Veel jeugdig elan in het Cultural Villagetoernooi

Wijk aan Zee staat bekend om het traditionele toptoernooi dat in januari gehouden worden. Maar eens in de zoveel tijd staat ook het Cultural Village Toernooi in november op de kalender. Veel kleinschaliger, maar daarom niet minder ludiek. Met weinig financiële middelen en met veel inzet van vrijwilligers is het toernooi al vele jaren gespeeld. Het lukte niet elk jaar om het rond te krijgen, maar dit jaar werd toch maar de inmiddels negentiende editie gehouden. Wat kleinschaliger, omdat een (groot)meestertienkamp niet tot de mogelijkheden behoorde, maar in de vorm van een weekendtoernooi. Aangezien het Internationaal Verbond van Europese Culturele Dorpen, Cultural Villages of Europe, 15 jaar bestaat, werd er een speciale versie uitgeschreven.

De organisatie had er namelijk een aardig toetje bovenop gezet door een tweekamp te organiseren tussen een grootmeester die al vele malen acte de présence had gegeven en een bekend Nederlands jeugdtalent. Het lag voor de hand dat GM Friso Nijboer deze rol op zich zou nemen en verder had men de Europese jeugdkampioen t/m 14 jaar, Jorden van Foreest, uitgenodigd. Die had net een zwaar toernooi in Suriname achter de kiezen en hij liet weten helaas verstek te moeten laten gaan. Gelukkig slaagde het comité erin om een ander talent te strikken om als kanonnenvoer te dienen: Robby Kevlishvili. Hoe de tweekamp afliep, komt straks aan bod.

Er waren nog twee vierkampen: een met uitsluitend jongeren, te weten:

IM Robert Ris, FM Tycho Dijkhuis, Hing Ting Lai en Ilias van der Lende. Nu is eerstgenoemde geen jeugd meer, maar hij mag wel als ‘jongere’ beschouwd worden. Op basis van zijn IM-titel en rating mocht hij meteen als favoriet voor de groepswinst beschouwd worden, maar dat hij het zwaar zou krijgen, stond ook bij voorbaat vast. In de tweede vierkamp troffen invités uit verschillende Europese steden elkaar.

(Voor het toernooi keek Kevlishvili nog tegen Nijboer op, hoe zou dat na deze match zijn?)

De tweede partij tussen Robby Kevlishvili tegen Friso Nijboer (nadat de eerste in remise was geëindigd) leverde al meteen een daverende verrassing op. In een scherpe Siciliaanse stelling, waarin zwart aanvankelijk niet minder stond, vergaloppeerde de grootmeester zich omstreeks de 30ste zet. Hij raakte in een eindspel een pion kwijt en hoewel hij daarvoor compensatie had, verdween die ook als sneeuw voor de zon. Er resulteerde een eindspel van loper tegen paard met pluspion voor Kevlishvili die hij voorbeeldig wist te verzilveren. Dat was een flinke klap voor de Amsterdammer die tegenwoordig niet fulltime met schaken meer bezig is. Toen begonnen de partijen met versneld tempo. En die gingen Nijboer ook al helemaal niet goed af, hoewel hij in beide partijen aan de winst mocht ruiken. Maar een nijpend tijdgebrek – zoals vaker bij hem het geval – deed hem de das om. Hij verloor ze zelfs allebei. Door deze turbulente gebeurtenissen prijkte er aan het eind van de zondag de uitslag van 3½ – ½ in het voordeel van Kevlishvili. Wie had dat van te voren gedacht?

De winst in de tweede vierkamp ging ook redelijk verrassend niet naar de enige meester in de groep, maar naar Hing Ting Lai. Uit de tweekamp die hij een tijdje geleden won van GM Paul van der Sterren, bleek ook al dat hij kan schaken.

Hij was in de eerste partij tegen Tycho Dijkhuis in grote problemen, maar een matige zet van de Utrechtenaar zorgde ervoor dat de bordjes werden verhangen. Lai won ook zijn tweede partij tegen Ilias van der Lende en toen hij met zwart tegen Robert Ris zwaar op de proef werd gesteld, kon niemand vermoeden dat hij ook hier zegevierend uit tevoorschijn zou komen. Maar nadat hij alle verwikkelingen had overleefd, bleek dat de meester zijn hand had overspeeld.

