Heren laten de winst glippen, dames winnen met 4-0!
De negende ronde van de Olympiade heeft voor het herenteam helaas niet opgeleverd wat er van te voren wellicht van verwacht werd. En zeker tijdens de wedstrijd zat er meer in dan het 2-2-gelijkspel dat nu tegen Wit-Rusland op het scorebord kwam te staan. Op drie borden hadden de Nederlandse spelers serieuze winstkansen, maar op een of andere manier verzandden die allemaal in remise.
De dames deden gelukkig wat ze aan hun stand verplicht waren: met 4-0 winnen van het op papier toch niet zo zwakke Moldavië. Een welkome uitslag na de laatste drie matches.
Op Elo waren de Nederlandse heren heel wat sterker dan hun opponent Wit-Rusland, maar zoals we weten is papier geduldig. Eigenlijk valt de wedstrijd samen te vatten in deze drie fragmenten.
|
L’Ami-Zhigalko,A |
Aleksandrov-Tiviakov |
Van Kampen -Stupak |
|
|
|
|
Giri had met zwart geen enkel probleem na de opening tegen Sergey Zhigalko, maar die was niet van plan om ook maar een duimbreed toe te geven. Er werd heel wat geruild aan beide kanten en hoewel zwart een optisch voordeeltje bezat, kon hij daar in de praktijk niets van maken. Het resterende dame-eindspel bood ook geen mogelijkheden en daarom kwam er al redelijk snel een half punt op de teller. Dat gaf ook geen enkele aanleiding tot vrees, omdat op de andere drie borden onze landgenoten een plusje hadden. De eerste daarvan die ineens ook met een remise naar buiten kwam, was Robin van Kampen. Hij had na de opening een veelbelovende stelling met wit, maar omdat hij er tijdens de partij niet achter was gekomen hoe hij daarmee iets kon, besloot hij het zekere voor het onzekere te nemen en via een kleine combinatie af te wikkelen naar een geforceerd eeuwig schaakmechanisme. Achteraf gezien gaf juist het moment dat hij voor deze afwikkeling koos, de gelegenheid tot een heel kansrijk stukoffer.
De tweede die wellicht ook ontevreden zal zijn over zijn halve punt, was Sergey Tiviakov. Hij won met uitstekend positiespel met zwart in een gesloten Nimzo-Indische stelling een mooie pion. Maar een moment van onachtzaamheid gaf de witspeler de gelegenheid een soort tegenoffensiefje. Omdat het hem wat heet onder de voeten werd, offerde ook Sergey zich naar een remisestelling. Hij gaf de dame voor een toren, een stuk en een pion. Daarin had hij vanwege zijn prachtige structuur niets te vrezen, maar winstkansen waren er ook niet meer.
Dan moest het maar komen van Erwin l’Ami. Die was weer eens op zijn vertrouwde wijze een eindspelletje aan het afknagen. Tegen Andrey Zhigalko had ook hij na de opening een prettig plusje weten te bereiken, maar toch viel het niet mee om er concreet iets mee te doen. Sterker nog: toen zwart de enige zwakte in zijn stelling (pion d6) had weten op te lossen, stond wit weliswaar marginaal beter, maar in werkelijkheid was er een potremise lopereindspel – met lopers van een gelijke kleur – op het bord gekomen. Daarin maakte de zwartspeler een elementaire fout: hij liet een randpion op de verkeerde kleur vastleggen. En toen ging Erwin er weer eens goed voor zitten. Als Ulf Andersson in zijn goede jaren, maakte hij snel vorderingen en toen kwam de tweede fout. Zhigalko speelde een verkeerde wachtzet met de loper en daarvan kon wit op kunstige wijze profiteren. Maar helaas… in het zicht van de haven, strandde ook deze Nederlandse boot. In plaats van de juiste zet te vinden, speelde Erwin een andere en toen was het meteen remise. Hoewel Nederland het uitstekend blijft doen, moet er toch iets bijzonders gebeuren, wil het podium weer in zicht komen.
