Schaakrubrieken weekend 31 mei 2014

Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.

Hans Ree Gert Ligterink Hans Böhm Bab Wilders Johan Hut Rini Kuijf Henk Prins

Hans Ree

‘Te veel schaaktalent’

De Servische grootmeester Dragoljub Velimirovic, die donderdag 22 mei overleed, 72 jaar oud, werd vaak de Joegoslavische Tal genoemd, door zijn woeste aanvalsdrift. Bobby Fischer schijnt eens gezegd te hebben dat Velimirovic misschien te veel talent had. Als hij zichzelf een beetje had ingetoomd, zou hij misschien nog grotere successen hebben behaald dan hij al deed.

Maar juist door die woeste drift sidderden zijn tegenstanders en ze durfden nauwelijks Siciliaans tegen hem te spelen, want dan kwam Velimirovic met een stukoffer op d5, f5 of e6, en dan was er de chaos waarin hij floreerde. Ik sidderde als geen ander; onze onderlinge score was 4-0 voor hem.

Omstreeks 1965 introduceerde hij tegen de Siciliaanse verdediging de Velimirovic-aanval, gebaseerd op Lc4, Le3, De2 en 0-0-0. Hij offerde stukken links en rechts en duizenden schakers over de hele wereld hadden er jaren voor nodig om uit te vinden of die offers correct waren.

Garry Kasparov schrijft in zijn boek Revolution in the 70s (2007): „In de laatste ronde van het interzonale toernooi in Moskou (1982) trof ik de legendarische Dragoljub Velimirovic voor het eerst aan het bord’’. Kasparov speelde geen Siciliaans tegen Velimirovic, hij koos wijselijk de kalme Caro-Kann verdediging en won.

Kasparov schreef ook: „Het is waar, soms was er in Velimirovic’s spectaculaire klappen meer ‘lawaai’ dan vernieuwing en kracht”. Dat was wel erg zuinig gezegd. Het sloeg op de partij die ik hier laat zien, waarin Velimirovic eerst een paard en vervolgens een toren offerde.

Die partij tegen Ljubomir Ljubojevic werd gespeeld in 1972. In 2007 kon Kasparov, gewapend met de nieuwste technologie, aantonen dat Ljubojevic in het voordeel had kunnen komen. De Joegoslavische openingsencyclopedie vond in 1997 de fantastische offers van Velimirovic nog correct. Onder de blik van de kritische schaakwereld had het ‘lawaai’ dus 25 jaar standgehouden.

Dragoljub Velimirovic – Ljubomir Ljubojevic, kampioenschap Joegoslavië 1972

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Le7 8. Df3 Dc7 9. 0-0-0 Pbd7 10. Ld3 b5 11. The1 Lb7 12. Pd5 Typisch Velimirovic, maar in dit geval was dit offer al eerder gespeeld in Jimenez-Mecking, interzonetoernooi Palma de Mallorca 1970. 12…Pxd5 Beter dan 12…exd5. Na 13. Pf5 is dan 13…Lf8 slecht voor zwart, maar 13…Kf8 waarschijnlijk speelbaar. 13. exd5 Lxg5 14. Txe6+ Velimirovic had een bominslag voorbereid. Na 14.fxg5 Pe5 zou zwart goed staan. 14…fxe6 15. Pxe6