De eindstand van de tweekamp:

De eindstand van de eerste vierkamp:

De eindstand van de tweede vierkamp:

Partijanalyses

Geanalyseerde partijen of fragmenten via de viewer:

Dit hoort traditioneel bij het Cultural Villagetoernooi: de spelers nuttigen gebroederlijk de maaltijd.

Kevlishvili, Robby – Nijboer, Friso

1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6 8. f3 Ld7 9. O-O-O Le7 10. h4 h6 11. Le3 h5 12. Kb1 12. Lg5 is de wat oudere zet.

12…Dc7 12…Pe5 kwam onder andere voor in een partij Zhang-Malakhov, 2006 die door zwart gewonnen werd.

13. Le2 De ‘zwaardere jongens’ spelen hier 13. Lg5

13…Pe5 14. Lg5 b5 15. a3

15…Db7

We zijn nu op onbekend terrein! Zwart bereidt een actie voor op de damevleugel. Ook in aanmerking komt 15…Tb8 zoals gespeeld in Magyar-Gara, 2012.

16. Pb3 a5 17. Pa2 Pc6 18. Pbc1

18…Tc8 Consequenter lijkt mij 18…b4 maar misschien vreesde Nijboer dat de zaak dichtgeschoven zou worden na 19. a4 Pe5 20. b3 Niettemin lijkt mij dat zwart hier wat makkelijker spel heeft.

19. The1 b4 20. a4 Pe5 21. b3 Lc6 21…O-O Nu wit zijn stukken in het centrum heeft geconcentreerd kan zwart rustig rokeren.

22. Lf1 Ped7 23. Pd3 O-O 24. Pb2 Pb6 25. Le3

25…d5

Eindelijk komt dan de lang verwachte opmars in het centrum.

26. e5 Pfd7 27. Df2 f6

Zwart zoekt zijn heil ineens op de koningsvleugel. Een ander plan is 27…Dc7 om wit tot 28. f4 te provoceren om dan verder te gaan met 28…Lb7 zodat de manoeuvre Pd7-c5-e4 straks in de stelling komt.

28. exf6 Lxf6 29. Lxb6 Dxb6 30. Dxb6 Pxb6 31. Txe6

Dat gaat tijdelijk ten koste van een pion, maar Nijboer heeft goed ingeschat dat hij met het loperpaar prachtige vooruitzichten heeft.

31…Tfe8?!

Dit blijkt ook geen oplossing te zijn.

De pion terugwinnen met 31…Lxh4 was wat bezwaarlijk na 32. Lb5!

Veel beter lijkt mij 31…Kf7 om na 32. Te3 de pion wel te heroveren met 32…Lxh4 Hier moet zwart goed staan.

32. Txe8+ Txe8 33. Pd3 Lxh4 34. Pf4 Lg5 35. Pxh5

Wit is er weer eentje voorgekomen, maar de zwarte lopers blijven sterk.

35…Kf7 36. Pg3 g6 37. Pe2 Lf6 38. Pac1 Pc8 39. Pd4 Lxd4

Als dit moet, klopt er iets niet in zwarts concept, maar ik zie inderdaad niets beters.

40. Txd4 Te1 41. Ld3 Nog sterker was 41. Lb5!

41…Pe7 42. Kb2 Ld7 43. Pe2 g5 44. La6 Le6 45. Td2 Pf5

46. c3!

Dat speelt de jongeling heel sterk. Hij ruimt de blokkade op de damevleugel op en activeert zo zijn koning. Belangrijk is ook dat hij een vrijpion weet te creëren.

46…Pe3 47. cxb4 axb4 48. Pd4 Pd1+

Zo raakt zwart van de regen in de drup. Maar ook 48…Ld7 was geen prettig vooruitzicht na 49. Pc2 Pxc2 50. Kxc2

49. Kc2 Pe3+ 50. Kd3 Pf1

51. Pxe6!

IJzersterk gespeeld.

51…Kxe6 51…Pxd2 faalt op 52. Pxg5+ Kf6 53. Kxd2 Tb1 54. Ph3 Txb3 55. Pf4 en wit wint vanwege zijn grote materiële voorsprong.

