Aardige momentjes in het NK (5)
Het NK-schaken is volop aan de gang. Behalve het voortreffelijke aanbod op de toernooisite, heeft u ongetwijfeld het speciale liveblog gezien dat namens Schaaksite wordt bijgehouden. Inmiddels heeft u ook in de gaten dat er dagelijks ´De partij van de dag´ wordt gepresenteerd. Hierbij doe ik ook een duit in het zakje. Als de gelegenheid zich voordoet, wil ik u graag een paar aardige momentjes voorleggen. Vandaag waren die er weer.
Eindelijk komt er tekening in de strijd en hebben na de vijfde ronde zowel bij de heren als bij de dames een lijstaanvoerder die zich een halfje heeft losgewerkt van zijn/haar concurrenten.
Omdat Anish Giri zelf met zwart in no-time won van Sipke Ernst en Loek van Wely met wit, ondanks een licht voordelige stelling tegen Sergey Tiviakov, niet verder kwam dan remise, staat Giri nog aan kop. Het is nog niet gedaan, maar met twee ronden voor het einde moet het raar lopen, wil hij de titel ontlopen.
Bij de dames stonden aan het begin van de vijfde ronde drie dames aan kop, te weten Tea Lanchava, Anne Haast en Zhaoqin Peng. Daarvan moesten de laatste twee tegen elkaar, terwijl Lanchava de naaste achtervolger, Bianca de Jong-Muhren met zwart moest bestrijden. Het werd de ronde van de waarheid.
Aanvankelijk konden de twee dames die ook uitkomen voor De Stukkenjagers uit Tilburg allebei met wit bogen op voordeel. Anne kwam wat moeizaam uit de opening maar kwam na wat timide spel van haar tegenstrever toch helemaal los. Bianca had ondertussen veel meer bereikt. Zij was met twee torens binnengedrongen in de zwarte regionen en leek uitstekende winstperspectieven te hebben. Collega Frank Erwich informeert u uitgebreid over dit titanenduel.
De partij tussen Haast en Peng werd een drama in veel bedrijven.
Eerst ging er iets mis en daarom trok zij met een pionoffer maar meteen aan de handrem. Daar kreeg zij nog bijna gelijk mee omdat Peng moeite had om de plotseling tot leven gekomen witte stukken in bedwang te houden. Maar in wederzijdse tijdnood offerde Anne volkomen onnodig een kwaliteit. Er ontstond een hoogst ingewikkelde wedloop van twee verbonden vrijpionnen van wit met toren en loper tegen twee zwarte torens en verre b-pion. In deze fase stond zwart op winst, maar gezien de problematiek in samenloop met een nijpend gebrek aan tijd slaagde Peng er niet in om dit om te zetten in een vol punt. Sterker nog: zij greep vreselijk mis en zag zich na wat handigheidjes van de titelverdedigster plotseling in een dame-eindspel met een pion minder terecht komen. Die omschakeling kon zij niet meer maken. Hoewel de stelling theoretisch remise was (wat heeft een partijspeler aan die wetenschap als zijn klok tikt en hij een zet moet doen…), ging het snel mis. Peng liep met de koning naar de verkeerde kant van het bord en gezegd moet worden dat de techniek van Haast vlekkeloos was.
Daarmee heeft Anne een grote slag geslagen, maar de strijd is nog niet gestreden. Eerst moet zij tegen haar grote vriendin Lisa Hortensius en dan tegen teamgenote Bianca. Lanchava zit op het vinkentouw en Peng zal zich ook nog willen revancheren voor deze voor haar onnodige nederlaag. Voorlopig staat de titelverdedigster er wel riant voor na deze turbulente partij.
|
|
|
Ernst, Sipke – Giri, Anish
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 c6 4. e3 Pf6 5. Pf3 Pbd7 6. Dc2 Ld6 7. b3 O-O 8. Le2 b6 9. O-O Lb7 10. Lb2 De7 11. Tad1 Tad8 12. Tfe1 Tfe8 13. Ld3 e5 14. cxd5 cxd5 15. dxe5 Pxe5 16. Pd4 Pxd3 17. Dxd3
17…Lb8
Ik denk dat beide spelers er zich van overtuigd hebben dat het offer op h2 niet werkt voor zwart.
