Lisa Schut kampioene, Reinderman haalt Spoelman bij

Lisa Schut is een ronde voor tijd overtuigend Nederlands Kampioen geworden bij de dames. Zelf hield ze Anne Haast op remise en zag ondertussen dat haar andere concurrentes allemaal onderuit gingen. Het is de eerste titel die zij behaalt bij de vrouwen en dat het met zo’n grote overmacht gepaard ging, had niemand op voorhand verwacht. Ze bleek goed in haar openingen te zitten, ze rekende goed en ook haar eindspeltechniek mocht er wezen. Kortom: op jeugdige leeftijd al heel allround. Schaaksite feliciteert haar met haar zege.

Lisa Schut, eerste nationale titel! (Foto Ab Scheel)

Bij de heren is ondertussen de spanning om te snijden. Het titanenduel tussen Dimitri Reinderman en Robin van Kampen werd na een duel op het scherp van de snede beslist door eerstgenoemde. Omdat koploper Wouter Spoelman niet verder kwam dan remise tegen Roeland Pruijssers, kwam onze Schaaksite-analist op gelijke hoogte met Spoelman. In de laatste ronde staan de partijen L’Ami-Spoelman en Pruijssers-Reinderman op het programma. Omdat Pruijssers een punt achterstaat op beide koplopers mag verwacht worden dat hij zeker een poging zal wagen!

NK Algemeen

Ondanks al het gemopper op de KNSB is het Nederlands Kampioenschap zelden zo spannend geweest als dit jaar. Kritiek was er onder andere op het gebrek aan sponsoring waardoor diverse toppers het lieten afweten. Wel was jammer dat Giri – die anders wel had deelgenomen – een aantrekkelijke uitnodiging kreeg voor de Fide GP. Verder keurde men het relatief kleine aantal deelnemers af, waardoor er bijvoorbeeld geen titelnormen meer behaald kunnen worden. In het verlengde hiervan kan ook de treurige afschaffing van de halve finales gezien worden, waardoor de doorstroming stokt en zo zijn er nog meer van dit soort onderwerpen.

Maar juist in zo’n relatief kort toernooi kun je je weinig permitteren. De favorieten op voorhand, Ivan Sokolov, Jan Smeets en Erwin l’Ami bleken geen potten te kunnen breken. Een jonge generatie is opgestaan die geen ontzag heeft voor de gevestigde orde. Daarvan onderscheidt zich in dit toernooi Wouter Spoelman, Robin van Kampen en ook Roeland Pruijssers die al menige deelnemer de stuipen op het lijf heeft gejaagd met zijn avontuurlijke spel.

In de partij tussen Spoelman en Pruijssers van vandaag hield de Apeldoorner zich een beetje in. Het werd een rustige partij waarin hij steeds een tikje minder stond, maar zich wel adequaat verdedigde. Spoelman won een pionnetje, maar hij wist daar geen profijt uit te trekken. In de slotstelling heeft hij nog altijd een pluspion maar die is zonder betekenis.

Het andere duel dat er toedeed was dat tussen Reinderman en Van Kampen.

Dimitri Reinderman: nu gedeeld bovenaan (Foto Frans Peeters)

Voor beide spelers stond er veel op het spel en dat was te merken in de stelling die op het bord verscheen. De aloude hoofdvariant van het Konings-Indisch werd van stal gehaald waarvan beide spelers een groot kenner zijn. Van Kampen begaf zich een tijdje in de voetsporen van de specialist bij uitstek, Radjabov, maar hij had zelfs een mogelijke verbetering op een partij van de man uit Bakoe voorbereid. Het gebruikelijke tafereel speelde zich af: zwart ging op de witte koning af, wit was op de damevleugel bezig om daar wat te bereiken. In het verre middenspel werd de stelling zo moeilijk dat beide spelers een paar foutjes begingen die soms wel en soms niet werden afgestraft. Overigens was het allemaal bepaald niet eenvoudig om deze keerpunten te constateren; in een variant zat zelfs een dermate fraaie zet dat ik daar een apart analysediagram van heb weergegeven. Precies op de 40ste zet ging Van Kampen toch nog flink de fout in, terwijl hij juist op dat moment minimaal een half punt had kunnen behalen. Reinderman liet daarna niet meer los en kwam zo langszij bij Spoelman.

Jan Smeets heeft eindelijk zijn eerste overwinning te pakken. Hij deed dat ten koste van Sipke Ernst, die dit toernooi zo snel mogelijk zal willen vergeten. Wit kwam goed uit een Spaanse opening en toen de zwartspeler twee fikse fouten achter elkaar beging, was Smeets er als de kippen bij om het mooi uit te tikken.

De partij tussen Ivan Sokolov en Erwin l’Ami golfde een beetje op en neer, maar door de aanwezigheid van ongelijke lopers, leek de remise onvermijdelijk. Die kwam er dan ook op zet 52.

Analyses

Reinderman, Dimitri – Van Kampen, Robin

1. c4 Pf6 2. Pc3 g6 3. e4 d6 4. d4 Lg7 5. Pf3 O-O 6. Le2 e5 7. O-O Pc6 8. d5 Pe7 9. Pe1 Pd7 10. Le3 f5 11. f3 f4 12. Lf2 g5 13. Tc1 Tf6

Deze zet wint aan populariteit. 13… Pg6 is de klassieke hoofdvariant.

14. Pd3

14… b6

Dit is dan de eerste afwijking van bovengenoemde partij. Het is ook nog eerder gespeeld door de grote Konings-Indisch-specialist Radjabov (in een partij tegen Sambuev, 2012): 14… Th6 15. c5 De8 In een partij Reinderman-Zhou van dit jaar werd hier 16. Pb5 gespeeld. Het vervolg was 16… Dh5 17. h4 Omdat wit de partij won, had Van Kampen een verbetering geprepareerd.

15. b4 Th6 16. c5 bxc5

Dit is dan het nieuwtje van Van Kampen. Radjabov ging hier verder met 16… a6.

17. bxc5 De8

18. g4

Wit wil … Dh5 bemoeilijken. Je zou je kunnen afvragen of wit niet analoog aan Reinderman-Zhou verder zou kunnen gaan met 18. Pb5 om dan 18… Dh5 opnieuw te laten volgen door 19. h4 Maar het lijkt wel duidelijk dat zwart erop vooruit is gegaan nu de twee b-pionnen van het bord zijn.

18… fxg3 19. Lxg3

De pionnenstructuur is er niet fraaier op geworden voor wit, maar een eventuele zwarte koningsaanval is voorlopig van de baan.

19… Pf6 20. Pf2 a6 21. Da4

Dameruil is in principe altijd in het voordeel van wit.

21… Ld7 22. c6 Lh3 23. Tfe1 Ph5

Zwart moet hoe dan ook een vuist zien te maken op de koningsvleugel en dat valt niet mee.

24. Pg4

Nu komt het een beetje open te liggen bij wit, maar hij dwingt ook wel wat af. Heel interessant was nu 24. Da5!? omdat zwart de nodige problemen heeft met pion c7. Als zwart die gaat dekken met bijvoorbeeld 24… Dc8 volgt er 25. Tb1 en een eventuele koningsaanval kun hij dan wel op zijn buik schrijven.

24… Pxg3

Zwart had geen zin in de stelling na 24… Lxg4 25. fxg4 Pf4 omdat de muziek dan inderdaad uit de aanval is gehaald.

25. hxg3 Dh5

Konings-Indische spelers schuwen een offertje op zijn tijd niet. Hij moet min of meer wel, anders is het ook over en sluiten.

26. Pxh6+ Lxh6 27. Pd1 g4 28. fxg4 Lxg4

29. Lxg4?!

Mijn engine heeft een duidelijke voorkeur voor 29. Tc2! waarna zwart inderdaad problemen heeft om iets aan te tonen.

29… Dxg4 30. Tc2 Pf5!

Zwart maakt gebruik van de nodige tactiek om zijn initiatief nieuw leven in te blazen.

31. Da3 Pd4 32. Tf2 Kh8 33. Dd3 Tg8 34. Kh2

Wit heeft het voorlopig even onder controle, maar daar is alles mee gezegd. De zwarte stukken staan actief en de witte koning staat bepaald niet veilig. Hij draait de zetten waarschijnlijk om. Waarschijnlijk wilde zwart alvast veld h6 vrijmaken voor de toren, maar nu krijgt wit de gelegenheid om eindelijk ook eens wat terug te doen.

34… Lg5?

Het is niet zo voor de hand liggend dat dit een fout is, maar na wits volgende zet blijkt dat wel het geval. De loper moest veld f8 nog even blijven bewaken. Een goede mogelijkheid was nu 34… Tg6!, waarna wit enorm op zijn tellen moet passen.

35. Tef1! Le7

Noodgedwongen, maar de kracht uit zwarts initiatief is verdwenen. Nu gaat 35… Tg6? niet vanwege 36. Tf8+ Kg7 37. T1f7+ Kh6 38. Pf2 Dh5+ 39. Kg2 en wit staat op winst. Bijvoorbeeld: 39… Lf4 40. Th8 Txg3+ 41. Dxg3 Lxg3 42. Tfxh7+ met winst. Wit gaat echter ook niet goed verder.

36. Tf7?!

Ons edele spel blijkt toch (te) moeilijk. Deze bijzonder voor de hand liggende zet geeft zwart plotseling een unieke kans. Vreemd genoeg was de profylaxe 36. Kg2! uitstekend voor wit.

36… Dh5+?!

Maar ook Van Kampen is niet op zijn post. Met 36… Lh4! had hij de overhand kunnen krijgen. 37. T1f3 is dan gedwongen maar na [37. gxh4? Dg2#] 37… Lxg3+ 38. Txg3 Dh5+ 39. Kg2 Txg3+ 40. Dxg3 Dxf7 staat zwart duidelijk beter, zo niet gewonnen.

37. Kg2 Pe2?!

Lijkt mooi, maar het klopt helaas niet.

38. T7f3

Nu komt het voor zwart weer op zijn pootjes terecht. Wit had heel fraai kunnen winnen met een heel verborgen wending die beide spelers ongetwijfeld gemist zullen hebben: 38. Txe7! Pxg3

[38… Txg3+? 39. Dxg3 Pxg3 40. Tf8#] (zie analysediagram)

39. Tg7!! Ga die maar eens achter het bord vinden. De pointes zijn: 39… Txg7 [39… Kxg7 40. Kxg3! koelbloedig een stuk incasseren en na 40… Kh8+ snel op de vlucht met de koning 41. Kf2 Dh2+ 42. Ke1 en zwarts compensatie is ontoereikend.] 40. Tf8+ Tg8 41. Txg8+ Kxg8 42. Dxg3+ en wit heeft een paard meer.

38… Lh4 39. Tf5 Dg4 40. Df3

40… Pxg3?

Na deze laatste zet voor de tijdcontrole, een fikse blunder, gaat het punt toch naar de overkant van de tafel. Met 40… Dxg3+ 41. Dxg3 Pxg3 42. Tf7 Pxf1+ 43. Kxf1 Tg7 kon zwart in elk geval een half punt binnenhalen.

41. Dxg4

Na deze ruil raken de zwarte stukken in elkaar verstrikt en ondertussen neemt wit het initiatief over. Het slot wikkelt Reinderman heel efficiënt af.

41… Txg4 42. Tf8+ Kg7 43. T1f7+ Kh6 44. Kh3 Txe4 45. Pf2 Tc4 46. Pg4+ Kg6 47. Kxh4 1-0

Smeets, Jan – Ernst, Sipke

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 O-O 9. d4 Lg4 10. Le3 exd4 11. cxd4 d5 12. e5 Pe4 13. h3 Lh5 14. Pbd2 Dd7 15. a3 Kh8 16. Dc2 Lg6 17. Tac1 Pxd2 18. Dxd2 a5 19. Lg5

19… f6?!

19… Tfc8 20. Lxe7 Pxe7 21. Ph4 lijkt ook heel goed voor wit.

20. e6! Dd8 21. Txc6 Le8?

Had Ernst gerekend op deze tussenzet, dan komt hij nu bedrogen uit. 21… fxg5 22. Dc1 was ook geen lolletje voor zwart.

22. Tc5! fxg5

22… Lxc5? 23. dxc5 fxg5 24. e7 wint op slag.

23. Txd5

Zo heeft wit een mooie pion buitgemaakt en de volgende gaat er ook meteen aan.

23… Db8 24. Pxg5 Db7 25. Dd3

Een uitstekend idee om het vizier op de koning te richten. Wit kon de partij beslissen met een directe mataanval. 25. Pf7+ Lxf7 26. exf7 Lf6 27. Th5 Tad8 28. Dd3 h6 29. Lc2.

25… g6

25… Lg6 26. De3 is ook uit.

26. Dg3 Kg7 27. Td7! Lxd7 28. exd7

en Ernst vond het zo wel genoeg.

1-0

Tussenstand na zes ronden:

NK dames

Lisa Schut dus Kampioen van Nederland. En met een enorme overmacht, zo doet de tussenstand vermoeden. Met 5 uit 6 staat zij maar liefst 2 punten voor op een heel peloton.

Lisa Schut (Foto Ab Scheel)

Vandaag moest zij trouwens nog wel even alle zeilen bijzetten om Anne Haast – die bepaald geen vredelievende bedoelingen had – van het lijf te houden. Het type pionoffer dat zwart bracht in een Spaanse variant is bekend, maar of het in de onderhavige stelling ook correct was, waag ik te betwijfelen. Feit was wel dat zwart spel kreeg en toen Schut daar een beetje paniekerig op reageerde door een kwaliteit te offeren, had zwart alle kansen aan haar zijde. Weliswaar had wit in het begin twee pionnen voor de kwaliteit, maar dat werd er later maar een. Haast had vermoedelijk hoe dan ook haar a6-pion moeten proberen te behouden, zoals de partij verliep, ging die van het bord en toen restte er een stelling van drie witte tegen twee zwarte pionnen op een vleugel. Met vrijwel alle zware stukken nog op het bord, wit een paard voor een toren. Dat kan zwart natuurlijk lang blijven proberen, maar Haast offerde de kwaliteit terug op f3 waarna alle gifangels uit de stelling getrokken bleken te zijn.

Er gebeurde vandaag van alles op de andere borden. Hoe verging het namelijk de belangrijkste achtervolger van Schut, Arlette van Weersel? Die had wit tegen Marlies Bensdorp. Die haalde haar vertrouwde Franse opening van stal en hoewel het er even onduidelijk uitzag, kwam zwart vrij spoedig in het voordeel. Toen Van Weersel problemen kreeg met haar koning en een paar verdwaalde stukken, was het pleit snel beslecht.

Ondertussen speelden de twee, die het Nederlandse schaak lang gedomineerd hebben, Tea Lanchava met wit tegen Zhaoqin Peng. Als iemand mij gezegd had, dat ze met de andere kleur hadden gespeeld, had ik het ook geloofd toen ik de partij naspeelde. Zwart kwam met een zeer obscuur paardoffer voor de dag dat een enorme chaos veroorzaakte. De speelsters maakten er een waar spektakel van dat eindigde in een overwinning voor Lanchava.

Tot slot kwam ook de partij tussen Martine Middelveld en Iozefina Paulet tot een beslissing. Wit offerde een pion, maar kreeg daar te weinig voor terug en net toen je verwachtte dat zwart het heft in handen zou gaan nemen, blunderde ze twee pionnen weg. Die nam Middelveld dankbaar aan, won er zelfs nog een bij en schoof het eindspel toen geruisloos naar winst. Wel een beetje zuur voor Paulet die zo goed aan dit toernooi was begonnen. Middelveld liet echter zien dat zij wel degelijk haar ‘mannetje’ (vrouwtje is een betere term voor dit spreekwoord in dit geval) staat.

Analyses

Schut, Lisa – Haast, Anne

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O b5 6. Lb3 Lb7 7. d3 Lc5 8. Pc3 d6 9. a4 b4 10. Pd5 Pa5 11. La2

11… b3?!

Een thematisch offertje, dat hier echter dubieus lijkt. In een andere damespartij (Pogonina-Stefanova, 2005) volgde 11… Pxd5 12. Lxd5 c6 13. La2 Df6 en zwart kwam later in het voordeel.

12. Pxf6+ Dxf6 13. Lxb3

13. De1! Zwarts opzet moet betwijfeld worden zoals bleek in een partij Dominguez Perez-Lugo. Daar volgde hier sterk 13… bxa2 14. Dxa5 en hoewel zwart het loperpaar als compensatie voor een pion had, wist hij dat niet waar te maken.

13… Pxb3 14. cxb3 O-O 15. Le3 Lb4

16. a5

Logischer was nu om met 16. Ld2! het zwarte loper onschadelijk te maken of de pluspion in te zetten: 16… Lc5 17. b4 en de witte stelling verdient de voorkeur.

16… De7

Zwart probeert in elk geval de witveldige loper ‘iets’ te laten doen. De actie … f6-f5 komt in de stelling.

17. Dc2 Kh8 18. Ta4 c5 19. Ld2 f5

Na 19… Lxd2 20. Pxd2 f5 lijkt zwart wel wat compensatie te krijgen voor de pion.

20. Lxb4 fxe4 21. dxe4 cxb4

22. De2

De vraag was natuurlijk wat er kwam op 22. Txb4 want dan zijn het twee pionnen geworden. Na 22… d5 23. Tb6! dxe4 24. Pd2 zie ik niet genoeg compensatie. Wellicht 24… Tf4 25. Dc3 Taf8 26. Pc4 Dc5 27. De3 en wit heeft alles onder controle.

22… d5

Zwart krijgt een beetje haar zin.

23. exd5 Lxd5 24. Dxe5 Db7

Het is duidelijk dat de witte stukken uit positie zijn gespeeld, maar daar heeft zwart wel anderhalve pion voor ingeleverd.

25. Txb4

Na dit enigszins paniekerige kwaliteitsoffer, krijgt zwart het betere van het spel. Kritiek is nu 25. Tc1! Tac8 [25… Lxf3 26. Tc7!] 26. Txc8 Txc8 27. De3 Lxb3 28. Ta1 Ld5 29. Td1 en wit heeft nog altijd een pionnetje meer.

25… Dxb4 26. Dxd5 Tad8 27. De6

27… Tf6?!

Het lijkt mij dat zwart na 27… Dxa5 28. Pe5 Dd5 groot voordeel zou hebben gekregen. Het behoud van pion a6 is van cruciaal belang om kansen te krijgen in het eindspel.

28. De5 Dxb3 29. Te1 Tdf8?!

Nu pion a5 in leven is gebleven, is het voor zwart bijna ondoenlijk om vooruitgang te boeken. Gek genoeg is 29… Kg8 een betere optie. Zwart houdt al haar stukken zo actief mogelijk en haalt tegelijkertijd onderste rij problemen uit de stelling. Ook het wat normalere 29… h6 had hetzelfde doel gediend.

30. h3 Tf5

31. Dd6!?

Wit heeft het gemunt op pion a6. Slechter was 31. Dd4 hoewel wit ook hier stand lijkt te kunnen houden.

31… Dxb2

Mijn engine vindt het allemaal even sterk wat zwart hier speelt, maar die taxatie lijkt niet te kloppen. Volgens mij heeft zwart geen reële winstkansen zonder pion a6.

32. Dxa6 Dc3 33. De6 Dxa5

Zwart heeft een kwaliteit tegen een pion meer. Maar omdat alle pionnen op dezelfde vleugel staan, zit er waarschijnlijk niet meer in dan remise. Neemt niet weg dat met deze materiaalverhouding op het bord wit een flinke dobber voor de boeg heeft.

34. Kh2 Dc5

Een goede mogelijkheid lijkt mij 34… Dc7+ 35. Kg1 Tc5 36. De2 Tc1 37. Txc1 Dxc1+ 38. Kh2 Df4+ 39. Kg1 Ta8 40. g3 Df5 41. Kg2 Dd5 en wit moet flink ‘keepen’.

35. Kg1

35… Txf3?!

Hiermee geeft zwart alle hoop op een overwinning op. Maar ook na 35… Dd5 36. Dxd5 Txd5 zal de partij in remise eindigen. Het eindspel van toren tegen paard is slechts gewonnen met een drie tegen drie op de koningsvleugel.

36. gxf3 Txf3 37. Te3 Tf8 38. De5 Dc2 39. Dg3 Dc5

Hier valt niets meer te halen voor beide spelers.

½ – ½

Van Weersel, Arlette – Bensdorp, Marlies

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 La5 6. Ld2 Pc6 7. Pb5 Pxd4 8. Pxd4 cxd4 9. Dg4?!

Een nieuwtje dat niet voor herhaling vatbaar is, lijkt me. 9. Lb5+ is hier de gebruikelijke voortzetting: 9… Ld7 10. Lxd7+ Kxd7 11. Pf3.

9… Lxd2+ 10. Kxd2 Da5+ 11. Kd1

Wit heeft ‘geen koning’ meer. Ta1 kan nauwelijks in het spel betrokken worden en als zwart normaal ontwikkelt, zullen zich deze factoren keren tegen de witspeler.

11… Kf8 12. Dxd4 Pe7 13. Ld3 Pc6 14. Df4 Db6 15. Tb1 h6 16. Pf3 Ld7 17. g4 Dc7 18. Te1 Tc8 19. Ph4 Kg8 20. Pf3 Pe7

21. Dd2?!

Wellicht was dit het moment geweest om de koning naar veiligere oorden weg te spelen met 21. Ke2 ook om de torens te verbinden.

21… a6 22. Pd4 Pc6 23. Pxc6 Lxc6 24. f4 h5! 25. g5 g6

De koningsvleugel zit nu op slot, zwart bergt de koning veilig op op g7 en activeert dan Th8.

26. Db4

26… Lb5!

Een sterke zet: Ld3 hield alles bij elkaar en die wordt nu afgeruild.

27. Dd4

27. Lxb5?? Dxc2#.

27… Lxd3 28. Dxd3 Kg7 29. Te2 Db6 30. c3 Tc4 31. Dg3 Thc8 32. Td2?

De zwarte stelling speelt nu als het ware vanzelf.

32… Txc3! 33. Df2 Db3+ 34. Ke2 Dc4+ 35. Ke1 De4+ 0-1

Tussenstand na zes ronden:

Alle partijen (inclusief ook andere analyses!) via de viewer:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

3 Reacties

  1. Avatar
    Johan Hut 11 juli 2013

    Bij twaalf deelnemers krijg je waarschijnlijk ook twaalf grootmeesters, dus het vervallen van normkansen is niet van belang. Of heel misschien een keertje een meester. De doorstroming is inderdaad wel volkomen verdwenen. Zo te zien hebben ze alleen naar de Elo-lijst gekeken. Zelfs de wildcard is verdwenen.

  2. Avatar
    HermanGrooten 11 juli 2013

    Dat er geen titelmogelijkheden zijn, blijft in mijn ogen jammer. Een sterke IM als Ruud Janssen zou op die manier aan zijn GM-norm kunnen komen. Maar ook bij de dames geldt dit. Iemand als Lisa Schut of Anne Haast kan zo geen WGM-norm of zelfs een IM-norm behalen. De regionale kampioenschappen waren een tijdlang erg sterk omdat het heel aantrekkelijk was in de halve finales mee te kunnen doen.

  3. Avatar
    HermanGrooten 12 juli 2013

    Ik bedoelde natuurlijk: een sterke IM als Ruud Janssen had op die manier…

    Hij is inmiddels GM als ik het goed heb.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.