52. Te2+ Txe2 53. Kxe2 Pg3+

In deze stelling is de de witte vrijpion op de a-lijn de grote boosdoener voor zwart.

54. Ke3 Pf5+ 55. Kd3 Ph4 56. Lc8+ Kd6 57. Lh3 Pg6 58. g3 Pe5+ 59. Ke3 Pc6 60. Lf5

Pareert de dreiging . .. Pc6-a5xb3 omdat hij nu simpel Lf5-c2 kan antwoorden.

60…Kc5 61. Lc2 Pd4 62. Ld1 Pf5+ 63. Kf2 Pe7

Zwart heeft weinig beters dan met zijn paard te gaan huppen. Maar zoals altijd met pionnen op twee vleugels moet een paard het afleggen tegen een loper. Wit kan aan twee kanten van het bord werken met een vrijpion en dat wordt de zwartspeler snel te machtig.

64. f4! gxf4 65. gxf4 Kd4 66. a5

Goed getimed!

66…Kc5 67. Le2

En zo kan de zwarte koning er ook nog even niet bij.

67…Pf5 68. Ld3 Pd4 69. f5 Pxb3 70. a6 Kb6 71. f6

Die witte vrijpion gaat heel hard, maar Kevlishvili heeft nog iets aardigs gezien.

71…Pd4

72. Lf5!

Zo houdt hij het paard af van het afstoppen van zijn pion en kan hij zijn f-pion laten promoveren. Een heel knap en listig gespeeld eindspel.

1-0

Nijboer, Friso – Kevlishvili, Robby

In deze scherpe stelling is het hard tegen hard.

20. Pxh5

Dit houdt een stukoffer in. Na 20. Pd4 Pxg3 21. hxg3 a3! komt zwart eerder.

20…axb3 21. axb3 gxh5 22. De2 Tfd8

23. Lb6!?

Een krankzinnige zet. De bedoeling is om het paard (of de dame) weg te lokken uit de verdediging van de koningsvleugel.

23. Dxh5 Pf8 24. Lb6 het motief dat Nijboer had bedacht. 24…Dc6 [24…Dxb6 25. Lxh7+ Pxh7 26. g6 Txc2+ 27. Kxc2 Df2+ 28. Kb1 Dh4 29. gxh7+ Kh8]

23…Pxb6 24. Dxh5 Kf8

25. Dxh7?!

De verkeerde volgorde.

Als hij iets had gewild, had hij hier 25. g6 moeten spelen. 25…fxg6 26. Dxh7 (zie analysediagram)

De enige verdediging is dan 26…Lf6!!

[Nu verliest 26…Ke8? op 27. Lb5+ Lc6 28. Txg6! Lxb5 29. Dg8+ Lf8 (29…Kd7 30. Dxe6+ Ke8 31. Tg8#) 30. Txe6+ De7 31. f5 met winst.]

25…Ke8 26. g6 Kd7 27. gxf7

Wit kon de strijd voortzetten met 27. g7 Tg8 28. Kb1 maar hier moet ook voor zijn leven worden gevreesd. [28. Dh5? La6!]

27…Dc5 28. f5

28…Kc7 Het was heel moeilijk om te zien dat 28…Ta8! de juiste zet zou zijn. Na 29. Kb1 Th8 30. Dg7 Da5 31. Kc1 Da1+ 32. Kd2 Txh2+ neemt zwart de aanval over.

29. f8=D!

Nog een vondst.

29…Txf8 30. Tg7 Tce8 31. f6 Pc8 32. Dh3!?

Deze fase haalt Nijboer alles uit de kast.

32…Kb8 33. Lg6 Td8 34. Dxe6?

Soms moet je een keer materiaal terugnemen. Het mag waarschijnlijk allemaal niet meer baten. Na 34. fxe7 Pxe7 35. Dxe6 Pxg6 36. Dxg6 lijdt het overigens geen twijfel dat zwart op winst staat, nu zijn koning een veilig onderkomen heeft gevonden.

34…De3+ 0-1

Dijkhuis, Tycho – Lai, Hing Ting

27. f4?