De is natuurlijk de vraag of zwart het zogenaamde ‘klassieke loperoffer kan loslaten op de witte stelling die er enigszins verlaten bij ligt. 17…Lxh2+? Het blijkt niet te werken na 18. Kxh2 Pg4+ 19. Kg3! Het enige juiste veld voor de koning! Dat die naar voren moet, moet door de aanvaller (en door de verdediger!) goed berekend worden. [19. Kg1 Dh4 20. Td2 Dh2+ 21. Kf1 Dh1+ 22. Ke2 Dxg2 <groot voordeel voor zwart>] 19…h5 [19…Dg5 20. f4 en hier valt de aanval stil.] 20. f4 <groot voordeel voor wit> en wit blijft een stuk voor.
18. Pce2 Pe4 19. Pg3 Op 19. Pf5 heeft zwart 19…Dc7
19…f6 20. Tc1 Df7 21. De2 Dg6 22. Ted1 Tc8 23. Txc8 Txc8 24. Db5 Pc5 25. De2 Te8 26. La3 Le5 27. Dc2 Pe4 28. Pxe4 dxe4 29. Pc6
Een wilde uitval, heel verplichtend, echter wel goed gemotiveerd. Wit wil het zwarte loperpaar onschadelijk maken en hier dwingt hij iets mee af. De dreiging Pe7+ en Pxe5 noopt de zwartspeler tot iets rigoureus.
29…Lxh2+
Hier is dan toch dit offer, maar het gaat nu niet om een koningsaanval maar om iets heel anders.
30. Kxh2 Dh5+ 31. Kg3??
Gebaseerd op een verschrikkelijke hersenschim. Toen de witspeler zag dat Td1 met schaak hing, heeft hij vermoedelijk Kg1 weggegooid in zijn hoofd. Want dat zou betekenen dat hij wel op c6 kan terugnemen en dan hangt Te8 (met mat!) als zwart op d1 de toren slaat. Vermoedelijk heeft hij gedacht dat hij zo een remise door herhaling van zetten zou afdwingen omdat zwart niets beter zou hebben dan … Dg5+, Kh2 Dh5+ enzovoort. Maar zwarts volgende zet, heeft hij niet meegenomen! De veilige zet is natuurlijk 31. Kg1 maar dan kon zwart met 31…Lxc6 het witte paard nemen omdat de loper op c6 voor wit taboe is omdat Td1 hangt. Ernst zal enige weerzin hebben gehad voor deze stelling omdat zwart een pionnetje meer heeft, maar dat heeft waarschijnlijk niet zoveel te betekenen. 32. Dc4+ Kh8 33. Td2 Lb5 34. Dc7 en ik denk dat wit over voldoende activiteit beschikt om de partij binnen de remisemarge te behouden.
31…g5!
Heel ontnuchterend! Er dreigt mat op h4 en daar valt niets tegen te beginnen.
0-1
Haast, Anne – Peng, Zhaoqin
1. e4 e6 2. b3 c5 3. Lb2 b6 4. Pf3 Lb7 5. De2 d6 6. g3 Pf6 7. d3 Le7 8. Lg2 Pc6 9. O-O O-O 10. Pbd2 Dc7 11. c3 Tac8 12. d4 d5 13. e5 Pd7 14. a3 a5 15. h4 cxd4 16. cxd4 Pcb8 17. De3 Dc2 18. Tfb1 La6 19. Pe1 Dg6 20. Pdf3 h6 21. Td1 Tc7 22. Pd3 De4 23. Pfe1 Dxe3 24. fxe3 Tfc8 25. Td2 Pc6 26. Tad1 Pa7 27. e4 dxe4 28. Lxe4 Pf8
Iets te timide. Naar mijn smaak staat zwart een fractie beter na 28…Pb5!
29. b4?!
Deze opmars kan ik niet volgen. Wit geeft vrijwillig witte velden op, maakt Lb2 nog slechter en bezorgt zichzelf een zwakte op b4.
Tijdens het volgen van deze partij keek ik naar het logische vervolg 29. Pf4 Wit kan de achtergebleven pion op d4 oplossen met d4-d5 en ik denk dat zij dan op een licht voordeeltje mag hopen. Na bijvoorbeeld 29…Lb7 30. Lxb7 Txb7 moet wit nog even wachten met de opmars. Na iets als 31. Kg2 zal wit een fractie beter staan. [Te vroeg is 31. d5 Lc5+ 32. Kg2 wegens 32…Le3]
29…Lb7 30. Lxb7 Txb7 31. Pc2 Pb5 32. Pe3 axb4 33. axb4 Td7
Inmiddels is duidelijk dat zwart het betere van het spel heeft.
