Dubbele winst voor Nederlandse teams!

Eindelijk kan de Nederlandse vlag fier omhoog. In het Europees teamkampioenschap hebben zowel het Nederlands heren- als het damesteam de volle winst weten te behalen. De heren sloegen met 3½-½ het toch niet heel zwakke Slovenië van het bord. De dames versloegen het bepaald niet zwakke Azerbeidzjan met 2½ -1½ . Bij een gelijke stand werd topscorer Anne Haast matchwinnaar, nadat ze lange tijd bange momenten had moeten doormaken.

Anne Haast: matchwinnaar! (Foto Jos Sutmuller)

Het herenteam

Op voorhand was het Nederlands team flink favoriet, zeker ook omdat Slovenië niet de sterkst denkbare ploeg kon opstellen. Voormalig topspeler Beliavsky en Mikhalchishin hebben kennelijk andere besognes.

Niettemin zag het er lang niet naar uit dat er zo’n grote overwinning geboekt zou worden. Giri werd namelijk met zwart keurig in bedwang gehouden door Lenic, die nog wel lang aan de tand werd gevoeld in een toreneindspel van vier tegen vier op een vleugel. De remise bleek onvermijdelijk.

Sokolov had een tweesnijdende stelling tegen Skoberne en L’Ami had met wat problemen te kampen. Smeets kon daar tegenover stellen dat hij het betere van het spel had, maar nog altijd moest hij nog enkele horden zien te nemen.

Tegen de tijdcontrole veranderde er van alles aan dit strijdbeeld. Sokolov had in een stelling die erg leek op het Wolgagambiet het heft in handen genomen door onvervaard de zwarte koning te gaan bestoken. Toen de tegenstander, waarschijnlijk door nervositeit, de nodige steekjes liet vallen, offerde onze man hem op frivole wijze van het bord. De slotaanval mag gezien worden, zoals u uit de analyse kunt opmaken.

Op het bord van L’Ami kon ook vrolijker gekeken worden. Hij had een zeer verborgen valstrik gespannen en daar was zijn tegenstander met open ogen ingetrapt. L’Ami won daarmee beslissend materiaal en hoewel hij met een dame tegen een toren en een loper moest optornen, kreeg hij de vis toch op het droge.

Ondertussen had Smeets ook al een vol punt ingeleverd bij zijn teamcaptain. Precies op zet 40 ging de tegenstander in een toreneindspel flink de fout in en daarna had de Leidenaar niet de minste moeite meer het eindspel naar winst te schuiven. Met nog twee ronden te gaan, doet Nederland weer mee in de (sub)top!

Het damesteam

De dames hadden op papier een behoorlijk zware tegenstander en dat bleek ook uit de loodzware gevechten die er geleverd werden.

Er was eigenlijk op slechts één bord sprake van eenrichtingsverkeer en dat was bij Van Weersel. Die had de op papier sterkere Umudova (2253) al in de opening in de soep gespeeld. Het Scandinavisch bleek niet helemaal besteed aan de juffrouw uit Azerbeidzjan. Na elf zetten bleek al dat het bescheiden 5. d3 heel goed had uitgepakt, want vrijwel de hele zwarte legermacht stond vastgenageld op de achterste rij. Arlette ontwikkelde haar stukken zo snel mogelijk en begon aan stormachtige aanval op de damevleugel, waar zwart haar koning had opgeborgen. Het curieuze was dat er twee witte paarden op het zwakke veld d6 zijn verschenen, die voor de beslissing zorgden. De zwartspeelster had kunnen opgeven op zet 22 en deed dat pas op zet 30. Een sterke overwinning van Van Weersel. Ondertussen was duidelijk dat Peng op bord 1 met zwart niet kon voorkomen dat de stelling helemaal dichtgeschoven werd, waarna een zetherhaling de remise bevestigde.

Azerbeidzjan scoorde tegen toen zich bij Lanchava donkere wolken aftekenden. Haar tegenstander, Zeinab Mamedyarova (ja inderdaad, zus van de beroemde grootmeester), bracht Lanchava in grote problemen die zij niet meer de baas werd. Tussenstand dus 1½-1½ met nog een partij te gaan: Abdulla-Haast.

