Aronian klopt Nakamura, Carlsen onderuit
De zevende ronde van de Sinquefield Cup bracht wederom de nodige sensatie. Wereldkampioen Magnus Carlsen ging met wit ten onder tegen Alexander Grischuk.
Levon Aronian deed goede zaken omdat hij met zwart de held van een dag eerder, Hikaru Nakamura een eindspel afnam. Daardoor staat de Armeniër nu een punt los van een groepje achtervolgers waaronder onze landgenoot Anish Giri. Die boekte met zwart een vrij comfortabele remise tegen Veselin Topalov. Alleen in de onderlinge strijd met Grischuk liep de Rus natuurlijk in op Giri.
Op 31 augustus is de stand van zaken bij de liveratings als volgt:
Terug naar de ronde van gisteren. Allereerst de partij van Giri die voor de lastige taak om met zwart tegen Topalov te spelen. De Bulgaar bracht de ‘Anti-Grünfeldmethode’ op het bord die een decennium geleden populair was. Veel zwartspelers kwamen in een wat onaangename stelling terecht. Maar Giri blijkt heel goed op de hoogte van de meeste systemen die hij speelt. Hij neutraliseerde vrij snel het mogelijke eindspelvoordeeltje waar witspelers op hopen. En niet lang daarna konden de stukken weer opgeborgen worden.
Er viel meer te zien op andere borden. Zo was daar het gevecht tussen Nakamura en Aronian. Daar had de witspeler een ver opgeschoven pion op a5 met wit, die door zwart echter zwaar belegerd werd. Het gevolg was dat wit met man en macht aan die pion moest blijven hangen, maar daardoor raakten zijn stukken wat verstopt op de damevleugel. Daar maakte Aronian handig gebruik van door snel op de andere kant van het bord wat actie te initiëren. Toen er een afwikkeling naar een dubbel toreneindspel ontstond werd al snel duidelijk dat zwart teveel vrijpionnen kreeg. Nakamura gaf daarom de pijp aan Maarten.
En toen was het duel tussen Carlsen en Grischuk nog bezig. Vermoedelijk had de Noor zijn zinnen gezet om in elk geval met wit te gaan winnen van de Rus. Maar die had zich keurig verdedigd met door actief tegenspel. Er restte niets anders dan een volkomen gelijkwaardig eindspel dat door Carlsen heel merkwaardig behandeld werd. Het kostte hem een pion, maar nog had hem dat niet de kop hoeven te kosten. Zijn paard en koning hadden een blokkade op veld d3 opgeworpen tegenover de zwarte pluspion op d4. Omdat zwart over de zwartveldige loper beschikte, was het voordeel te mager om er daadwerkelijk zaken mee te doen. Maar Carlsen had kennelijk zijn dag niet want hij blunderde nogmaals. En daar wist Grischuk wel raad mee. Hij werkte met tempodwang en kreeg daarmee zijn grote tegenstander bijna mee op de knieën. Die spande nog een valstrik, vlak voor de tijdcontrole. Met nog 30 seconden op de klok had zwart precies één winstweg. Dat werd door de regie mooi in beeld gebracht. Met zijn hand boven het bord, rekent Grischuk razendsnel de varianten uit…
En dan toont Carlsen zich een correct verliezer door een ferme hand uit te steken…
Met deze nederlaag doet hij waarschijnlijk afstand van de toernooizege. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Aronian dit nog uit handen gaat geven. Daarmee is de Armeniër weer terug op het hoogste niveau. Nadat hij jarenlang tweede van de wereld was, is hij langzaam weggezakt. Maar met een overwinning in dit toernooi laat hij zien dat er met hem niet gespot kan worden!
De stand na 7 ronden:
Analyses
|
|
|
Topalov, Veselin – Giri, Anish
1. Pf3 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 Pxd5
Het systeem dat wit kiest, stond een tijdje bekend als de zogenaamde ‘Anti-Grünfeldmethode’. In het Grünfeld-Indisch krijgt wit een pionnencentrum dat vervolgens door zwart aangevallen gaat worden. Via deze volgorde wacht wit met het opspelen van zijn centrumpionnen, zodat de zwartspeler niet meteen voor zijn gebruikelijke aanpak kan kiezen.
5. e4
Lange tijd zijn twee damezetten uitgeprobeerd, onder andere door Kramnik. 5. Da4+
5. Db3
5…Pxc3 6. dxc3
Een aantal jaar terug werd dit eindspel als kansrijk voor wit beschouwd. Totdat men de antidote wist te vinden: een opstelling met pionnen op f6 en e5 en zwart heeft nauwelijks meer te vrezen. Na 6. bxc3 zou het spel weer in de banen van de normale Grünfeldvarianten kunnen komen.
6…Dxd1+ 7. Kxd1 f6 8. Le3 e5 9. Pd2 Le6 9…Pd7 was de partij Bogner-Li Chao, 2014, die door zwart werd gewonnen.
10. Lc4
Een klein succesje voor wit. Nu de zwartspeler zijn pionnen in het centrum op zwart heeft gezet is de ruil van de witveldige lopers gunstig voor wit.
10…Kf7 11. Kc2
In een partij Andersson-Atakisi, 2009 behield wit vanuit de opening steeds een minuscuul voordeeltje dat hij in het verre eindspel in een vol punt wist om te zetten.
11…Le7 12. Tad1
Deze stelling is nog niet vaak op het bord verschenen.
12…Td8
Giri brengt een klein tactisch grapje in de stelling: hij dreigt met … Txd2+ twee stukken voo een toren te veroveren.
13. Lxe6+ Kxe6 14. Pc4 Txd1 15. Txd1 Pc6 16. a4
Op het oog heeft wit datzelfde minuscule voordeeltje dat Andersson in zijn partij had, maar tegen een speler van het kaliber is het veel te weinig om hier iets van te maken.
16…a5 17. f4 h5 18. Tf1 exf4 19. Lxf4 Pe5 20. Lxe5
Dit is in principe wel de materiaalverhouding die wit voor ogen staat
20…fxe5
Er staat een pion van zwart in het centrum op de verkeerde kleur vastgelegd en daarom is het paard iets sterker dan de loper. Maar dat is slechts theoretisch; omdat er verder te weinig aanknopingspunten voor wit zijn, kan wit geen progressie boeken.
21. Tf3 b6 22. Tg3 Tg8 23. Kd3 Lh4 24. Tf3 Le7 25. Ke2 Tb8 26. Tg3 Kf6 27. Pe3 c6
Zwart probeert zoveel mogelijk pionnen op de goede kleur te krijgen.
28. Pc4 Lc5 29. h3 Ta8
Nu staat zwart klaar voor de opstoot … b6-b5 waarna er niets meer aan de hand zou zijn voor zwart. Vandaar dat Topalov, die na zijn goede start een beetje in de min is geraakt, het zo wel goed vond. Hij maakt remise via een zetherhaling.
30. Tf3+ Ke6 31. Tg3 Kf6 32. Tf3+ Ke6 33. Tg3 1/2-1/2
Carlsen, Magnus – Grischuk, Alexander
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le2 e5 7. Pb3 Le7 8. Le3 Le6 9. Dd3
Carlsen herhaalt het idee dat Anand eerder dit toernooi tegen Vachier-Lagrave op het bord bracht.
9…Pbd7 10. Pd5 O-O 11. O-O Lxd5 12. exd5 Tc8 13. c4
Zwart heeft het loperpaar ingeleverd en tegelijkertijd heeft wit de pionnenmeerderheid op de damevleugel in handen gekregen. Maar daar staat tegenover dat zwart een mooie centrumpion op e5 heeft en controle over de zwarte velden. Als we daaraan toevoegen dat hij weldra met zijn eigen meerderheid (… Pe8 gevolgd door … f5) naar voren kan komen, terwijl het witte paard op b3 voorlopig niet al te best staat, wordt duidelijk dat we hier een interessant gevecht tegemoet gaan!
13…Pe8 14. Dd2 b6
Carlsen liet na afloop weten dat hij niet zo tevreden was over zijn stelling. Inderdaad kunnen we stellen dat de zwarte positie in de praktijk wat gemakkelijker speelt.
15. Tac1 a5 16. Pa1
Als wit hiermee nu op geniale wijze had gewonnen had deze partij weer in mijn collectie van paarden naar het hoekveld gestopt kunnen worden. Maar dat is (helaas) niet het geval, hoewel wit een gemeen idee heeft met deze zet.
16…g6 17. b4!? Pg7!?
Grischuk trapt niet in de valstrik die de witspeler gespannen had. Na het zorgeloze 17…axb4?! zou wit verder zijn gegaan met 18. Pc2! en het paard komt heel snel naar c6 waarna wit heel goed zou hebben gestaan.
18. bxa5 bxa5 19. Ld3 Pc5
20. Lc2
Wellicht had hij zijn mooie loper moeten opgeven met 20. Lxc5 Txc5 21. Pb3 Tc8 [Wit kan 21…Lg5 beantwoorden met 22. Dc3 Tc8 23. Tc2 en staat dan iets beter.] 22. Dxa5 Hij staat dan (tijdelijk) een pion voor. Zwart lijkt echter met 22…Ta8 23. Dxd8 Tfxd8 24. Tc2 Ph5 genoeg spel te hebben om niet in het nadeel te hoeven komen.
20…a4
Daarmee komt het paard op a1 wel heel vreselijk te staan.
21. Tb1
De toren pakt de b-lijn zodat Lxc5 weer actueel wordt.
21…e4!?
Grischuk pakt de zaken heel voortvarend aan. Hij maakt zich niet druk om het verlies van een pionnetje en blijft actief spelen.
22. Lxc5 Txc5 23. Lxa4
Wellicht kon Carlsen beter kiezen voor 23. De2!? Dc7 24. Lxa4 Txc4 25. Lc6 waarna hij wat beter staat.