Zwart staat een toren en een stuk voor, maar wit wint in ieder geval een stuk terug en heeft een geweldige aanval. 15…Da5 Een logische zet. Zwart verhindert dat wits toren naar e1 gaat. Veel later bleek dat 15…Db6 beter was. Kasparov geeft als hoofdvariant dan 16. Dh5+ g6 17. Dxg5 De3+ 18. Kb1 Kf7 19. Dh6 Tag8 20. Pg5+ Ke8 21. Dh4 Kd8 en wit krijgt niet genoeg voor het stuk dat hij achter blijft. 16. Dh5+ g6 17. Dxg5 Tg8 18. Td2 Met een toren minder doet wit een stille zet om zijn andere toren naar e2 te brengen. 18…Pf8 Dit verliest. 18…Kf7 zou via grote complicaties na 19. Te2 Pf6 20. Dh6 Ke7 21. Pd4+ Kd8 22. Dh4 Tf8 23. Pe6+ Kd7 24. Dh3 Tfe8 tot ongeveer gelijk spel leiden. 19. Pxf8 Dd8 Hij mag het paard niet terugnemen, want na 19…Txf8 20. Te2+ of 19…Kxf8 20. Df6+ verliest zwart snel. 20. Pxh7 Dxg5 21. fxg5 In dit eindspel heeft wit beslissend materieel voordeel: drie pionnen voor de kwaliteit. 21…Kf7 22.Pf6 Th8 23.g3 Lc8 24. h4 Lf5 25. Lxf5 gxf5 26. h5 Ta7 27. Tf2 Zwart gaf op.

Gert Ligterink

De onvergankelijkheid van Dragoljub Velimirovic

Hoewel hij niet tot ’s werelds allersterkste spelers behoorde, kent iedere schaker de naam van Dragoljub Velimirovic. De briljante aanvalspartijen uit de jonge jaren van de Joegoslavische grootmeester zijn nog altijd een lust voor het oog en zijn bijdrage aan de theorie van de Siciliaanse opening is onvergankelijk gebleken. Vorige week donderdag overleed

hij, 72 jaar oud. Zijn naam is verbonden aan twee bijzondere momenten uit de Nederlandse schaakgeschiedenis.

In 1971 schreef Hein Donner na een overwinning op Velimirovic in het Capablanca memorial in Havana Mooi Klein Ding, een van de hoogtepunten uit zijn werk. Ik ken mensen die Donners loflied op de a-pion uit het hoofd kunnen citeren.

In 1979, tijdens het interzonale toernooi in Rio de Janeiro, was Nederland in de ban van de partij Timman – Velimirovic. Timman moest een eindspel winnen dat in problematische stand was afgebroken en pas vele dagen later werd hervat. Timman verbeterde mede dankzij secondant Ulf Andersson de bestaande eindspeltheorie, won de partij en hield zijn kansen op kwalificatie voor het kandidatentoernooi intact. Ergens las ik dat Velimirovic een speler was die vooral naam heeft gemaakt door zijn verliespartijen. Dat is een lelijke vergissing. Nog goed herinner ik me mijn ademloze bewondering, toen ik als beginnend schakertje zijn inmiddels befaamde partijen naspeelde. De mooiste is misschien zijn overwinning op Kavalek uit een toernooi in Belgrado. Een tikje overdreven noemde een landgenoot van Velimirovic de partij de mooiste die ooit in Joegoslavië is gespeeld. Het commentaar is mede gebaseerd op de aantekeningen van Kavalek.

Velimirovic – Kavalek Belgrado 1965

1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 e5 4. Pf3 Pbd7 5. Lc4 Le7 6. 0-0 c6 7. a4 Dc7 8. De2 Pb6

Uitlokking of onoplettendheid? Hoe het ook zij, Velimirovic laat de kans op spektakel niet onbenut.

9. dxe5 dxe5 10. Lxf7+! Kxf7 11. a5 Pbd7 12. Dc4+ Ke8 13. Pg5 Pf8

Na 13 … Tf8 verliest zwart de toren op a8: 14. Pe6 Dd6 (of 14 … Db8 15. Pxg7+ Kd8 16. Td1 met onweerstaanbare druk)

15. Pxg7+ Kd8 16. Td1 Db4 17. Pe6+ Ke8 18. Pc7+ Kd8 19. Dxb4 Lxb4 20. Pxa8. 14. Td1 Ld7?

Sterker is 14 … Ld6 15. Le3 h6 16. Txd6 hxg5 (niet 16 … Dxd6? 17. Df7+ Kd8 18. Td1) 17. Tad1 Le6 18. Txe6+ Pxe6 19. Dxe6+ De7 20. Dxe7+ Kxe7 21. Lxg5 met ongeveer gelijke kansen.

