dat de zwarte koning zich ervoor bevindt. De tweede pion garandeert wit in veel gevallen echter afwikkelingen naar een gewonnen pionneneindspel.

53… Kh7 54. Df4 Kg8 55. g4 Dg6 56. Db8+ Kg7 57. De5+ Kg8 58. Dd5+ Kg7 59. g5 De8 60. Dd4+

Hier lijkt 60. Df5 mij heel sterk. Na bijvoorbeeld 60… Db8+ 61. Kh3 Db3+ 62. Df3 De6+ 63. Kh4 Dd7 64. Df6+ komt wit toch langzaam verder.

60… Kg6 61. Df6+ Kh5!

De koning vlucht nu naar voren.

62. Df4 De6 63. Df6 De4 64. Kg3

Lijkt heel sterk maar hij mist iets bijzonders in een grootmeesterpartij! [Het pionneneindspel na 64. g6 Dxg6 65. Dxg6+ Kxg6 66. Kh3 is remise na 66… Kh5!]

64… Dg4+ 65. Kf2 Dg3+!

Een pattruc!

66. Kxg3 ½ – ½

Alle partijen van de heren met aantekeningen via de viewer:

Het damesteam

De dames spelen net als de heren een beetje een ‘jojo-toernooi’. Gisteren een prachtige overwinning op Maleisië en nu dan een zware dobber tegen Roemenië. Alleen Peng had op het eerste bord een klein ratingoverwicht, de andere dames konden op voorhand op een zware middag rekenen.

Dat ze het positiespel nog uitstekend in de vingers heeft, liet Peng tegen Foisor zien. Met zwart bereikte ze al snel een prettig voordeeltje, waarin alleen zij kon gaan proberen op winst te spelen. De witspeelster beperkte zich een tijdlang tot heen en weer spelen van de toren van a1 naar d1. Maar in plaats van geduldig de voordeeltjes uit te bouwen, verslikte Peng zich. Het leidde tot grootscheepse afruilen en toen de stofwolken waren opgetrokken, bleek zwart in een zeer nadelig lopereindspel terecht te zijn gekomen. Met heel wat pionnen op de verkeerde kleur en onder druk van de klok, slaagde Peng er helaas niet in om een welverdiend halfje te verdedigen.

Hetzelfde beeld was zichtbaar in de partij tussen Lanchava en Bulmuga. Ook hier kwam onze nationale kampioen met voordeel uit de opening. En waar je kon verwachten dat ze de zwartspeelster flink klem zou gaan zetten, pakte Lanchava het wat onorthodox aan. Een vreemde damemanoeuvre leidde tot wat verzwakkingen op de koningsvleugel. Dat was op zichzelf nog niet desastreus, want ondertussen had ze met twee torens de c-lijn veroverd en de dame weer keurig in het spel gebracht. Helaas liet ze een onbeheerste pionzet (29. g2-g4) uit haar vingers glippen en toen was er geen redden meer aan. Zwart won een pion en de stukken grepen snel in tegen de onbeschutte witte koning. Een doorgebroken pion velde toen het vonnis.

Lisa Schut had het ook zwaar na de opening. Ze zat opgescheept met een lelijke dubbelpion op de c-lijn en pionnen op de voor haar loper verkeerde kleur. Met ieder twee torens en gelijke lopers, leek een zware verdediging in het verschiet te liggen. Maar misschien door de andere uitslagen of ook omdat de tegenstandster niet zag hoe wit zonder risico verder zou kunnen komen, werd er toch ergens de vrede getekend. Daardoor blijft Lisa topscorer van het Nederlands team met de geweldige score van 7½ uit 9.

Haast was eigenlijk vlak na de opening de draad al kwijtgeraakt. De gedroomde compensatie na een dubbel pionoffer kwam niet van de grond en tegenstandster Alina l’Ami wist wel raad met het haar aangeboden materiaal.

De persoonlijke uitslagen van het damesteam:

Foisor, Cristina-Adela – Peng, Zhaoqin

Na een uitstekend gespeelde opening kan wit wit niets meer ondernemen, zwart heeft het voor het uitkiezen. Peng gaat aanvankelijk prima verder.

29. Te1 Dc7 30. Ta1 Pg4 31. Te1 Pf6 32. Ta1 h4 33. Te1 h3 34. Ta1 Db8 35. Te1 Dc7 36. Ta1 Kh7 37. Te1

Het is duidelijk dat er maar een beter staat en dat is Peng.