Niets levert 23. Lxe4 op vanwege 23…Txc4
23…Txc4 24. Lc6 Pf5 Zelf dacht ik dat zwart nu 24…f5 moest spelen. Hij brengt zijn meerderheid naar voren en dekt tegelijkertijd de mooie pion op e4. Maar Grischuk heeft andere plannen.
25. De2 Tc3 26. Dxe4 Ta3
Inmiddels is wit inderdaad een pion voorgekomen, maar dat is slechts van korte duur.
27. De2
Carlsen blijft ‘op de pion zitten’. Hij kon zijn oude plan oppakken om een paard naar c6 te brengen. Dat zou gelukt zijn met 27. Pc2!? Txa2 28. Pb4 Ta3 29. Lb5 Hoewel het materieel gelijk is, lijkt het er toch op dat wit een licht voordeeltje heeft bereikt.
27…Lf6 28. Pb3 De7 29. Dxe7 Pxe7 30. Pd2
Wit moet pion a2 nu toch prijs geven. Dekken van de pion met 30. Pc1?! levert bepaald geen voordeel op. Zwart verovert een andere met 30…Pxc6 31. dxc6 Tc8 en staat dan zelfs beter.
30…Txa2 31. Pc4 Na 31. Pe4 Le5 32. f4 Lg7 33. Pxd6 Ta6 34. Tbc1 Pxd5! gaat ook alles van het bord.
31…Td8
De stelling is volkomen in evenwicht.
32. g4?!
Carlsen denkt echter dat hij Grischuk koste wat het kost eronder moet zien te krijgen. Hij laat nu een lelijke zet uit zijn vingers komen. Na een normale zet als 32. Tbd1 zou de partij in remise zijn geëindigd.
32…Ld4!
De loper richt zich op het zwakke punt f2.
33. Tbd1 Lc5 34. Td2
Wit verzoent zich met pionverlies. Want ook na 34. Lb5 Tb8 stapelen de problemen zich op.
34…Txd2 35. Pxd2 Pxc6 36. dxc6 Tc8 37. Pe4 Txc6 38. Td1
Zwart heeft een pionnetje meer dat echter bij goed spel niet genoeg zou mogen zijn voor de winst. Het toreneindspel met d-pion is waarschijnlijk zelfs simpel remise.
38…h6 39. h4 Kf8 40. Kg2 Ke7 41. Tc1 Tc8 42. Kf3 Ke6 43. Tc2 Tc7
44. h5?!
Carlsen wil graag de pionnen op de goede kleur vastleggen. Maar hiermee compromitteert hij zich behoorlijk, h5 kan een zwakte worden.
44…gxh5 45. gxh5 Lb6 46. Te2 Ld4 47. Kg3 d5 48. Pd2+ Kf5 49. Kg2 Le5 50. Pf3 Lf6 51. Ta2 Td7 52. Pe1 Tc7 53. Kf3 Lg5 54. Ta5 Ke5
Grischuk heeft al aardig wat vooruitgang geboekt, maar om verder te komen zal hij de blokkade op veld d3 moeten breken.
55. Ke2 Ke4 56. Ta4+ d4 57. f3+ Kd5 58. Ta5+ Kc4 59. Pd3 Te7+ 60. Te5 Te6 Ook 60…Kc3! kwam sterk in aanmerking. Zwart kan dan net als in de partij gaan werken met tempodwang.
61. f4 Lf6 62. Txe6 fxe6
63. Pf2??
Een vreselijke fout van de wereldkampioen, die bekend staat om zijn voortreffelijke eindspeltechniek. Nu had Carlsen onvoorwaardelijk 63. Kd2! dienen te spelen. Het is van cruciaal belang dat de zwarte koning niet op c3 terecht komt. Ondanks de pluspion lijkt de stelling nog binnen de remisemarge en daarmee zou Carlsen met een blauw oog zijn weggekomen.
63…Le7!
Dat speelt Grischuk heel juist.
64. Pg4 Nu eindigt 64. Pd3 Kc3 65. Pe5 Lf8 66. Pd3 Ld6 in zetdwang!
64…Kc3 65. f5!?
Een laatste ultieme poging om de tegenstander tot een fout te verleiden.
Een zet als 65. Kd1 verliest na 65…Lf8 66. Pf2 d3 en zwart komt eenvoudig verder.
En ook 65. Pf2 Kc2 66. Pd3 La3 67. Pf2 Ld6 68. Pd3 Kc3 eindigt in een zetdwang.
65…exf5!
De enige zet die wint en Grischuk vindt hem! Want op 65…d3+ 66. Kd1 exf5 volgt 67. Pxh6 f4 68. Pg4 en wit maakt remise!
66. Pxh6 Kc2!
En de pion valt niet af te stoppen. Derhalve gaf de wereldkampioen zich gewonnen. Een afschuwelijke nederlaag voor Carlsen die de toernooizege vermoedelijk uit zijn hoofd zal moeten zetten.
0-1
(De foto’s zijn gemaakt van snapshots van de live-uitzending)
Prachtig commentaar en natuurlijk mooie partijen.
Bedankt
Henk A