Aardige momentjes in het NK (6)
Het NK-schaken is volop aan de gang. Behalve het voortreffelijke aanbod op de toernooisite, heeft u ongetwijfeld het speciale liveblog gezien dat namens Schaaksite wordt bijgehouden. Inmiddels heeft u ook in de gaten dat er dagelijks ´De partij van de dag´ wordt gepresenteerd. Hierbij doe ik ook een duit in het zakje. Als de gelegenheid zich voordoet, wil ik u graag een paar aardige momentjes voorleggen. Vandaag waren die er weer.
Op deze hete zomerdag besloot ik Amsterdam eens met een bezoekje te vereren. En bij dat bezoekje werd uiteraard het Manor Hotel aangedaan voor de voorlaatste ronde van het Nederlands Kampioenschap. Elders kunt u uitgebreid lezen hoe de twee achtervolgers van koploper Anish Giri het er vanaf brachten. Loek van Wely blijft in het voetspoor omdat hij zijn naaste concurrent Benjamin in een persoonlijk onderonsje terugwees. Aangezien deze partij veel eerder klaar was dan die tussen Giri en Erwin l’Ami was het interessant om te zien of onze wereldtopper de altijd zo solide l’Ami eronder zou kunnen krijgen. Hij stond beter maar vorderingen maken was heel lastig. L’Ami beperkte zich tot met de koning wat heen en weer te spelen, ondertussen bekijkend of wit inderdaad vooruitgang probeerde te boeken. Maar Giri deed lange tijd ‘niets’ om dan op een gegeven moment toch maar zijn pionnen voor de koning naar voren te gooien. En plotseling was het een scherpe stelling, waar de witspeler zich op de 70ste zet onverwachts vergaloppeerde. Maar die onverhoedse kans werd niet gegrepen, in plaats daarvan gingen de dames van het bord en leek remise de meest waarschijnlijke uitslag. Nog altijd bleef Giri pressen, hij offerde een pionnetje in een laatste ultieme poging de zwarte koning in het eindspel te bedreigen. En toen, eindelijk… had hij succes. Want op zet 77 bezweek l’Ami onder de druk. Hij speelde zijn koning naar een verkeerd veld. Maar echt verwijten kun je het hem niet. Want met zo weinig tijd en zo zwaar onder druk gehouden je koning naar een veld spelen waar je ook bijna mat gaat, is niet velen gegeven. Het verschil tussen 77… Kf8? en 77… Kg8 probeer ik in de analyse duidelijk te maken.
Deze resultaten leveren op dat Giri met 5 uit 6 nog altijd aan de leiding gaat en dat Van Wely met een halfje minder nog voor een verrassing kan zorgen. Ze spelen allebei met zwart, Giri tegen Robin van Kampen (die vandaag fraai won van Sergey Tiviakov) en Van Wely tegen Sipke Ernst.
Bij de dames lijkt een zelfde soort scenario plaats te vinden. Anne Haast moest vandaag met zwart aantreden tegen een van haar beste vriendinnen, Lisa Hortensius. Haar concurrente, Tea Lanchava bestreed met wit Rosa Ratsma. Beide partijen waren enerverend en heel boeiend om te volgen.
Om te beginnen met de partij tussen Hortensius en Haast. Zwart accepteerde een triplepion en liet ook haar loper op b6 begraven, maar kreeg daar enige activiteit voor terug. Wit had het mooie veld c4 stevig in handen en dat bepaalde een belangrijk deel van de strijd. Het kostte vooral Lisa zeeën van tijd om de controle over de stelling te houden, maar toen zich een nijpend tijdgebrek begon te manifesteren, greep zij – in reeds mindere stelling – flink mis. Het kostte een stuk en meteen ook de partij. Daarbij behield Haast in elk geval haar voorsprong van minimaal een half puntje op Lanchava. En die was ondertussen een kwaliteit tegen een pion achtergeraakt. Ratsma speelde het lange tijd goed, miste toen een paar opgelegde kansen om haar torens te activeren en werd toen door een verrassende paardmanoeuvre in het eindspel gedwongen een stuk terug te geven. Nu had Lanchava plotseling twee stukken voor een toren plus een belangrijke vrijpion. Maar Rosa weigerde zich gewonnen te geven. Zij vocht hard terug en op enig moment had zij zelfs nog remise in handen, zoals ik in de analyse probeer aan te tonen. Toen zij een onvoorzichtige koningszet uit haar handen liet komen, werd zij met een mooie tactische grap verrast en daarna maakte Lanchava het snel af. Daarmee blijft zij op een halfje achterstand van de koploopster. In de laatste ronde mag Anne Haast met wit tegen clubgenote Bianca de Jong-Muhren, Tea Lanchava speelt met zwart tegen runner-up Anna-Maya Kazarian, die in de winning mood is na haar uitstekende overwinning van vandaag op Bianca. Oud-kampioene Zhaoqin Peng maakte iets goed van het geschonden blazoen door Iozefina Paulet met een stukoffer op lange termijn kansloos te laten.