Een fout waarna de stelling van iets beter naar vrijwel verloren voor wit gaat.

Na 27. Tfd1! had wit riante winstkansen gehad. Bijvoorbeeld: 27…hxg5 28. Ta1 Te8 om ‘lucht’ te maken voor de eigen koning maar na 29. Ta7 Te6 [29…gxh5 30. Da2 Te6 31. Ta8+ Lxa8 32. Dxa8+ Pb8 33. d7+ Kc7 34. Da7+ Kc6 (zie analysediagram)

35. Td5! met de dreiging d8D.] 30. hxg6 Txg6 [30…fxg6? 31. Txb7! Kxb7 32. Dd5+ Kb6 33. Dxe6] 31. Pf5 staat wit op winst.

27…exf4 28. Dxf4 hxg5 29. Dxg5 Dxd6

Nu de belangrijkste pion van het bord is, heeft zwart niets te vrezen en kan hij gaan werken aan een moordend initiatief tegen de witte koning.

30. Txf7 Pe5 31. Tff1 Dd4+ 32. Kh2 gxh5 33. Lxh5 Kb8 34. Tbd1

34…Dxd1 34…Db2+ 35. Kh1 Tdg8 36. Dh4 Txh5! was ook helemaal uit geweest.

35. Dxe5+ Dd6 36. Dxd6+ Txd6 37. Tf5 b3 38. Txc5 Tb6 0-1

Lai, Hing Ting – van der Lende, Ilias

21. Pe4

Deze zet impliceert een kwaliteitsoffer.

21…La4 22. Pxc5 Lxb3 23. axb3

In ruil voor de kwaliteit heeft wit een pion en een bijzonder mooie structuur teruggekregen. De ongelijke lopers werken ook in zijn voordeel.

23…Tab8 24. d4 Le7 25. b4 Tdc8 26. Pd2

26…Lxc5

Zwart wil zich ontdoen van het sterke paard, maar wits formatie gaat er alleen maar op vooruit. 26…Ke8

27. bxc5 Pd7 28. Lg2 Tc7 29. f4

Ook weer heel profylactisch gespeeld: wit verhindert … e5.

29…a6 30. Kf2 b5

Zwart probeert zich los te werken, maar daarmee verslechtert de situatie. Pion c5 is nu gratis een vrijpion geworden.

31. c6 Al heel goed voor wit is 31. Ta1! bxc4 32. Pxc4 Pf6 33. Txa6

31…Pf6 32. Ta1 bxc4 33. Pxc4 Pg4+ Zwart kon zich verdedigen met 33…Tb4 34. Pd2 Tb2 35. Ke2 Ke7 36. Txa6 Pd5 en het is niet gemakkelijk voor wit om verder te komen.

34. Ke2 Tb4 35. Kd3

35…Ke7 Onmogelijk is het grapje 35…Txc4? 36. Kxc4 Pxe3+ 37. Kc5 Pxg2 vanwege 38. Kb6 en wit wint.

36. d5 Tb3+?!

Nu gaat het van kwaad tot erger. Na 36…exd5 37. Lxd5 Pxh2 38. Kd4 h5 39. Txa6 heeft wit overigens ook alle kansen aan zijn zijde.

37. Kc2 exd5 38. Kxb3 dxc4+ 39. Kb4

Wit staat nu op winst vanwege zijn sterke vrijpion.

39…Kf6

39…Pxe3 ging niet vanwege 40. Te1

39…Kd6 40. Td1+ Ke7 41. h3 Pf6 42. Kxc4 en het is ook afgelopen.

40. Ta3 Te7 41. Txa6 Tc7 42. Ta3 Pxh2 43. Kxc4 Pg4 44. Kc5 Ke7 45. Kb6 Tc8 46. Kb7 1-0

Dijkhuis, Tycho – Ris, Robert

28. Kg3 Vermoedelijk moet wit beginnen met een zet als 28. h4

28…g5 29. Te4?!