De witspeelster speelde vanaf het vroege middenspel een uitstekende partij. Eigenlijk werd zwart regelrecht naar de rand van de afgrond gebracht, maar Haast bleek heel taai. Ze overleefde een groot aantal bange momenten, want diverse malen zat er een winnende zettenreeks in de stelling. Die waren allesbehalve eenvoudig te vinden en toen ze op zet 35 eindelijk haar greep op de stelling losliet, kon er opgelucht ademgehaald worden. Nog altijd was de stelling ietsje beter voor wit, maar zwart had nu het ergste achter de rug. En toen ruilde wit ineens de dames, terwijl die witte dame juist voor zwart zo gevaarlijk was. Er ontstond nu een razend moeilijk eindspel waarin duidelijk was dat Anne de beste kansen had, maar dat nog altijd binnen de remisemarge moest zijn. Maar hier bleek opnieuw dat de Dongense over een meer dan uitstekende eindspeltechniek beschikt. Op onnavolgbare wijze loodste zij een centraal pionnenduo – ondersteund door toren, paard en koning naar de overkant. Een geweldig resultaat na zo lang verloren te hebben gestaan. Ook hier zal de coach meer dan tevreden zijn!

Partijenblok

Sokolov, Ivan – Skoberne, Jure

1. d4 g6 2. e4 d6 3. c4 Pf6 4. Ld3 Lg7 5. Pe2 O-O 6. O-O Pc6 7. Pd2 Pd7 8. Pf3 Pb4 9. Lb1 c5 10. d5 b5

Na een merkwaardige zetvolgorde in de opening komt de stelling nu in de banen van het Wolgagambiet terecht.

11. a3 Pa6 12. cxb5 Pc7 13. Ld3 a6 14. bxa6 Lxa6 15. Lxa6 Txa6 16. Pc3 Da8

17. h4!?

Typisch Sokolov. Zwart heeft de gebruikelijke druk op de damevleugel, maar hij heeft geen zin om zich urenlang te moeten verdedigen om alles bij elkaar te houden. Hij gaat liever actief aan de gang op de andere vleugel. En zo onlogisch is dat helemaal niet: er staan bijzonder weinig verdedigers van zwart dus als wit daar enkele stukken naartoe kan transporteren, kan wit wellicht vuist maken daar.

17…Tb8 18. h5 Pb5

19. Pe2!

Goed gezien. Stukkenruil is in zwarts voordeel. Door het paard te onttrekken aan deze ruil kan hij een paard naar de andere vleugel omspelen. Tegelijk wordt … Pd4 verhinderd.

19…Ta4 20. Pg3

Nu kan het paard wel naar d4 maar het is de vraag wat zwart daaraan heeft.

20…c4 Wellicht viel 20…Pd4 toch te prefereren boven de tekstzet omdat wit na 21. Pxd4 Lxd4 toch enkele moeilijkheden moet zien te overwinnen.

21. Ta2

Op het oog een merkwaardige zet, maar wit anticipeert op de lastige dreiging … Pd7-c5. Daarbij haalt hij zijn toren van de lange diagonaal zodat een eventueel … c4-c3 beantwoord kan worden met b2-b3 zonder gestoord te worden door tactiek over diezelfde lange diagonaal.

21…Pc5

22. Le3?!

Deze onnauwkeurigheid had hem wel wel eens kunnen opbreken. Misschien had hij meteen de partijvoortzetting moeten spelen. 22. Pg5! met een spannende stelling.

22…Pd3?!

Gelukkig, zwart profiteert niet.

Het was toch hoog tijd voor 22…c3! omdat zwart na 23. b3? [Iets beter lijkt 23. e5!? maar na het verrassend sterke 23…Pd7! zou wit in de problemen zijn geweest.] 23…Txa3 kan spelen.

23. hxg6 hxg6

24. Pg5!

Het sein voor de aanval.

24…Tb7 Zwart kon zich verweren met 24…Pd4 maar dan zou wit ook het nodige spel hebben kunnen genereren met 25. Lxd4 Lxd4 26. Pf5! Txb2 27. Txb2 Lxb2 28. Pxe7+ met totaal onduidelijke stelling.