Bij de dames was het vandaag uitsluitend zonneschijn. De eerste die een punt binnenhaalde was Lisa Schut, die met zwart haar tegenstander van het bord offerde. Daarna ging ook Zhaoqin Peng met mooi positiespel dwars door haar tegenstander heen. Ze won met een aardig tactisch grapje een cruciale pion en daarna stortte het zaakje bij de witspeelster snel in. Ook Tea Lanchava had weinig moeite om haar tegenstander van het bord te combineren. Toen die het halve huis achterstond, gaf ze zich maar gewonnen. Het was toen aan Anne Haast de taak om de monsterscore compleet te maken. Anne had aanvankelijk groot voordeel, maar zij zag dat op een of andere manier verzanden in een remise-achtig toreneindspel. Maar als iedereen denkt dat er niets meer te halen valt, gaat Anne er eens extra voor zitten. En inderdaad: ze weet haar tegenstander tot een hele reeks kleine en grote onnauwkeurigheden te verleiden. Het kon dus niet uitblijven, maar ook hier kon na hard werken een vol punt worden genoteerd! Een knappe prestatie!
Partijanalyses
Zhigalko, Sergei – Giri, Anish
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. c3 d5 4. exd5 Dxd5 5. d4 Pf6 6. Le2 Pc6 7. O-O cxd4 8. cxd4 Le7 9. Pc3 Dd6 10. Pb5 Dd8 11. Le3 O-O 12. Tc1 Pd5 13. Pc3 Lf6 14. Pe4 Pce7 15. Pxf6+ Pxf6 16. Lg5 Pfd5 17. Lxe7 Dxe7 18. Pe5 b6 19. Lf3 Lb7 20. Pc6 Lxc6 21. Txc6 Dd7 22. Tc1 Tac8 23. Dd2 h6 24. g3 Tfd8 25. Txc8 Txc8 26. Tc1 Txc1+ 27. Dxc1
Je zou zeggen dat zwart het hier aardig voor elkaar heeft. Wit heeft een geïsoleerde pion op d4 die hulpbehoevend is. Het stopveld voor de pion is onder controle en een eventuele aanval van wit zit er met deze materiaalverhouding ook niet in. Maar toch blijkt het allemaal veel te smal voor zwart om er mee op winst te spelen. Uiteraard probeert Giri het nog wel, maar zijn tegenstander verdedigt heel gehaaid.
27…Pe7 28. Df4 Pf5 29. Db8+ Kh7 30. Le4
Zo gaat het paard ook nog van het bord.
30…Dxd4 31. Lxf5+ exf5 32. Dxa7 Dxb2 33. Dxf7
Zelfs een pionwinst zit er niet in voor zwart. Daarom liet hij zich maar in op het onvermijdelijke: remise.
33…Db1+ 34. Kg2 De4+ 35. Kg1 Db1+ 36. Kg2 De4+ 37. Kg1 Db1+ 38. Kg2 1/2-1/2
L’Ami, Erwin – Zhigalko, Andrey
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pf3 Lg7 4. g3 c5 5. Lg2 cxd4 6. Pxd4 O-O 7. O-O Pc6 8. Pc3 Da5
In plaats van deze variant, zijn diverse andere zetten geprobeerd door zwartspelers.
9. Pb3 Dh5 10. c5
Deze stelling hadden Grischuk en Bacrot met wit op het bord gehad en hun partijen tegen respectievelijk Zvjaginsev en Myzychuk gewonnen. Robin van Kampen had echter met zwart remise gemaakt tegen Baburin, ook in hetzelfde jaar en wel met zwarts volgende zet:
10…d6!? 11. cxd6 Td8 12. e4 Op 12. Lf4 kan zwart antwoorden met 12…g5
12…Dxd1 Van Kampen ging verder met 12…Lg4 13. f3 Le6 en maakte een comfortabele remise.
13. Txd1 Txd6 14. Txd6 exd6
Zo heeft wit een prettig plusje in het eindspel. Pion d6 is een achtergebleven pion op een open lijn, het veld voor de pion is stevig in handen van wit. Toch is het uitbuiten van een dergelijk voordeeltje bijzonder lastig. Ex-wereldkampioen Tigran Petrosian was een meester in het verzilveren van dergelijke voordeeltjes; maar in die tijd werd vermoedelijk zwakker verdedigd dan men tegenwoordig doet. L’Ami is er wel de speler naar om hier ook iets van te maken.
15. Lf4 Pe8 16. Td1 Lg4 17. f3
Niet zo’n mooie zet, maar wit kon bijna niet anders. Nu beantwoordt zwart 17. Td2 met 17…Pe5 en er lijkt geen vuiltje aan de lucht voor hem.
