Magnus Carlsen wereldkampioen!
Door een remise (65 zetten) in de tiende partij van het wereldkampioenschap in Chennai is Magnus Carlsen wereldkampioen geworden. De 22-jarige won de match (om maximaal 12 partijen) tegen de Indiër Viswanathan Anand met 6,5-3,5. De Noor (die 30 november 23 wordt) won de 5e, 6e en 9e partij van de match, terwijl Anand geen enkele partij won, en alleen in de 3e partij serieuze winstkansen had. Carlsen was voor de match de grote favoriet en heeft dat ook volledig waargemaakt.
Sommige mensen dachten dat de tiende partij een snelle remise zou worden, maar ze kwamen bedrogen uit. Er werd niet eens remise aangeboden: de partij eindigde omdat er geen matmateriaal op het bord meer stond. Helemaal niet gek natuurlijk: Anand had nog steeds de theoretische kans om zijn titel te behouden (door alle resterende partijen en de tiebreak te winnen) terwijl Carlsen er niet van uitging dat zijn tegenstander een remiseaanbod zou accepteren, en het bovendien gewoon leuk vindt om te schaken.
De partij van vandaag was een goed voorbeeld van hoe je met wit moet spelen als je aan remise genoeg hebt. Ik herinner me dat in de vorige WK-match Anand tegen Gelfand in de vierde tiebreakpartij met een 2-1 voorsprong heel passief speelde met wit en erg goed wegkwam met een remise. Carlsen speelde heel gezond en solide met wit, geen onnodige verwikkelingen toelatend. Na de opening was al duidelijk dat hoewel wit niet echt beter stond, het moeilijk was voor zwart om op winst te spelen. Zwart moest zelfs een beetje oppassen vanwege een zwakke pion op d6 en toen hij dat even naliet, had wit met 30.Pc3! groot voordeel kunnen krijgen. Carlsen deed iets anders en kreeg een paardeindspel dat evengoed nog wel iets beter voor hem stond. Het leek er zelfs op dat het model van het Nederlandse modemerk G-star een serieuze winstpoging deed, maar toen hij zag dat hij dan risico zou lopen, koos hij voor een veilige afwikkeling naar een stelling die makkelijk remise gehouden werd door hem. Op zet 30 na weer erg sterk gespeeld door de nieuwe wereldkampioen (die overigens bij de persconferentie nog steeds niet wilde verklappen wie zijn secondanten waren).
Anand is zijn titel kwijt en sommige mensen namen de term ‘einde van een tijdperk’ in de mond. Er werd zelfs gespeculeerd dat hij zich terug zou trekken uit de schaakwereld. Gevraagd over zijn toekomst verklaarde de Indiër (geboren in Mayiladuthurai maar opgegroeid in Chennai, dat vroeger trouwens Madras heette) dat hij waarschijnlijk het kandidatentoernooi zou spelen volgend jaar, maar dat hij eerst wat ging uitrusten na de match. Maar voor iedereen die speculeert of suggereert dat Vishy zou moeten stoppen met schaken gaf Kasparov een goed antwoord:
Anand has lost his title and some have called it an end of an era, even speculating that he would quit playing chess. Asked about his future, the Indian, who was born in Mayiladuthurai but raised in Chennai, said that probably he would play in the candidates next year, but that he first just wanted to take some rest. Anyway, for everyone who speculated or suggested that Vishy should stop, Kasparov had a very good answer:
Overigens las ik nog een leuk bericht: Carlsen werd na de partij in een zwembad gegooid (zie foto of video) maar hij had helaas een nieuwe maar niet waterdichte smartphone in zijn zak… Maar hij kan zich vast wel een nieuwe veroorloven.
Carlsen, Magnus – Anand, Viswanathan
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. Lb5+ Pd7
De eerste drie zetten waren makkelijk te voorspellen. Siciliaans is logisch als je moet winnen, 3.Lb5+ is een solide voortzetting die Carlsen vaker speelt, 3…Pd7 daarop agressiever dan 3…Ld7.
4. d4 cxd4 5. Dxd4 a6 6. Lxd7+ Lxd7
De database toont ook aardig wat partijen in deze stelling die in een beslissing eindigen.
7. c4 Pf6
Zwart kan hier al agressief worden met 7…e5 8. Dd3 b5 De beide toppers hadden dit zelfs al een keer op het bord gehad tegen elkaar. Na 9. Pc3 bxc4 10. Dxc4 Le6 11. Dd3 h6 12. O-O Pf6 13. Td1 Le7 14. Pe1 O-O 15. Pc2 Db6 16. Pe3 stond zwart niet slecht, al is dit moeten winnen wel veelgevraagd. Daarnaast had wit eerder de mogelijkheid met 11.Dc6+ Ld7 12.Dc4 de zetten te herhalen.