34. d5!?
Maar dat doet Anne wel weer goed. Passief afwachten hoe Peng haar strategische voordelen in winst gaat omzetten, is geen goed idee. Zij offert een pion om het stellingsbeeld totaal te wijzigen.
34…exd5 35. Pf5 Pe6 35…d4 kon ook.
36. Pxe7+ Txe7 37. Pf4 d4!
Vooralsnog heeft Peng uitstekend gereageerd en wordt duidelijk dat zwart uitstekende winstkansen heeft.
38. Pxe6 Txe6 39. Lxd4 Tc4
Zou ik ook gedaan hebben. Uiteraard kon zwart nu voor een toreneindspel gaan met een pion meer. Maar of dat gewonnen is na 39…Pxd4 40. Txd4 Txe5 41. Td8+ Txd8 42. Txd8+ Kh7 43. Td6 Tb5 44. Td4 h5 is de vraag. Zwart kan het natuurlijk wel eindeloos proberen.
40. Lf2?! Objectief beter is 40. La1 omdat zwart nu niet pion b4 mag veroveren. Wit krijgt teveel tegenspel met 40…Txb4 41. Td8+ Kh7 42. T8d7 Kg6 43. Tf1 en dit moet remise zijn.
40…Txb4 41. Td8+ Kh7 42. Tf8 Kg6 43. Td7
Maar ook nu vinden de witte toren emplooi.
43…f6 44. exf6 gxf6 45. Kg2 Pd6 46. Kh3
Ondanks de pion achterstand heeft niet zoveel te vrezen: de zwarte stukken werken niet zo goed samen en de zwarte koning staat niet helemaal veilig.
46…Te8
Een teken aan de wand. Zwart probeert een toren te ruilen, maar daarmee zijn de problemen nog niet opgelost.
47. Txf6+?
Maar wat is dit? Terwijl ik live aan het kijken was, kwam de gedachte ook even in me op, maar ik verwierp hem toch snel. Het kan toch niet waar zijn dat wit genoeg compensatie krijgt? Inmiddels hadden beide speelsters heel weinig tijd. Op het internet zagen we de klok al een paar keer naar 0 teruglopen om daarna toch weer op +0.30 te staan. In dat kader mogen we niet te hard oordelen over de kwaliteit van het spel. Het gaat nu vooral om snel beslissingen te nemen waar de tegenstander in de praktijk veel moeite mee kan hebben.
Met 47. h5+ Kf5 [47…Kxh5?? 48. Txf6! Pe4 49. g4+ Kg5 50. Lh4# wordt zwart kunstig mat gezet.] 48. Txe8 Pxe8 49. Le3 en omdat h6 valt, moet zwart zelfs gaan oppassen.
47…Kxf6 48. Txd6+ Te6 49. Td5 Ke7 Marcheren met de pion zou het parool moeten zijn. 49…b5
50. Td3 Td6 51. Ta3 Kd7
52. Le3 h5
Lijkt verstandig: pion op de goede kleur (buiten bereik voor de loper) en wits meerderheid vastgelegd. Later blijkt hij toch verloren te gaan, dus wat is wijsheid…
53. Ta7+ Kc6 54. Th7
54…Td5
De normaalzet, maar daar kleeft een nadeel aan. Zwart kon nu eenvoudig een pion binnenhalen. Dan had zij wel het idee 54…Td3! 55. Lg5 Tg4 moeten vinden. 56. Th6+ Kb7 57. Kg2 Tgxg3+ 58. Kf2 b5 59. Txh5 b4 moet een gewonnen stelling opleveren, hoewel het allemaal nog steeds niet makkelijk is.
55. Lg5 Te4 56. Txh5
Wit heeft nu twee verbonden vrijpionnen, maar die van zwart is natuurlijk ook uiterst gevaarlijk. In deze open stelling blijkt de loper eigenlijk nauwelijks de mindere van een toren te zijn. Vanaf de lange diagonaal kan de b-pion afgestopt worden en ondertussen kan wit aan de opmars van haar eigen pionnen gaan werken.