17…Le6
18. Le3 Wit kon zich niet meteen te goed aan die pion want na 18. Lxd6? Lxc3! 19. bxc3 Td8 is hij materiaal kwijt. Zo gaat 20. e5 ook niet vanwege 20…Pxe5 21. Te1 Pxf3+ 22. Lxf3 Pxd6 en zwart heeft een gezonde pion meer.
18…Pb4 19. Pc1 a5 Na 19…Tc8 20. Ld4 blijft wit zijn minuscule plusje behouden.
20. Ld4 Lxd4+ 21. Txd4 Tc8 22. Td2 Kf8 23. Kf2 Ke7 24. Lf1 Pf6 25. a3 Pc6 26. P1e2 g5 27. Pd4 Pxd4 28. Txd4 Tc5 29. Lb5 Ld7 30. Le2 Le6 31. Ke3
Wit heeft zijn voordeeltje vastgehouden en zijn stukken verbeterd. Het is voor zwart niet eenvoudig om op een goede manier ‘niets’ te blijven doen. Hij waagt een uitval.
31…d5
Misschien een goede oplossing, want als zwart van zijn zwakte afkomt lijkt het ergste voorbij. Na een nuttige zet als 31…h6 moet wit nog maar zien hoe hij vorderingen wil boeken.
32. exd5 Het eindspel na 32. e5 Pd7 33. f4 gxf4+ 34. gxf4 f6 35. exf6+ Pxf6 36. Td2 gevolgd door Kd4 lijkt mij ook iets gunstiger voor wit.
32…Pxd5+ 33. Pxd5+ Txd5 34. Txd5 Lxd5 35. Ld3
Wit staat slechts marginaal beter; bij goed spel moet dit in remise eindigen.
35…h5?!
Dat geeft wit een mooi aanknopingspunt. Er is mij vaak verteld dat pionnen in een lopereindspel met gelijke lopers liefst op de goede kleur gezet moeten worden. 35…h6 36. f4 f6 37. Kd4 Kd6 lijkt me ook ruim binnen de remisemarge.
36. h4!
Zo wordt h5 op de verkeerde kleur vastgelegd.
36…gxh4 37. gxh4 b6
Aan deze kant van het bord doet hij het wel, maar hij heeft al grote problemen.
38. f4 Kf6 39. Le2 Kg6 40. Kd4
De witte koning wandelt nu naar binnen.
40…Lb3 41. Ke5 f6+ 42. Kd6 Lc2
Het is duidelijk dat L’Ami nu alle kans op de zege heeft. Zijn koning staat erg goed en zwart ontbeert het aan tegenspel. Behalve dan de actie … Kg6-f5xf4. Maar als wit ondertussen h5 en pion f6 krijgt, wint hij.
43. Ke7
Te vroeg zijn acties met 43. Kc7 omdat zwart genoeg tegenspel kan ontwikkelen. 43…Kf5 44. Lxh5 Kxf4 45. Kxb6 a4 met remise.
Heel interessant is 43. Kd7!?
43…Lb1
Zwart moet blijven wachten. Zolang de witte koning aan pion f6 hangt, hebben tegenacties met 43…Kf5? geen enkele zin. Wit wint eenvoudig na 44. Lxh5 Kxf4 45. Kxf6
44. b4 axb4 45. axb4 Lc2 46. Ke6!
Een goede poging om verwarring te stichten!
46…Le4?
En zwart laat zich foppen. Door deze lelijke fout staat zwart plotseling op verlies.
Hier had zwart 46…Lb3+ moeten spelen maar ook na 47. Kd6 Lc2 moet hij heel nauwkeurig spelen om niet verder in de problemen te raken. Overigens heb ik geen winst voor wit kunnen ontdekken, maar het zou me niet verbazen als dat er ergens in zit. [47…Kf5? 48. Ke7] 48. Ke7 Lb1
47. b5?
Dat is jammer, Erwin profiteert niet. Met 47. Lb5! kon wit van deze plotselinge kans profiteren. De zwarte loper staat uiterst ongelukkig op e4: hij kan de witte koning alleen verdrijven op het veld waar nu juist zijn eigen koning naartoe zou willen. 47…Lf5+ 48. Kd6 Lc2 (zie analysediagram)
49. Ld7! Dit haalt alle tegenspel van de zwarte koning uit de stelling. 49…Ld1 50. b5 en wit peuzelt pion b6 op.
47…Lc2 48. Ke7 Le4 49. Kd6 Kf5 50. Lxh5 Kxf4 51. Ld1 Ld3 52. Kc6 f5 53. Kxb6 Ke5 54. Kc5 Lxb5
Het is de loper van de verkeerde hoek en daarom werd hier remise gegeven.
1/2-1/2
Aleksandrov, Aleksej – Tiviakov, Sergei
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 O-O 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Ph5 7. Ph3 f5 8. Ta2
Een nieuwtje.
8. e3 wordt normaliter gespeeld.
In een vluggertje Carlsen-Morozevich, 2009 kwam wit in het voordeel na 8. Lg5 De8 9. g4 voor wat het waard is…
8…Pf6 9. Pf2 d6 10. e4 fxe4 11. fxe4 e5 12. Ld3 Pc6 13. Le3 b6 14. O-O De8 15. h3 Dg6 16. Kh2 Ld7 17. g4 Pa5
18. Tg1 In deze fase kon wit ergens proberen zijn spel te bevrijden met 18. c5 maar na 18…exd4 19. cxd4 dxc5 20. dxc5 Lc6 staat zwart uitstekend.
18…Df7 19. De2 La4!
Dit speelt Tiviakov uitstekend.
20. Tb2
20…Pd7
Misschien iets te timide.
Na 20…Lb3! 21. dxe5
[21. c5 dxc5 22. dxc5 Pd7 komt op hetzelfde neer als de hoofdvariant.]
[Zwart hoefde 21. g5 niet te vrezen vanwege 21…Ph5! en het paard kan ooit naar f4.]
21…dxe5 22. c5 Pd7 23. cxb6 axb6 staat zwart uitstekend. Zijn pionnenstructuur is superieur aan die van wit en het witte loperpaar heeft hier niets te betekenen.
21. Ph1?!
Een mooie gedachte: het paard is op weg naar f5. Maar zwart verovert nu een pion. Misschien had wit zich moeten verdedigen met 21. Tb4 omdat dan 21…Lb3? faalt op 22. Tb1
21…Lb3!
Maar opnieuw heeft zwart deze sterke zet en daarmee wint hij zelfs een pion.
22. Pg3 Lxc4 23. d5 Wit heeft niets aan de tussenzet 23. Tf1 vanwege 23…De6 24. d5 Lxd3 25. Dxd3 De8 en de pion is in bevriende handen.
23…Lxd3 24. Dxd3
Zwart heeft een mooie pion buit gemaakt, nu is het zaak om daar iets mee te gaan doen. Dat blijkt lastiger dan op het eerste gezicht duidelijk is.
24…Pc5?!
Het lijkt me na deze zet erg lastig voor zwart om iets concreets te bereiken. Sergey moet gedacht hebben dat hij iets had aan veld d6 voor zijn paard. Met 24…De8! kan zwart proberen op de damevleugel iet te gaan bewerkstellingen. Zo kan hij bijvoorbeeld … Pb7 spelen om daarna een paard op c5 te zetten, gevolgd door iets als … Da4.
25. Lxc5 dxc5 26. Pf5 Pb7 27. Tf2
27…Kh8 Vanwege de variant 27…Dd7 28. g5 Pd6 29. g6 waarin zwart verder moet gaan met 29…Kh8 speelde ‘Tivi’ de zet maar als profylaxe.
28. Tgf1
Maar nu blijkt dat het zwarte voordeel toch allemaal niet zoveel voorstelt.
28…g6
Dit laat een grap toe, maar die heeft de zwartspeler uitgelokt. Het eindspel na 28…Dd7 29. Dg3 Pd6 30. Pxd6 Dxd6 31. Txf8+ Txf8 32. Txf8+ Dxf8 33. Dxe5 is helemaal remise:
29. Pd6
29…Dxf2+
Zwart geeft de dame voor een toren en een stuk. Vanwege de mooie structuur loopt hij geen enkel verliesgevaar.
30. Txf2 Txf2+ 31. Kg3 Pxd6 32. Kxf2 Tf8+ 33. Kg1 Kg7 34. Dg3 Ook na 34. Da6 Pxe4 35. Dxa7 Tf7 heeft zwart niets te vrezen.