15. Le3 Dc8

Na 15 … h6 volgt 16. Pb5 Db8 17. Df7+ Kd8 18. Dxg7 Tg8 (of 18 …hxg5 19. Dxh8 cxb5 20. Lxf6) 19. Txd7+! P6xd7 20. Pf7+ Ke8 21.Dxg8.

16. Df7+ Kd8 17. Pa4!

Nu moet zwart rekening houden met 18. Lc5 of 18. Pc5, maar ook met 18. Pb6!.

17 … c5 18. Pxc5! Lxc5 19. Dxg7 Pg6 20. Lxc5

De computer geeft een mooie variant: 20. Dxf6+ Le7 21. Pe6+ Ke8 22. Pg7+ Kd8 23. Lb6+! axb6 24. Dxb6+ Dc7 25. Txd7+! Kxd7

26. De6+ Kd8 27. Td1+ en wint.

20 … Ph5 21. Le7+ Kc7

Zwart loopt mat na 21 … Pxe7 22. Pf7+ Kc7 (of 22 … Ke8 23. Pd6+ Kd8 24. Dxh8+ Kc7 25. Pb5+!) 23. Dxe5+ Kc6 24. Td6+ Kc7 25. Te6 mat.

22. Ld6+ Kc6 23. Df7 Kb5 24. a6 bxa6 25. Dd5+

In de roes van de naderende overwinning mist Velimirovic een paar keer een snellere winst. Niet al te moeilijk is 25. Db3+ Kc6 26. Txa6+! Dxa6 27. Dd5+ Kb6 28. Dc5+ Kb7 29. Dc7 mat

25 … Kb6

26. c4

Heel mooi is een dubbel torenoffer: 26. Txa6+! Kxa6 27. Ta1+ Kb6 28. Da5+ Kc6 29. Dc5+ Kb7 30. Db4+ Kc6 31. Ta6+! Dxa6 32. Dc5+ Kb7 33. Dc7 mat.

26 … Dc6 27. Da5+ Kb7 28. Lc5 Tac8 29. b4 Thd8 30. Pf7 Tg8 31. Td6 Pgf4 32. Txc6 Txg2+ 33. Kf1 Txc6 34. Pd8+ Kc8 35. Pxc6 Lxc6 36. Ld6

Zwart geeft op.

Hans Böhm

Dragoljub Velimirovic 1942-2014

Afgelopen maandag vond er een herdenkingsceremonie plaats in Belgrado ter ere van de voormalig Joegoslavische grootmeester Dragoljub Velimirovic. In zijn toptijd tussen 1970 en 1990 was hij een compromisloze aanvalsspeler, die soms vanuit het niets iets kon creëren waar zelfs de wereldtop geen antwoord op had. Vaak kon men later, in de rust van de analysekamer, wel een weerlegging vinden maar dan was de strijd al voorbij. Bent Larsen, de Deense supergrootmeester uit die tijd, zei over Velimirovic: “Bij hem leiden alle varianten naar mat”. Net zoals Michael Tal, de tovenaar van Riga, wist Velimirovic stellingen dusdanig te compliceren, bijna altijd met speculatieve spectaculaire offers, dat de problemen de tegenstander boven het hoofd groeiden. Daarom was zijn bijnaam ook ‘de Joegoslavische Tal’.

Velimirovic leerde schaken van zijn moeder Jovanka, een van de toonaangevende vrouwenschaaksters in Joegoslavië in de periode voor de Tweede Wereldoorlog. Hij werd pas laat Internationaal Meester, in 1972, maar al een jaar later in 1973 grootmeester. Zijn ster schitterde en hij was een graag geziene deelnemer op toernooien vanwege zijn aantrekkelijke stijl.

