Univétoernooi nieuwe stijl van start
Het Univétoernooi nieuwe stijl is dit weekend uit de startblokken geschoten. Met de unieke situatie dat een nog actieve schaker, Loek van Wely, zijn debuut maakt als toernooidirecteur.
Zijn aanstelling ging niet zonder slag of stoot. Van de man met een enorme staat van dienst op deze positie, Jeroen van den Berg, ook de toernooidirecteur van bijvoorbeeld het Tata Steel Tournament werd afscheid genomen; en met hem zijn hele staf, want die bleef solidair met Van den Berg.
Hoe het ook zij, Van Wely heeft niet stilgezeten en opnieuw het wiel uitgevonden. Dat is anno 2014 niet zo moeilijk meer. Er zijn veel geroutineerde mensen die ervaring hebben met assistentie bij dit soort grote toernooien. Als perschef is Peter Boel aangesteld, bepaald geen onbekende in de schaakwereld. Werkzaam bij New in Chess, heeft hij zijn sporen op dit terrein verdiend bij onder andere het Open Nederlands Kampioenschap in Dieren.
Hoofdwedstrijdleider is oudgediende Geurt Gijssen.
Deze naam behoeft nauwelijks toelichting. Had hij niet ooit een WK-match tussen Kasparov en Karpov geleid? Om nog maar te zwijgen van de vele andere vooraanstaande toptoernooien waar hij de scepter zwaaide.
Bij een modern toptoernooi hoort ook een ‘livestream’ met commentaar en uit de wandelgangen begreep ik dat Lennart Ootes daarvoor (mede) verantwoordelijk is. Deze jongeman reist de hele wereld over en slaagt er telkens in om deze technisch toch niet al te simpele klus steeds weer te klaren.
Even terug naar Van Wely. Die was door het bestuur van de Stichting Schaaktoernooi Noord-Oost Nederland benaderd omdat hij ‘vernieuwende ideeën’ had gespuid rondom de formule van het toernooi. En inderdaad is de Kroongroep, die er van oudsher was, gesneuveld. Ditmaal twee matches tussen spelers met een interessante achtergrond.
De eerste tweekamp gaat tussen Anish Giri en Alexei Shirov, de tweede tussen Jan Timman en de Georgiër Baadur Jobava. Het laat zich raden waarom Shirov en Jobava zijn uitgenodigd. Shirov is een grootheid uit het vorige decennium en hij lijkt een heel geschikte opponent om de ‘rising star’ van dit moment uit Nederland aardig op de proef te kunnen stellen. Timman, de voormalige nummer twee van de wereld, mag het opnemen tegen het geweldige creatief talent, Jobava. Die niet alleen op het bord van zich doet spreken maar ook in de uren na de partij. Als ik de verhalen moet geloven is hij nog een van de weinigen die zich als de ware bohemien manifesteert. Geen urenlange voorbereiding aan de computer, liever achter het bord dingen uitproberen, dat past bij Jobava.
De matches
Vandaag kwam het vuurwerk vooral uit de partij tussen Shirov en Giri. Na een wat gezapige opening, liet Shirov zich verleiden tot de zet waar hij patent op heeft: g2-g4. Maar omdat het ditmaal voor zijn eigen koning was, had hij eigenlijk alleen zichzelf ermee. Giri ontwikkelde rustig zijn stukken, deelde wat plaagstootjes uit en kwam via de enige open lijn in de stelling (de e-lijn) met al zijn zware stukken binnenzeilen. Hij moest nog wel een scherpe counter van ‘De tweede Tovenaar van Riga’ (de eerste is voorbehouden aan Mikhail Tal) pareren. Maar dat deed hij met een uitgekiende manoeuvre. Shirov raakte toen de draad helemaal kwijt, offerde een loper, maar dat bleek op een hersenschim te berusten. Giri had daarna geen moeite om met zwart een vol punt te scoren.
Timman en Jobava speelden ondertussen een rustig Bogo-Indisch middenspel waarin al vroegtijdig de dames geruild werden. Maar onze landgenoot liet meteen zien dat hij nog altijd een groot strateeg is, want hij slaagde erin om met kleine middelen een substantieel voordeel te behalen. Helaas beging hij ergens een onnauwkeurigheid, zodat Timman toch maar het zekere voor het onzekere nam en inging op een zetherhaling die zich ineens voordeed.
Open toernooi
Het traditionele Open toernooi heeft weinig last van de wisseling van de wacht van de toernooidirecteur. Het is in de top sterk bezet en dat heeft heel wat Nederlandse subtoppers en talentvolle jeugd naar Hoogeveen gelokt. Op papier is Adrey Voyk (2636) de sterkste speler en oud top-10-speler, generatiegenoot van Timman, Alexander Beliavsky, met 2618 nummer op de ratinglijst.