8. Lg5 e6 9. Pc3 Le7 10. O-O Lc6
Beide spelers hebben redenen om tevreden te zijn. Het is geen wilde stelling, maar zwart kan met het loperpaar en op het juiste moment b5 of d5 op winst spelen. Carlsen wilde een solide stelling krijgen, en die heeft hij. Het zou nou normaal zijn om zijn torens naar het midden te spelen, maar hij vindt nog iets beters: b5 voorkomen en zwart van zijn loperpaar afhelpen.
11. Dd3 O-O 12. Pd4 Tc8 13. b3 Dc7 14. Pxc6 Dxc6
Vrij snel gespeeld, dus blijkbaar had Anand 14…bxc6 niet echt overwogen. Ik vind dat er niet heel raar uitzien, wit zal dan wel net als in de partij spelen, druk uitoefenen op d6 en opletten dat zwart niet met kracht d5 kan spelen.
15. Tac1
Het paard moet gedekt worden, zodat pion c4 niet meer gepend staat.
15…h6 16. Le3
Ook vrij snel gespeeld. h4, f4, d2, het komt allemaal in aanmerking, maar de verschillen zijn slechts subtiel en dus het heeft weinig zin daar lang over na te denken.
16…Pd7
Op 16…Pg4 kan wit ook 17.Ld4 doet. Na 17…e5 heeft wit dan 18.Pd5, al is 18.Le3 Pxe3 19.fxe3 ook al ok voor wit.
17. Ld4
Een goed veld voor de loper. Wit heeft nu ook de optie om Dg3 te doen (kijkend naar d6 en g7), al zal wit die niet gebruiken.
17…Tfd8 18. h3 Dc7
Het plan voor wit is eenvoudig: druk uitoefenen op d6, en b5 of d5 tegengaan. En al is de witte loper actiever dan de zwarte, wit heeft niets tegen een ruil, omdat dan pion d6 kwetsbaarder wordt. Voor zwart is het lastiger wat hij moet doen, als ie niet puur wil afwachten. Hij kan wellicht hopen dat wit een keer vergeet b5 of d5 tegen te gaan.
19. Tfd1 Da5 20. Dd2
Dreigt 21.Pd5.
20…Kf8 21. Db2
Nu is er een latente dreiging richting g7. Nog niets concreets echter: 22.Lxg7 Kxg7 23.Pd5+ Lf6 levert wit (afgezien van een verloren stelling) niets op. Maar voor de zekerheid gaat de zwarte koning toch terug.
21…Kg8 22. a4
Tania Sachdev en Lawrence Trent, leuk dat jullie live commentaar op de partij geven, maar een zetherhaling is wat anders dan een remiseaanbod. Er kunnen verschillende redenen zijn voor een zetherhaling: tijd winnen, de tegenstander een beetje pesten, of uittesten, iets overzien hebben en de schade beperken, en soms inderdaad een wens om remise te maken, maar dat hoeft hier zeker niet het geval geweest te zijn. Dus om dan te concluderen "Anand wil remise, maar Carlsen speelt op winst" is nogal kort door de bocht. Of Anand nog een keer zetten herhaald had of niet weet (behalve hijzelf) niemand, ook Carlsen niet, en dat die dat niet uittestte maar gewoon zijn stelling versterkte zegt ook niet veel, behalve dat hij graag goede zetten doet.
22…Dh5 23. Pe2 Lf6
Er zit hier een leuke remisevariant in: 23…Pc5 24. Lxg7 f6 25. Lxf6 Lxf6 26. Dxf6 Dxe2 en dan eeuwig schaak.
24. Tc3 Lxd4 25. Txd4
Zoals ik eerder vertelde, heeft wit na de ruil van de lopers een duidelijk doelwit op d6. Het is de enige zwarte zwakte, maar wit mag op voordeel hopen.
25…De5 26. Dd2 Pf6 27. Te3
Afgezien dat de toren e4 dekt zit hier nog een idee achter, zoals snel duidelijk wordt.
27…Td7 28. a5 Dg5?
Een vreemde fout. Anand had gezien dat hij 28…Dc5 29.e5 moest vermijden, maar dit is zelfs nog slechter.
29. e5 Pe8 30. exd6?
Carlsen dacht dat dit won, maar had ergens een rekenfout gemaakt (hij zei niet waar). Zonder die rekenfout had hij hier de beste zet gedaan, 30. Pc3! De zwarte d-pion komt niet uit de penning, noch kan ie naar voren zonder verloren te gaan. Wit heeft alle tijd om zijn positie te versterken en daarna de d-pion te winnen. Een voorbeeldvariant: 30…Tc6 31. Pa4 Td8 32. Pb6 Kh8 33. f4 De7 34. Ted3 Kg8 35. b4 Kh8 36. b5 axb5 37. cxb5 Tc5 38. exd6 Df6 39. Db4 en er is weinig hoop voor zwart.
30…Tc6!
Wint de pion terug.
31. f4 Dd8 32. Ted3 Tcxd6 33. Txd6 Txd6 34. Txd6 Dxd6 35. Dxd6 Pxd6 36. Kf2
Ondanks het missen van groot voordeel kon Carlsen nog wel tevreden zijn: het paardeindspel staat iets beter voor hem en verlieskansen heeft hij nauwelijks.
