Partij 6: Carlsen wint weer een toreneindspel
De zesde partij van de WK-match in Chennai heeft Magnus Carlsen weer een overwinning opgeleverd. Net als in de vijfde partij kreeg de Noor een toreneindspel met een materiële voorsprong, maar had Anand genoeg activiteit om de stelling te kunnen verdedigen. Lang gaf de computer maar een klein voordeel aan voor zwart, en ook voor de menselijke toeschouwers was het niet duidelijk wat zwart kon doen om verder te komen. Maar Carlsen vond een briljant plan: hij offerde maar liefst drie pionnen om een gevaarlijke vrijpion te maken, ondersteund door zijn koning. Op de laatste zet voor de tweede tijdcontrole kon Anand remise maken. Hij vond het smalle pad naar remise niet, gaf een tempo weg en dat bleek het verschil tussen remise en verlies.
Bij de persconferentie was Carlsen uiteraard in een goede stemming. Met twee punten voorsprong en nog zes partijen te gaan moeten er rare dingen gebeuren wil hij de match niet winnen.
Vishy Anand was natuurlijk in een minder goede stemming. Nadat een Noorse journalist een beetje begon te narren liet hij zich lichtelijk Vangaalachtig gaan:
"Meneer Anand, dit is een grote deceptie voor u. Hoe gaat u zich hiervan herstellen?"
"Nou ja, je moet gewoon je best doen."
[…]
"Kan Meneer Anand uitleggen wat gewoon je best doen betekent?"
"Je best doen betekent je best doen. Ik begrijp niet waarom je geen Engels verstaat."
Maar de persconferenties zijn leuk om te volgen, net als het commentaar tijdens de partij. Beide worden live uitgezonden op YouTube en de officiële website, en het schijnt dat meer dan tienduizend mensen het vandaag volgden. Dat gebeurde vanaf overal op de wereld, deze foto is bijvoorbeeld vanaf de schaakclub van Nairobi (waar ik wel eens geweest ben overigens, ik herken sommige mensen!)
Anand, Viswanathan – Carlsen, Magnus
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3
Anand gaat na zijn slechte ervaringen in partij 4 en 5 (toreneindspel) dit keer niet in op het Berlijnse eindspel. Dat zal niet onverwacht voor Carlsen geweest zijn, mijn database geeft 15 partijen van Anand met 14.d3.
4…Lc5
Carlsen heeft ook een paar keer 4…d6 gespeeld, maar meestal speelt hij de loperzet.
5. c3 O-O 6. O-O Te8
Carlsen wijkt af van een rapidpartij die hij twee jaar geleden in Moskou tegen Anand speelde. Daarin had hij na 6…d6 7. Pbd2 Lb6 8. Pc4 Pe7 9. Pxb6 axb6 10. La4 Pg6 een ongeveer gelijke stelling. De tekstzet geeft hem de mogelijkheid Lf8 te spelen, of d7-d5 in 1 keer, al speelt zwart meestal evengoed d6, zoals in de partij.
7. Te1 a6 8. La4 b5 9. Lb3 d6 10. Lg5
Deze zet is nieuw. Zwart moet nu rekening houden met Ld5. Eerder dit jaar in het Aljechinherdenkingstoernooi speelde Anand 10. Pbd2 Lb6 11. Pf1 Pe7 12. Pg3 Pg6 tegen Aronian, maar die hield probleemloos remise.
10…Le6 11. Pbd2
De computer wil graag op e6 slaan. Waarschijnlijk vindt die de dubbelpion die na fxe6 ontstaat zwak, terwijl een mens de sterke kanten kan zien: veel centrumvelden worden gedekt.
11…h6 12. Lh4 Lxb3 13. axb3 Pb8
Carlsen speelt vaak de Breyervariant tegen het Spaans, waarin zwart ook Pc6-b8-d7 speelt. Op d7 dekt het paard het andere paard, wat op zet 21 erg nuttig blijkt. Verder kan de c-pion bewegen (ook dat wordt later nuttig).
14. h3
Anand probeert iets op de koningsvleugel, maar veel bereikt hij er niet mee. Een ander plan is om d4, d5, b4, b3, c4 te spelen. Zwart zou dat vast niet allemaal toelaten, maar a5 en/of c6 spelen.
14…Pbd7 15. Ph2 De7 16. Pdf1 Lb6 17. Pe3 De6 18. b4
Als wit doorgaat met zijn plan en 19.Pf5 speelt, doet zwart 19…a5, waarmee hij de zwakte op b3 vastlegt.