37… Ta8

Dit was een mooi moment voor 37… e4 38. Ld1 Dd7 39. Dd4 De6 en zwart kan langzaam gaan kijken hoe ze deze stelling verder wil uitbouwen.

38. g4

Eindelijk komt er beweging in de strijd.

38… e4 39. Ld1 Dd7 40. f5 Ta1 41. Df2 Kg8 42. Dg3 Tb1 43. g5 Pe8 44. Lg4 Txe1+ 45. Dxe1 g6 46. Dg3 gxf5 47. Lxh3 Pg7

Er is iets uit de hand aan het lopen voor zwart.

48. Db8+ Kh7 49. De5 Kg8 50. Db8+ Kh7 51. Lf8

51… De6?!

Het was de hoogste tijd om tegenspel te ontwikkelen. 51… Db5.

52. Df4 b5 53. Kf2 Dg6 54. Lxg7 Kxg7 55. Dxf5 Dh5 56. Dg4 Kg6 57. Dxh5+ Kxh5 58. Kg3 Kxg5

Met erg veel pionnen op de verkeerde kleur is dit lopereindspel ondoenlijk om te behandelen voor zwart, zeker ook gezien de druk op de klok. Peng wist het in elk geval niet te houden en dat was een bittere pil na een goed gespeeld partij.

59. Ld7 Le2 60. h4+ Kf6 61. Kf4 Ld1 62. Lxb5 Lxc2 63. Le8 Ld1 64. Lc6 Lb3 65. h5 Lc4 66. Le8 Lb3 67. h6 Kg6 68. Ke5 La2 69. Kd4 Lc4 70. h7 Kxh7 71. Lxf7 Kg7 72. Lxd5 La6 73. Lxe4 Kf6 74. Ld5 Lc8 75. c4 Lf5 76. e4 Ld7 77. e5+ Ke7 78. Kc5 1-0

Lanchava, Tea – Bulmaga, Irina

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Le7 5. Lg5 h6 6. Lxf6 Lxf6 7. e3 O-O 8. Tc1 b6 9. Dc2 Lb7 10. cxd5 exd5 11. Le2

Allemaal in de voetsporen van Rogozenco-Wiegner, 1997. Was Rogozenco niet een persoonlijke vriend van coach Jeroen Bosch?

11… Te8 12. O-O c6 13. Tfd1 Pd7

Tot hier heeft Lanchava de opening uitstekend behandeld.

14. Df5

Een stap in de verkeerde richting. Hier lijkt mij 14. b4 de aangewezen zet. Daarmee verschaft wit zich ruimtevoordeel op de damevleugel en kan zij een prettig strategisch voordeeltje gaan proberen uit te bouwen. Wit gaat dan verder met bijvoorbeeld Tfd1, Db3, Lf1, g3, Lg2, Pf3-e1-d3-f4.

14… Pf8 15. Ld3 g6 16. Dh3

De dame staat hier niet heel goed.

16… h5 17. Dg3 Lc8 18. h3 Pe6 19. Pe5 h4 20. Dh2 Lb7

21. f4

Stabiliseert weliswaar het paard op e5 maar het verzwakt ook de nodige velden. Zwart reageert heel alert.

21… c5 22. Pe2 cxd4 23. exd4 Pg7 24. Kh1

24. Lb5 Te7 25. Lc6 bood nog een goede kans op gelijkspel.

24… a6 25. Dg1 Lc8 26. Tc6 Lf5 27. Lxf5 Pxf5

De zwarte stukken komen steeds beter te staan en het ontbreekt wit aan een goed plan.

28. Tdc1 Lg7

29. g4?

Deze zet verzwakt de koningsstelling te veel. Vreemd genoeg heeft wit na 29. Dd1 nog weinig te vrezen, nu ze de c-lijn in handen heeft gekregen.

29… hxg3 30. Dg2

Nu ging 30. Pxg3 niet vanwege 30… Dh4! 31. Pxf5 Dxh3+ 32. Dh2 Dxf5.

30… Lxe5 31. dxe5 Dh4

Zwart krijgt nu de overhand. De stukken dringen weldra de witte stelling binnen.

32. T1c3 d4 33. Tf3 Tac8 34. Txc8 Txc8 35. Pxg3 Tc1+ 36. Pf1 Pe3 37. De2 Pxf1 38. Txf1 Dxh3+ 39. Kg1 d3!

Het idee is natuurlijk om na 39… d3 40. Df2 Dxf1+! te spelen, zodat er na 41. Dxf1 d2 een pion aan de overkant komt.

0-1

Alle partijen van de dames met aantekeningen via de viewer:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.