Na twee ronden zijn er nog twaalf met de maximale score van 2 uit 2. Daaronder treffen we de Nederlanders IM Robert Ris (2427), Lucas van Foreest (2314) en Danny de Ruiter (2235). Op een halfje achterstand staat IGM Sipke Ernst, die in de eerste ronde met een blauw oog wegkwam uit een hopeloze situatie. Uit dit toernooi heb ik een paar aardige momenten voor u geselecteerd.
ANALYSEBLOK
Shirov, Alexei – Giri, Anish
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. d3 Pf6 5. Pc3 d6 6. O-O Pa5 7. Lb3 a6 8. d4 Pxb3 9. axb3 exd4 10. Pxd4 h6 11. Pf5 Lxf5 12. exf5 O-O
13. g4
Shirov zou Shirov niet zijn als hij niet ergens g2-g4 speelt in een partij. Hij zal er snel achterkomen dat zijn koningsstelling vrij ernstig verzwakt wordt hierdoor.
13…Dd7 Zelf dacht ik dat 13…d5 meer in aanmerking kwam. Maar wat Giri speelt, ziet er ook prima uit.
14. Pd5 Pxd5 15. Dxd5 Db5
Brengt een klein grapje (… Lxf2+ met damewinst) in de stelling.
16. Df3 Tfe8 17. Kg2
17…De2
Binnenkomen op de tweede rij is altijd prettig; zeker nu wit met zo’n verzwakte koningsstelling zit.
Zwart kon ook binnenkomen met de toren op de tweede rij. Na 17…Te2 18. c4 [Het pionoffer 18. Ta5 levert wit nauwelijks compensatie op. Na 18…Txf2+ 19. Txf2 Dxa5 20. Te2 Db5 21. f6 Te8 neemt zwart het initiatief over.] 18…De8 staat zwart heel goed.
18. c3 Te4 19. Ta4 Tae8
Van wie is ook al weer de e-lijn?
20. Txe4 Txe4 21. h3 d5 Ook interessant is 21…Dc2 met de bedoeling … Te2.
22. b4 Lb6 23. f6
Op deze zet had wit al eerder zijn zinnen gezet.
23…g5!
Daarmee degradeert zwart de loper op c1 tot een toeschouwer.
24. Df5
Tegen Shirov moet je altijd rekening houden met je eigen koning, maar Giri is niet bevreesd. Eerst dient Lxg5 uit de stelling gehaald te worden en tegelijkertijd moet hij zich verdedigen tegen de zwakte van pion f7.
24…Te5! 25. Dc8+ Kh7 26. Df8 De4+
Het ei van Columbus. Nu veld e4 is vrijgemaakt voor de dame, heeft zwart zijn verdediging keurig op orde.
27. Kg3 Dg6 28. f4
Gooit de eigen koning verder open, maar anders zou wit toch een uitzichtsloze strijd spelen.
28…gxf4+ 29. Lxf4 Te2
30. Lxh6?
Een foutieve combinatie die door Giri hardhandig weerlegd wordt. Objectief gezien is 30. Lc1 de meest taaie verdediging maar na 30…Le3 31. Lxe3 Txe3+ 32. Tf3 Txf3+ 33. Kxf3 Dxf6+ heeft zwart een kansrijk dame-eindspel met een pluspion. Of dit wint, valt moeilijk te zeggen.
30…Dxh6 31. Dxf7+ Kh8 32. Tf3
32…Lg1!
Als je een stuk meer hebt, moet je het ook meteen in de strijd werpen. Dat doet Giri uitstekend.
33. h4 Strikt genomen kon alleen 33. Td3 het komende matbeeld voorkomen, maar na 33…Te3+ 34. Txe3 Dxe3+ 35. Kh4 Lf2+ 36. Kh5 Dxh3+ hoeft wit zich ook geen illusies meer te maken.
33…Lh2+ 34. Kh3 Ld6 0-1
Timman, Jan H – Jobava, Baadur
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 Lb4+ 4. Ld2 Lxd2+ 5. Dxd2 d5 6. g3 Pbd7 7. Lg2 c6 8. O-O dxc4 9. a4 Tb8 10. Tc1 b6 11. Txc4 c5 12. b4 La6 13. Tc2 cxb4 14. Dxb4 De7 15. Da3 Lb7 16. Pbd2 Dxa3 17. Txa3 Ke7
18. Pe5! Lxg2 Na 18…Pxe5 19. dxe5 Pd7 20. Tc7 Lxg2 21. Kxg2 Thc8 wint wit een pion met 22. Txa7
19. Kxg2 Thc8 20. Pc6+ Ke8 21. e4 Ta8
22. e5 Logischer was 22. Tac3 en volgens mij heeft wit dan ook uitstekende perspectieven op de overwinning.