56…b5 57. Th6+ Kc5 58. Tg6
Tijdverlies. Meer in de lijn ligt 58. Th8
58…b4 59. Tg8 b3 60. Tb8
Zwart heeft nu geen ‘brug’ met 60… Tb4?? wegens Le7+.
60…Kc4 61. Lf6
Daar staat de trotse loper dan. Hij houdt b2 onder controle en ondersteunt de opmars van zijn eigen pionnen. Waarom is een toren eigenlijk 5 punten op de schaal van Euwe en een loper maar 3 🙂 ?
61…Te6 62. Lg7 Tg6 63. Lh8 Td3 64. Le5
64…Td5?!
Veiliger en waarschijnlijk ook beter is 64…Td1! h4-h5 is dan even van de baan en de toren kan op een andere manier ingezet worden om de eigen b-pion te ondersteunen. 65. Tc8+ Kb5 66. Tb8+ Tb6 67. Txb6+ Kxb6 en het grappige is dat de opmars van beide witte pionnen nu tactisch faalt. 68. h5 [68. g4 Td3+ 69. Kg2 b2! 70. Lxb2 Td2+ 71. Kf3 Txb2 (zie analysediagram)
en zwart wint. Dat is voor veel clubschakers niet evident, vandaar dat ik nog even een variant geef. Als de zwarte koning voor de pionnen komt is het gemakkelijk en dat lukt met 72. g5 Kc6 73. Kf4 Kd6 74. Kf5 Ke7 75. h5 Kf7 76. h6 Tb5+]
65. Lh8 Tb5!
Dit kan ook, maar dan moet zwart wel het vervolg goed spelen.
66. Txb5 Kxb5 67. g4
67…Tg8?
Dit geeft de winst definitief weg. Sterker nog: er rest een eindspel dat wit alleen maar kan winnen. Alleen met 67…Kc6! viel beslissend voordeel te behalen: 68. h5 Th6 69. Lg7 Kd7 70. Kh4 Tb6 71. Lb2 Td6 72. Kg5 Td2 73. Lc3 Tc2 74. Ld4 b2 75. Lxb2 Txb2 (zie analysediagram)
en opnieuw is het resterende eindspel van toren tegen twee pionnen gewonnen voor zwart. Het is essentieel dat de zwarte koning voldoende dichtbij de g- en de h-lijn is gekomen om ze af te stoppen.
68. Lb2 Te8 69. h5 Te2
70. h6!
Anne begrijpt heel goed dat ze direct moet gaan rennen met haar voorste pion.
70…Txb2 71. h7 Tb1 72. Kg2 Th1
De enige manier om nog een dame-eindspel te bereiken.
73. Kxh1 b2 74. h8=D b1=D+ 75. Kh2!
Het slimste antwoord. In de regel biedt een dame-eindspel met een g-pion goede winstkansen. Als we een blik in de tablebases werpen, levert dat op dat dit een remisestelling is. Maar daar hebben partijspelers niets aan. Die hebben steeds een klok waarin de seconden wegtikken en waarin soms direct een zet van ze wordt verwacht. Na 75. Kg2 zou zwart de dame direct kunnen centraliseren. 75…De4+
75…Dc2+ 76. Kh3 Dd3+ 77. Kh4 De3
Voorlopig verdedigt Peng uitstekend.
78. Df6!
Maar ook Anne laat zich niet onbetuigd. Schaakjes geven heeft weinig zin. Zo ontneemt ze zwart een paar vervelende schaakjes en komt de dame wat beter te staan. Het is sowieso een belangrijke strategie voor de sterkere partij om de dame zo centraal mogelijk neer te zetten en dan veel met de eigen koning te gaan werken. De pion kan dan misschien steeds een stapje naar voren gespeeld worden.
78…Kc4
Het is altijd een probleem waar de zwakkere partij de koning moet laten.
79. Kh5 Dh3+ 80. Kg5
Het is nu al oppassen voor zwart.
80…Kd5
Ze brengt de koning terug. Ik heb wel eens gelezen dat het juist verder wegspelen van de koning ook kan werken. De eigen dame is dan beweeglijker, er is niet steeds de dreiging van dameruil door tussenplaatsen. 80…De3+?? verliest meteen na 81. Df4+
81. Df5+
81…Kd6?
