Verrassingen in eerste ronde

Het Nederlands Kampioenschap belooft dit jaar een uiterst spannende aangelegenheid te worden. Nu Giri en Van Wely niet meedoen is er geen uitgesproken favoriet voor de titel, of het moet Ivan Sokolov zijn. De aanwezigheid van een paar onberekenbare ‘jonge honden’, waartoe Robin van Kampen en Wouter Spoelman gerekend mogen worden, maakt de titelstrijd heel interessant. Bij de dames is het al niet anders. De veelvoudige kampioene Zhaoqin Peng en de titelverdedigster Tea Lanchava zullen grote concurrentie ondervinden van twee jeugdigen, Lisa Schut en Anne Haast. Daarbij weten de andere deelneemsters ook van wanten, zodat ook hier op voorhand geen echte favoriet aangewezen kan worden.

NK Algemeen

Nadat de loting bekend was, leek de partij Sokolov-Van Kampen op voorhand een interessante confrontatie. De zwartspeler is een jaar aan het schaken, knoopt daar nu een tweede jaar aan vast en omdat zijn ambitie hoog reikt, was dit meteen een duel om naar uit te kijken. Het werd voor de jongeman echter een grote deceptie. Hoewel een wat vreemde opening niet slecht voor hem uitpakte, bleek hij ietwat te optimistisch over zijn kansen. Van Kampen probeerde een paar strategische voordeeltjes te vergaren, maar daarbij ‘vergat’ hij zijn ontwikkeling. Een ongeluk zit dan in een klein hoekje, want toen hij Sokolov de gelegenheid gaf, bracht deze een bijzonder fraai dubbel pionoffer dat direct beslissend bleek te zijn. De zwarte koning kwam niet meer weg uit het centrum en dat betekende dat Van Kampen al op zet 20 zijn koning moest omleggen.

Daarmee deed Sokolov goede zaken want oud-kampioen Jan Smeets ging met wit nog wel onderuit tegen de debutant in dit gezelschap, Roeland Pruijssers. Die heeft een uitstekend seizoen gedraaid (o.a. topscorer in de Meesterklasse) en gezien zijn ratingprogressie lijkt hij een bijzonder gevaarlijke outsider.

De andere youngster, Wouter Spoelman, begon eveneens uitstekend aan zijn toernooi. Hij won met zwart van Dimitri Reinderman (die overigens momenteel clubloos is). In een razend moeilijk middenspel greep zwart ineens het initiatief en toen Reinderman ergens niet goed reageerde, toverde Spoelman plotseling een verrassende combinatie op het bord die wit de kop kostte. De enige remise kwam op het conto van L’Ami en Ernst, die niet zonder strijd overigens genoegen namen met een half punt.

De messen zijn geslepen, dat moge duidelijk zijn na deze eerste ronde!

Analyses

Sokolov, Ivan – Van Kampen, Robin

1. d4 d6 2. c4 e5 3. d5

Niet de meest gespeelde zet, maar waarom ook niet zou je zeggen.

3… a5

[3… f5 was het normale antwoord.]

4. Pc3 Pa6 5. e4 g6 6. Ld3

Er is een soort van Konings-Indisch ontstaan waarin beide partijen hopen er voordeel uit te slepen.

6… h5

Volgens mijn database pas een nieuwtje. Ik vermoed dat zwart zijn kansen hiermee enigszins overschat. Zwart kon zijn slechte loper ruilen met 6… Lh6, maar wellicht wilde Van Kampen meer.

7. Pge2 h4 8. h3 Lh6

Nu komt hij met de eerder genoemde ruil, maar wit kan heel anders reageren.

9. f4!

Sokolov heeft uitstekend ingeschat dat zijn ontwikkelingsvoorsprong opweegt tegen de potentieel strategische zwaktes die hij oploopt.

9… exf4

Hiermee is wit veld e5 kwijt.

10. Pxf4 Pf6 11. O-O Pd7

De zwarte manoeuvres ogen strategisch gezien fraai, maar hij moet oppassen dat wit geen ferme maatregelen gaat nemen nu zwart zo weinig stukken heeft ontwikkeld.

12. Lc2 Pac5

13. Pa4!

Hiermee ruilt wit een belangrijk zwart paard af.

13… De7 14. Pxc5 Pxc5

Dat paard had eigenlijk nog liever op e5 gestaan.

