Finale World Cup gaat tussen Svidler en Karjakin

Het zijn toch twee Russen die de finale van de Fide wereldbeker hebben behaald. Na vier rapidpartijen was het toch Sergey Karjakin die doordrong tot de finale. Gezegd moet worden dat Vrouwe Fortuna hem niet ongunstig gezind was.

Tegenstander Pavel Eljanov won namelijk vrij overtuigend de eerste partij, waarna Karjakin vanuit een gelijke stelling moest winnen. Hij werd daarbij enigszins geholpen door zijn tegenstander die zich wat onnauwkeurigheidjes in het eindspel veroorloofde. De derde partij vergaloppeerde Eljanov zich met wit, ook in een stelling, die normaal gesproken in remise had moeten eindigen. Nu leek zijn taak hopeloos want hoe moest hij met zwart deze voor hem toch uiterst lastige tegenstander bestrijden. Dat deed de Oekraïner echter met verve. Vroeg in de opening zadelde hij zijn tegenstander na … Lg7xc3 met een lelijke dubbelpion op, waarna hij de zaak dichtschoof. Het witte loperpaar werd helemaal ingedamd en Karjakin kon niets meer doen. Eljanov begon aan een hele reeks langzame manoeuvres waarin hij drie aanvalsdoelen in het witte kamp wist te bestoken. En allengs kwam hij verder. En niet zomaar, want hij won maar liefst drie pionnen. Alleen de aanwezigheid van ongelijke lopers maakten het hem wat lastig. Uiteindelijk bereikte hij – ondanks een paar gemiste kansen – toch een vrijwel gewonnen eindspel. En daar liet hij, waarschijnlijk geplaagd door de klok, plotseling driemaal dezelfde stelling toe. Wat een spanning en sensatie dus, maar de Oekraïner, die zo’n fantastisch toernooi speelde, mag naar huis. En met deze gang van zaken heeft Karjakin zijn reputatie als handige verdediger weer eens gestand gedaan. De finale tussen de beide Russen Svidler en Karjakin (oorspronkelijk overigens een Oekraïner) zal veel spanning te zien geven.

ANALYSE

Eljanov, Pavel – Karjakin, Sergey

1. Pf3 Pf6 2. g3 c5 3. Lg2 Pc6 4. O-O e5 5. e4 Le7 6. Pc3 d6 7. d3 O-O 8. a4 Pb4 9. Pd2 h6 10. Pc4 Lg4 11. Dd2 Ld7 12. Pd1 Te8 13. Pde3 Lf8 14. c3 Pc6 15. f4 exf4 16. gxf4 Le6 17. Df2 Lxc4 18. Pxc4 d5 19. exd5 Pxd5 20. Ld2 Pf6 21. Df3 Pa5 22. Pe5 Db6 23. Tab1 Tad8 24. Kh1 Db3 25. Le1 Dxa4 26. Lh4 Td6 27. Ta1 Db5 28. c4 Da6

Karjakin is met zijn dame op avontuur gegaan, maar het probleem is dat zijn stukken nu behoorlijk op het verkeerde been zijn gezet. Met zijn volgende zet maakt Eljanov daar handig gebruik van.

29. d4! Txd4 29…cxd4 verliest een stuk na 30. b4

30. Dc3

Hij plant Lxf6, maar dat kon misschien ook meteen. Met 30. Lxf6 slaat wit een bres in de koningsstelling die meteen verschrikkelijke gevolgen zou krijgen voor zwart. 30…gxf6 31. Dg3+ Lg7 [31…Kh7 32. Le4+ Txe4 33. Tg1 en het mat valt niet te voorkomen.] 32. Txa5 Dxa5 33. Tg1! en tegen de dreigende loperzet valt geen zinnig verweer te verzinnen. 33…Txe5 [33…fxe5 34. Lc6! Kf8 35. Dxg7+ Ke7 36. Dxe5+ Kd8 37. Db8+ Ke7 38. Dxe8+ Kf6 39. De5#] 34. fxe5 Kf8 35. Lc6! is weer helemaal uit.

30…Pe4

Karjakin zag de bui al hangen en probeert het maar zo. Maar zwart komt gewoon een stuk achter. Op 30…b6 volgt wederom 31. Lxf6 gxf6 32. Dg3+ Lg7 33. Tg1! en opnieuw is een aftrekaanval van de loper winnend voor wit.

