Belevenissen van een arbiter: Richtlijn voor overmacht

Gelukkig, daar is hij dan. Uiterlijk onbewogen stapt hij rond kwart voor twee de speelzaal binnen en loopt naar zijn plaats achter het bord. Als hij langs mij loopt vraag ik hem: “Gaat het?” “Ja”, antwoordt hij nuchter en even later doet de toen 13-jarige Robby Kevlishvily zijn eerste zetten voor Pathena Rotterdam aan het eerste bord tegen die andere sterke club uit Rotterdam, Charlois Europoort.

Dit gebeurt tijdens de tweede ronde van de meesterklasse in de KNSB-competitie van vorig seizoen. Een klein uur daarvoor, een minuut of zeven voor het geplande aanvangstijdstip van één uur zie ik ineens een bezorgde Arthur Rongen voor mij opduiken. De teamleider van Pathena Rotterdam legt mij uit waarom: “Ik moet Robby Kevlishvily ophalen langs de snelweg A13 tussen Delft en Rotterdam. Hij is met zijn vader op weg hierheen met de auto van achteren aangereden en is daar nu gestrand!” Na een begrijpende knik met mijn hoofd draait hij zich om en verlaat snel de speelzaal.

Gelijk daarna rijst bij mij de vraag: Kan ik dit beschouwen als overmacht? Kan hij in aanmerking komen voor tijdscompensatie? Er is twee jaar geleden op verzoek van BSG een richtlijn voor overmacht opgesteld. De belangrijkste punten daaruit: Het geldt alleen voor de spelers van de uitspelende club en alleen voor het traject tussen de speellokalen van de twee clubs. Verder dien je met een normale reistijd een half uur van tevoren aanwezig te zijn en moet de vertraging vijf minuten voor aanvang gemeld zijn. Die eerste twee punten komen toch wat merkwaardig over. Zo kan het voorkomen dat twee spelers in dezelfde trein zitten die vertraging heeft en dat maar één speler tijdscompensatie kan krijgen volgens de richtlijn, omdat de een voor de uitspelende club speelt en de ander voor de thuisspelende club. Ik projecteerde de situatie van Robby op de richtlijn. Hij was van de uitclub, maar de A13 ligt niet op de route van Rotterdam noord naar Rotterdam zuid dus ben ik al tot niets verplicht. De vertraging was net op tijd gemeld, maar was hij wel op tijd van huis gegaan? Hoe moet ik daar achter komen? Lastig allemaal, maar gezien de hele situatie lijkt mij wat tijdsvergoeding toch wel op zijn plaats en bij binnenkomst van Robby, als de wedstrijd al ruim een half uur bezig is, loopt zijn klok dan ook net pas een kwartier.

Die richtlijn voor overmacht leek mij toch wel voor verbetering vatbaar. In het voorjaar heeft de scheidsrechterscommissie dan ook de koppen nog eens bij elkaar gestoken en daar is het volgende uitgekomen: Bij een normale reistijd een half uur van tevoren aanwezig zijn, is gebleven. Maar nu kunnen ook de spelers van de thuisclub – die soms ook van ver moeten komen – een beroep doen op overmacht en de beperking van het traject uitclub – thuisclub is verdwenen. Alleen spelers die vanuit het buitenland komen kunnen geen aanspraak maken op tijdsvergoeding. Ja, je moet tegenwoordig overal rekening mee houden! Verder is de verplichting tot melden naar een half uur voor aanvang gegaan. Je had dan toch al aanwezig moeten zijn, dus het oponthoud kan voor die tijd ook wel gemeld worden als je je op overmacht wil beroepen. De richtlijn is dit seizoen nu ook – evenals de richtlijn voor mobiele telefoons – opgenomen in de KNSB-competitiegids.

Zo’n richtlijn is allemaal wel leuk en aardig, maar het blijft maar een richtlijn. En de arbiter zal uiteindelijk moeten beoordelen of er sprake is van overmacht. Beter is het om als speler gewoon op tijd van huis te gaan en rekening houden met wat vertraging. Zelf probeer ik altijd, hetzij met de auto of openbaar vervoer, een uur voor aanvang in de buurt van de speellocatie te zijn. Kopje koffie drinken, wat eten en een praatje met die of gene. Dat uur vliegt voorbij. In al die jaren ben ik tot nu toe slechts één keer ergens te laat gekomen. Het was niet zo ver weg en ik ging met de auto. Daardoor dacht ik dat een half uur speling wel voldoende was. Mis dus. Ik belandde in een file door een ongeluk op de snelweg bij Rotterdam, met als gevolg dat ik een kwartier te laat was. Het was niet onoverkomelijk maar het gaf toch geen prettig gevoel.

Dat je niet altijd van ver hoeft te komen om te laat te zijn bewijst het volgende voorval. Bij het weekendtoernooi HSG Open in Hotel Lapershoek te Hilversum in juni, misten we na het begin van de middagronde in de B-groep een Duitse speler die in het hotel zelf logeerde. Navraag bij zijn vriend en kamergenoot, die wel achter zijn bord zat, leverde een verbaasde blik op. “Ich weiss nicht! Vielleicht ist er eingeschlafen!” kwam er als antwoord. Hij stelde voor om maar even op de kamer te gaan kijken. Zo gezegd, zo gedaan en even later kwam hij zijn vermoedens bevestigen: Hij lag te slapen op zijn bed. Het duurde toch nog even voordat de man zelf naar beneden kwam en zich achter zijn bord nestelde. Zo te zien was hij in een stevig middagdutje verzeild geraakt. Maar hij zat toch nog ruim voor het verstrijken van de verzuimtijd op de plek waar hij hoorde te zitten. Zo zie je maar. Hoef je alleen maar een paar trappen af voordat je bij je plek bent en dan gaat het toch nog bijna mis!