25. Dg4

Wit concentreert de nodige stukken op de koningsvleugel. Tegelijkertijd verbrandt hij alle schepen achter zich. Hier kon 25. Pf5!? ook al. Na bijvoorbeeld 25…gxf5 26. Dh5 Pe5 27. exf5 dreigt er voornamelijk f2-f4 om het paard op e5 aan de tand te voelen. Als zwart dan besluit op f7 extra dekking te geven met 27…De8? wordt hij in een fraaie koningsaanval matgezet. 28. Dh7+ Kf8 (zie analysediagram)

29. Pe6+! fxe6 30. Lh6 Dreigt Dh8+. 30…Lxh6 31. Dh8+ Kf7 32. dxe6#

25…Pc7?

Na dit slappe zetje loopt de aanval direct al op volle toeren. Zo’n beetje de enige manier om stand te houden was met 25…Pd4 hoewel er geen twijfel over bestaat dat wit duidelijk beter staat, want na 26. Dh4! Kf8 27. Dh7 beginnen de tactische wendingen te komen.

26. f4?!

Het juiste idee in misschien de verkeerde uitvoering. Waarschijnlijk geldt hier de omdraairegel. Wit had verder moeten gaan met 26. Dh3! Twee zetten later speelt hij deze krachtzet wel. 26…Pe8 27. f4 en alles is hetzelfde als in de partij.

26…Pe8?!

Zo komt alles op zijn pootjes terecht.

Gek genoeg kan 26…f6 nog heel even. Wit moet dan het merkwaardige 27. Pf3! vinden met behoud van groot voordeel. Het rare is dat het voor de hand liggende 27. Pe6 Pxe6 28. Dxe6+ Kf8 29. e5 nog geen directe beslissing brengt. 29…De8! en wit dient nog wat aan te tonen. Misschien kan dat met 30. Pe4!? maar ik heb geen kant-en-klare winstweg kunnen vinden.

27. f5!

Zo wordt de zwarte koningsstelling flink aangetast. Tegelijkertijd gaat ook de f-lijn open en dan is er geen houden meer aan voor de arme zwartspeler.

27…Pf6 28. Dh3

Het beste veld voor de dame, die houdt een oogje op e6.

28…Pe5

Ligt voor de hand maar het laat een mooie combinatie toe die meteen beslissend is. Het moge duidelijk zijn dat zwart het niet gaat overleven na 28…gxf5 29. Pxf5 vanwege die machtig mooie witte paarden.

29. fxg6 Pxg6

30. Txf6!

Sokolov in zijn element! Met zoveel ‘mankracht’ op de koningsvleugel is het niet verwonderlijk dat wit er wat materiaal tegenaan mag gooien. Het enige stuk van wit dat niet aan de aanval zal deelnemen is de wat zielige toren op a2. Tenminste dat dacht ik toen ik deze stelling zag. Maar met behulp van een engine heb ik zo dadelijk een fraaie variant voor u klaarliggen waarbij de toren heel nuttig werkt verricht bij het matzetten! Ra, ra, hoe kan dat?

30…exf6 30…Lxf6 31. Dh7+ Kf8 32. Dxf7#

31. Dh7+ Kf8 32. Pf5 Lh8

Wit mag kiezen hoe hij het karwei gaat afmaken.

33. Pxf7!

Die lag erg voor de hand, maar hij moest goed doorgerekend worden.

Volgens mijn engine was 33. Pe6+! ook winnend en de hoofdvariant die ik heb kunnen traceren is heel kunstig. Ik laat daarbij typische computerzetten van de verdediger om het mat uit te stellen even buiten beschouwing. 33…fxe6 34. Lh6+ Ke8 35. Pxd6+ Kd8 36. Pxb7+ Kc8 37. Pc5 Ta7 38. Dg8+ Kc7 39. Df7+ Kb6 [39…Kc8 40. De8+ Kc7 41. Dd7+ met overgang naar de andere variant.] 40. Dxe6+ Kxc5

[40…Kb5 41. a4+! Hier zien we al dat Ta2 heel belangrijk is! 41…Txa4 (41…Kb4 42. Db6#) 42. Txa4]

41. Le3+ Kb5 (zie analysediagram)

42. a4+! En nu mag wederom Ta2 een belangrijke rol van betekenis spelen! 42…Txa4 43. Db6#

33…Txf7 34. Lh6+ Ke8 35. Dxg6

En nu kan zwart niets meer doen tegen de dreiging Dg8+ gevolgd door Dxf7 met winst. Hij gaf zich derhalve gewonnen. Een puike partij!