31. Dxa5 Dxa5 32. Txa5 Pd2 33. Td1 Ld6 34. Lf2 Lxe5 35. fxe5 Pxc4 36. Lxd4 Pxa5 37. Lc3 Pc4

38. e6!

Eljanov speelt het krachtig uit. 38. Lxb7 Pxe5 39. Td5 zou ook voldoende voor de winst moeten zijn.

38…Txe6

Nu komen de witte stukken op bezoek. 38…fxe6 39. Td7 is desastreus voor zwart.

39. Td8+ Kh7 40. Ld5

Omdat zwart nog meer materiaal moet inleveren gaf het op. Essentieel is nog wel dat zwart zich niet kan redden met 40. Ld5 Td6 wegens 41. Le4+ g6 42. Th8#

1-0

Karjakin, Sergey – Eljanov, Pavel

1. Pf3 d5 2. g3 Lg4 3. Lg2 c6 4. c4 e6 5. cxd5 Lxf3 6. Lxf3 cxd5 7. O-O Pc6 8. d4 Pf6 9. Pc3 Le7 10. e3 O-O 11. Ld2 Tc8 12. Tc1 Pd7 13. Pe2 Pb6 14. Pf4 Pc4 15. Lc3 Lb4 16. b3 Pb6 17. Lb2 De7 18. Pd3 La3 19. Lxa3 Dxa3 20. Pc5 Tc7 21. Pxb7 Txb7 22. Txc6 Dxa2 23. Dd3 Pd7 24. Tb1 a5 25. Ld1 Pf6 26. Lc2 g6 27. f3 Da3 28. Dc3 Db4 29. Dxb4 axb4 30. Ta1

30…h5 30…Tbb8 31. Ta7 Ta8 lijkt me nagenoeg remise.

31. h4 Te8 32. Kf2 Tee7 33. Ke2 Tec7 34. Txc7 Txc7 35. Kd2 Tb7 36. Ta8+ Kg7 37. Ld3 Pd7 38. e4 dxe4 39. Lxe4 Tb6 40. Ta4

40…e5?!

Hiermee komt de stelling meer open, hetgeen ten gunste van de loper is. Waarom niet gewoon ‘blijven staan’ met 40…Kf6

41. Ke3 Kf6 42. dxe5+ Kxe5 43. Ta5+ Kd6 44. Kd4

Langzaam maar zeker heeft wit wat bereikt. Zonder de b-pionnen zou het potremise zijn, maar nu is zwart in de problemen.

44…Tb8?!

Het gaat nu langzaam bergafwaarts voor Eljanov. Hij had terug moeten kruipen, maar dat is ook weinig aanlokkelijk. 44…Ke7

45. Ld5 f6 46. Ta6+ Ke7 47. f4 Pb6 48. Ta7+ Kd6 49. Lf7

Hier staat de loper ideaal want de pionnen op g6 en h5 staan op wit.

49…Tc8 50. Ta6 Kc6 51. Lxg6 Kb7 52. Ta5 Tc3 53. Le4+ Kb8 54. Tb5 Ka7 55. Txh5

En zwart gaf zich gewonnen. 55. Txh5 Txb3 56. Th7+ Ka6 57. Ld3+ zou ook nog een kwaliteit kosten omdat zwart met 57…Ka5 58. Ta7# matgezet wordt.

1-0

Eljanov, Pavel – Karjakin, Sergey

1. Pf3 Pf6 2. g3 c5 3. Lg2 Pc6 4. O-O e5 5. e4 Le7 6. Pc3 d6 7. d3 O-O 8. a4 Pb4 9. h3 Te8 10. Te1 Ld7 11. Pd2 Lc6 12. Pc4 Lf8 13. Lg5 h6 14. Lxf6 Dxf6 15. Pa5 Ld7 16. Pb5 Dd8 17. Pc4 Le6 18. c3 Pc6 19. Pe3 a6 20. Pa3 Tb8 21. Pd5 Pe7 22. Pc4 b5 23. axb5 axb5 24. Pce3 Pxd5 25. Pxd5 g6 26. Ta7 Lxd5 27. exd5 Db6 28. Da1 c4 29. dxc4 bxc4 30. Te2 Tb7 31. Ta6 Db3

32. g4

Hoewel het de zwarte velden verzwakt een noodzakelijke zet. Hij mag … f7-f5 niet toelaten. Dat de zwakte van de zwarte velden op deze vleugel hem later lelijk opbreekt, heeft hier niets mee te maken.

32…Tb6 33. Ta5 Tb7 34. Le4 Db6 35. Ta6 Dd8 36. Da4 Db8 37. Kg2 Td8 38. Dxc4 Txb2 39. Txb2 Dxb2 40. Ta7 Db6 41. Tc7 Lg7 42. h4?!

Een beetje vreemde zet. Hier is 42. Dc6! heel goed voor wit. 42…Dxc6 [42…Db8 43. Tb7 Dc8 44. c4 gevolgd door c4-c5 en ooit d5-d6 geeft wit allerlei kansen. Zijn loper is beter dan de zwarte en ook zijn toren staat veel actiever dan de vijandelijke tegenhanger.] 43. dxc6 geeft wit een bijzonder gevaarlijke vrijpion.

42…Lf6

43. h5?

Een verschrikkelijke blunder, want hij heeft zwarts antwoord helemaal niet gezien. 43. Tc6 Db2 44. Db4 is remise.

43…Lh4!

Ineens valt f2 niet meer te dekken.

44. Kh3 Dxf2 Veel sterker was 44…Lxf2 met als mogelijk vervolg: 45. Kh2 gxh5 46. gxh5 De3 en het mat is niet ver weg. 47. Dd3 Df4+ 48. Kh3 Kh8 omdat de zwarte toren nu ook gaat deelnemen aan de strijd.

45. Dd3 gxh5 46. gxh5 Lg5 47. Dg3 Df1+ 48. Dg2 Df4 49. Dg4 De3+

50. Kg2?

Na deze zet blijft wit kansloos. De enige kans bestond in 50. Df3

50…Tb8 51. Tc8+ Txc8 52. Dxc8+ Kg7 53. Dc4 Dd2+ 54. Kh3 Dd1 55. Dd3 Dxh5+ 56. Kg2 Dg4+ 57. Kh1 Lh4 58. Lf5 Dg5 59. Df3 Le1 60. Lc2 Ld2 61. c4 Dh4+ 62. Kg2 Dxc4 63. Df5 Dxd5+ 64. Le4 De6 65. Dh7+ Kf8

En omdat dit teveel pionnen waren, gaf wit het hier op.

0-1

Karjakin, Sergey – Eljanov, Pavel

1. Pf3 c5 2. c4 g6 3. d4 Lg7 4. d5 d6 5. Pc3 Lxc3+ 6. bxc3 f5 7. g3 Pf6 8. Lg2 Da5 9. Db3 Pbd7 10. Pd2 Pb6 11. O-O Ld7 12. Te1 Da4 13. Lf1 Pe4 14. e3 O-O-O 15. Ld3 Pxd2 16. Lxd2 e5 17. f4 e4 18. Le2 h6 19. Kf2 g5 20. h4 Tdg8 21. Th1 gxf4 22. exf4 Tg7 23. h5 Thg8 24. Thg1

In deze stelling, die zomaar uit het Nimzo-Indisch ontstaan zou hebben kunnen, staat zwart heel goed. Wit kan niets doen, zijn loperpaar is machteloos in deze gesloten stelling. Zwart heeft verschillende aanvalsdoelen (pion c4, pion h5, pion g3). Hij dient zijn stukken te hergroeperen om te kijken of hij door de witte linies heen kan breken.

24…Da6

Iets handiger leek mij 24…Da5 omdat hij dat het witte plan met a2-a4-a5 voorlopig nog even niet toelaat.

25. a4 Le8 26. Le1 Pd7 27. Ke3 Pf6 28. Th1 Da5 29. Lf2 b6

Het lijkt mij slim om met 29…Kb8 de koning even in de hoek te zetten. Daarna kan hij gaan proberen ooit de dame op de koningsvleugel in te zetten.

30. Th3 Kd8 31. Le1 Ke7 32. Lf2 Kf8 33. Le1 Te7 34. Th1 Tgg7 35. Ta3 Kg8 36. Lf2 Kh8

Eljanov heeft kennelijk gedacht dat ik deze hoek bedoelde…

37. Le1 Tg8 38. Lf2 Teg7 39. Th3 Da6 40. Dd1

40…Pg4+

Eindelijk komt er leven in de brouwerij.

41. Lxg4 fxg4 42. Th1 Dxc4

Een pion is al gesneuveld.

43. De2 Dxd5

En dat is nummer twee. Je zou toch zeggen dat de rest geen probleem meer zou hoeven op te leveren.

44. Td1 De6 45. c4

Dat verdedigt Karjakin dan wel weer goed. Als hij … d6-d5 zou hebben toegelaten, was het meteen gedaan geweest.

45…Td7 46. Td5 Lf7 47. Le1 De8 48. Tf5 Kh7 49. Lc3 Le6

Het is nogal link om de h-pion ook nog te consumeren met 49…Lxh5 vanwege 50. Ta1 en de toren switcht naar de h-lijn. Toch lijkt het mij wel kunnen: 50…Lg6 51. Td5 Lf7 52. Td2 Tg6 en zwart heeft weinig te vrezen en staat toch maar liefst drie pionnen voor.

50. Tf6 Tf7 51. Tg6 Txg6 52. hxg6+ Kxg6

Zo heeft hij ook de derde pion mogen incasseren maar door de ongelijke lopers is het nog steeds niet definitief gedaan.

53. Ta1 h5 54. Td1 Td7 55. Dh2

55…Dd8?!

Spoken, hij ziet spoken! Hij had gewoon moeten doortasten met 55…Lxc4! want op 56. Dh4 volgt eenvoudig [Ook 56. f5+ helpt niet vanwege 56…Kh7 57. Th1 Lf7 en zwart staat er gewoon teveel voor.] 56…Dd8 met winst.

56. La1 d5?!

Ook nu wint 56…Lxc4 simpel om dezelfde reden als hierboven beschreven.

57. cxd5 Txd5 58. Db2

Die switch is in een rapidpartij toch niet zo makkelijk te zien.

58…Td3+

58…Txd1?? gaat mat: 59. Dg7+ Kf5 60. Dh7#

59. Ke2 Dd4?

Zo gaan niet alleen de zware stukken van het bord, maar zwart verliest ook een cruciale pion. Met 59…De7 kon hij nog altijd op winst spelen, hoewel het na 60. De5 geenszins eenvoudig zou zijn geweest.

60. Dxd4 cxd4 61. Txd3 Lc4 62. Lxd4 exd3+ 63. Ke3

63…Kf5

De ander poging is om met veel vrijpionnen te gaan werken. Dus 63…h4!? 64. gxh4 g3 65. Kd2 Kh5 66. Kc3 Kxh4 67. f5 g2 68. f6 Kg3 69. Lg1 en hoewel zwart redelijke winstkansen blijft behouden, is het verre van gemakkelijk.

64. Lc3 a5 65. Le1

65…Ke6?!

Deze timide zet geeft een groot deel van de winstperspectieven uit handen. Het was heel lastig te zien dat zwart de afwikkeling na 65…Lb3 66. Kxd3 Lxa4 67. Lf2 mag toelaten. Na 67…Lb5+ (zie analysediagram)

kan 68. Kc3? niet vanwege [En na 68. Kd4 volgt 68…Le8 met vermoedelijke winst.] 68…Ke4! 69. Lxb6 Kf3 en zwart wint.

66. Lc3 Kf5 67. Le1 Kf6 68. Ld2 Kg6 69. Lc3 Kf5

En hier moet Karjakin remise geclaimd hebben. Na 69…Kf5 70. Le1 is inderdaad driemaal dezelfde stelling ontstaan.

1/2-1/2

(De foto’s zijn gemaakt uit snapshots van de livestream uit het toernooi)

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

2 Reacties

  1. Avatar
    wimw 29 september 2015

    Dank voor dit uitgebreide verslag. Het waren spannende rapid partijen.

    Toch ook een woord van kritiek ten aanzien van Karjakin en Eljanov. Hun twee klassieke partijen waren korte nietszeggende remises, waardoor de plaatsing voor het kandidatentoernooi helemaal afhing van deze rapid partijen.

    Het lijkt me dan ook sterk af te raden om het WK door dit soort matches te laten beslissen, want dan wordt de rol van Vrouwe Fortuna wel erg groot.

  2. Avatar
    wimw 30 september 2015

    Mijn excuses: ik zat helemaal fout wat de eerste partij tussen Eljanov en Karjakin betreft. Eljanov heeft toen lange tijd voor de winst gespeeld, maar dat lukte uiteindelijk niet. De tweede partij met Karjakin met de wit stukken duurde maar 14 zetten.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.