18…a5
Anders zou a6 een zwakte kunnen worden.
19. bxa5 Lxa5 20. Phg4 Lb6
21. Lxf6
Wit ruilt zijn loper af voordat ie een passieve toeschouwer wordt. Bijvoorbeeld in de variant 21. Pf5 Txa1 22. Dxa1 Pxg4 23. hxg4 Kh7 lijkt ie op h4 uit zijn neus te eten, en kan wit in de problemen komen aan de andere kant van het bord.
21…Pxf6 22. Pxf6+ Dxf6 23. Dg4
Achteraf gezien had Anand wellicht liever 23.De2 gedaan, al hoeft zwart dan niet op e3 te ruilen.
23…Lxe3 24. fxe3 De7
Zoals ik eerder zei heeft de dubbelpion e3-e4 het voordeel dat er veel velden gedekt worden. Dat is echter zonder lichte stukken minder relevant. Ondertussen moet wit oppassen dat de dubbelpion niet zwak gaat worden en dat gaat inderdaad gebeuren.
25. Tf1 c5 26. Kh2 c4!
Goed gespeeld door Carlsen. Als de d- en c-pion geruild wordt, is de dubbelpion geisoleerd, maar ook na 27.d4 worden de e-pionnen kwetsbaar.
27. d4 Txa1 28. Txa1 Db7
Zwart kon een pion winnen, maar slechts heel tijdelijk: 28…exd4 29. exd4 Dxe4 30. Dxe4 Txe4 31. Ta8+ Kh7 32. Tb8 en wit wint de pion terug.
29. Td1
De computer beoordeelt de stelling na 29.d5 als gelijk, wellicht vanwege de activiteit van de witte stukken. Het lijkt toch iets prettiger voor zwart omdat b4 doorzetten makkelijker is voor zwart dan b3 voor wit. Toch was het beter dan de pion op d4 te laten staan.
29…Dc6 30. Df5 exd4!
Wit moet nu (om geen pion te verliezen) met de toren terugslaan, maar is nu toch met een geïsoleerde dubbelpion opgescheept.
31. Txd4 Te5 32. Df3 Dc7 33. Kh1 De7
Zwart heeft een klein maar duidelijk voordeel. Een van de problemen van wit is dat als hij zwaktes wil uitruilen (e4 tegen b5 of d6), e3 ook valt. Wit moet dus passief blijven, en zo heeft zwart de tijd zijn positie te verbeteren. Hij begint met zijn koningsstelling.
34. Dg4 Kh7 35. Df4 g6 36. Kh2 Kg7 37. Df3 Te6 38. Dg3
Anand besluit niet langer te wachten en offert een pion om een remiseachtig toreneindspel te bereiken (of misschien overzag hij gewoon iets). Op de persconferentie was ie er vaag over, "Soms gaat het gewoon zo." Een van de online commentatoren, Abhijeet Gupta, had wel een verklaring: in het toreneindspel is het duidelijker wat wit moet doen dan in de passieve stelling. Maar hoe was zwart verdergegaan als wit was blijven afwachten? Wellicht iets met Te5, h5-h4, g5 en dan een goed getimed f5 of d5 in de hoop met Txe3, De5+ en Te1 mat te geven. In dat geval moet zwart echter ook om zijn eigen koningsveiligheid denken. Maar goed, het toreneindspel is remise, dus 38.Dg3 is op zich niet fout, maar was het niet het plan om toreneindspelen te vermijden?
38…Txe4 39. Dxd6 Txe3
Na 39…Dxd6+ 40. Txd6 Txe3 41. Td5 b4 42. cxb4 Tb3 43. b5 verdwijnen alle pionnen op de damevleugel van het bord en is het resterende toreneindspel fgh vs. gh remise.
40. Dxe7 Txe7 41. Td5 Tb7 42. Td6
De lezer heeft natuurlijk geleerd dat activiteit belangrijk is in toreneindspelen en een pion achter kan compenseren. Dit is een voorbeeld van een actieve witte toren: zwart kan zijn toren niet goed bewegen (na 42…Te7 43.Td5 moet ie terug naar b7). Maar het is nog steeds zwart die op winst speelt.