15. Dd4 De5

Die ruil wil zwart wel, maar daar gaat wit natuurlijk niet op in.

16. Df2 De7

Ogenschijnlijk heeft hij alles onder controle. Maar met een koning in het midden tegen Sokolov is altijd gevaarlijk en dat blijkt nu ook. Het was de hoogste tijd voor 16… O-O maar zwart moet al heel erg oppassen. Na 17. Dxh4 Dd4+ 18. Df2 Lg7 heeft zwart waarschijnlijk genoeg compensatie voor de pion.

17. e5!

Een fraaie doorbraak in het centrum die vrijwel direct beslissend is.

17… dxe5

Nu gooit wit er nog een pion tegenaan. 17… Lg7 18. e6! O-O 19. Le3 was ook geen alternatief.

18. d6! Df6

Er is geen houden meer aan. 18… cxd6 19. Pd5 Df8 [19… Dd8 20. Dxf7#] 20. Lxh6 Txh6 21. Pc7+ was ook geen optie.

19. Dxc5 exf4

20. La4+

En nu vond Van Kampen het al genoeg. Inderdaad is hij reddeloos verloren omdat zijn koning niet in veiligheid komt zonder zware materiële verliezen. Na 20. La4+ c6 beslist 21. Lxc6+ bxc6 [20… Kf8 21. d7+ Kg7 22. dxc8D of 20… Kd8 21. dxc7#] 22. Dxc6+ Kf8 23. Dxa8.

1-0

Reinderman, Dimitri – Spoelman, Wouter

28… e5!

Knap gezien van de zwartspeler. Hij grijpt het initiatief.

29. Txe5 cxd4 30. Tf5 c5 31. b4 De6

Na deze zet gaat het snel bergafwaarts voor wit.

32. Td3?!

Waarschijnlijk was 32. Td1 de enige zet, hoewel zwart dan ook na 32… Pe4 de betere kansen lijkt te hebben.

32… Pe4

Zwart staat goed maar na wits volgende zet zit er ineens een aardige combinatie in. Nog sterker was 32… Te8! 33. Pg1 Pe4 en wit ondervindt grote problemen om alles bij elkaar te houden.

33. g4 Pg5 34. Dg2

34… Pxh3!

Wederom knap gevonden van Spoelman.

35. Dxh3

35. Txh3 Dxf5.

35… Dxe2 36. Txf7 De4+ 37. Df3 Th6+

De jacht op de witte koning is geopend.

38. Kg2 Txg4+ 39. Kf2 Th2+ 40. Kf1 Th1+ 41. Kf2 De1# 0-1

NK dames

Bij de dames ging veel aandacht uit naar het duel tussen titelverdedigster Tea Lanchava en Anne Haast. Na een Engelse opening leek wit aanvankelijk in het voordeel te komen, maar toen Lanchava met de dame op b7 een pionnetje ging snoepen, nam Haast het heft in handen aan de andere kant van het bord. Na een lelijke fout van wit, kon zwart zelfs beslissend voordeel halen, maar dat was erg lastig te vinden. De beste stuurlui staan weer eens aan wal, want gewapend met Houdini of een andere topengine valt te vinden dat zwart met een paar krachtzetten winnend voordeel had kunnen behalen (mijn engine slaat zelfs richting -6 of -7 uit…). Dat bleek zelfs voor rekenaar Haast te moeilijk en toen zij niet goed verder ging, kwam Lanchava flink in het voordeel. Maar toen bleek Haast toch weer uit het goede hout gesneden te zijn, want zij rechtte de rug en bleef met allerlei handigheidjes knap in de partij. Het leverde haar zelfs een verdiend half puntje op.

Dat halve puntje moest Zhaoqin Peng afstaan aan Marlies Bensdorp tegen wie zij een kwaliteit voor kwam te staan. Peng probeerde haar maar liefst 103 zetten lang omver te krijgen, maar de inmiddels tot de routiniers behorende Bensdorp gaf geen krimp. De ogen waren natuurlijk ook gericht op Lisa Schut, de hemelbestormster uit Waterloo. Zij kwam echter na de opening in de problemen tegen Martine Middelveld die een gezonde pion veroverde. Schut verdedigde echter taai en toen de witspeelster op zet 27 niet helemaal goed verderging kwam zwart even later in het voordeel. Dat verwaterde echter en met de aanwezigheid van ongelijke lopers, bleek op zet 58 dat remise de terechte uitslag werd.