|
|
|
Giri, Anish – L’Ami, Erwin
1. c4 c5 2. Pc3 Pc6 3. Pf3 Pf6 4. e3 e6 5. d4 d5 6. cxd5 exd5 7. Lb5 Ld6 8. dxc5 Lxc5 9. O-O O-O 10. b3 Lg4 11. Lb2 a6 12. Lxc6 bxc6 13. Tc1 Ld6 14. Pe2 Tc8 15. Pe5 Lxe5 16. Lxe5 De7 17. Lxf6 Dxf6 18. f3 Ld7 19. Dd4 De7 20. Pc3 Tfe8 21. Tfe1 h5 22. Pa4 Tb8 23. Pc5 a5 24. Dc3 Tb5
25. e4 Giri vindt de afwikkeling naar een toreneindspel met een pion meer te smal om echt op winst te kunnen spelen. Inderdaad heeft zwart na 25. Pxd7 Dxd7 26. Dxc6 Dxc6 27. Txc6 a4! uitstekende remisekansen.
25…Dd6 26. e5 De7 27. a3 Lf5 28. Dd4
Zo heeft wit de zwarte velden stevig in handen en met zijn prachtige paard op c5 prima winstkansen. Niettemin valt de zwarte stelling moeilijk te slechten en daarbij staat l’Ami erom bekend een heel taaie verdediger te zijn.
28…Dg5 29. Kf2 Dg6 30. Te3 Dg5 31. Tce1 De7 32. Tc1 Dg5 33. Tcc3 De7 34. Kg1 Dg5 35. Kf1 De7 36. Kf2 Dg5 37. g3 De7 38. Kg2 Le6 39. h3
Na een heleboel rondgeschoven te hebben begint Giri met een constructief plan. Hij moet het hebben van de opmars g3-g4 en die bereidt hij daarom zorgvuldig voor.
39…g6 40. Te1 Kg7 41. Tec1 Lc8 42. Te3 Le6 43. Te2 Kg8 44. Td2 Lc8 45. Te2 Le6 46. Kh2 Kg7 47. Dc3 Kg8 48. Dd4 Kg7 49. Tee1 Kg8 50. Te3 Kg7 51. Te2 Kg8 52. Tc3 Kg7 53. Tg2 Kg8
54. g4
Eindelijk komt het er dan van.
54…hxg4 55. fxg4 Kg7 56. Tf2 Dg5 57. b4
Hij besluit om het paard een steunpunt te geven, maar het nadeel is dat pion b4 een aanknopingspunt wordt en dat soms de a-lijn in zwarts handen valt.
57…axb4 58. axb4 Kg8 59. Pd3 Ld7 60. Ta3 Tbb8 61. Ta7 Le6 62. Ta6 Ld7 63. Ta7 Le6 64. Kg3 Ta8 65. h4 Dh6 66. Pf4 g5 67. Ph5 Txa7 68. Dxa7 gxh4+ 69. Kxh4
Nu moeten beide spelers met hun kwetsbare koning rekening houden.
69…Kh8
70. g5?
Dit pakt niet goed uit.
70…Dh7 71. Dd4 De4+
Maar l’Ami haalt graag de dames van het bord. Met een scherpe counter 71…Ta8! had zwart het initiatief naar zich kunnen toetrekken. Er dreigt onder meer … Ta3 en soms kan … Ta1 heel vervelend worden voor wit. 72. Df4 Kg8 73. Df3 Kf8 74. De3 Ta1 75. Th2 Tb1
72. Dxe4 dxe4 73. Pf6 Tb8
74. g6!?