42…f6
Hiermee krijgt zwart de optie om toch Te7 te doen, en dan op Td5 Te5. Het alternatief was om Kf8 en Ke7 te spelen, maar wit speelt dan Tc6 en op Kd7 Tf6. Het blijft dan moeilijk voor zwart om verder te komen.
43. h4
Nuttig: wit kan bijvoorbeeld nu na g5 met h5 de zwakte op h6 vastleggen.
43…Kf7 44. h5!?
Dit had Carlsen niet zien aankomen, hij dacht dat het gewoon een pion weggaf, maar zo simpel is het niet. Achteraf vond hij dat hij het had moeten voorkomen met 43….h5. Evengoed is het lastig te zien hoe zwart verdergaat als wit zijn koning naar het centrum speelt.
44…gxh5 45. Td5 Kg6 46. Kg3 Tb6 47. Tc5
Het lijkt dat zwart nu noch iets met zijn toren kan doen, noch op de koningsvleugel kan spelen, of in ieder geval niet zonder materiële verliezen. Maar wat doet Carlsen: hij gaat zelf voor activiteit en heeft daar maar liefst drie pionnen voor over!
47…f5 48. Kh4 Te6! 49. Txb5 Te4+ 50. Kh3 Kg5
De stelling is remise, maar wit moet dat nog wel bewijzen.
51. Tb8
Op zich geen slechte zet, al is het moeilijk voor te stellen dat wit na 51. b3 Te3+ 52. Kh2 Txc3 53. bxc4 Txc4 verliest omdat zelfs toreneindspelen met f en h meestal remise zijn.
51…h4 52. Tg8+ Kh5 53. Tf8 Tf4 54. Tc8 Tg4 55. Tf8
Wachten was hier ook een optie. Maar het probleem met het verdedigen van een stelling als deze is dat je weet dat het remise is, en dat je ook niet ziet hoe je het zou kunnen verliezen, totdat je ziet dat je verliest…
55…Tg3+ 56. Kh2 Kg5 57. Tg8+ Kf4! 58. Tc8 Ke3!
59. Txc4
Na afloop dacht Anand dat hij hier de fout inging en 59.Tf8 had moeten spelen, maar 59.Txc4 is juist de enige zet die remise maakt: 59. Tf8 f4 60. Tf7 h5 61. Tf8 h3 62. gxh3 h4 en zwart wint.
59…f4!
Anand had dit niet van tevoren zien aankomen. Beide spelers dachten dat deze stelling gewonnen is voor zwart: Carlsen legde uit dat de witte damevleugelpionnen wit juist hinderen, omdat hij zonder die pionnen remise maakt door schaakjes te geven vanaf de kant.
60. Ta4?
Omdat wit schaakjes nodig heeft om remise te maken, en het vanaf de kant niet lukt, moet wit het vanaf de bovenkant doen. Meteen 60.Tc8 Kf2 verliest echter, dus wit moet een nuttige wachtzet doen. En die is er: 60. b4! Na 60…h3 61. gxh3 Tg6 62. Tc8! f3 63. Te8+ kan zwart niet winnen, bojvoorbeeld 63…Kf2 64. b5 Tg2+ 65. Kh1 Tg1+ 66. Kh2 Te1 67. Txe1 Kxe1 68. b6 f2 69. b7 f1=D 70. b8=D met remise.
60…h3! 61. gxh3 Tg6 62. c4
Nu werkt 62. Ta8 niet meer: 62…f3 63. Te8+ Kf2 64. b4 Tg2+ 65. Kh1 Tg1+ 66. Kh2 Te1 en omdat wit een tempo verloren heeft kan hij hier geen torens ruilen. Na 67. Ta8 Ke3 [67…Ke2? 68. Kg3] 68. Te8+ Kd2 69. Td8+ Ke2 70. Te8+ Kf1 71. Tf8 f2 wint zwart.
62…f3 63. Ta3+ Ke2 64. b4 f2 65. Ta2+ Kf3 66. Ta3+ Kf4 67. Ta8 67. Ta1 Te6 68. Ta8 Te1
67…Tg1 0-1
Foto’s van Lennart Ootes en de Nairobi Chess Club.
Hulde voor deze bijdrage!
Jullie zijn echt snel met jullie (vermakelijke) verslagen. Complimenten!
Prima verslag weer! Volgens mij werd echter, aan het accent te horen, Ide vraag over "je best doen" bij de persconferentie door een Indiaas journalist gesteld.
Volgens de mensen die daar waren was het een journalist van de Noorse televisie!