1-0

Borisek, Jure – L’Ami, Erwin

29…De8?!

Objectief niet de beste. Hier kon L’Ami met 29…Dxb7 eenvoudig gelijkspel behalen maar hij wilde meer.

30. Db3 Ph5 31. g3 Dd7 32. Kg2 Da7 33. Tb2 Da6 34. Dd5 Ph8 35. Lf2 Pf6 36. Db3 c4 37. dxc4 Txc4 38. Pe3 Tc6 39. Td2 Dc8 40. c4 Dc7 41. Ta2 Pg6

42. Pd5 Met 42. Pf5! zou wit al groot voordeel hebben kunnen behalen. Bijvoorbeeld: 42…Txc4 43. Ta7 Tc3 44. Db4 Tc4 45. Txc7 Txb4 46. Pxd6

42…Pxd5 43. cxd5 Tc3 44. Db4 Tc1 45. h4 h5 46. Ta6

Het gaat allemaal weer voor zwart en met zijn volgende zet probeert hij zijn tegenstander pootje te haken.

46…Pe7!?

Zwart zet een gemene val en de witspeler tuint erin! Het paard dekt veld c6 en zo probeert hij op c2 binnen te komen met zijn dame. Meteen 46…Dc2? zou falen op 47. Tc6!

47. Ta7? Wit had de zwarte dame van c2 moeten houden. 47. Db3

47…Dc2 48. Txe7

48…Dd3?!

Het goede idee in een verkeerde uitvoering, had zijn buurman ook al last van… De zwartspeler had zich een hoop moeite kunnen besparen als hij hier 48…De2! had gespeeld. Er dreigt wederom … Df1+ en na 49. g4 hxg4 50. fxg4 Dxg4+ 51. Kh2 Df3 52. Le1 Tc2+ kunnen de stukken weer opgeborgen worden.

49. De1!

De enige zet en nu moet zwart nog deze ‘vesting’ zien te slopen.

49…Txe1 50. Lxe1 f6 Ik denk dat 50…f5! wat doelgerichter was.

51. Lf2 Kg8 52. Td7 Da6 53. Td8+ Kf7 54. Td7+ Kf8 55. Td8+ Kf7 56. Td7+ Kg6

57. Td8?! 57. Tc7!?

57…f5!

Gelukkig, nu komt hij wel met deze pionzet die het witte centrum moet ondermijnen.

58. exf5+ Kxf5 59. Tf8+ Kg6 60. Te8 Kf6 61. Te6+ Kf7 62. Kg1 Da1+ 63. Kg2

63…Da3!

Met deze subtiele zet raakt wit in tempodwang.

64. f4

Daarmee gooit hij zijn eigen tent open en dan is de dame superieur.

64…exf4 65. gxf4 g6

Hier vond de witspeler het genoeg. Na 65…g6 66. Te4 Da2 67. Td4 De2 68. Kg3 Kf6 69. Kg2 Kf5 dringt de zwarte koning langzaam de witte stelling binnen, waarna er geen houden meer aan is.

0-1

Smeets, Jan – Tratar, Marko

Wit heeft steeds het betere van het spel gehad. Maar nu gaat zwart eindelijk de fout in.

40…b5? Hij had dan wel 40…Txc6! moeten vinden. Het is toch niet zo gemakkelijk te zien dat zwart stand houdt na 41. Txa7+ Kf6 42. Kd2 e5 43. fxe5+ Kxe5

41. Ta6 Kd6 42. Kd4 Tc8

Trieste noodzaak. Het pionneneindspel na 42…Txc6 43. Txc6+ Kxc6 44. Ke5 Kd7 45. Kf6 is simpel gewonnen voor wit.