Giri blijft hardnekkige pogingen ondernemen om l’Ami omver te krijgen.
74…fxg6 75. Kg5 Kg7 76. Th2
76…Tb5?!
Hij speelt met vuur. Ik zie ook weinig tegen 76…Th8 hoewel wit dan wel een eindspel van een goed paard tegen een niet zo goede loper krijgt. 77. Txh8 Kxh8 78. Pxe4 Kg7 79. Pc5 Kf7 maar dit moet toch remise zijn.
77. Pe8+
De laatste ultieme poging die echter geen succes had mogen opleveren.
77…Kf8?
Maar onder druk gaat de Woerdense grootmeester dan toch tegen de vlakte.
Na 77…Kg8 78. Kf6 maar ik kan me voorstellen dat Erwin dit allemaal niet vertrouwde. De koning staat heel kwetsbaar in de hoek en een ongeluk zit in een klein hoekje zoals blijkt uit
[Ook 78. Pc7 levert niets op na 78…Txe5+ 79. Kf6 Th5! (zie analysediagram)
en nu mag wit geen torens ruilen want dan verliest hij zelfs nog. 80. Td2 en nu beschikt zwart zelfs over het hyperscherpe (80. Txh5 gxh5 81. Pxe6 h4-+) 80…e3! 81. Td8+ Kh7 82. Te8! en hoewel zwart nu de kansen heeft na bijvoorbeeld (82. Pxe6? Tf5+! 83. Ke7 e2 en zwart wint.) 82…La2 zal dit toch nog wel in remise eindigen.]
78…Lb3 79. e6 Lxe6 80. Kxe6 en alleen 80…g5! redt zwart uit de brand. [80…Txb4?? gaat mat na 81. Pf6+ Kf8 82. Th8+ Kg7 83. Th7+ Kf8 84. Tf7#]
78. Pc7 Lc4
78…Lc4 79. Pxb5 cxb5 80. Kf6 Ke8 [80…Kg8 81. e6] 81. e6
Het probleem is dat 78…Txe5+ mis gaat na 79. Kf6 Tf5+ 80. Kxe6 e3 81. Te2 met winst. 81…Tf4 82. Pa6! (zie analysediagram)
1-0
Hortensius, Lisa – Haast, Anne
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Lb4+ 5. c3 Lc5 6. Pxc6 bxc6 7. Lc4 Df6 8. O-O Pe7 9. Le3 Lb6 10. Dd2 Dg6 11. Ld3 O-O 12. c4 d6 13. f4 f5 14. e5 Td8
15. c5!?
Een interessante zet die de stelling een merkwaardig karakter geeft.
15…dxc5
Zwart accepteert vrijwillig een triplepion en daarbij wordt haar loper op b6 een tijdlang ‘levend’ begraven.
16. De2 16. Pa3
16…Pd5 Ook in aanmerking kwam 16…Txd3!? 17. Dxd3 Pd5 en nu kan wit niet zoveel doen tegen … Pxe3 gevolgd door … c5-c4. Na 18. Te1 Pxe3 19. Txe3 c4 heeft zwart in elk geval de loper op b6 bevrijd.
17. Lc4 Le6 18. Pa3 Df7 19. b3
In de analyse werd ook gezocht naar een mogelijkheid om het zonder b2-b3 te spelen; dat geeft namelijk een aanknopingspunt dat zwart later goed van pas komt.
19…a5 20. Df2 De7 21. Pc2 a4 22. Tfc1 Ta5
Zwart voert haar plan uit: verdubbelen op de a-lijn. Een goede profylaxe is 22…Kh8
23. g3 Tda8 24. Dd2 Df7 25. Lf2 T5a7 26. Le1
De witspeelster was hier al aardig door tijd geraakt en komt mede daardoor nog verder in de problemen.
26…De8 27. Tab1 axb3 28. axb3 Ta2 29. Dd3 Dh5 30. Lf2 h6 31. Pe3
31…Kh8
Een goede wachtzet op de dingen die komen gaan, maar wit verdedigt zich nog eventjes goed. In de commentaarzaal werd uiteraard een blik geworpen op 31…Txf2 maar Anne liet zich hiertoe niet verleiden. Het is inderdaad niks bijzonders: 32. Kxf2 Dxh2+ 33. Pg2 en de grap met 33…Ta2+ 34. Tc2 Txc2+ 35. Dxc2 Dxg2+? werkt niet vanwege 36. Kxg2 Pe3+ 37. Kh3 Pxc2 38. Lxe6+ en wit wint.