Daar heb je het gedonder al. De natuurlijke neiging om voor de pion te komen, werkt hier averechts. Twee zetten naar de ‘verkeerde’ kant van het bord, zijn remise! Voor wat het waard is…
81…Kd4=
81…Kc4=
82. Kg6!
Winst in 50 zetten geeft de tablebase droogjes…
82…Ke7 83. Df6+
83…Ke8?
Dit verliest vrij simpel en daar weet Anne wel raad mee. Ze kan nu geforceerd afwikkelen naar een pionneneindspel. Hardnekkiger is 83…Kd7 en dan had Anne 84. g5 met een winst in 47 zetten moeten vinden…
84. Df7+! Kd8 85. Dg8+ Ke7 86. Dh7+ Dxh7+ 87. Kxh7 Kf6 88. Kh6 Kf7 89. g5 Kg8 90. Kg6
Wat een partij met een onvoorstelbare uitslag.
1-0
75. h5? Hier kan wit met bijvoorbeeld 75. Tg5 de partij binnen de remisemarge houden.
75…g5 76. Tb6+ Te6 77. Tb5 g4 78. h6 Kg6 79. h7 Kxh7 80. Tg5 Tg6 81. Tf5 f3 82. Kf2 g3+ 83. Kg1 f2+ 84. Kg2 Kg7 85. Tf3 Tg5 86. Tf4 Kg6 87. Tf3 Kh5 88. Tf4 Tg4 89. Tf5+ Kh4 90. Tf8
Lisa staat het halve eindspel op winst, maar met de volgende zet, ‘vergeet’ ze haar winststelling te verzilveren. De enige manier om tot winst te komen is door de afsnijding over de f-lijn ongedaan te maken en met de koning naar e3 te wandelen.
90…Ta4?
Dit geeft de winst definitief uit handen. Zwart moet nu een terugtrekkende beweging met koning en toren maken om iets te doen aan de afsnijding over de f-lijn. Het is bijzonder leerzaam hoe dat moet: 90…Kg5 91. Tf3 Kg6 92. Tf8 Kg7 93. Tf5 Kg8 94. Tf6 Tg5 95. Tf3 Tg7 (zie analysediagram)
Nu dreigt er … Tf7 met winst en moet wit noodgedwongen de afsnijding over de f-lijn opgeven. Dat is het signaal voor zwart om met een indrukwekkende koningsmars te gaan beginnen. 96. Ta3 Kf7 97. Ta7+ Kf6 98. Ta6+ Ke5 99. Ta5+ Ke4 100. Ta4+ Kd3 101. Ta3+ Kc2 102. Tf3 Kd2 103. Tf8 Te7! (zie analysediagram)
Hier zit hem in. De toren vormt de paraplu tegen de schaakjes. 104. Tf6 Ke1 met de bedoeling … Te2! gevolgd door … f1D++.
91. Th8+!
Absoluut de enige zet! Maar hierna valt er voor zwart ook inderdaad geen eer meer te behalen.
91…Kg4 92. Tg8+ Kf4 93. Tf8+ Ke3 94. Kxg3 Ta2 95. Kg2 Te2 96. Tf3+ Kd2 1/2-1/2
Met alle respect Herman, maar misschien was de titel "Treurige momentjes in het NK" vandaag meer van toepassing. Aiaiai.
Mbt Haast-Peng "Ze brengt de koning terug. Ik heb wel eens gelezen dat het juist verder wegspelen van de koning ook kan werken."
Zie Dvoretsky. Bij een randpion of paardpion (g/b) is dit een gouden regel. Je loopt met je koning het gebied diagonaal tegenover de vrijpion. Bij Anne dus: b1 of b2. Dan is remise vrij eenvoudig. Ook bij Vachier-Lagrave – Jobava, Tromso 2014, ging de zwartspeler de mist in door met de koning naar de pion toe te lopen. Tot zet 117 houdt zwart het netjes tegen, dan begint de wandeling naar de verkeerde kant.
Ik bedoel: het gebied diagonaal tegenover het promotieveld van de vrijpion.
@Pascal: Het klopt wat je zegt. Ik had daar ooit al een artikel over geschreven waarin het ging om een dame-eindspel met randpion. Zie Het smalle spoor naar remise.