22…Pd5 23. Pe4 Tc7! 24. Pd6+ Kf8 25. Pb5 Tcc8 26. Pd6 Tc7 27. Pb5 1/2-1/2
Wit heeft twee lopers voor twee paarden, maar wat erger is voor zwart: hij heeft niet kunnen rokeren en daarom speelt hij eigenlijk met een toren op h8 minder. Wit trekt met zijn volgende zet alle registers open!
29. d5! e5
Zwart wil lijnen gesloten houden. 29…exd5 30. Te2 gevolgd door Tde1 beslist de strijd ook in wits voordeel.
30. d6 Pc6 31. Dxb5 Pxd6 32. Dc5
Zwart komt terecht in allerlei penningen.
32…Ke7 33. f4
Nu wordt ook de e-lijn open gegooid.
33…Ta5 34. Dc3 Tf8 35. fxe5 fxe5 36. Lxe5 Txe5 37. Txe5+ Pxe5 38. Dxe5+ De6 39. Dxg7+ Tf7 40. Dg3
En nu vond zwart het genoeg.
1-0
Wit staat niet goed. Maar toch heeft hij kans op een goed resultaat. De zwarte pluspion is niet van heel groot belang, mede omdat alle pionnen op dezelfde vleugel staan. Maar met zo’n open koningsstelling moet wit enorm oppassen.
40. De2?
Een lelijke fout. Na 40. h3 valt de schade mee, hoewel zwart duidelijk beter staat.
40…Lb5!
Daarmee wordt de dame afgeleid van pion g4. Dat daarbij het paard op b6 definitief wordt ingesloten is van secondair belang.
41. Dd1
41…Pb7!
Een aardige slotzet. De dame kan zich niet handhaven op de diagonaal d1-g4 en dat betekent dat wit mat gaat. 41…Pb7! 42. Db3 Dxg4+ 43. Kh1 Df3+ 44. Kg1 h3 leidt tot mat.
0-1
Zwart staat al problematisch, maar na zijn volgende zet, is het meteen mis.
34…De7? 35. Dd4+ Df6 36. Tg8+
Opgegeven wegens dameverlies.
1-0
De zwarte loper op a1 is in de problemen, maar zwart denkt nog iets te kunnen doen.
16…fxe5 17. Lg3!
Knap gezien van de voormalige wereldtopper!
17…e4 18. Pe5 Lxe5 19. Lxe5+
19…Kh6?
Nu volgt er een aardige koningsjacht. 19…Tf6 is de enige zet, maar het lijdt geen twijfel dat wit ook zal winnen hierna.
20. g4! Tf6 21. g5+ Kxg5 22. De3+ Kf5 23. Df4+ Ke6 24. Lc4# 1-0
Wit zoekt zijn heil op de koningsvleugel met
21. Lh6
En toen greep zwart opzichtig mis.
21…Df8??
Maar nu heeft wit een zeer fraaie voor handen! Na 21…g6 is nog niet veel aan de hand.
22. Pd7! 1-0
Ondanks maar liefst drie pionnen minder, heeft zwart genoeg compensatie. Hij heeft zijn hele legermacht in het spel, terwijl bij wit nog het een en ander ontwikkeld moet worden. Sipke beseft dat hij nu wel moet doorbijten, maar hij pakt dat iets te voortvarend aan.
26…Pxf2? 27. Txf2
Er was een opzichtige weerlegging: 27. Pb3! Pd3 [27…Lb6 28. Txf2] 28. Pxc5 Pxc5 29. b3 is heel goed voor wit omdat hij los dreigt te komen waarna de compensatie als sneeuw voor de zon verdwijnt.
27…Txe3?!
Opnieuw niet de beste. Relatief beter is 27…Lxe3 28. Df3 Lxf2+ 29. Dxf2 Lxh3 en zwart doet nog mee.
28. Kh2! Dc7 29. Pf1 Na 29. Txf5! gxf5 30. Pf3 Te2 31. Ld2 zou zwart een bijzonder zware pijp te roken hebben gekregen+/- 31…Txb2 32. Tc1 Tb5 33. Dd3 en zwart kan het schudden.
29…Te5
30. Dd2?!
Hier was 30. Lf4! vrijwel winnend voor wit. 30…Txf4 faalt dan op [30…Txd5 31. Lxc7] 31. Da8+
30…Td4 31. Dc3 Td3 32. Dc4 Td4 33. Dc3 Td3 34. Dc4 Td4 35. Dc3 Td3 36. Dc4 Td4
En Sipke had de ‘Ernst’ van de situatie wel door, want hij schikte zich hier in remise. Wit staat nog steeds wat beter.
1/2-1/2
Alle partijen of fragmenten via de viewer:
