Schaakrubrieken weekend 11 juli 2015
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Partij van de eeuw
Iemand in Engeland mailde me dat ze op de BBC radio de journalist Dominic Lawson had horen praten over een geweldige partij van een jonge Chinees. „Je weet het waarschijnlijk al”, schreef ze, hopend dat ik het nog niet wist. Ik wist het het wel, want de schaaktamtam op internet werkt snel. Het moest de partij zijn die de 16-jarige Wei Yi vorige week in de Chinese stad Danzhou had gespeeld tegen de Cubaan Lazaro Bruzon. Die partij maakte zo’n indruk dat er vergelijkingen werden gemaakt met de ‘onsterfelijke’ van Adolf Anderssen tegen Lionel Kieseritzky uit 1851 en met de ‘eeuwig groene’ van diezelfde Anderssen tegen Jean Dufresne uit 1852, en er werd zelfs geschreven over de ‘partij van de eeuw’, een verwijzing naar de partij van de vorige eeuw, uit 1956, toen de 13-jarige Bobby Fischer in een New Yorks toernooi mooi won van Donald Byrne, een van de beste schakers van de Verenigde Staten. Die uitdrukking ‘partij van de eeuw’ kwam toen van de Oostenrijks-Amerikaanse schaakschrijver Hans Kmoch. Hij bedoelde vast niet dat Fischer’s partij tegen Donald Byrne de mooiste van de eeuw was, want dat was niet zo. Wel had Kmoch er een toekomstige wereldkampioen in gezien. Zoiets wordt er nu ook bedoeld. Met de term ‘partij van de eeuw’ voor Wei Yi’s partij wordt een voorschot op de toekomst genomen. Het wordt waar als Wei Yi wereldkampioen wordt. Hij wordt vaak vergeleken met Magnus Carlsen, die acht jaar ouder is. Ze werden beiden grootmeester toen ze dertien jaar waren en nu Wei Yi zestien is, heeft hij ongeveer dezelfde positie op de ranglijst als Carlsen toen die zo oud was. De partij van Wei Yi is spectaculairder dan Fischers partij uit 1956. Wonderbaarlijk hoe hij bijna steeds de eerste keuze van de computer speelt. Alleen als je vermoedt dat hij die computerzetten thuis al had gezien, wordt het minder wonderlijk.
Wei Yi – Lazaro Bruzon, Danzhou 2015
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. Pc3 a6 4. Le2 Pc6 5. d4 cxd4 6. Pxd4 Dc7 7. 0-0 Pf6 8. Le3 Le7 9. f4 d6 10. Kh1 0-0 11. De1 Pxd4 12. Lxd4 b5 13. Dg3 Lb7 14. a3 Tad8 15. Tae1 Td7 16. Ld3 Dd8 Zwarts bewegingen lijken wat krampachtig, maar het was al eerder zo gedaan. 17. Dh3 g6 18. f5 e5 19. Le3 Te8 20. fxg6 hxg6 Dit alles was al eerder voorgekomen. 21. Pd5 Maar dit is een nieuwe en zeer sterke zet. 21…Pxd5 Ook na 21…Lxd5 22. exd5 heeft wit gevaarlijke aanvalskansen, maar wat zwart doet leidt geforceerd tot verlies. 22. Txf7Dit zal Bruzon misschien nog wel verwacht hebben, maar hij kon niet alles berekenen. 22…Kxf7 23. Dh7+ Ke6 Misschien had Bruzon gedacht dat wit nu met 24. Dh3+ remise zou maken. 24. exd5+ Kxd5Na 24…Lxd5 wint wit met 25. Lxg6.
25. Le4+ Zwarts koning dreigde door 25…Kc6 te ontsnappen. Hij moet dieper in de richting van wits stelling worden getrokken. 25…Kxe4 26. Df7 Dit is op zichzelf een mooie zet die op verschillende manieren mat dreigt, maar 26. c4 is volgens de computer mat in 9. 26…Lf6 27. Ld2+ Kd4 28. Le3+ Even de zetten herhalen. 28…Ke4 29. Db3 Dreigt 30. Dd3 mat. 29…Kf5 30. Tf1+ Kg4 31. Dd3 Lxg2+Ook 31…Tg7 is nog niet zo makkelijk te weerleggen, maar na 32. De2+ Kh4 33. h3 Dd7 34. Kh2 Lxg2 35. Dxg2 is het toch snel gedaan met zwart. 32. Kxg2 Nu is het geforceerd mat in 10, aldus de computer. 32…Da8+ 33. Kg1 Lg5 34. De2+ Kh4 35. Lf2+ Kh3 Ook zwart dreigt nog even mat. 36. Le1. Zwart gaf op, het is mat in zes.
Yi Wei, 16 jaar pas, en nu al op weg naar onsterfelijkheid
In deze rubriek zou aandacht zijn besteed aan de eerste ronden van het NK in Amsterdam als er niet iets tussen was gekomen. Vorige week vrijdag speelde de net 16jarige Chinees Yi Wei in een grootmeestertoernooi in Danzhou een partij die met de hoogste lof is overladen. Alle cliché’s kwamen voorbij: ‘Wei’s onsterfelijke kunstwerk’, ‘een parel van buitengewone schoonheid’ en natuurlijk de partij van het decennium of zelfs de eeuw. Ook werden vergelijkingen getrokken met ‘onsterfelijke’ voorgangers als Adolf Anderssens Immergrüne uit 1852, de befaamde Rosenwaldpartij van de 13-jarige Bobby Fischer tegen Donald Byrne en zelfs Gari Kasparovs briljante jacht op de koning van Veselin Topalov in het Hoogovenstoernooi van 1999. Ik vermoed dat Wei ook zelf van mening is dat zijn creatie slechts een plekje in de schaduw van het hoogtepunt uit Kasparovs oeuvre verdient. Denk niet dat Wei een nieuwkomer is die toevallig uit zijn slof schiet. Hij is het grootste talent dat China heeft voortgebracht. In januari won hij de tweede groep van het Tata toernooi, in april was hij met een score van 7 uit 9 de uitblinker van het Chinese team dat in Armenië de wereldtitel veroverde en in mei werd hij nationaal kampioen. Op de van dag tot dag bijgehouden wereldranglijst staat hij met een rating van 2.720 punten op de 32ste plaats. Met stip.
Vaak worden in potentie briljante partijen bedorven doordat de verdediger ontmoedigd raakt en de taaiste verdediging verzuimt. Dat verwijt kan Wei’s tegenstander, de Cubaan Lazaro Bruzon, niet worden gemaakt. Steeds vond hij de zetten die het Wei zo moeilijk mogelijk maakten. Met andere woorden: stof uw bord af, zet de stukken in slagorde en geniet van een uitzonderlijke partij.
Yi Wei – Bruzon Danzhou 2015
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. Pc3 a6 4. Le2 Pc6 5. d4 cxd4 6. Pxd4 Dc7 7. 0-0 Pf6 8. Le3 Le7 9. f4 d6 10. Kh1 0-0 11. De1 Pxd4 12. Lxd4 b5 13. Dg3 Lb7 14. a3 Tad8 15. Tae1 Td7 16. Ld3 Een bekende stelling uit de Scheveninger variant van het Siciliaans. De volgende zet zal na deze partij niet nog eens worden gekozen. Zwart moet klaar staan om Dg3-h3 te beantwoorden met …e6-e5. Met de dame op d8 gaat dat niet. 16 … Dd8 17. Dh3 g6 18. f5 e5 19. Le3 Te8 20. fxg6 hxg6 21. Pd5! Pxd5
Na deze zet barst het onweer los. Zwart had dat kunnen voorkomen met 21 ,,, Lxd5 22. exd5 Tb7, waarna wits lopers vrij baan hebben naar de vijandelijke koning. 22. Txf7! Natuurlijk. Een rechtgeaarde aanvalsspeler onderzoekt
onmiddellijk of dit offer speelbaar is. 22 … Kxf7 23. Dh7+ Ke6 24. exd5+ Kxd5 Zwart kan aan mat ontsnappen met 24 … Lxd5. Maar de prijs is hoog. Na 25. Lxg6 blijft hij alleen in leven met 25 … Lxg2+ 26. Kxg2 d5 27.
Df7+ Kd6 28. Dxe8, waarna wit een stuk voor staat. 25. Le4+! Een magneetcombinatie. Met een nieuw stukoffer wordt zwarts koning op zeer onherbergzaam terrein getrokken. 25 … Kxe4 26. Df7! De eerste stille damezet. Wit dreigt 27. Df3 mat en ontneemt veld d5 aan de zwarte koning. bYi Wei, 16 jaar pas, en nu al op weg naar onsterfelijkheid 26 … Lf6 27. Ld2+ Kd4 28. Le3+ Ke4
29. Db3!De tweede stille damezet. Tegen de dreiging 30. Dd3 mat is slechts één parade. 29 … Kf5 30. Tf1+ Kg4 31. Dd3! De derde stille damezet. Verdedigt zwart de g-pion met 31 … Tg7, dan volgt 32. Dd1+ Kh4 33. De1+ Kh5 34. De2+ Kh4 35. h3 Dc8 36. Kh2 en mat. 31 … Lxg2+ 32. Kxg2 Da8+ 33. Kg1 Lg5 34. De2+ Kh4 35. Lf2+ Kh3 36. Le1! Zwart geeft op.
Oververhitting van het brein
In de eerste helft van het NK-algemeen en het NK-vrouwen, dat morgen afloopt, kwamen zo veel kortsluitingen op de borden dat naar een reden gezocht mag worden. Het weer! Waar de plotselinge windstoten op het WK Beachvolleybal spelbreker was, de felle zon de ogen verblindde bij serveren en smashen tijdens Wimbledon was de hittegolf wellicht de oorzaak van de ongebruikelijke serie misgrepen op het NK-schaken. Omdat je het meest leert van fouten, vooral van de beste spelers, pakken we er een paar opvallende gevallen uit.
B. de Jong-J. Paulet
Wit staat huizenhoog gewonnen en de partij zou niet lang meer moeten duren na bijvoorbeeld 30.Kb1 Ta8 31.c4 of 30…Dc7 31.Da4 Lxb2 32.Da5 en zwart moet dames ruilen en daarmee alle tegenkans opgeven. 30.Td7 Da6 31.g4??
Verwisselt een gewonnen voor een verloren stelling. Wit kon nog simpel 31.Txf6 Dxf6 32.Df7 De5 33.De7 doen want het zijn wel twee pionnen meer. 31…Da1+ 32.Kd2 Te8! Nu komen er plotseling matbeelden in de stelling en 33.Txf6 De1+ 34.Kd3 De2+ 35.Kd4 Dxg4+ 36.Kc5 Dxd7 helpt niet meer. 33.Df3 De1+ Met het fraaie 33…Lc3+ loopt wit mat 34.bxc3 De1+ 35.Kd3 Dxc3 mat. 34.Kd3 Df1+ 35.Kd2 De1+ 36.Kd3 Df1+ 37.Kd2 De1+ Zwart houdt remise door eeuwig schaak maar zou nog steeds met 37…Lc3+ kunnen winnen.
R. Pruijssers – R. van Kampen
Wit stond de hele partij beter maar door actief stukkenspel bleef zwart overeind. Hier had Pruijssers eieren voor zijn geld moeten kiezen en met 49.Tb7 Kxc3 50.Kxd1 Kxd4 51.Tb6 remise afdwingen. Maar hij sloeg een doodlopende weg in met 49.Pc6 Lb3 50.Tc7? Nog steeds kon wit, als hij het gevaar had gezien, remise maken met 50.Tf7 Kxc3 51.Tf3+ Kc4 52.Pe5+ Kb4 53.Pc6+. Van Kampen maakt dankbaar gebruik van de black-out 50…Kxc3! 51.h5 Lc4 52.Tf7?? Te2+ Mag geen vraagteken krijgen omdat het ook wint maar normaal is toch wel 52…Tg1+ 53.Kf2 Tf1+ 53.Kd1 d4 54.Pxd4 Td2+ wit gaf op.