Ludo, ik had eerst (op basis van het accent inderdaad) zelfs ‘Indiase journalist’ opgeschreven, maar Lennart (ter plekke aanwezig) vertelde me dat het om een Noor ging.
Als dat inderdaad zo is (en we hebben geen reden om aan Lennart te twijfelen) is dat niet erg netjes en begrijp ik Anand’s boosheid beter.
Ach, het zal de moderne tijd wel zijn, maar voor mij hoeven die persconferenties na afloop van elke partij niet.
Genant en de schaaksport onwaardig. Ik zie het vooral als bezigheidstherapie voor het journaille en de FIDE-bobo’s.
We weten toch waar Anand het verkeerd heeft gedaan?
Laat beide spelers na afloop van de match een korte persconferentie geven, dat volstaat.
Bijna iedere grote krant in Chennai besteedt een grote pagina (tabloid-formaat hebben ze nog niet) aan de match. Iedere dag – ook op zondag. Ook de Noorse kranten staan bomvol. In Oslo is geen schaakbord meer te koop: de hele voorraad is verkocht. 80 miljoen Indiërs kijken iedere dag de samenvatting op TV, waar ook de persconferentie wordt uitgezonden. Dat is geweldige promotie voor het schaken.
Zonder de persconferenties zou de aandacht van de media toch iets kleiner zijn. Hoe vervelend sommige vragen ook zijn.
De persconferenties zullen vast belangrijk zijn, maar waarom kunnen ze dan niet een beetje fatsoenlijk/professioneel worden ingevuld? Nu stellen er steeds drie "journalisten" in hun steenkolenengels de domste vragen die je maar kunt bedenken. Naar de partij zelf wordt veel te weinig gevraagd – is er bijvoorbeeld geen schaakgrootmeester in de zaal die naar de kritische momenten in de partij vraagt? – en anders zijn er nog genoeg vragen over randzaken te stellen. Maar dat gebeurt ook amper en dus moet Anand het doen met zuigvragen met een hoog PowNews-gehalte. Waarom?
Wat ik ook wel zou willen weten, is wat er met Anand aan de hand is. Dat hij partijen verliest, dat is niet zo gek, maar de manier waarop wel. Anand laat zich wel erg gelaten afslachten. Hij komt niet met nieuwtjes in de opening, accepteert gretig mindere stellingen en vervolgens laat hij zich bij de eerste de beste tempoversnelling van Carlsen de kaas van het brood vreten. Is het de druk of is hij ziek?
Op een persconferentie zijn zeker 60 mensen aanwezig in een krappe ruimte. Iedereen kijkt naar elkaar en durft niet af te gaan met een domme vraag. En een paar Indiers die normaal gesproken over nieuwe bushaltes en corruptie schrijven, steel dan de vragen.
Er zijn misschien twee grootmeesters aanwezig op zulke persconferenties. Die gaan juist geen intelligente vragen stellen omdat zij met al hun spelkennis al analyses kunnen maken die boven het gemiddelde stukje uitstijgt.
Maar ok, omdat je zo aandringt zal ik morgen een vraag proberen te stellen 😉
Overigens verscheen er onlangs een goed stuk over persconferenties in het voetbal: www.vn.nl/Archief/Samenleving/Artikel-Samenleving/Kraamkamer-van-voetbalcliches.htm?utm_content=bufferee968&utm_source=buffer&utm_medium=twitter&utm_campaign=Buffer
Hondekop, de vraag die je stelt, is dat niet ook een zuigvraag met een hoog pownewsgehalte? Anand zal daar tijdens de match ook niet op ingaan (na afloop misschien).
Maar meer schaaktechnische vragen zou wel fijn zijn ja (ook al gaan de spelers daar ook niet altijd echt op in).
De vraag waarmee ik mijn bericht afsloot, waren meer m’n eigen overpeinzingen en niet vragen die ik direct aan Anand gesteld had willen zien worden, hoewel ik wel benieuwd ben naar hoe hij de druk ervaart en of het spelen in eigen land de druk heeft vergroot of verkleind. Maar goed, die vragen zijn ongetwijfeld al gesteld en echt een eerlijk antwoord zal er wel niet op komen.
Ik stel slechts vast dat Anand verkrampt speelt en met de handrem strak aangetrokken. Misschien was het wel zijn strategie voor de match, maar ik heb de indruk dat hij behoorlijk onder druk staat en niet zijn gebruikelijke zelf is.