1976, IBM-schaaktoernooi, Amsterdam. Velimirovic keek priemend naar mijn koning. Er was niets aan de hand maar ik voelde dat hij zich niet wilde neerleggen bij remise. We zaten al in een eindspel met zware stukken en wat kon me gebeuren? En ja hoor, h4!?, daar kwam-ie en door een piepklein gaatje wist hij inderdaad mijn koning te vinden. Velen zullen dezelfde frustratie hebben gehad na een verlies tegen Velimirovic. Je was gewoon op hoog niveau beentje gelicht.

Op diverse Olympiades veroverde Velimirovic individuele bordprijzen en soms ook team-prijzen. Hij nam deel aan drie Interzonale toernooien maar wist zich nooit voor de kandidatenmatches te plaatsen. Zijn energievretende aanvalsspel kwam tot volle bloei binnen een partij maar over een lang zwaar toernooi hield hij dat niveau kennelijk niet vol.

Velimirovic heeft de openingstheorie iets blijvends geschonken: de Velimirovic-aanval in de Siciliaanse opening.

D. Velimirovic – J. Sofreski, Nationaal kampioenschap 1965

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 e6 5.Pc3 d6 6.Le3 Pf6 7.Lc4 Le7 8.De2 a6 9.0-0-0

Dit is het idee, de uitgangsstelling: wit gaat aanvallen wat er ook gebeurt.

9…Dc7 10.Lb3 Pa5 11.g4 b5 12.g5 Pxb3+ 13.axb3 Pd7 14.Pf5! exf5 15.Pd5 Dd8 16.exf5 0-0 17.f6! gxf6 18.Ld4 Pe5 19.gxf6 Lxf6 20.Th-g1+ Lg7 21.Lxe5 dxe5 22.Dxe5 f6 23.Pe7+ Kf7 24.Dh5+

en zwart gaf op. Ja, het kan snel gaan bij Dragoljub.

Zeven jaar later speelde Ljubomir Ljubojevic tegen Velimirovic in het kampioenschap van Joegoslavië, hij wist wat er ging komen, had zich goed voorbereid en toch …

D. Velimirovic- L. Ljubojevic, 1972

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 e6 7.f4 Le7 8.Df3 Dc7 9.0-0-0 Pb-d7 10.Ld3 b5 11.Th-e1 Lb7 12.Pd5!?

Niet goed maar levensgevaarlijk. Dat jaren later bleek dat 12.Dg3 beter is en dat zwart nu het beste met 12…exd5 kan reageren, doet natuurlijk niet ter zake.

12…Pxd5 13.exd5 Lxg5

Zwart hoopte op 14.fxg5 Pe5 15.Dh3 Lxd5 16.g6 0-0-0! of 14.Pxe6 fxe6 15.Dh5+ Kf8 16.fxg5 Pe5 17.g6 h6 18.Txe5 dxe5 19.Tf1+ Ke8 20.Tf7 Dc5 21.Dxe5 Lxd5 22.Dxg7 Tf8 en in beide varianten staat zwart beter. Maar

14.Txe6+!! fxe6 15.Pxe6! Da5?!

De logische plek, vanwege de controle over e1. Hele boeken zijn geschreven over de reddende zet 15…Db6!!

16.Dh5+ g6 17.Dxg5 Tg8! 18.Td2! Pf8

Allemaal heel moeilijk te voorzien, want zwart komt er ogenschijnlijk goed uit maar de laatste strohalm was 18…Pc5!

19.Pxf8 Dd8 20.Pxh7 Dxg5 21.fxg5 Kf7 22.Pf6 Th8 23.g3 Lc8 24.h4 Lf5 25.Lxf5 gxf5 26.h5! Ta7 27.Tf2

en zwart gaf op, Pf6 voorkomt ieder tegenspel en helpt ook nog bij de promotiewandeling van de vrijpionnen. Kon je maar een zo’n partij spelen in je leven.

Velimirovic inspireerde Jan Hein Donner tot een mooi gedicht ‘lieve pion op a5’ en de diverse keren afgebroken partij Timman – Velimirovic, Interzonaal Toernooi Rio de Janeiro 1979 (toren tegen loper) hield heel schakend Nederland bijna een week lang in de ban. Jan kreeg vele telexberichten hoe hij de bestaande theorie kon verbeteren en al doende de partij winnen zodat hij zich zou plaatsen voor de kandidatenmatches.

Dragoljub Velimirovic was een unieke speler, hij heeft de schaakwereld veel nagelaten.

Bab Wilders

Het is altijd de moeite waard de site van de Russische schaakster Natalia Pogonina ,één van de sterkste schaakspeelsters ter wereld ,te bezoeken, niet alleen vanwege de foto’s van Natalia zelf maar de schaker vindt er van alles om enige uren de tijd te verdrijven: partijen, artikelen,puzzels,een webshop en wat al niet meer(www.pogonina.com) Wie op de link Play Chess drukt kan gaan schaken met andere bezoekers van de site en als je geluk hebt (niet wat het resultaat betreft natuurlijk) ook met Natalia zelf. Zij werd bij de laatste Olympiade niet alleen eerste met haar Russische team maar behaalde ook individueel een gouden plak. Geboren in 1985 heeft zij in deze eeuw een knappe reeks topprestaties afgeleverd bij Russische, Europese en wereldkampioenschappen.

En omdat toeval niet bestaat: nauwelijks had iemand uit Hongarije mij trots geattendeerd op de Hongaarse schaker Rapport of de site presenteert een partij van hem (waarin hij overigens met wit ten onder gaat) tegen de jonge Tsjechische grootmeester Laznicka. 1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd cxd 4. Ld3 Pc6 5.c3 wit wacht af wat loper c8 gaat doen. Pf6 6. Lf4 g6 een goede voorbereiding voor zwarts volgende zet 7.h3 Lf5 8. Lxf5 gxf 9. Db3 Dd7 10. Pf3 Tg8 11.g3 Ph5 zwart wil aanvallen 12. Pe5 Pxe5 13. Lxe5 f6 14. Dd1( 14. Lf4 Pxf4 geeft voordeel voor zwart) Pg7 15. Lf4 0-0-0 16. Le3 verwaarloost de ontwikkeling e5 17. dxe fxe 18. Lxa7 het logische gevolg van zet 16 maar zinloos Dc6 sterk! 19. Db3 d4 20. 0-0 de koning staat niet veilig op g1 20..Pe6 dreigt Pf4 21. Pd2 Lc5 22.cxd ( 22.Lxc5 Pf4 23.f3 Txg3+ 24. Kh2 Txh3+ 25. Kg1 Dg6+) Pxd4 wit is reddeloos verloren 23. De3 Pe2+ en wit geeft op ( Dxe2 Tg3+ ) Iedere dag is er weer wat niets te zien op de site van Pogonina en wie ’s nachts niet kan slapen….. De schrijver van het boek Chess Training ,Yaroslav Srokovski uit de Oekraïne, waar tegenwoordig hele andere schaakspelen plaatsvinden, garandeert dat een ieder die zijn boek goed bestudeert zeker 100 ELO- punten vooruitgaat. Dan is dan wel virtueel want ze moeten in partijen nog verdiend worden maar ik bedoel maar. Vooral de beginnende schaker en de gemiddelde clubspeler kan veel opsteken aan de hand van vele partijen en partijfragmenten waarbij wordt getraind in het goed kunnen beoordelen van de stelling. Dit dan vooral aan de hand van de kenmerken: sterke en zwakke velden, het goede paard tegen de slechte loper ( of omgekeerd ), de pluspunten van een loperpaar in zowel middenspel als eindspel en hoe die dan te verzilveren, een meerderheid op de damevleugel, kortom, alles wat voor de grootmeesters een vanzelfsprekende zaak maar helaas nog niet voor al die amateurs die het Koninklijke spel zo graag beoefenen, hetzij op de club hetzij in de wekelijkse partij met de buurman. Het wordt allemaal zeer deskundig en begrijpelijk uitgelegd en dat ook nog met een aangename schrijfstijl. Opnieuw legt New In Chess ( www.newinchess.com ) er eer mee in en nu eens niet met een specialistisch boek.( isbn 978-90-569-1472-1) Probleem 2479 is een tweezet van Visserman:

En de sleutelzet van probleem 2477 was 1. Pe3!