43. c4!

Daar weet Smeets wel raad mee.

43…bxc4 44. b5

Nu heeft hij een reus van een vrijpion op c6.

44…Tc7 45. Kxc4 e5 46. fxe5+ Kxe5 47. Kc5 g5 48. hxg5 f4 49. gxf4+ Kxf4 50. Kd6

Tja, dan valt er niets meer te zien…

1-0

Abdulla, Khayala – Haast, Anne

27. axb5 axb5

Wit heeft tot dusver heel sterk gespeeld en met de volgende zet wordt de zwarte koning op de korrel genomen.

28. c4! Td6 29. cxb5 Kc8 30. bxc6 Lxc6

31. Tc3

Nog altijd heel goed.

Wit kan nu geforceerd winnen met het fraaie 31. Lxc6! Txc6 32. Df8+ Kd7 [32…Dd8 33. Tb8+ Kxb8 34. Dxd8+] 33. h3 en nu is het paard ineens het ‘kind’ van de rekening. 33…Pf6 34. Dxg7+

31…Kd7 32. b4 Db7 33. Lxc6+ Txc6 34. Dd4+ Ke8

35. Td3?

Eindelijk laat ze los… Nog altijd was 35. Txc6 Dxc6 36. Dxg7 vrijwel winnend voor wit.

35…Pf6!

De verdediging is plotseling weer georganiseerd. "Zet een paard in de buurt van je koning" en er kan niets meer gebeuren, lijkt hier ook van toepassing.

36. Dd8+ Kf7 37. Lc5 Tc8 38. Dd4 Ta8 39. h3 Ta2 40. Td2 Ta3 41. Kh2 Db5 42. De5 Df1 43. Ld4 Op 43. Te2 heeft zwart 43…Kg6!

43…Kg6

44. Tf2 Met 44. Tc2! had wit een gevaarlijke poging kunnen ondernemen. Als zwart nu niets doet, volgt Tc7 gevolgd door Txg7+. 44…Dd3 45. Tc7 Dg3+ 46. Kg1 Kh6 en zwart houdt stand.

44…Dc4 45. b5

45…Td3!

Een nuttige tussenzet.

46. Lb2 Tb3 47. Tf3 Txb5

Haast heeft goed uitgerekend dat er geen directe beslissing voor wit in zit.

48. Tg3+ Kh6 49. Dd4?!

Dat is nu net wat zwart graag wil: dameruil.

Wit had verder moeten gaan met 49. Dd6 h4 50. Txg7! Txb2 [50…Kxg7 51. Lxf6+ Kxf6 52. Df8+ met remise door eeuwig schaak.] 51. Df8 en ook nu eindigt de partij in remise na 51…Ph7! [Vooral niet 51…Dxf4+?? wegens 52. Tg3+ Kh5 53. Df7+ Kh6 54. Dg6#]

49…Dxd4 50. Lxd4

50…Pe4!

Weer knap gespeeld. Zwart heeft gezien dat pion g7 niet genomen mag worden.

51. Ta3 51. Txg7 faalt op 51…e5! 52. Lxe5 Txe5 53. fxe5 Kxg7

51…Td5 52. Le5 g5! 53. Ta6 Pc5 54. Tc6 Kg6 55. g3

55…h4!

Weer middenin de roos, hoewel de engine een andere zet sterker vindt. Wits pionnenformatie wordt lelijk verminkt en dat bezorgt zwart twee verbonden vrijpionnen.

56. gxh4 gxf4 57. Lxf4 Pd3 58. Lg5 Te5

59. Kg3?!

Wit is zwaar in de problemen en onderkent de problemen niet.

De enige zet was 59. Td6 om het paard uit zijn dominante positie te verdrijven. Met het paard op d3 of d5 kan ooit f5-f4 worden doorgezet en dan komt de zaak in beweging. 59…Pc5 [Na 59…Pb4 verdedigt wit zich met 60. Kg3 Pd5 61. Kf3 en ook nu gaat … f5-f4 er niet van komen.] 60. Tc6 Remise lijkt mij het meest waarschijnlijke resultaat.

59…Te4!

Nu staat zwart klaar voor … f5-f4.

60. Td6?!

Dit helpt ook zeker niet. Wit had de loper moeten terugtrekken om veld e3 onder controle te houden. Na 60. Ld2 f4+ 61. Kf3 Kf5 heeft zwart weliswaar vorderingen geboekt maar na 62. Tc8! Pe5+ 63. Kf2 is het nog alleszins eenvoudig om daadwerkelijk verder te komen.

60…f4+! 61. Kg2

Na 61. Kf3 Te3+ gaat alles met tempo: 62. Kg2 [62. Kg4?? Tg3#] 62…f3+ 63. Kg3 f2+ 64. Lxe3 [64. Kg2 Te1] 64…f1=D met winst.

61…Te2+ 62. Kf1

Gezien de vorige variant moet de koning naar beneden.

62…Te3 63. Td8

63…Kf5

Daarom moest zwart even de toren van e4 met tempo wegspelen. Dat veld kan de zwarte koning goed benutten als hij schaakjes in de rug te verduren heeft. Anne had hier vrij weinig tijd, maar ze blijft heel goed spelen.

64. Td4 e5 65. Ta4 Txh3 66. Ke2 e4 67. Kd2 Pe5 68. Ta5 Th2+ 69. Kc3 e3 70. Kd4 Td2+ 71. Kc3 Td3+ 72. Kc2 e2 73. Ta1 Te3

Opnieuw een prima eindspelprestatie!

0-1

Van Weersel, Arlette – Umudova, Nargiz

1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3 Da5 4. Lc4 Pf6 5. d3 Lg4 6. Pge2 c6 7. O-O Pbd7 8. f3 Db6+ 9. Kh1 Lf5 10. Pg3 Lg6 11. f4

11…h6

Als dit moet, is er iets gigantisch misgelopen in de zwarte stelling. Na 11…e6 12. f5! Lxf5 13. Pxf5 exf5 14. De2+ Le7 15. Ld2 kan zwart het ook vergeten met die koning nog in het midden.

12. f5 Lh7

Die staat een tijdje op non-actief.

13. De2 Lg8 14. Tb1 O-O-O 15. Le3 Dc7 16. Lf4 Db6 17. b4

Wit heeft de hele legermacht ontwikkeld, bij zwart moet er nog het nodige gebeuren.

17…a6 18. a4

18…e5

Een uitbraakpoging die hardhandig wordt weerlegd.

19. fxe6 fxe6 20. b5!

Pion e6 is niet van belang. Er moeten lijnen geopend worden op de vleugel waar de zwarte koning zich verschanst heeft.

20…axb5 21. axb5

21…Pd5

Nu gaat het heel hard.

Na 21…c5 om de lijnen gesloten te houden, wordt de zwarte dame zwaar aan de tand gevoeld met 22. Pa4 Da7 23. b6! Da5 [23…Dxa4 24. Ta1] 24. Lc7 Te8 25. Ta1 en zwart kan ophouden.

Als zwart de strijd had willen voortzetten had zij 21…e5 moeten spelen, maar na 22. bxc6 Dxc6 23. Pb5! mag ze ook de handdoek in de ring werpen.

22. bxc6 Dxc6 23. Lxd5!

Sterk gespeeld. Alle actieve stukken van zwart worden verwijderd waardoor ze met louter passieve komt te zitten.

23…exd5 24. Pb5 Lc5

25. d4

Het was hoog tijd om op te geven voor de zwartspeelster, maar ze drinkt de gifbeker helemaal leeg.

25…Lb6 26. Pd6+ Kb8 27. Pf7+ Kc8 28. Pxh8 Nog leuker was 28. Pf5!

28…Lxd4 29. Pf5 Lf6

30. Pd6+

Daar is het tweede paard! En nu vond zwart het welletjes. 30. Pd6+ Kb8 31. Pb5+ Kc8 32. Pa7# zou een waardig slot zijn geweest.

1-0

Alle partijen of fragmenten via de viewer:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.