Rodshtein sleept toernooi-overwinning voor de poorten van de hel weg
De laatste ronde van de open groep van het Univétoernooi te Hoogeveen kende een zinderend slot. De partij tussen de koploper, Maxim Rodshtein uit Israël en Stewart Haslinger uit Engeland liet iedereen in spanning wie er met de toernooiwinst vandoor zou gaan. Bij het ingaan van de laatste ronde stonden de volgende partijen op het programma:
Het was duidelijk dat Haslinger het met wit zou gaan proberen; bij winst zou hij een goede kans maken om als gedeeld eerste te eindigen. Dan mocht Moskalenko niet winnen van onze landgenoot Etienne Goudriaan (zie foto).
Die was echter niet genegen om iets cadeau te doen, nadat hij een ronde ervoor zijn laatst benodigde IM-norm had behaald om vanaf nu de meestertitel te mogen voren. Met zijn uiteindelijke TPR van 2528 speelde hij een prachtig toernooi. Het werd een korte remise en daarmee eindigde Goudriaan ook in de prijzen. Later kreeg hij daar nog een bijzondere prijs bovenop, de aanmoedigingsprijs betreffende een jaarabonnement op het tijdschrift New in chess. Schaaksite feliciteert hem van harte met dit mooie resultaat.
Ondertussen mochten de Nederlandse grootmeesters Sipke Ernst en Erwin l’Ami tegen elkaar uitmaken of er iemand ook nog op het (hoogste) podium zou komen.
Het verrassingswapen dat Ernst van stal had gehaald, de Trompovsky, sorteerde niet het door hem gewenste effect. Sterker nog: zwart stond al snel vrij comfortabel en toen de witspeler ook nog een pion kwijtraakte, wist hij dat hij een zware dobber zou krijgen. Dat bleek ook, L’Ami had niet de minste moeite om het verworven materiële plus in winst om te zetten.
Daarmee zette hij de goede lijn van de zomer voort. En het zag er inmiddels ook naar uit dat hij opnieuw een (gedeelde) toernooizege aan zijn erelijst mocht toevoegen. Haslinger speelde een prachtige partij die echter ontaardde in een volkomen onduidelijke slagenwisseling.
Daar verzuimde hij om zijn voordeel vast te houden, maar toen de trotse koploper op de 39ste zet vreselijk de fout in ging, kon de Engelsman zomaar de winst naar zich toetrekken met een mat in twee. Dat werd vlak voor de tijdcontrole gemist, maar hij bleef huizenhoog gewonnen staan. Er ontstond een toreneindspel met twee pionnen meer dat geen problemen meer had mogen opleveren. Maar hier begon Haslinger te knoeien. Nadat hij eerst zijn koning volkomen onnodige op de onderste rij had laten afsnijden, slaagde hij er niet in om het juiste plan te ontdekken. En toen verzon Rodshtein een duivels plan. Hij ruilde links en rechts een paar pionnen tegen elkaar af om wit met uitsluitend een g- en h-pion extra op te zadelen.
Zoals bekend in de literatuur zorgen deze twee verbonden vrijpionnen soms voor de nodige technische problemen. En dat kwam uit. Nadat het eindspel op het bord was gekomen en wit een ongelukkige zwarte pion op h5 had moeten halen, dreigde zijn toren ingesloten te raken. Haslinger, waarschijnlijk overmand door vermoeidheid, zag het niet en toen ontsnapte de Israëlische ratingfavoriet met een positionele remise. Een nader onderzoek leert dat als de Brit zijn toren niet had laten insluiten, zwart toch remise kan maken. Een blik in de ‘tablebases’ levert dat op, maar dat is slechts een smal spoor naar een puntendeling, waarbij zwart soms maar één of twee goede zetten moet vinden. Dat hadden we de Israëliër graag nog even zien doen, zoals het nu ging, mocht hij opgelucht ademhalen en zo de toernooiwinst binnenslepen omdat hij de enige speler werd met 7½ punten. Achter hem eindigde het duo Moskalenko en L’Ami die een halfje minder hadden. Haslinger kreeg met 6½ punten gezelschap van de Nederlanders Goudriaan en Luuk van Kooten, die ook een uitstekend toernooi speelde (TPR 2451). En met deze verheugende constatering nemen we afscheid van deze prachtige editie van het Univétoernooi.