34…Tf4 35. Dh4 Tf6 36. Dg3 Tf4 37. Dh4 Tf6 38. Dg3
Het is een vesting, geen van beide spelers kan zonder gevaar te lopen op winst spelen.
1/2-1/2
Van Kampen, Robin – Stupak, Kirill
1. e4 c6 2. Pf3 d5 3. Pc3 Lg4 4. h3 Lxf3 5. Dxf3 e6 6. d4 Pf6 7. Ld3 Lb4 8. e5 Pfd7 9. Dg3 Lf8
In de stijl van Steinitz en Petrosian.
10. Pe2 c5 11. c3 Pc6 12. O-O Db6 12…cxd4 13. cxd4 Db6 kwam nog voor in een oude partij Bronstein-Makogonov, 1947.
13. Le3 c4
Zo hoopt de zwartspeler wel te kunnen nemen op b2. Maar Van Kampen heeft hier op gerekend. Niet aan te raden is 13…Dxb2 14. Tfb1 Da3 15. Txb7 en wit staat uitstekend.
14. Lxc4!?
Een aardig schijnoffer. 14. Lc2 Dxb2 15. Tfc1 Db6 zou zwart toch een pion hebben opgeleverd en wit moet maar zien hoe hij daar compensatie voor krijgt.
14…dxc4 15. d5 Dxb2 16. dxc6 bxc6 17. Pd4 Db7
Ondanks de ongunstige ruil en de virtuele pion achterstand, staat wit hier beter. Zwart heeft zijn ontwikkeling niet kunnen voltooien.
18. Tfd1
Een ontwikkelingszet kan bijna nooit fout zijn. Maar misschien was er toch iets anders voor wit. Een ander plan is wellicht om het paard om te spelen met 18. Pf3 g6 19. Pd2 Pion c4 staat nu op de nominatie om genomen te worden en het paard is op weg naar de verzwakte zwarte velden. Hiervan denk ik dat wit een prettig plusje heeft.
18…Pc5?! Na 18…Pb6 19. Tab1 Td8 20. Lg5 Td5 zie ik nog niet hoe wit verder moet gaan.
19. Tab1 Da6
20. Df3!
Sterk gespeeld: pion c6 is een fikse zwakte geworden.
20…Tc8
Waarschijnlijk heeft Van Kampen gedacht: "Hier moet iets in zitten en dan trek ik voldoende tijd uit om het te vinden". Zijn intuïtie heeft hem inderdaad niet bedrogen. Er zit iets bijzonder spectaculairs in, zeker niet iets alledaags.
21. Pxc6
Een offer dat geforceerd tot remise leidt. Toch een kleine teleurstelling, omdat ik al de hele tijd het gevoel had dat wit aan het roer in deze partij stond.
21. Pxe6!! Pxe6 [Meteen verliezend is 21…fxe6? 22. Dg4! Td8 23. Lxc5 Txd1+ 24. Dxd1 Lxc5 25. Tb8+ Ke7 26. Txh8 en het is voorbij.] 22. Td7! (zie analysediagram)
Je moet er maar op komen. Alles heeft te maken met het feit dat zwart zijn stukken nog niet ontwikkeld heeft en dat mag soms hard aangepakt worden. 22…Kxd7 [22…Le7 23. Txa7] 23. Dxf7+ Le7 Wit heeft een paard en een toren geïnvesteerd in het avontuur, maar hij wint nu een heleboel met rente terug: 24. Td1+ Kc7 25. Dxe7+ Kb8 26. Dxe6 (zie analysediagram)
Deze stelling is van belang voor de taxatie van al deze offers. Wit staat een kwaliteit tegen een pion achter, maar zijn stukken werken op volle toeren, terwijl die van zwart nauwelijks functioneren. Daarbij blijft ook de zwarte koning een aanvalsdoel. Niet te onderschatten is wit sterke vrijpion op e5. Een voorbeeld van hoe het spel zou kunnen verlopen: 26…Thd8 27. Tb1+ Ka8 28. Df7 en ik denk dat wit uitstekende winstkansen heeft.
21…Dxc6 22. Dxc6+ Txc6 23. Tb8+ Ke7 24. Lxc5+ Txc5 25. Tb7+ Ke8 26. Tb8+ Ke7 27. Tb7+ Ke8 28. Tb8+ Ke7 29. Tb7+
1/2-1/2
Alle partijen van de heren via de viewer:
Alle partijen van de dames via de viewer:
