Wisselende kansen bij Timman – Van Foreest
In Hoogeveen zijn momenteel twee matches bezig. Het niveau is iets lager dan vorig jaar, maar vooral voor Nederlandse fans zijn de matches toch interessant. Jorden van Foreest neemt het op tegen Jan Timman, terwijl Europees kampioen Anna-Maja Kazarian het opneemt tegen Sopiki Guramishvilli, ook bekend als Miss Tactics (of mevrouw Giri, zo u wilt).
De match tussen de mannen is duidelijk het interessantst. Zowel in de eerste partij als in de tweede partij hadden beide spelers afwisseld voordeel, maar werd het uiteindelijk remise. Bij de vrouwen is de strijd nog eenzijdig, twee heel overtuigende overwinningen voor Guramishvilli.
In de eerste partij kwam de Shortvariant van de Caro-Kann op het bord. Timman offerde met zwart een stuk, min of meer noodgedwongen. Het was eigenlijk ook niet goed, maar hij kreeg toch wat compensatie. Vervolgens miste Timman een kans op voordeel, toen Van Foreest, Timman miste een moeilijk te vinden winst, remise was de logische uitslag. Gezegd moet worden dat de correcte voortzettingen vaak ‘computerzetten’ waren en het niet gek was dat de spelers fouten maakten.
Jorden van Foreest- Jan Timman
1.e4 c6 2.d4 d5
Van Foreest heeft in het verleden van alles gespeeld tegen de Caro-Kann, misschien dat Timman daarom ervoor koos? Maar hij wordt wel verrast, want niet eerder speelde de jongeling de Short-variant.
3.e5 Lf5 4.Pf3 e6 5.Le2 Pe7
Voor Timman was het trouwens ook bijna 20 jaar geleden dat hij dit op het bord had, toen koos hij nog voor 5…Pd7.
6.0-0 h6 7.Pbd2 Pd7 8.c3 Pg6
De spelers volgen nog o.a. een partij van Seirawan, al waren ze hiervan waarschijnlijk niet op de hoogte. Zwart wil met zijn paard naar f4, wat de Amsterdamse grootmeester inderdaad deed na Benjamin’s 9.Te1. Na hem deed iedereen (o.a. Caruana) 9.Pb3, Van Foreest vindt een andere manier om f4 te bestrijken.
9.g3 f6?!
Als je je paarden op d7 en g6 zet is het logisch om pion e5 aan te vallen met f6, maar er is wel een tactisch probleem. Na 9…Le7 10.Pe1 heeft zwart 10…Lh3 , in de partij gaat dat niet omdat Pg6 in een dodelijke penning zo komen (11.Lh5). 10.Pe1! h5
Dit zal niet de bedoeling geweest zijn, maar de andere manier om de loper te redden is 10… Pe7 en dat doe je liever niet. Nu dreigt zwart weer op e5 te slaan.
11.f4 fxe5?!
11…Db6 12.Lxh5 c5 beter. De opening van de f-lijn geeft wit tactische kansen, o.a. Txf5 komt in de stelling.
12.fxe5 Db6 13.Lxh5 Pdxe5
14.Kh1?
14.De2! dreigt stukwinst met Lxg6+ en na 14…0-0-0 15.g4 wint wit ook materiaal. Zwart kan nog 15…Txh5 16.gxh5 Lg4 proberen en misschien deed Jorden het daarom niet. Maar het blijft niet bij een kwaliteit tegen een pion: 17.De3 Lxh5 18.Pb3 Pd7 19.Dh3 Le2 20.Tf2 Lb5 en wit heeft net geen stuk gewonnen, maar kan wel e6 pakken en dan is het een volle kwaliteit met betere stelling.
14…0-0-0 15.dxe5 Pxe5
Nu heeft wit een stuk tegen maar 1 pion, maar zwart heeft nu in ieder geval activiteit als compensatie. Na wits volgende zet helemaal.
16.Pb3?! Le4+ 17.Pg2 Pd3 18.De2
18…Ld6?
18…Txh5! 19.Le3 (19.Dxh5 Pf2+ 20.Txf2 Dxf2 had Timman vast wel gezien, maar hoe gaat het verder na 19.Le3?) 19…Lxg2+! 20.Kxg2 Te5! 21.Lxb6 Txe2+ 22.Kf3 axb6 23.Kxe2 Pxb2 en met twee pionnen voor de kwaliteit kan zwart tevreden zijn. Een boel rekenwerk!
19.Le3 Dc7 20.Dg4?
20.Tf7 Td7 21.Txd7 Dxd7 22.Kg1 en zwart heeft nog nauwelijks compensatie voor het stuk.
20…Pe5! 21.Dxe6+ Kb8
22.Pc5?
Laat h5 instaan. Het probleem is dat na 22.Le2 Tde8 wit zijn dame kwijtraakt, maar 22.Lf7 had nog gekund.
22…Lxg2+?
22…Lxc5 23.Lxc5 Txh5 wint het stuk terug met aanval. De witte pointe is 24.Tf8 waarna damewinst met Ld6 dreigt, maar 24…Pf3 25.h4 Txh4+! 26.Pxh4 Pxh4+ 27.Kh2 Txf8! 28.Ld6 Pf3+ gevolgd door 29…Pg5+ wint voor zwart. Weinig mensen zouden het achter het bord gevonden hebben.
23.Kxg2 Txh5
Ook nu heeft zwart het stuk terug, maar met de verkeerde loper op het bord.
24.Tae1 Lxc5 25.Lxc5 Pd3 26.Le7
26.Lxa7+!? Kxa7 27.De3+ c5 28.Dxd3 was een poging waard, al heeft zwart wel compensatie voor de pion na 23…Tdh8. 26…Pxe1+ 27.Txe1 Thh8 28.Lxd8 Txd8 29.Tf1 a5 30.b3 d4
Nu kabbelt het naar remise.
31.cxd4 Txd4 32.Tf7 Td2+ 33.Tf2 Td4 34.Tf7 Td2+ 35.Tf2 Td4 36.Tf7 ½-½
Ook in de tweede partij hadden beide spelers kunnen winnen. De opening was voor Timman. De OVG won een pion in een eindspel en winst leek een kwestie van techniek. Na een moment van onoplettendheid had zwart opeens de pion teruggewonnen en het werd nog erger voor wit, hij moest een kwaliteit offeren. Bij nauwkeurig spel van zwart was de compensatie niet voldoende geweest, zoals het ging had wit genoeg tegenspel voor remise.
Jan Timman – Jorden van Foreest
1.Pf3 Pf6 2.g3 d5 3.Lg2 c6 4.c4 Lg4 5.Pe5 Le6 6.b3!?
Zeer ongebruikelijk en waarschijnlijk achter het bord bedacht. Bijna iedereen pakt hier op d5 om na Lxd5 terug te gaan met het paard en vervolgens het verloren tempo weer terug te winnen met Pc3.
6…Pbd7
Zo gaat Van Foreest voor een afwikkeling die misschien niet per se slecht is, maar wel strategisch riskant. 7.d4 Pxe5 8.dxe5 Pd7 9.cxd5 Lxd5 10.e4 Le6 11.f4
De loper op e6 dreigt verloren te gaan en die op f8 is bijna levend begraven. Timman was hier ongetwijfeld optimistisch over zijn kansen.
11…f5?
Vreemd genoeg is de stelling na 11…Db6! ook voor wit gevaarlijk. Zwart wil lang rokeren en dan de paard naar d3 spelen. En als wit ‘veilig’ wil spelen met 12.De2 komt Lg4! Daarom 12.f5 0-0-0 13.De2 Pxe5 14.Le3 Dc7 15.fxe6 Pd3+ 16.Kf1 De5 met een best wel onduidelijke stelling.
12.Le3 Da5+ 13.Dd2 Dxd2+ 14.Pxd2
Nu heeft wit een behoorlijke ontwikkelingsvoorsprong en staat hij dus goed.
14…fxe4 15.Lxe4 Pb6 16.0-0 Ld5 17.Lxb6!
Wint al bijna geforceerd een pion.
17…axb6 18.Lxd5 cxd5 19.e6!
Zo kan wit Tac1 spelen zonder dat zwart op a2 kan slaan. Daarnaast wordt ook nog de d-pion geisoleerd.
19…g6 20.Pf3
20.Tac1 Lg7 21.Tc7 0-0 22.a4 is iets nauwkeuriger.
20…Lg7 21.Tac1 0-0 22.Tc7 Lf6
Hier had zwart wel op a2 kunnen slaan.
23.a4 Tad8 24.Txb7 Td6 25.Te1 Tc8
26.g4?
26.Td7! was heel sterk. Zwart moet steeds rekening houden met Txd6, de d-pion is nu eerder kwetsbaar dan gevaarlijk en slaan op d7 is niet goed: 26…Txd7 27.exd7 Td8 28.Te6 Txd7 29.Txb6 met een gewonnen eindspel.
26…Lc3!
Zo krijgt zwart zijn pion terug en moet wit zelfs oppassen niet slechter te komen staan. Een loper is meestal beter dan een paard met torens op het bord.
27.Td1 Txe6 28.Txd5 Te4 29.Kg2 Txf4 30.Kg3 Tcf8 31.Td3 Lb4 32.Txb6 Ld6!
Dreigt een aftrekschaak en de witte koning kan niet goed weg. Wit moet daarom een kwaliteit offeren.
33.Tbxd6 exd6 34.Pg5?! Tb4 35.Pe6 Te8 36.Pc7
36…Te1
36…Tee4! 37.h3 Ted4 was een goede manier om op winst te spelen. Wit wil geen torens ruilen, maar hij heeft ook als hij het niet doet niet genoeg compensatie voor de kwaliteit.
37.Pd5 Tb7 38.b4
Nu wel, het paard staat mooi centraal en zwart moet oppassen voor de witte vrijpionnen.
38…Ta1
Ook niet de meest nauwkeurige, want zo is de witte koning niet meer afgesneden. Goed moment om remise aan te bieden daarom. ½-½
Bij de dames gebeurt waar ik al voor vreesde: Kazarian heeft moeite de opening te overleven. In de eerste partij koos ze in de opening het verkeerde plan en stond ze na zestien zetten al verloren. In de tweede partij, met wit nota bene, ging het nog sneller mis.
Anna-Maja Kazarian – Sopiko Guramishvili
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pb5 d6 6.c4 Pf6 7.P1c3 a6 8.Pa3 Le7 9.Le3 Da5 10.f3 0-0 11.Dd2 Td8 12.Td1?
12.Df2 was nodig.
12…d5!
Nu staat zwart al zo goed als gewonnen. Anna-Maja gelooft het nog niet:
13.cxd5 exd5 14.Pxd5? Lb4 15.Dxb4 Pxb4 16.Lb6 Pd3+! 17.Ke2 Pf4+ 18.Kf2 Txd5 19.Lxa5 Txd1
Zwart staat een toren tegen een pion voor. Wit speelde nog 18 zetten door, toen ze een toren en drie pionnen achter stond gaf ze op.
20.g3 Pg6 21.Ke2 Tc1 22.Lc3 Lh3 23.Lxh3 Txh1 24.Lg2 Txh2 25.Kf2 Tc8 26.Pc2 Th5 27.Pe3 Txc3 28.bxc3 Ta5 29.f4 Txa2+ 30.Kf3 a5 31.Lh3 h5 32.Lc8 Tb2 33.e5 Pg4 34.Pc4 Tc2 35.Ke4 Txc3 36.Kd4 Txg3 37.f5 Pe7 0-1
Foto’s gemaakt door Frans Peeters.