Dit lijkt me geen handige manoeuvre. Wit kan volgens mij beter op de tweede rij blijven met zijn toren. 29. Tc2

29…Kg6 30. Ta4 a5 31. h4 Td3+ 32. f3 h6 33. hxg5 hxg5

34. Tg4 Wit kon ook zijn dubbelpion niet opheffen met 34. b4 want na 34…Td4 35. a3 e5 36. b3 f5 loopt het helemaal uit de hand. 37. bxa5? verliest onmiddellijk na 37…Txa4 38. bxa4 bxa5

34…Td2 35. f4 Td5 36. Kh3 b5 37. Tg3 b4 38. a3 Tf5 39. fxg5 Txg5 40. Te3 Td5 41. Kh2 e5 42. axb4 axb4 43. Te4

43…Tb5?!

Begrijpelijkerwijs geeft zwart geen materiaal prijs, maar hij geeft wit een aardige kans om de partij nog te redden.

Hier moest zwart volgens mij 43…f5! spelen om de vorming van een mooi pionnenduo tot stand te brengen. Een voorbeeld: 44. Txb4 f4! 45. Tb8 e4 46. Kg1 e3 47. Kf1 Td1+ 48. Ke2 Td2+ (zie analysediagram)

49. Kf1 [49. Kf3? Tf2+ 50. Kg4 Kf7! met winst.] 49…Tf2+ 50. Kg1 Txb2 51. Kf1 Tf2+ 52. Kg1 Kf5 53. b4 Ke4 54. b5 Kd3 55. b6 Tb2 56. b7 Ke2 (zie analysediagram)

en omdat de zwarte koning achter zijn eigen f-pion kan schuilen, beslist dat de strijd. 57. Kh2 [57. Tf8 Tb1+ 58. Kh2 Txb7 59. Txf4 Kd3] 57…Kf2 58. Tf8 e2 59. Txf4+ Ke3 met winst.

44. Kg3?

Na deze slordigheid lijkt het definitief verkeken. Maar het is nog verre van gemakkelijk. Wit had nu 44. g4! moeten spelen. Na 44…f5 45. gxf5+ Kxf5 46. Tc4 e4 47. Kg3 is er nog niets beslist.

44…f5 45. Tc4 Kg5 46. Kf2

46…Ta5?!

Zwart geeft pion b4 op om b2 terug te winnen en zo zijn toren te activeren. Leuk bedacht, maar wint het ook?

Na 46…Tb8! 47. Ke3 volgt 47…e4 48. Tc7 Er is geen betere voortzetting.

[48. g3 Td8! wint voor zwart.]

[48. Kf2 Kf4 49. Td4 Tc8! 50. Tc4 (zie analysediagram)

50…Td8! 51. Ke2 Kg3 wint ook voor zwart.]

48…Tg8! en nu moet het winnen voor zwart. Bijvoorbeeld: 49. Tf7 Kg4 50. Tf6 Tg5 51. Kf2 f4 52. Tf8 Tc5! 53. Tg8+ Kf5 54. Tf8+ Kg5 55. Tg8+ Kf6 56. Tf8+ Ke5 57. Te8+ Kd4 58. Td8+ Td5 59. Tf8 Kd3 en de zwarte e-pion beslist de strijd.

47. Txb4 Ta2

48. Tb8 Had wit het vege lijf nog kunnen redden met 48. Ke3!? Ik weet het niet zeker, maar ik zie geen winst voor zwart. Bijvoorbeeld: 48…Txb2 49. Tb5 Kf6 50. Tb6+ Kf7 51. g3 en vermoedelijk kan zwart gaan vorderingen maken.

48…Kf4

De zwarte koning staat hier ideaal.

49. Kf1 Ook 49. g3+ helpt niet meer. 49…Ke4 50. Tb4+ Kd3 51. Tb5 Txb2+ 52. Kg1 e4 en de e-pion loopt door.

49…Ke3 50. Kg1 e4 51. b4 Txb2 52. b5 f4 53. b6 Tb1+ 54. Kh2

54…Kf2!

Dit doet Ris allemaal heel handig.

55. Tf8 f3 56. gxf3 e3

Pion f3 fungeert als een soort paraplu tegen de schaakjes en dat wordt wit fataal.

57. f4 e2 58. Te8 e1=D 59. Txe1 Txe1 60. f5 Te5 61. b7 Txf5 62. b8=P Th5# 0-1

(De foto’s zijn van André Kunst)

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.