Analyses
We beginnen uiteraard met het hartverscheurende slotduel tussen de koploper met zwart en zijn uitdager met wit.
We nemen de draad op in een explosieve stelling.
39…Dh4??
De zwartspeler gaat opzichtig de fout in. Na 39…Txf1+ 40. Lxf1 Dg7 41. Dxg7+ Kxg7 42. Lb5 fxg4 43. hxg4 Ld1 44. Ld7 Kf6 (zie analysediagram)
had Rodshtein een zwaar bevochten halfje kunnen behalen.
40. Dd7+ Te7
Is bepaald geen oplossing. Wit heeft de afmaker nu op de schoen. Ook met 40…Kh8 41. Dc8+ Kg7 42. Dc3+ Kf8 43. Lxc2 zou wit het punt simpel hebben kunnen binnenhalen.
41. Lxf5+?
Eigenlijk moet deze zet twee vraagtekens krijgen, maar wit staat hierna nog altijd gewonnen. Na 41. Dxf5+ Kg7 42. Dh7#! (zie analysediagram)
zou Haslinger gedeeld eerste zijn geworden.
41…Lxf5 42. Dxf5+ Kg7 43. Df8+ Kh7 44. Df5+ Kg7 45. Df3 Td7 46. Df8+ Kh7 47. Df5+ Kh8 48. Df6+ Dxf6 49. Txf6 Kg7 50. Tf5 Td1+ 51. Kf2 Td2+
Na de gemiste kans heeft wit toch weer een sterke fase achter de rug en inmiddels staat hij duidelijk op winst. Hij heeft twee pionnen meer in een toreneindspel en de technische afhandeling kan niet al te moeilijk meer zijn.
52. Ke1?!
Een vreemde beslissing. Wit laat zijn koning over de tweede rij afsnijden. De normale voortzetting is bijvoorbeeld 52. Kg3 en dan lijkt het mij sterk dat zwart dit nog kan houden.
52…Txb2 53. Txa5
53…Ta2
De problemen van zijn 52ste zet doen zich voor Haslinger nu enigszins voelen. Zwart kan een van de witte pionnen op de koningsvleugel bedreigen. Toch mag wit dit niet meer uit handen geven.
Na 53…Th2 54. Th5 Ta2 55. a5 heeft wit alle zwaktes gedekt en zal hij met een koningsmars naar b1 de vijandelijke toren tot een verklaring kunnen dwingen. 55…Tb2 56. Kd1 Ta2 57. Kc1 (zie analysediagram)
57…Te2 [Achter de a-pion blijven met 57…Ta4 heeft ook weinig zin: 58. Kb2 Kg6 59. Kb3 Ta1 60. Kb4 en de witte koning ondersteunt het oprukken van de a-pion.] 58. Kb1 Td2 59. a6 Nu moet de zwarte toren de afsnijding over de tweede rij opgeven en dan is het pleit beslecht. Een mogelijk slot: 59…Td7 60. Ta5 Ta7 61. Kc2 Kf6 62. Kd3 Ke6 63. Th5! Kf7 64. Txh6 en het is uit.
54. h4
Dit veroorzaakt de latere problemen.
54…Tg2 55. g5
55…h5!
Heel slim gespeeld van Rodshtein.
56. Ta7+ Kg6 57. Ta6+ Kg7 58. Th6
Er is geen keus meer.
58…Ta2 59. Txh5 Txa4
60. Kf2
Er is een wonderlijk geheel ontstaan.
Als wit nog een winstpoging wil doen, moet hij hier 60. Th6 proberen. Maar wat blijkt: 60…Ta2!! en de stelling is remise, tenminste, volgens de tablebases en die zijn onfeilbaar! Ik geef de ‘menselijke’ varianten: 61. Tb6 Th2 62. Tb4 Ta2 63. Kd1 [Het zou eigenlijk moeten komen van 63. h5 Th2 64. Tb7+ Kg8 65. h6 (zie analysediagram)
65…Tg2! enige zet. 66. Tb5 Nu wit de pionnen niet meer naast elkaar heeft staan, kan de zwarte koning er tussen komen en dan is de stelling remise met nog een paar nauwkeurige zetten. 66…Kh7 67. Kf1 Tg4 68. Kf2 Kg6 69. Kf3 Ta4 (zie analysediagram)
en wit kan met geen mogelijkheid progressie boeken. De witte koning blijft afgesneden over de vierde rij, de toren kan niet helpen omdat hij pion g5 gedekt moet houden.] 63…Th2 64. Ke1 Ta2 65. Kf1 Kg6! enige zet. 66. Kg1 Tc2 en wit kan ook geen vorderingen maken.
60…Ta6!
En de toren op h5 staat ‘eeuwig’ opgesloten. Wit kan op geen enkele wijze iets ondernemen. Waarschijnlijk uit pure teleurstelling probeert de Brit nog maar wat, maar het is verder zinloos.
61. Ke3 Td6 62. Ke4
62…Ta6
Uiteraard blijft de zwarte toren op de zesde rij en zijn koning op g7, zodat Th5 nooit meer kan ontsnappen.
63. Ke5 Tb6 64. Kf5 Ta6 65. Ke5 Tb6 66. Kd5 Ta6 67. Kc5 Te6 68. Kd5 Ta6 69. Kc4 Tc6+ 70. Kb5 Te6 71. Kc5 Ta6 1/2-1/2
In deze stelling staat zwart al heel prettig. Zijn prachtige pionnenblokje in het centrum (d5-e4-f5-e6) is ijzersterk. Wits loper op b3 doet niets, het paard op e2 kan niets ondernemen en ook de zware stukken kunnen nauwelijks verbeterd worden. Zwart daarentegen heeft mogelijkheden tegen wits achtergebleven c-pion en eventueel over de g-lijn. Met zijn volgende zet gaat het echter van kwaad tot erger met de witspeler.
24. b5?!
Nog veel slechter is 24. Tfa1 Txa6 25. Txa6 Pg6 en nu moet wit pion f4 prijsgeven daar 26. g3 nog erger is vanwege 26…hxg3 27. hxg3 Dh7 en mat valt niet meer te voorkomen.
De minste van alle kwaden is 24. Ta2 Txa2 25. Dxa2 Tc8 26. Dd2 en dan blijven staan.
24…Txa6 25. bxa6
Pion a6 is ten dode opgeschreven en L’Ami toont dat feilloos aan.
25…b5
26. Kf2
Begrijpelijk maar het kost een belangrijke pion. Na 26. Da2 Pg6 27. g3 hxg3 28. hxg3 heeft zwart al een tactische beslissing voor handen, te beginnen met het uiterst venijnige 28…e3 29. Kg2 Dg7 30. Kf3 Pxf4! met winst. Bijvoorbeeld: 31. Pxf4 Lxf4 32. Kxf4 Dg4+ 33. Kxe3 Dxg3+
26…Pg6 27. Ke3 Da5 28. Da2 Dxa2 29. Lxa2 Ta8 30. Lb3 Txa6
Met een pion achterstand en nog altijd passieve stukken, beseft de witspeler dat hij dit niet meer droog gaat houden.
31. Tb1 Ta3 32. g3 hxg3 33. hxg3 Pe7 34. Lc2 b4 35. Tb3 Pc6 36. cxb4
36…Pxb4!
Daar zijn de eerste grapjes al.
37. Ld1
Manmoedig probeert Ernst alles bij elkaar te houden. 37. Txa3 faalt op 37…Pxc2+
37…Ta8 38. Kf2 Ta1 39. Pc3 Pd3+ 40. Ke3 Lb4 41. Le2 Lxc3
Maar nu het nu toch in elkaar stort, geeft hij zich gewonnen. Na 41…Lxc3 42. Txc3 Tg1 valt er inderdaad ook geen eer voor hem te behalen.
0-1
L’Ami, Erwin – Tania, Sachdev
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. g3 Le7 5. Lg2 O-O 6. O-O dxc4 7. Dc2 a6 8. a4 Pc6 9. Dxc4 a5 10. Lf4 Ld6 11. Pc3 Pb4 12. Pe5 Pfd5 13. Tad1 b6 14. Lc1 Lb7 15. e4 La6 16. Pb5 Pe7 17. Db3 Lxb5
18. Pxf7?! Txf7?!
Waarschijnlijk verrast door deze onverwachte wending. 18…Lxa4 19. Ph6+ gxh6 20. Dxa4 Pg6 is eerder iets beter voor zwart, vooral omdat 21. e5 Le7 22. Lxa8 Dxa8 23. Lxh6 Tf7 duidelijk beter is voor zwart aangezien hij de belangrijke velden (veld d5!) in handen heeft.
19. axb5 Dd7
De beste kans. Na 19…Pg6 20. Dxe6 De8 21. Dc4 Td8 22. f4 heeft wit een machtig pionnenfront, het loperpaar en twee pionnen in ruil voor het geofferde stuk.
20. Lh3
20…Tf6 Waarschijnlijk had zwart het stuk het beste terug kunnen geven met 20…Pf5 21. exf5 exf5 maar het is duidelijk dat wit inmiddels alle kansen aan zijn zijde heeft.
21. e5 Tg6 22. exd6 Dxd6
Zwart heeft het stuk ook moeten retourneren en de prijs die zij daarvoor betaalt is hoog. De witte lopers zijn oppermachtig aan de zwarte paarden. Pion e6 is het belangrijkste aanvalsdoel voor wit.
23. Tfe1 Ped5 24. Te5
Rustig voert L’Ami de druk op.
24…Te8 25. Tde1 Kh8 26. Ld2 c6
27. Lg2
Wit kon de partij al beslissen.
Er was ook niets tegen 27. bxc6 Dxc6 [27…Pxc6 28. Txd5!] 28. Lxb4 Pxb4 [28…axb4 29. Dxd5!] 29. d5 met winst.
27…Tf8 28. bxc6?!
L’Ami laat de teugels een klein beetje vieren.
Wit kon iets soortgelijks krijgen als in de vorige variant met 28. Lxb4 Pxb4 [28…Dxb4 29. Dxb4 Pxb4 30. bxc6+-] 29. bxc6 waarna het doek ook lijkt te vallen voor zwart.
28…Pxc6 29. T5e4 Pdb4?!
Maar zwart zwicht nu toch onder de druk. Met 29…Tgf6 kon zwart blijven vechten.
30. Lc3
Hij neemt het zekere voor het onzekere. Na 30. Txe6 Pxd4 31. Txd6 Pxb3 32. Txg6 hxg6 33. Lc3 lijkt mij dat de partij beslist is.
30…Pd5 31. Db5 Dd7?! Nu had de zwartspeelster zich moeten verdedigen met 31…Pce7
32. Lh3
32…Pf4?
De beslissende fout waarna L’Ami met een kleine combinatie het punt naar zich toetrekt. Ook na de enige zet 32…Te8 is de zwarte stelling geen pretje.
33. Txf4! Txf4
34. d5! Opgegeven daar zwart na 34. d5! Pb8 35. Dxd7 Pxd7 36. dxe6 Pf6 37. e7 Pe8 38. Ld7 alles kwijtraakt.
1-0
Hopman, Pieter – Goudriaan, Etienne
1. Pf3 Pf6 2. b3 b6 3. Lb2 e6 4. e3 c5 5. d4 cxd4 6. exd4 Lb7 7. Pbd2 Le7 8. Ld3 O-O 9. O-O d6 10. Te1 Pbd7 11. Pf1 Tc8 12. Pg3 Tc7 13. Pg5 Da8 14. Pf5 exf5 15. Txe7 h6
Met zijn volgende zet start wit een serie onoverzichtelijke verwikkelingen.
16. d5!? Pxd5 Ook in aanmerking kwam 16…Dd8
17. Pe6!?
Het is allemaal even interessant wat wit doet. In alle objectiviteit levert het geen voordeel op.
17…Pxe7 18. Pxc7 Db8 19. Pb5 Pe5 20. f4
20…P5g6
Hier staat het paard niet geweldig, maar daar komt wel iets anders tegenover te staan. 20…Pxd3 21. Dxd3 Le4 lijkt ook op zijn minst speelbaar.
21. g3
Dit zet weliswaar Pg6 buitenspel, maar het verzwakt de lange diagonaal permanent.
21…La8
En daar weet Goudriaan wel raad mee.
22. Kf2 Db7 23. Dg1?!
Hier staat de dame heel passief. Na 23. De2 Dg2+ 24. Ke1 was er weinig aan de hand voor wit, maar dat moet je maar net zo inschatten.
23…Pd5
24. Ke1?!
Na deze onnauwkeurige zet, gaat het voordeel definitief naar de zwartspeler. Met het brutale 24. Pxd6 Dc7 25. Pxf5 kon wit misschien de schade beperkt houden.
24…Pb4 25. Kd2 Pxd3 26. cxd3 Dd5 27. Pc3 Dc6 28. Te1 Tc8 29. Dd4
29…Pf8
De zwartspeler is niet bang voor grapjes over de andere lange diagonaal. En terecht.
30. b4
Er is geen uitweg meer voor Hopman. Nu werkt bijvoorbeeld 30. Pd5?? helemaal niet vanwege 30…Dc2+ 31. Ke3 Te8+ 32. Kf3 Lxd5+ 33. Dxd5 Txe1 en het is helemaal uit.
30…Pe6 31. De3
31…d5!
Allemaal even krachtig.
32. Df3 Dd6 33. d4 Dxb4 34. Kc1 Pxd4 35. Dd3 Pe6 36. a3 Db3 37. Te3 d4 38. Da6 Tf8 0-1
Tactische fragmenten
In zo’n open toernooi doen zich altijd leuke tactische momenten voor. Ik heb er een paar voor u geselecteerd.
Het is mat in 5. Hoe?
39…Df5+! 40. g4 Df3+ 40…Df1+ 41. Kg3 Pf5+! 42. gxf5 Te3+ 43. Kg4 Df3#
41. Dg3 Dh1+ 42. Dh2 Df1+
Met een kleine vertraging vindt zwart het mat.
43. Kg3 Pf5+! 44. gxf5 Te3+ 45. Kg4 Df3# 0-1
Wit staat al erg goed, maar hij maakt het nu snel uit.
24. Lxf7+!
De beslissing.
24…Txf7 25. Dxd8+ Nog iets handiger is 25. Dg5+ Kf8 26. Dxd8+ Kg7 27. Dg5+ Kf8 28. Tad1
25…Tf8 26. Dg5+ Kh8 27. Tae1
En de zwartspeler vond dat hij genoeg gezien had.
1-0
Wit heeft een zwak punt bij de zwartspeler ontdekt en daar maakt hij handig gebruik van.
19. Pxf7!
Een redelijk verrassend offer.
19…Lxc4
De pointe is dat wit na 19…Kxf7 20. Lxe6+ Pxe6 21. Pg5+ zijn materiaal weer terugwint omdat 21…Kf6? nu niet gaat vanwege [21…Kg7 22. Pxe6+] 22. Pe4+
19…Lxf7 20. Lxf7 is dan natuurlijk ook vrijwel gewonnen voor wit.
20. Dxc4 De6 21. P7e5
En wit consolideerde zijn materiele voorsprong en won later de partij.
1-0
De stelling is ongeveer gelijk, maar de witspeler loopt vrijwillig in het zwaard met
42. Tc2??
Er volgde heel gepointeerd
42…Te4+ 43. Kd2 Pf3+ 44. Kc3
- 44. Kd1 Te1# zou mat opgeleverd hebben evenals
- 44. Kc1 Te1#
- 44. Kd3 faalt natuurlijk op 44…Pe1+ met winst van de kwaliteit: 45. Kd2 Pxc2 46. Lxc2 Te8 en deze stelling is technisch gewonnen.
44…Tc4+ 45. Kd3 Het aardige is dat wit ook na 45. Kb3 zich in de paardvork moet begeven: 45…Pd4+
45…Pe1+
En wit gaf zich gewonnen.
0-1
De eindstand aan kop na negen ronden in het Univé Open is:
Alle partijen of fragmenten via de viewer:
(De foto’s zijn van de toernooisite genomen.)
Het is echt wonderbaarlijk hoe een GM het op de belangrijkste momenten kan verpesten. 41. Lxf5+ en 52. Ke1 slaan natuurlijk nergens op.
Hij miste het mat in twee dus niet vlak voor de tijdcontrole, zoals er staat, maar vlak erna. Dat maakt het nog gekker. Of was het soms zo dat hij niet wist dat hij de 40 gehaald had?
Overigens zag ik het Dh7 mat ook niet, maar ik zag Df8 mat, en één mat is voldoende