32. Dd1! Df7 33. Df3 g5
34. Kh1?
Om dan nu toch echt door de knieën te gaan.
34…g4!
wint namelijk een stuk omdat Df3 nu de dekking van Lf2 moet loslaten. Op
35. Pxg4
Wat anders? Maar het staat gelijk aan capitulatie. 35. Dg2 komt de dame in een penning. 35…Pxe3
35…fxg4 36. Dg2 Lf5 0-1
Lanchava, Tea – Ratsma, Rosa
1. Pf3 Pf6 2. d4 g6 3. Pc3 d5 4. Lf4 Lg7 5. Dd2 O-O 6. Lh6 Pe4 7. Pxe4 dxe4 8. Lxg7 Kxg7 9. Pg5 f5 10. Ph3 Dd6 11. e3 Pd7 12. Le2 Pf6 13. g3 Td8 14. Td1 Le6 15. c4 a5 16. O-O Lf7 17. Dc3 Db4 18. Dc2 a4 19. a3 Da5 20. Tc1 c6 21. f3 exf3 22. Lxf3 e5 23. Df2 h5 24. Pg5 Tf8 25. c5 e4 26. Ld1 Dc7 27. h3 Ld5 28. Dg2 De7
29. Tf4?
Een vreemde zet: de toren presteert hier weinig en komt alleen maar kwetsbaar te staan.
29…Lg8
Uitstekend gezien, Rosa maakt veld d5 vrij voor het paard.
30. h4 Een terugkeer op haar schreden met 30. Tf1? zou nog erger uitpakken: 30…Pd5 en behalve e3 hangt ook Pg5.
30…Pd5 31. Dd2 Pxf4 32. gxf4 Kh6 Nu zwart een kwaliteit heeft veroverd dient zij lijnen voor haar torens te openen. Dat kan meteen met 32…Tfb8! waarna wit een zwarte dobber krijgt om dit nog enigszins binnen de perken te laten.
33. Db4 b5?!
Ik vraag me af of dit de juiste zet is. Moest zwart geen lijnen openen met een keer … b7-b6.
34. cxb6?
Objectief gezien moet wit de lijnen gesloten houden en dan is de vraag of zwart nog kan winnen. Maar Tea had niets aan remise en speelt op buigen of barsten. 34. Kh2 Ik niet weten hoe zwart deze stelling met deze materiaalverhouding zou moeten slopen.
34…Dxb4 35. axb4 Tf6
Nog altijd was 35…Tfb8! de aangewezen zet. Na 36. Txc6 Ta6 is de witte triplepion ten dode opgeschreven en breekt zwart door. Een voorbeeld: 37. b5 Taxb6 38. Txb6 Txb6 39. Lxa4 [39. Le2 Tb8 en de toren komt via de c-lijn binnen.] 39…Lc4 en zwart wint.
36. b7?!
Het goede idee in de verkeerde uitvoering.
Wit kon nu terug in de partij komen met 36. b5! cxb5
[Wat heel moeilijk te voorzien is, is dat 36…Ld5 niet werkt. 37. Tc5 Tb8 38. Lxa4 Txb6 39. bxc6 Lxc6 (zie analysediagram)
want nu heeft wit een formidabele zet: 40. d5!! Lxd5 (40…Lxa4 faalt op de ondekbare matdreiging 41. Tc7) 41. Txd5 Kg7 en wit zal met twee stukken tegen een toren vermoedelijk winnen.]
37. b7 Tb8 38. Tc8 Tf8 39. Tc7! en door de sterke pion op b7, de binnengedrongen toren op c7 en het sterke paard op g5 kan zwart niets ondernemen.
36…Tb8 37. Lxa4?! Opnieuw was 37. b5! de enige kans maar nu heeft zwart 37…Ld5 bij de hand.
37…Txb7 38. Lxc6 Txb4
39. Tc2
Zwart heeft nog altijd een kwaliteit tegen een pion, maar de stelling zou technisch gewonnen moeten zijn.