R. van Kampen – L. Van Wely
Wit staat gewonnen. Zwart gooit nog een balletje op. 47…g4 48.Dxa4?? Een verblinde reactie, met 48.Dc3 houdt wit zijn winnende voordeel vast. Nu verliest hij materiaal en de partij. 48…Te1+ 49.Tf1 gxh3 50.Dc6 Txf1+ 51.Kh2 Anders promoveert zwart. 51…Dxg2+ 52.Dxg2 hxg2 53.Kxg2 Td1 en zwart won het eindspel. Over de afloop van beide NK’s en de vele goede partijen volgende week.
Stand na 4 van de 7 ronden:
1.Van Wely, Giri 3. 3.Van Kampen, Ernst, Bok 2 6.Tiviakov, l’Ami 1,5 8.Pruijssers 1
NK-vrouwen
1.Peng, Haast, Lanchava 3 4.Kazarian 2 5.De Jong 1,5 6.Hortensius, Ratsma 1 8.Paulet 0,5
Vroeger heetten ze bejaarden maar dat kan natuurlijk niet meer in een tijd waarin zelfs de term ‘mensen met andere mogelijkheden’ gebruikt wordt. Senioren dus, en in Eretria werd het Europese Kampioenschap gehouden. Bij 50-plussers deed o.a. Nunn mee die vertelde dat de leuke wandelingen en het zonnige weer uitnodigden tot snelle remises. Maar deed de gelegenheid zich voor dan gold ook bij hem: ik ben dan wel een oude man maar als ze een vinger in mijn mond steken bijt ik. Zoals bij Nunn–Smolin: 1.e4 g6 2. d4 Lg7 3. Pc3 a6 4. Le3 d6 5. h4 gelijk op de aanval h5 6. Dd2 b5 7. 0-0-0 Lb7 8. Ph3 Pd7 9. Pg5 e6 10. Kb1 Pgf6 11. f3 0-0 Smolin is niet bang om tegen de storm in te rokeren 12. g4 b4? Nu gaat ook dit paard ten aanval. 13.Pe2 hxg 14. Pg3! gxf is de aanval twee pionnen waard? 15. h5 Pxh5 16. Txh5 als je gauw weer naar de zon wilt moet je doorpakken gxh 17.Pxh5 Pf6 18. Dh2 wegen naar de zwarte koning zijn open Te8 19. Ld3 e5 Nu kan de loper niet meedoen maar 20.Pxg7 Kxg7 21. Ph7! Pg4 (21..Pxh7 22.Dh6† Kh8 23. Th1) 22. Tg1 Lc8 23. Dh6† heerlijk zo’n zet te kunnen spelen Kg8 24. Pf6† Dxf6 Een zinloze zet 25. Dxf6 1-0. Winnaar werd overigens Sturua uit Georgië. Bij de 60-plus-categorie won de Belg Jan Rooze. Ook op dit niveau dus geen tocht door de grachten voor een landgenoot.
Opnieuw een probleem van lezer F. Christiaans, een tweezet:
En wanneer men de pion van f3 verplaatst naar c6 ontstaat opnieuw een tweezet. Knap werk en twee oplossingen dus. Het is nr 2537 en de sleutelzet van probleem 2535 was 1. Da8!
De Azerbeidzjaanse grootmeester Sarhan Guliev heeft van NIC (www.newinchess.com) de gelegenheid gekregen alle amateurs te hulp te schieten die, na de opening overleefd te hebben, meestal grote moeite hebben een strategisch plan te vinden. Een leuke combinatie lukt nog wel maar hoe lukt het te zien wat (groot)meesters met één blik op de stelling herkennen: de patronen van een goed plan. In het fraaie boek Winning Chess Manoeuvres toont Guliev aan dat deze heren als het ware op de schouders staan van de groten uit de dagen van ouds. En dat het door studie wel degelijk te leren is zoals de huidige wereldtop het leerde van hun voorgangers. Interessante onderwerpen over de kunst van het ruilen, het positionele offer, hoe maak je een plan als je een dubbelpion hebt enz. Ook aandacht voor de situaties waarin je net even niet moet doen wat je zou verwachten. Of stellingen die net even anders zijn dan het grote voorbeeld met hierbij Botwinnik die de partij tegen Euwe op remise hield omdat het net even anders was dan Lasker–Rubinstein 1-0. Fraaie zinnen zoals: Het Spaans is voor zwart vergelijkbaar met de martelingen door de Spaanse Inquisitie. En net als u denkt: het wordt me te veel, is er hoofdstuk tien met ontspannende puzzelopgaven. Al met al een aanwinst in de serie van boeken over Oordeel en Plan waarmee menige Nederlandse schaakcoryfee is opgevoed. (978-80-5691-568-1) Ten slotte wijzen we ook nog even op New In Chess, het blad dat eigenlijk iedere schaakliefhebber zou moeten lezen en dat gebeurt ook, van Longyearbyen tot Ushuaia.
Van Kampen heeft geluk en pech
Soms zit het mee en soms zit het tegen. Die dooddoener zal voor Robin van Kampen geen troost zijn geweest toen hij in de tweede ronde van het Nederlands kampioenschap vanuit gewonnen stelling verloor van Loek van Wely. Akkoord, de dag ervoor had hij vanuit bijna verloren stelling juist gewonnen van Roeland Pruijssers. Maar als hij dan toch op die manier één punt had moeten halen, had hij ongetwijfeld liever gewonnen van de titelverdediger en zevenvoudig kampioen van Nederland. Zondag tegen Pruijssers had hij in de eerste diagramstelling het ergste al achter de rug en het mooiste nog voor de boeg.
Pruijssers-Van Kampen
Wit heeft zojuist op h5 geslagen, maar daardoor staat zijn toren tijdelijk onhandig. Zwart heeft nu voldoende tegenspel voor remise. 41…Tg3+ 42.Kd2 Wit mag de c-pion niet opgeven, want dan volgt daarna ook de b-pion en dan is de h-pion niet snel genoeg. 42…Tg2+ 43.Ke3 Tg3+ 44.Kd2 Tg2+ 45.Ke1? Geen zetherhaling, Pruijssers wil winnen. Maar nu krijgt hij het deksel op de neus. 45…Kc5 46.Th7 Kc4 47.Tc7+ Kd3 48.Ta7 Ld1 Ja, wit mag die natuurlijk niet pakken. 49.Pc6 Lb3 50.Tc7?Met 50.Te7 Kxc3 51.Te3+ Kc4 52.Pe5+ had wit de schade kunnen beperken. 50…Kxc3 51.h5 Lc4 52.Tf7?? Wit had al een groot probleem, maar dit is een blunder. Zwart kan nu direct een toren winnen met 52…Tg1+ 53.Kf2 Tf1+. Wat Van Kampen doet, is ook goed. 52…Te2+ 53.Kd1 d4 54.Pxd4
Als zwart d3 mag spelen, is het mat niet tegen te houden. 54…Td2+Wit geeft het op. Maandag leek een sensatie te volgen, Van Kampen walste over Van Wely heen.
Van Kampen-Van Wely
Wit heeft twee reusachtige vrijpionnen, zwart kan problemen krijgen met zijn koning. Waarom speelt wit eigenlijk geen d5? 44.d5 De1+ 45.Df1 De3+ 46.Df2 Dc1+ 47.Kh2 is geen probleem, vanwege de onveilige zwarte koning. 44.Dd3 Df6 Opeens heeft zwart enorme tegenkansen. Een pion slaan met schaak helpt wit niet, na 45.Dxh7+ Kf8 kan hij de dreigingen Te1+ en Dxd4+ niet allebei verhinderen. 45.Dc4+ Kh8 46.Tf7 Dg6 47.Tf2 g4 Dit is heel lastig voor wit. Toch staat hij na 48.Dc3 nog steeds gewonnen. Van Kampen onderschat echter het gevaar en neemt, tot verbijstering van alle aanwezige grootmeesters, de loper.
48.Dxa4? Te1+ 49.Tf1 gxh3 50.Dc6 Txf1+ 51.Kh2Moet wel, na 51.Kxf1 Dxc6 52.Pxc6 h2 is het direct afgelopen. 51…Dxg2+ 52.Dxg2 hxg2 53.Kxg2 Td1 54.Pc6 Kg7 Dit eindspel wist Van Wely eenvoudig te winnen, al speelde Van Kampen nog door tot de 68e zet. Wit kan zijn pionnen niet direct in beweging zetten en zwart heeft rennende pionnen op beide flanken. Ook zonder varianten is te zien dat zwart dit wint. Het toernooi telt slechts acht deelnemers, die elk één keer tegen elkaar spelen. De afgelopen jaren is gebleken dat iedereen zo’n kort toernooi kan winnen, omdat een ongeluk in een klein hoekje zit. Nu Anish Giri weer meedoet, is hij wel de grote favoriet. Vandaag en morgen worden in het Manor Hotel in Amsterdam de laatste twee ronden gespeeld.
|
Voor beginners A6755 Zwart aan zet, wat kan hij nog?
|
Voor gevorderden B6755 Zwart aan zet, wat doet hij?
|
Het Noorse supergrootmeestertoernooi Grand Chess Tour in Stavanger is gewonnen door de Bulgaarse grootmeester Topalov met 6,5 uit 9. Vermeldenswaard zijn de prestaties van Anand en Nakamura, die 6 punten haalden, en de Nederlandse Giri, die 5 punten in de wacht sleepte. Opvallend was de gedeelde zevende plaats van wereldkampioen Carlsen. Van Topalov een partij tegen Grishuk.
Grishuk – Topalov
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.f3 c5 5.d5 0–0 6.e4 d6 7.Pge2 b5 8.Pf4 exd5 9.cxd5 a6 10.Le2 Pbd7 11.0–0 c4 12.Le3 Lc5 13.Lxc5 Pxc5 14.b4 cxb3 15.axb3 b4 (Een ingewikkelde Nimzo-indische partij.) 16.Pb5?! (Dit is niet het goede veld voor het paard. Beter is 16. Pa2 of 16. Pa4.) 16. … Db6! (Valt het paard op b5 aan en dreigt met aftrekschaak via de diagonaal.) 17.Kh1 g5!
(Zie diagram. Grishuk worstelt met zijn paarden. Het probleem is nu dat het paard geen velden heeft. Als hij naar d3 speelt dan valt het andere paard. Ook 18. Ph3 verliest, zwart speelt dan 18. …Lxh3 en daarna straffeloos 19. …axb5, omdat de toren op a8 dan gedekt staat.) 18.Dd4 (De enig zet die nog speelbaar is.) 18. …Pcd7 (De computer heeft als beter aan: 18. …Dd8 19. Pd3 Pxb3 20. Dxb4 Pxa1 21. Pd4. De kwaliteitswinst voor zwart moet voldoende zijn al heeft wit wat compensatie.) 19.Dxb6 Pxb6 (Omdat toren a8 weer is gedekt staan er twee witte paarden onder vuur.) 20.Pc7 (Beter is direct 20. Pxd6, na 20. … gxf4 is 21. Tfc1 nog niet geheel duidelijk. Wit mist een stuk tegen een pion, maar heeft wat positionele compensatie.) 20. … Ta7 21.Pb5 (Hier lijkt 21. Tfc1 gxf4 22. Tc6 beter speelbaar te zijn. Topalov staat dan wel een stuk voor, maar heeft wat zwakke pionnen. ) 21. ..Te7 22.Pxd6 gxf4 23.Lxa6 Td8 24.Lxc8 Txd6 25.Lf5 (Grishuk is er al met al toch aardig uitgekomen. Uiteraard staat hij iets minder. Probleem is dat hij ook veel tijd heeft verbruikt.) 25. … Pbd7 26.g3? (Waarom speelt Grishuk geen 26. Ta4 en na 26. …Tb6 27. Ta7? Dit is een gemiste remisekans.) 26. … fxg3 27.Tg1? (Het witte idee van g3 is een slecht plan. Nu verliest Grishuk.) 27. … Kf8 28.Txg3 Pc5 29.Lh3 Te8 30.Tb1 Ph5! 31.Tg5 Pf4 (De ideale positie van het paard. ) 32.Lf1 Ta8 33.Lc4 Ta2 34.Tg4 Th6 35.h4 Pfd3 36.Tg2 Txh4+ 37.Kg1 Ta7 38.d6 Th6 39.Th2 Txd6 en 0-1.
Eerder toonden wij een Youtube video over de partij die Ree en Ligterink besproken hebben.