36…Kf8 37. Ke3 Ke7 38. Kd4
Wit staat om drie redenen (iets) beter. Hij heeft de actievere koning, en als zwart niet oppast dringt die de zwarte stelling binnen. Verder zijn eventuele witte vrijpionnen (de a-pion wellicht) gevaarlijker dan eventuele zwarte. Tenslotte is het bij paardeindspelen belangrijker om een eventueel pionneneindspel te beoordelen: en ook zonder paarden staat wit prettiger. De stelling is overigens wel gewoon remise.
38…Kd7 39. Kc5
Een variant die laat zien wat zwart moet vermijden is 39. Pg3 g5? 40. fxg5 hxg5 41. Pe4 Pxe4 42. Kxe4 en wit wint omdat hij op beide vleugels een vrijpion kan maken.
39…Kc7
Om verder te komen moet wit een schaak geven, dus proberen met het paard op e8 te komen. Dat blijkt een best realistisch doel te zijn.
40. Pc3 Pf5
Zwart zou kunnen afwachten, maar dat is nog niet zo makkelijk. Bijvoorbeeld 40…g6 is een kleine verzwakking waar wit van kan profiteren door zijn paard naar e5 te spelen. Houdini suggereert 40…g5, maar die snapt niet dat pionneneindspelen na ruil verloren voor zwart zijn. Dus ik snap dat Anand hier voor activiteit gaat.
41. Pe4 Pe3 42. g3 f5 43. Pd6
De veilige zet is 43.Pd2, maar Magnus is niet bang.
43…g5 44. Pe8+ Kd7
45. Pf6+!?
45.Pd6 was ook een optie. Ik denk dat Anand dan 45…Pf1 of 45…gxf4 46.gxf4 Pg2 had geprobeerd en dan lekker racen in plaats van met 45…Kc7 de stelling te herhalen.
45…Ke7 46. Pg8+!
Carlsen wil remise maken. Hij had ook op 46.Ph5 zitten rekenen, maar de varianten zijn best gecompliceerd en het zou dom overkomen als blijkt dat je een rekenfout hebt gemaakt en daarom nog verliest. Het vervolg na 46.Pg8 is makkelijk te berekenen en het leidt tot remise, praktisch gezien dus een goede beslissing van de Noor. Maar als hij winst nodig had, dan zou dit het vervolg van de partij geweest kunnen zijn: 46. Ph5 Kf7 47. Kb6 Kg6 48. Kxb7 Kxh5 49. Kxa6 gxf4 50. gxf4 e5! 51. Kb6 exf4 52. a6 f3 53. a7 f2 54. a8=D Kh4 55. Df3 f1=D 56. Dxe3 f4 met een stelling die wel ongeveer gelijk is, maar zowel winst voor wit als voor zwart nog denkbaar is. Dat kwam vandaag minder goed uit.
46…Kf8 47. Pxh6 gxf4 48. gxf4 Kg7
Wit verliest nu zijn paard. Maar hij wint wel alle damevleugelpionnen waarna een race ontstaat, die onbeslist eindigt. De volgende zetten zijn geforceerd.
49. Pxf5+ exf5 50. Kb6 Pg2 51. Kxb7 Pxf4 52. Kxa6 Pe6 53. Kb6 f4 54. a6 f3 55. a7 f2 56. a8=D f1=D
Zonder de witte pionnen zou het nog steeds remise zijn, al kan zwart dat nog wel proberen. Zonder dames zou wit zelfs winnen. Zoals het is hebben beide partijen kansen op winst, maar wel heel weinig, je moet een grote fout maken om dit te verliezen.
57. Dd5 De1 58. Dd6!
Niet de enige zet, maar wel een slimme.
58…De3+ 59. Ka6
Zwart kan nu een pion winnen (en als hij dat nalaat speelt wit 60.b4) maar wit blijkt ‘m niet zomaar weg te geven.
59…Pc5+ 60. Kb5 Pxb3 61. Dc7+!
Zwart heeft de keuze: naar de achterste rij gaan, en eeuwig schaak toelaten, of naar de zesde rij gaan, en dameruil toestaan.
61…Kh6 62. Db6+ Dxb6+ 63. Kxb6 Kh5
64. h4?!
Beter was 64. c5 Pxc5 65. Kxc5 Kh4 66. Kd4 Kxh3 waarna wit de partij eindigt met gelijk materiaal.
64…Kxh4 65. c5 Pxc5
De spelregels bepalen hier dat de partij ten einde is, waardoor wit geen tijd heeft om het paard terug te slaan. Al moet ik toegeven dat het mogelijk is dat Carlsen daar niet heel erg van baalde…
1/2-1/2
Dank voor de leuke verslagen!
Ik hoop dat beide heren nu weer wat ‘losser’ gaan spelen, Anand omdat hij bevrijd is van de wereldtitel, Carlsen omdat hij bevrijd is van de ambitie om die titel te veroveren.
Bedankt voor het verslag Dimitri.