De aanwezigheid van ongelijke lopers was ook het hoofdthema in de partij tussen Arlette van Weersel en debutante Iozefina Paulet. Zwart gaf een centrumpion in ruil voor de witte velden en daarmee ontwikkelde zij inderdaad voldoende compensatie mee. Meer dan een half punt heeft er echter nooit ingezeten, zodat ook hier de vrede werd getekend. Ik kan me niet herinneren dat een NK-dames na één ronde acht koploopsters telde!

Analyses

Lanchava, Tea – Haast, Anne

1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6 4. e3 Lb4 5. Db3 Lxc3 6. bxc3 e4 7. Pg1 d6 8. Le2 O-O 9. f3 h5 10. fxe4 Pxe4 11. Pf3 Lg4 12. Dxb7 Dd7

13. O-O?!

13. Db1!? lijkt veel beter.

13… Tab8 14. Da6 h4!

15. d4?

Na deze zet staat het paard op e4 als een vorst. Zelfs een pionoffer met 15. c5 helpt wit niet uit de brand.

15… h3 16. g3 Pxc3 17. Ld3

Dit kost zelfs meer materiaal.

17… Lxf3 18. Txf3 Pb4

Hier staat zwart op winst.

19. Da5

19… Dg4?

Het goede idee in de verkeerde volgorde. Na 19… Pxd3 20. Dxc3 Dg4 21. Tf1 [21. Dxd3 Dxf3 22. Df1 De4 is een totaal hopeloze stelling voor wit, niet alleen omdat ze een kwaliteit achter staat, maar vooral omdat de witte stukken niet functioneren.] 21… De2 Tot zover is het allemaal vrij eenvoudig te berekenen en dan lijkt 22. Dd2 een afdoende verdediging. Maar nu heeft zwart een killer (zie analysediagram:)

22… Tb2!! 23. Dxe2 Txe2 en de zwarte stukken domineren het bord. De witte stukken werken niet samen en kunnen ook niet tot ontplooiing gebracht worden, terwijl die van zwart kunnen kiezen hoe ze in de strijd geworpen worden. Bijvoorbeeld: 24. Td1 Pe1 25. Kf1 Txh2 26. Ld2 Pf3 27. Le1 Tb8 en de strijd is beslecht. Bepaald niet eenvoudig te vinden, maar wel erg fraai.

20. Df5! Dxf5

Vreemd genoeg kon zwart met 20… Dg6! nog in het voordeel komen.

21. Lxf5 g6 22. Ld2!

Lanchava worstelt zich onder de druk uit.

22… Pbxa2 23. Lxh3 Tb2 24. Lxc3 Pxc3 25. Txa7

Inmiddels heeft wit zelfs de overhand gekregen.

25… Pe4 26. Lf1 Pg5

26… f5 27. Txc7 Ta8 lijkt nog mee te vallen voor zwart.

27. Tf2 Tfb8 28. Txc7 Txf2 29. Kxf2 Tb2+

30. Le2?!

Hierna kan de zwartspeelster opgelucht adem halen. Het eindspel na 30. Ke1 Pf3+ 31. Kd1 Td2+ 32. Kc1 Txh2 33. Ld3 kon nog wel eens problematisch zijn voor Haast.

30… Pe4+ 31. Kf3 Pg5+ 32. Kg4 Pe6 33. Tc8+ Kg7 34. Kf3 Pg5+ 35. Kg4 Pe6 36. Ld3 Tb3

Ik zie geen bezwaar van 36… Txh2 .

37. Lf1 Txe3

Maar dit is ook prima.

38. d5 f5+ 39. Kh3 Pg5+ 40. Kg2 Pe4 41. Te8 Tc3 42. Te7+ Kf6 43. Te6+ Kf7 44. g4 Tc2+ 45. Kg1

45… Pg5!

Zwart heeft een aardig mechanisme ontdekt waarmee ze remise kan afdwingen.

46. Te2 Ph3+! 47. Kh1 Pf2+ 48. Kg1 Ph3+ 49. Kh1 Pf2+ 50. Kg1 ½ – ½

Alle partijen (inclusief analyses) via de viewer:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.