Carlsen haalt Caruana bij
De sterkste spelers ter wereld, die de eerste cyclus van hun Grand Slam finale hebben afgewerkt in het Braziliaans Sao Paulo, zijn afgelopen maandag in het Spaanse Bilbao aan de tweede turnus begonnen.
Ze kregen een weekje vrijaf om te bekomen van de lange reis met bijbehorende jetlag. Laten we het artikel van Dimitri Reinderman er nog even bij nemen. De Italiaan Fabiana Caruana was de grote winnaar van de eerste cyclus want na vijf ronden Sao Paulo stond hij fier bovenaan. De tussenstand na vijf ronden was dus:
1. Caruana,F 11
2. Aronian,L 7
3. Carlsen,M 6
4. Anand,V 5
5-6. Vallejo,F 3
5-6. Karjakin,S 3
Opvallend is het matige optreden van de nummer één van de wereldranglijst, Magnus Carlsen en wereldkampioen Viswanathan Anand.
Maar het was duidelijk dat de gevestigde orde van plan is om in het tweede gedeelte van deze Grand Slam finale uit een ander vaatje te tappen. Dat ondervond Caruana al meteen in de eerste partij in Spanje tegen op revanche beluste Carlsen. Vanuit een redelijk pretentieloos systeempje – dat we bij Carlsen veel vaker zien – bouwde de Noor snel de nodige positionele voordeeltjes op. Een afwikkeling naar een eindspel gaf Caruana niet de verlichting waar hij op gehoopt had. Sterker nog, vanuit deze op het eerste gezicht onschuldig ogende stelling, werd hij helemaal zoekgespeeld. Uiteindelijk mondde dit uit in een eindspel van ieder een loper en twee pionnen, maar de koning van Carlsen stond veel beter en ook zijn loper bleek superieur aan die van zijn tegenstander. Dat de Noor nog de nodige techniek moest tonen, bleek ook geen moeite voor hem te zijn. Een vrij kansloze nederlaag dus voor de Italiaan die zijn rivaal nu ziet naderen.
Carlsen, Magnus – Caruana, Fabiano
1. e4 e6 2. d3 d5 3. Pd2 Pf6 4. Pgf3 Pc6 5. c3 Ld6 6. Le2 O-O 7. O-O a5 8. Te1 e5 9. exd5 Pxd5 10. Pc4 Te8 11. Lf1 Lg4 12. h3 Lh5 13. g3 Pb6 14. Pxb6 cxb6 15. Lg2 b5 16. a4 b4 17. Le3 Lc7 18. Db3 h6 19. Dc4 bxc3 20. bxc3 e4 21. dxe4 Lxf3 22. Lxf3 Pe5 23. De2 Pxf3+ 24. Dxf3 Dd3 25. Kg2 Dxe4 26. Ld4 Dxf3+ 27. Kxf3 b6
In deze sterk vereenvoudigde stelling staat wit beter omdat de zwarte pionnen op b6 en a5 op de voor zwart verkeerde kleur zijn vastgelegd. Pion c3 is potentieel zwak, maar met de sterke loper op d4 vervalt dat euvel min of meer. Het is opmerkelijk om te zien hoe Carlsen in korte tijd zijn strategische voordeel zienderogen vergroot.
28. Tab1 Tac8 29. Te4 g6
Ik vermoed dat Caruana eerst 29… h5 had moeten spelen. Misschien had hij geen zin om het toreneindspel dat min of meer geforceerd op het bord komt, te gaan verdedigen. Het lijkt mij dat zwart na 30. Tb5 g6 31. Txe8+ Txe8 32. Lxb6 Lxb6 33. Txb6 Tc8 34. Tb5 Txc3+ 35. Kg2 h4 36. Txa5 hxg3 37. fxg3 goede remisekansen heeft.
30. g4!
Dit is het verschil: nu kan … h6-h5 niet en daarmee komt zwart verder in de verdrukking.
30… Kf8 31. h4 Txe4 32. Kxe4 Te8+ 33. Kd3 Te6 34. Le3 Kg7 35. Tb5 Ld8 36. h5
Alle pionnen naar de goede kleur!
36… Td6+ 37. Kc4 Tc6+ 38. Kd5 Te6 39. Ld4+ Kf8 40. f4 Lc7 41. f5
Wit gaat vrolijk verder met het vergroten van zijn ruimtevoordeel.
41… Td6+ 42. Ke4 Tc6 43. Tb1 Ke8 44. hxg6 fxg6 45. Th1 Kf7 46. Kd5
Vooral niet 46. Txh6?? wegens 46… gxf5+ en zwart wint een toren!
46… Td6+ 47. Kc4 gxf5 48. gxf5 Ld8
Je kunt je afvragen wat wit nu eigenlijk bereikt heeft. Carlsen geeft het antwoord.
49. f6!
Hiermee wikkelt hij voortreffelijk af.
49… Lxf6
49… Kg6 50. Tg1+ Kf7 51. Tg7+ Ke6 52. Th7 is een slechtere versie.
50. Txh6 Le7 51. Txd6 Lxd6
Dit eindspel is kansloos voor zwart: zijn twee pionnen zijn ten dode opgeschreven.
52. Kb5 Ke6 53. Lxb6 Kd7 54. c4 Kc8 55. Lxa5
Dat zijn er twee meer. De rest is voor een speler van het kaliber Carlsen een peulenschilletje, hoewel wit nog op één aspect moet letten: als zwart zijn loper kan geven tegen de c-pion is de stelling remise vanwege de verkeerde loper.
55… Kb7 56. Lb4 Lf4 57. c5 Ka7 58. c6 Kb8
Nu moet de pion van c6 nog over veld c7 heen getild worden, zonder dat zwart zijn loper ervoor kan geven. Let op hoe de nummer één van de wereld dat varkentje even wast.
59. a5 Ka7 60. a6 Ka8 61. Lc5 Lb8 62. Kc4 Lc7 63. Kd5 Ld8 64. Ke6 Lc7 65. Kd7 La5 66. Le7
Opgegeven. Een mogelijk vervolg is nog: 66. Le7 Ka7 67. Ld8 Le1 68. c7 en de pion promoveert.
1-0
In de zevende ronde lijkt het alsof Carlsen weer helemaal op stoom begint te komen. Hij boekte zijn tweede achtereenvolgende overwinning, dit keer ten koste van Vallejo Pons. Opnieuw met wit, ging Carlsen voor een stelling waarin er geschaakt moest worden. De afruilvariant van het Frans en zeker de versie die Carlsen koos, lijkt niet erg geschikt om daar openingsvoordeel mee af te dwingen. Dat kreeg hij ook nauwelijks, maar dat maakt hem niet uit. Op de een of andere wijze weet hij zijn tegenstanders geruisloos uit het zadel te tillen. Zijn spel doet een beetje denken aan het lichtvoetige spel van Capablanca. Ook Vallejo Pons ging er snel onderdoor. Al na zo’n zet of twintig leek het gedaan, maar ditmaal haperde de machine van de Noor ergens. Iets na de dertigste zet greep Vallejo Pons de kans die hem geboden werd, om een paar zetten later tot zijn ontzetting te ontdekken dat hij het opnieuw fout had gedaan. Een tweede kans werd hem niet gegund, nu maakte Carlsen het karwei snel af.
Carlsen, M. – Vallejo Pons, F.
1. e4
Carlsen is van alle markten thuis.
1… e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. exd5
Dit wordt toch algemeen gezien als weinig ambitieus. Hoe is het mogelijk dat wit na deze zet voordeel behaalt, zou je je kunnen afvragen. Blijkbaar kan dat als je Carlsen heet.
4… exd5 5. Ld3 Pf6 6. Pe2 Lg4
6… O-O 7. O-O c6 kwam meer voor in de praktijk.
7. O-O O-O 8. f3 Lh5 9. Pf4 Lg6 10. Pxg6 hxg6 11. Pe2
11. Lg5 kwam nog voor in een partij Ivanchuk-So uit 2009, die overigens door zwart werd gewonnen.
11… Te8
12. Lg5
Deze volstrekt normale zet is een nieuwtje. Wit staat iets beter vanwege zijn loperpaar, maar strikt genomen is er weinig aan de hand voor zwart. 12. c4 is gespeeld in een partij McNab-Kilgour, 1979.
12… Le7 13. Pg3 Pbd7 14. f4
Zo probeert wit dus vuist te maken: hij dreigt f4-f5.
14… Ph7
Een logische parade, het lijkt erop dat wit niets heeft.
15. Df3 c6 16. h4
Hij sluit zelfs vrijwillig zijn loper in!
16… Pdf8
Kennelijk is Vallejo Pons onder de indruk van het frivole witte aanvalsspel. 16… f6? faalt natuurlijk op 17. Lxg6 fxg5 18. fxg5 Pdf8 19. Df7+ Kh8 20. Ph5 en zwart kan ophouden. Misschien had hij net moeten doen alsof zijn neus bloedt en voor zijn eigen kansen moeten gaan met 16… Db6.
17. Tae1 Dc7 18. Lxe7 Txe7 19. Te5 f6?!
Dit is een ernstige verzwakking van de koningsstelling (lees: de witte velden) en dat kan de stelling niet hebben. [Je zou hier 19… Tae8 verwachten, hetgeen ook wat beter is.]
20. Txe7 Dxe7 21. h5 gxh5
Het is Carlsen weer gelukt om een tegenstander in no-time omver te blazen. Tenminste zo lijkt het. 21… Df7 22. hxg6 Pxg6 23. Pf5 was ook bepaald geen pretje.
22. Dxh5
Zeer voor de hand liggend, maar nu krijgt zwart de gelegenheid zich ietwat te hergroeperen, waardoor een directe beslissing uitgesteld wordt. Vermoedelijk laat wit hier met 22. Pf5 een goede kans op een directe knock-out liggen. 22… Df7 23. Kf2! gevolgd door Th1 en de witte aanvalsstorm zwelt aan tot orkaankracht.
22… Df7 23. Dg4 g6 24. Pf5 Kh8 25. Ph4 f5 26. Dh3 De6 27. Kf2 Te8 28. Pf3 Te7?!
Het is duidelijk dat zwart nog altijd grote problemen ondervindt om zijn zaakjes bij elkaar te houden. Ook mogelijk is 28… De3+ 29. Kg3 De7 hoewel wit na 30. Te1 Dd7 31. Pe5 nog altijd zeer riant staat.
29. Pe5 Pd7 30. Th1 Pxe5 31. dxe5 c5
32. b3
Carlsen speelt de meest voor de hand liggende zet om het zwarte tegenspel wat in te dammen. Zeer interessant was 32. g4!? c4 [32… fxg4 33. Dh4 c4 34. Df6+ Kg8 35. Dxg6+ Dxg6 36. Lxg6 Pf8 37. Lf5 en wit wint.] 33. gxf5 Db6+ [33… gxf5] 34. Kf3 cxd3 35. f6 Tc7
[35… Tf7?? 36. Dc8+ Tf8 37. Dxf8#] 36. Dh6 en wit staat vrijwel op winst, maar het is duidelijk dat een dergelijke variant nauwelijks door te rekenen valt.
32… c4 33. bxc4 dxc4 34. Le2
Vreemd genoeg speelt Carlsen het nu wat te bescheiden.
34… g5!
En Vallejo Pons grijpt zijn kans om het witte spel te verontrusten.
35. g3 Db6+ 36. Kg2 De3?
Wie zou die ook niet spelen, maar het is te optimistisch. Veel beter was 36… Dc6+ 37. Kf1
[37. Lf3 Dxf3+ 38. Kxf3 g4+ 39. Dxg4 fxg4+ 40. Kxg4 Kg7 is ongeveer gelijk.] 37… gxf4 38. gxf4 De4 en zwart doet volop mee.
37. Kf1! Tf7
Nu gaat zwart zijn ondergang snel tegemoet. Ook 37… De4 38. Dh6 Tg7 39. fxg5 wint voor wit.
38. Dh5
38… Dxg3
Dit verliest geforceerd. Maar ook 38… Te7 helpt niet na 39. Th3! Wit pareert eerst de belangrijke dreiging en gooit dan alles op de aanval. [39. fxg5 Dxg3 40. Th4 om … Dxf4+ uit de stelling te halen, waarna er geen verdediging meer is tegen de dreiging g6.] 39… g4 40. Th4 Dc1+ [40… Dxg3 41. Dg5! Tf7 42. e6] 41. Kf2 Dxc2 en nu volgt er een bijzonder komisch mechanisme waarbij zwart vrijwel al zijn pionnen verliest: 42. Dg5 Tg7 43. Dd8+ Tg8 44. Dd7 Tg7 45. Dc8+ Tg8 46. Dxb7 Tg7 47. Db8+ Tg8 48. Dxa7 Tg7 49. Da8+ Tg8 50. Db7 Tg7 51. Dc8+ Tg8 52. Dxc4 met winst.
39. Dxf7 Dxf4+ 40. Kg2 De4+ 41. Lf3 Dxc2+ 42. Kg3 f4+ 1-0
Omdat in deze twee ronden Carlsen verantwoordelijk was voor de enige twee beslissingen, staat hij inmiddels gedeeld bovenaan. De stand na zeven ronden is nu:
Alle (geanalyseerde) partijen uit de ronden 6 en 7 via de viewer:
(De foto’s zijn genomen van de toernooisite)
Interessant hoe Carlsen van niet iets kan maken in relatief eenvoudige stelling. Hierin lijkt zijn grootste talent te liggen.
Het downloaden werkt trouwens niet bij mij.
Het downloaden is inmiddels opgelost; er was iets verkeerd ingesteld.