Dammers: “Schaken is zwiepen met stukken”
Wat verstaan dammers onder een schaakeindspel? Het zal menigeen verbazen: dit is een term uit het damspel. Nu weet ik weinig van dammen en in de damrubriek in De Gooi- en Eemlander en andere regionale dagbladen las ik vandaag dat dammers hun stukken schijven en dammen noemen. Een dam is
wat wij in onze jeugd (foutief) een dubbele dam noemden. Dammen lijkt daarmee eenvoudiger dan schaken, maar ik heb begrepen dat het juist moeilijker is. Althans als je het op topniveau wilt spelen. Nou ja, daar zullen de meningen wel over verdeeld zijn.
Mijn collega Eric van Dusseldorp schrijft in deze rubriek dat dammers niet dol zijn op stellingen met aan weerszijden meerdere dammen. Ze bouwen liever rustig een stand op zonder met al dat onverwachte en irritante gezwiep van allerlei stukken geconfronteerd te worden. Krijgen ze dat toch, dan spreken ze van ‘een schaakeindspel’. En daar houden ze niet van. Nee, logisch. Daarom zijn ze ook dammer geworden.
Het doet me denken aan wat Jannes van der Wal ooit zei: “Dammers zijn eenvoudige mensen. Als ze bij de bakker komen, zeggen ze: een brood.”
Vreemde opmerking van Eric van Dusseldorp. Dit soort eindspelen zijn juist de krenten in de pap voor een dammer.
Als ik niet denksporters uitleg dat, hoewel beide denksporten, schaken toch iets totaal anders is dan dammen, maak ik wel eens de vergelijking met balsporters. Ja, voetbal en handbal zijn beide balsporten, maar nee, verder hebben zij niets met elkaar te maken en zijn er ook nauwelijks spelers die handbal en voetbal (of schaken en dammen) met elkaar combineren.
Ik denk dat veel schakers, net als ik, dammen nogal saai vinden, vooral omdat de remisemarge bij dammen veel hoger is dan bij schaken.
Anderzijds wil ik wel geloven dat dammen misschien wel moeilijker is dan schaken. Juist omdat het aantal mogelijke zetten in de meeste stellingen bij dammen veel kleiner is dan bij schaken moeten bij dammen de varianten veel dieper worden door berekend.
Het is eenvoudig een spel verzinnen dat moeilijker is dan schaken. Als dammen dat nu al niet is, dan maken we het bord gewoon groter, bijvoorbeeld 50×50. Ook het spel go is moeilijker dan schaken.
Het succes van het schaakspel is nu juist dat het nét moeilijk genoeg is om door ons (domme) mensen een beetje begrepen te worden.
Dammen vind ik persoonlijk minder leuk omdat de schijven alleen voorwaarts mogen, afgezien van slagzetten. Daardoor is het voor het schaken kenmerkende laveren niet mogelijk. Behalve dus bij "schaakeindspelen".
Door de spelregels (verplicht slaan, meerslag gaat voor damslag etc.) verloopt in het damspel de waarheidsvinding meer dan in het schaken volgens de eliminatiemethode. Dat maakt het een niet moeilijker dan het ander, misschien wel complexer en minder exact. Of zoals het mooie schaakspreekwoord luidt: ‘Het schaakspel is een meer, waarin een mug kan baden en een olifant kan verdrinken’. Dit geldt vast ook wel voor het damspel, maar als je moet kiezen dan ligt het bord met de 64 velden toch wel meer voor de hand.
Hoewel in mijn familie wel gedamd werd, trok het schaken me veel sterker vanwege de verschillende stukken, die een avontuurlijk gevoel bij me opriepen. Het was gewoon veel boeiender en het had prachtige namen voor de openingen. Daar kwam nog bij dat in die tijd Michael Tal met zijn romantische speelstijl wereldkampioen werd. De keuze werd vanzelf gemaakt.