Johan Hut

De tragiek van Velimirovic

Vorige week overleed de Bosniër Dragoljub Velimirovic, op 72-jarige leeftijd. Vele Nederlandse schakers pakten ‘de Koning’, het boek met het verzameld werk van J.H. Donner. ‘Lief klein ding’, verscheen direct op de diverse sociale media. In 1971 had Donner in Havanna op gelukkige wijze een partij van Velimirovic gewonnen en schreef daarop in het tijdschrift Schaakbulletin een ode aan zijn a-pion, die de partij had beslist. “Je hebt gewacht, stouterd, je hebt je niet opgedrongen, want je wist dat ik al die tijd alleen maar aan jou dacht en dat je niets hoefde te doen, want dat ik vanzelf wel bij je zou komen. Kleine randpion, je bent nu vrij. Ga je gang, op a8 wacht jou en mij de onuitsprekelijke heerlijkheid.” Ook beroemd is Donners omschrijving van Velimirovic: “Een fretachtige verschijning. Hij heeft de blik van de jachtluipaard of cheetah in de ogen en zijn korte rukken in het achterhoofd, en de onderkant van de nek, waar deze in de schouders overgaat, zijn tics die een alles verwoestende agressiviteit verraden.” Het is een van Donners beroemdste artikelen.

In 1979 verwierf Velimirovic opnieuw een plaats in de Nederlandse schaakliteratuur toen hij bij het interzonetoernooi in Rio de Janeiro een berucht eindspel verloor van Jan Timman.

In deze stelling werd de partij na 77 zetten afgebroken, waarop iedere schaakliefhebber in Nederland mee-analyseerde. Het idee is dat wit zodra zijn koning op a4 staat, met de toren op a3 kan slaan, maar alleen als de zwarte koning ver genoeg weg is van a8. Volgens het gezaghebbende eindspelboek van Cheron kon dat niet binnen de verplichte vijftig zetten, maar Timman en zijn secondant Ulf Andersson verbeterden op hun hotelkamer in Rio, nog zonder computers, de eindspeltheorie.

Schaakrubrieken en -tijdschriften werden erover volgeschreven.

Het is de tragiek van Velimirovic, dat hij in Nederland bekend is van zijn nederlagen tegen Donner en Timman. Gelukkig wezen mensen vorige week ook op zijn vele fantastische aanvalspartijen. De tweevoudig kampioen van Joegoslavië (1970 en 1975) offerde makkelijk stukken, zonder dat er direct een mataanval in zat. Die aanval zou wel komen, voorzag hij. De manier waarop hij het Siciliaans hardhandig aanpakte staat bekend als de Velimirovic-variant. Hier een voorbeeld uit 1971.

Velimirovic-Bukal

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lc4 e6 7.Le3 Le7 8.De2 a6 9.0-0-0 Dc7 10.Lb3 0-0 11.g4 Pd7 12.Pf5

Hier had Velimirovic patent op: g4, een paardoffer op f5 of d5 en vaak nog een torenoffer erachteraan.

12…exf5 13.Pd5 Dd8 14.gxf5 Pa5 15.Pxe7+ Dxe7 16.Ld5 Kh8 17.Thg1 Pf6 18.Df3 Pxd5 19.Txd5 Pc4

Hier zal zwart tevreden zijn geweest. Wat heeft wit nou eigenlijk voor het stuk?

20.f6 Dxf6 21.Dxf6 gxf6 22.Ld4 Pe5 23.f4 Pd7 24.Txd6

De compensatie is toch groot. Zwarts damevleugel staat nog vast en wit dreigt op dit moment, en ook later, Txf6, omdat Pxf6 met Lxf6 (mat) wordt beantwoord.

24…Tg8 25.Td1 Te8 26.f5 Txe4 27.Tg1 h5 28.Tg5 Tg4

Nu gaat het mis. Na Kh7 is het niet meteen duidelijk, maar zwart blijft heel ongelukkig staan.

29.Txf6

Toch! Na 29…Pxf6 30.Lxf6+ Kh7 31.Txh5+ Kg8 32.Th8 of 29…Txg5 30.Th6+ Kg8 31.Th8 is het mat.

29…Tg1+

Een rare zet. Na 30.Txg1 Pxf6 31.Lxf6+ Kh7 32.Tg7+ Kh6 33.Tg8 wint wit, maar Velimirovic doet het leuker, hij laat de matdreigingen erin zitten.

30.Kd2 Tg2+ 31.Ke3

Zwart geeft het op.

Rini Kuijf

Voor beginners A6415

Wit aan zet, wat is erg sterk?

Voor gevorderden B6415

Zwart aan zet, wat moet hij doen?

Henk Prins

Een miniatuur heeft in het schaakspel twee betekenissen. Als een schaakpartij een miniatuur wordt genoemd, dan bedoelt men een partij van maximaal twintig zetten. Een miniatuur In een schaakprobleem of eindspelstudie is een stelling met maximaal zeven stukken.

De miniatuur van G. Maleika die enkele weken geleden ter oplossing was aangeboden, is een mooi voorbeeld. De sleutelzet is 1. Dg4! Maleika dreigt nu 2. Dc8, 2. Dd7 en 2. Dxg8 mat. Na 1. …f6 kunnen die drie matzetten. Op andere zwarte zetten kunnen alleen maar twee matzetten: na 1. …Ph6 kan alleen 2. Dc8 en 2. Dd7, na 1. …Ke8 alleen 2. Dc8 en 2. Dxg8 en na 1. …Lxb7 alleen 2. Dd7 en 2. Dxg8. Er zijn ook nop zwarte zetten waarop één matzet komt: na 1. …Pf6 alleen 2. Dc8, na 1. …Pe7 2. Dd7 en na 1. …f5 alleen 2. Dxg8. Men noemt dit een volledige separatie van de dreiging. Zoiets maken in een miniatuur is knap. Het thema wordt daarmee glashelder getoond.

Miniaturen in de schaakpartijen zijn er legio. Zo hier en daar komen deze ook wel voor bij grootmeesterpartijen. Van de bekende Bronstein kwam ik onlangs het volgende kleine miniatuurtje tegen. Een partij uit het Konings gambiet betekent meestal vuurwerk. In deze partij schieten de vonken er van af.

Efimov-Bronstein

1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Pf3 Pf6 4. e5 Ph5 5. Pc3 d6 6. Lc4 dxe5 7. Pxe5 Dh4+ 8. Kf1 Le6!

Een doordachte lokzet van Bronstein.

9. Lxe6 Pg3+ 10. Kg1 Lc5+ 11. d4 Lxd4! 12. Dxd4 Pe2!!

En wit geeft op. Het slot is een plaatje waard.

In de volgende miniatuur biedt de witspeler tot tweemaal toe zijn dame aan, leuk om na te spelen.

Berezovsky-Rusel

1.Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5 5. Da4+ Ld7 6. Dh4 Pxc3 7. dxc3 Lg7 8. Lh6 0-0 9. Pg5 f6 10. Dc4+ Kh8 11. Df7!!

Er dreigt mat op g7. Speelt de loper weg van g7 dan is het mat op h7.

11. …Tg8 12. Dxf6! en 1-0.

Er dreigt 13. Pf7 mat. 12. …Le8 levert materiaalwinst op door 13. Lxg7+ Txg7 14. Dxg7+ 15. Pe6+.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.