39…Tc4
De drang om torens te ruilen is goed, maar hier niet zo goed getimed. De toren op b4 staat juist heel actief, die van f6 niet. Met 39…Td6! verhindert zwart d4-d5 en maakt eventueel zelfs de manoeuvre Td6-d8-b8 mogelijk.
40. Txc4 Lxc4 41. d5!
Dat is het verschil: de witte vrijpionnen gaan nu een rol spelen.
41…Lb3?
Helaas voor Rosa. Ze wil uiteraard b2-b4-b5 uit de stelling te halen, maar dat is te langzaam.
Met ook nog een addertje onder het gras: 41…Td6?? verliest onmiddellijk vanwege 42. Pf7+
Zwart had nu zo snel mogelijk de toren in het spel moeten betrekken met 41…Tf8 en dan kan zij nog hopen op een overwinning, hoewel de winstkansen al aardig gereduceerd zijn.
42. Pe6!
Ineens neemt Tea het over.
42…Kh7 43. Pc5
Met een mooie paardmanoeuvre bereidt wit de opmars van de d-pion voor. Waarschijnlijk had wit beter nog even kunnen wachten met de mooie manoeuvre door eerst de koning naar het strijdtoneel te brengen. Zwart kan namelijk geen zinnige zet doen. 43. Kf2
43…Lxd5?!
Ze laat er geen gras over groeien, maar nu behoudt wit pion b2.
Na 43…La2!? kan wit weer het best de koning activeren: 44. Kf1! [44. Pb7?! Lxd5 45. Lxd5 Tb6 met remise.] 44…Kg7 45. Ke1 Kf7 46. Pb7 en nu beslist d5-d6-d7.
44. Lxd5 Td6 45. Lc4 Td1+ 46. Lf1 Tb1 47. b3
Zo blijft de b-pion op het bord.
47…Kg7 48. Pe6+ Kf7 49. Pd4
En zo heeft wit haar voordeel geconsolideerd. De rest is dan techniek, maar dat is verre van eenvoudig, hoewel de eindspeltechniek van Lanchava als vanouds onberispelijk is.
49…Ke7 50. Kf2 was een leuk grapje dat toevallig ook nog de pion meteen twee velden voorwaarts bezorgt. 50. b4!?
50…Tb2+ 51. Le2 Kd6 52. Ke1 Tb1+ 53. Ld1 Tb2 54. Lc2 Ta2 55. Kd2 55. b4 Ta1+ 56. Ld1 Tb1 57. b5
55…Ta1!
Als de toren pion h4 verovert is het ineens een ander verhaal.
56. Ld1 Ta2+ 57. Pc2
Maar nu moeten de witte stukken zich wat krom gaan opstellen.
57…Tb2 58. b4
58…Kd5?
Ratsma, geplaagd door de klok, gaat nu definitief de fout in. Na 58…Tb1! was het voor wit nog een flinke klus geweest om deze kluwen stukken te ontwarren. Ik heb het tenminste niet kunnen ontdekken, zonder verlies van b4 of h4 toe te laten.
59. Le2 Tb1
60. Lc4+!
Nu maakt Lanchava wel gebruik van de tactiek in de stelling.
60…Kc6 Niet 60…Kxc4? 61. Pa3+ Kxb4 62. Pxb1 met winst.
61. Lf7
Tja en dan gaat het ineens niet meer om de h4-pion.
61…Tg1 62. Pd4+ Kb6 63. Ke2 Logischer was 63. Pe6 met de bedoeling Pg5 en de loper plukt alle zwarte pionnen van het bord.
63…Tg2+ 64. Kf1 Tg4 65. Kf2 Kb7 66. Pe6 Kb6 67. Pg5 Txh4 68. Lxg6 Th2+ 69. Kf1 Kb5 70. Lxf5 Kxb4 71. Pxe4
71…Kc4
De stelling is gewonnen voor wit. Ook 71…Tb2 had niet meer gebaat want na 72. Le6 gaat knapt de f-pion het vuile werk op.
72. Pf2
Nu is de zwarte toren ook nog gevangen.
72…Kc3 73. Kg1 Th4 74. Kg2 Kd2 75. Kg3 Kxe3 76. Pd1+ 76. Kxh4 Ze had duidelijk geen zin om de tegenstander met loper en paard te moeten mat zetten…
76…Ke2 77. Kxh4 1-0
