Schaakrubrieken weekend 16 januari 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Paul Keres, ‘Poupou’ van het schaken
Bij elke aankoop bestudeer ik de munten van 2 euro die ik terugkrijg, niet omdat ik bang ben dat ze vals zijn, maar in de hoop dat er een met de beeltenis van Paul Keres bij is. Begin van dit jaar bracht Estland 500.000 van die Keresmunten in omloop. Het lijkt veel, maar het komt neer op een op de tienduizend van de 2 euro munten in de eurozone. Ik zie altijd maar die Duitse adelaar, nooit een Keres.
Paul Keres (1916-1975) was in Estland een nationale held. In de stoet van zijn staatsbegrafenis liepen 100.000 mensen. Hij is vaak de sterkste schaker genoemd die nooit wereldkampioen werd. In 1938 won hij het AVRO-toernooi, het sterkste toernooi aller tijden, in 1965 verloor hij een kandidatenmatch tegen Boris Spasski en tussendoor was hij vier keer tweede in een kandidatentoernooi. Eeuwige tweede, misschien bitter, maar hij klaagde nooit.
Karel van het Reve, die in 1948 met Max Euwe meeging naar Moskou voor het tweede deel van het toernooi om het wereldkampioenschap, beschreef later hoe de spelers en hun begeleiders op 1 mei vanaf een ereplaats naar de grote militaire parade op het Rode Plein keken. Keres, de Grote en Stille, moet met duistere gevoelens de Sovjettanks hebben bekeken die eerst in 1940 en na een Duits intermezzo nog een keer in 1944 zijn land bezet hadden. Toen de parade voorbij was zei hij alleen: „Laten we gaan bridgen.” Sommige schakers, en ik ben er één van, denken dat hij zich in dat toernooi van 1948 gedwongen voelde om vier keer te verliezen van Botwinnik, die toen wereldkampioen werd.
Keres stierf in 1975 in Helsinki. Hij was op weg van Vancouver in Canada, waar hij zijn laatste toernooi had gewonnen, naar huis, en daarom is er nu ieder jaar zowel in de Estse hoofdstad Tallinn als in Vancouver een Paul Keres Memorial. Het herdenkingstoernooi van 2016 in Tallinn werd gewonnen door Igor Kovalenko, een Oekraïener die voor Letland uitkomt en bij dit rapidtoernooi beroemdheden als Peter Svidler en Boris Gelfand voorbleef.
Igor Kovalenko – Alexander Motylev, Paul Keres Memorial, Tallinn 2016
1. c4 c6 2. Pf3 d5 3. e3 Pf6 4. Pc3 e6 5. b3 Ld6 6. Lb2 0-0 7. d4 Pbd7 8. Dc2 Te8 9. h3 Om 10. g4 voor te bereiden, maar hier is dit wel erg traag. Zwart had goed kunnen antwoorden met 9…e5. 9…b6 10. g4 Lb7 Krachtiger was 10…dxc4 en na 11. bxc4 heeft zwart dan 11…Lb7 12. g5 c5 met actief spel. 11. g5 Nu heeft wit zijn zin. 11…Pe4 Dit pionoffer was kennelijk de dubieuze bedoeling van zwarts vorige zetten. 12. Pxe4 dxe4 13. Dxe4 Lb4+ 14. Ke2 e5 Zwart heeft niet genoeg voor zijn geofferde pion en daarom gooit hij er nog een tegenaan. 15. Td1 De7 16. Lg2 a5 17. Pxe5 a4 18. Pxd7 Dxd7 19. Dc2 axb3 20. axb3 Le7 21. h4 f5 22. Lh3 Tf8 23. Ta1 Tae8 24. Ta7 Ld6 25. Kd1 Te7 26. h5 Dc8 27. e4 c5 28. d5 Db8 29. Txb7 Txb7 30. Lxf5 Met drie pionnen voor de kwaliteit plus aanvalskansen staat wit glad gewonnen. 30…Le5 31. h6 Lxb2 32. Dxb2 Df4 Maar nu heeft zwart toch allerlei dreigingen waardoor het lijkt of hij terug in het spel is.
33. Lxh7+ Deze zet maakt aan alle onzekerheid een einde. 33…Kf7 Ook na 33…Kxh7 34. hxg7+ is het gedaan met zwart. 34. hxg7 Df3+ 35. Ke1 Het nauwkeurigst. Hij kan het zich veroorloven om met schaak zijn toren te laten slaan. 35…Dxh1+ 36. Kd2 Df3 37. g6+ Ke8 38. De5+ Kd7 39. gxf8D Dxf8 40. Df5+ Zwart gaf op. Na 40…Dxf5 41. exf5 beslissen wits vrijpionnen.
Giri is na Montpellier bijkans onkwetsbaar
Anish Giri is een man met vele talenten. Ondanks een overvolle agenda heeft hij de tijd gevonden zijn belevenissen in het afgelopen succesjaar op te schrijven en in een aangenaam leesbaar artikel op zijn site te publiceren. Als enige van de hedendaagse topspelers volgt hij zo het voorbeeld van Gari Kasparov en Jan Timman die zo’n 25 jaar geleden ook de moeite namen uitgebreid te schrijven over hun successen en teleurstellingen.
Uit de vele lovende beschouwingen die de laatste tijd aan Giri zijn gewijd, zou je de indruk kunnen krijgen dat 2015 voor hem een jaar van louter hoogtepunten is geweest. Uit zijn artikel blijkt dat dit overdreven is. Het begin was veelbelovend met een gedeelde tweede plaats in Wijk aan Zee, een winstpartij in de Duitse clubcompetitie en een zege op Svidler in de openingsronde van het Grandprixtoernooi in Tbilisi. Maar daarna begon een periode van droogte, waarin Giri drie maanden lang geen partij meer wist te winnen. Pas in mei keerde zijn fortuin, toen hij erin slaagde om na een desastreuze start in het Grandprixtoernooi in Chanty Mansisk op een score van 50 procent te eindigen. De echte ommekeer kwam een week later in het toernooi om het Frans teamkampioenschap. Na een nederlaag tegen een zwakkere tegenstander zette Giri zijn frustraties opzij en eindigde hij met een serie van 7 uit 8. Alsof een betovering was verbroken, verliep de tweede helft van het jaar geweldig.
Giri was ook voor de allersterksten nagenoeg onkwetsbaar en vestigde definitief zijn naam als elitegrootmeester. Vanaf juni speelde hij 77 klassieke partijen, waarvan hij er slechts twee verloor. Door zijn constante prestaties hield hij zijn rating zodanig op peil dat hij werd beloond met een invitatie voor het kandidatentoernooi. Uit het Frans teamkampioenschap, Giri’s keerpunt in 2015, komt de volgende partij:
Giri – Fressinet Montpellier 2015
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Pf6 4. cxd5 exd5 5. Lg5 Le7 6. e3 c6 7. Ld3 Pbd7 8. Pge2 h6 9. Lh4 Ph5 10. Lxe7 Dxe7 11. 0-0 0-0 12. Dd2 Te8 13. Tae1 Pb6 14. Pc1 Dg5 In aanmerking komt ook 14 … Pf6 om na 15. f3 verder te gaan met … 15 … c5. 15. f3 Lf5 16. Lxf5 Dxf5 17. e4 Pc4 18. De2 Na onmiddellijk 18. Df2 volgt 18 … dxe4 19. fxe4 Dxf2+ 20. Txf2 Tad8, waarna wits centrum kwetsbaar is. 18 … Dg5 19. Df2 Pf4 20. Kh1 Dd8 Een vreemde terugtocht. Meer voor de hand ligt 20 … Tad8, waarna het te voortvarende 21. g3 Pe6 21. f4 Df6 22. e5 Df5 eerder gunstig is voor zwart.. 21. e5 c5 Dit was zwarts bedoeling. Na 22. dxc5 d4 krijgt hij goede tegenkansen.
22. b3! cxd4 23. Dxd4 Dg5 24. g3 Pe6 25. Df2 Pb6 26. f4 De7 Na 26 … Df5 komt 27. Pb5 Pc8 28. g4! Dxg4 29. f5 Pg5 30. Pc7 met kwaliteitswinst. 27. f5 Pg5 28. Dd4 Tac8 29. Pd3 Ted8 30. Pb5! Pc4 Een noodgreep. Er is geen verdediging tegen de dubbele dreiging 31. Pxa7 en 31. Pd6. 31. Pf4 Pa3 32. Pd6 Pc2 33. Pxc8 Dd7 34. Dd1 Txc8 35. Dxd5 Dxf5
36. e6! fxe6 37. Txe6 Dxd5+ 38. Pxd5 Kh7 39. Te7 Pd4 40. Tc7 Td8 41. Pf4 Zwart geeft op.
Wereldkampioenen onder elkaar
Vandaag is de eerste ronde van TataSteel 2016 en ergens in de komende twee weken zullen wereldkampioen Magnus Carlsen en wereldkampioene Hou Yifan de strijd aangaan. Die opzienbarende battle of the sexes is er wel vaker geweest sinds Bobby Riggs, een van de beste tennissers tussen 1940-1950, in 1973 speelde tegen de toenmalige kampioene Billy Jean King. King won maar Riggs was op dat moment wel 55 jaar. In zwaar fysieke sporten is een aparte vrouwencategorie normaal, maar voor de lichtere sporten en de denksporten wordt doorgaans een positieve discriminatie aangehouden. Er zijn algemene kampioenschappen er zijn aparte vrouwenkampioenschappen om de promotie te bevorderen. De beste schaakster ooit, Judit Polgar, stond achtste op de wereldranglijst en heeft altijd geweigerd om mee te spelen in de vrouwencategorie. Hou Yifan, de huidige nummer 68 op de wereldranglijst is al enige jaren veruit de beste schaakster en zal dat nog lang blijven. Haar droom is om beter te worden dan Polgar. Vorig jaar in TataSteel 2015 speelden beide wereldkampioenen ook tegen elkaar.
M. Carlsen – Y. Hou
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 e5 5.Pb5 d6 6.c4
Typisch Carlsen, in deze zogeheten Kalashnikov-variant van het Siciliaans legt hij het centrum vast. Wit heeft d5 onder controle maar d4 is verzwakt. Een langzame positionele strijd ligt in het verschiet.
6…Le7 7.P1c3 a6 8.Pa3 Le6 9.Pc2 Lg5
Ruilt de goede loper van wit zodat de ‘slechte’ f1-loper overblijft. Met 10.Pe3 geeft wit de controle over d4 weg.
10.Le2 Lxc1 11.Txc1 Pf6 12.0-0 0-0 13.Dd2 Db6 14.Tfd1 Tfd8 15.b3 h6 16.h3
Beide partijen hebben hun ontwikkeling voltooid. De stelling is in evenwicht maar wit heeft net een slag meer ruimte om te manoeuvreren. Zwart wil het bevrijdende b7-b5 in de stelling brengen.
16…Da7 17.Lf3 Pe7 18.Pe3 Pc6
De dans van de paarden om d4 en d5. De dreiging is sterker dan de uitvoering want na 18.Pcd5 Lxd5 raakt de d-lijn dicht en dat is in het voordeel van zwart.
19.Lg4! Pd4 20.Lxe6 fxe6
Zwart heeft nu de invalsvelden d5 en f5 onder controle en is klaar voor b7-b5 maar
21.Pc2 Pxc2
De enige zet in deze hele partij die bekritiseerd kan worden. Het is niet goed te zien hoe wit vorderingen kan maken na 21…Pc6, de witte stukken staan elkaar een beetje in de weg. Carlsen komt nu in zijn element.
22.Txc2 Td7 23.De2 Tad8 24.Td3 Dc5 25.Pa4 Dc6 26.Te3!
Wit speelt bewust geen f3 want hij wil de derde rij en de diagonaal d1-h5 gebruiken om aan te vallen. Hoe moeilijk te voorzien maar die komende aanval is niet te stuiten!
26…b6 27.Pb2 Tf7 28.Td2 Pd7 29.Pd3 a5
Voorkomt Pb4 maar geeft veld b5 weg. De natuurlijke reactie 29…Pc5 30.Pxe5 kon niet.
30.Pb2 Pc5 31.Pd1 Td-f8 32.De1 Tfd8 33.Pc3
Het ideale veld en vanaf hier wordt duidelijk waarom wit geen f3 gespeeld heeft.
33…Tfd7 34.Dd1 Pa6 35.Dh5 Pc7 36.Tg3 Kh8 37.Tdd3 Te7 38.Tg6 De8 39.Tdg3 Tdd7 40.Pd1
Ook het paard wordt in de aanval betrokken, grootmeesterlijke hergroeperingen.
40…Tf7 41.De2!
En niet 41.Pe3 Tf6! en zwart is uit de problemen.
41…Tf4 42.De3 b5 43.Pb2! Tdf7 44.c5! Dc6 45.Pd3 b4
Pas op voor 45…Txe4 46.Txh6+
46.De2 Th4 47.T6g4 Txg4 48.Dxg4 Kg8 49.Dh5 Pb5 50.Tg4 Pc3 51.Dxh6 Pxe4 52.Dxe6 Pxf2 53.Pxe5 Pxh3+ 54.Kh2
zwart geeft op.
Het is natuurlijk niet de bedoeling om tot begin maart alle aandacht te richten op ‘onze’ Giri maar het is natuurlijk wel bijzonder: eind 2015 boven de 2800 en 2e van de wereld! Toch had ook Kramnik, die weer wat hoger staat dan Giri, bij de kandidaten moeten zijn, maar regels zijn regels. Heeft Giri kans op de wereldtitel? Ik acht hem in een tweekamp niet kansloos tegen Carlsen maar om het kandidatentoernooi te winnen, moet je een goede plus-score hebben en Giri laat nu eenmaal nogal eens een goede stelling in remise verzanden zoals bleek bij de laatste grote toernooien.
Verliezen doet hij haast nooit maar je moet ook kunnen winnen, zoals hier tegen Nakamura in de London Classic. (Giri wit) 1.Pf3 d5 2.g3 Pf6 3. Lg2 e6 4.0-0 Le7 5.d3 0-0 6. Pbd2 c5 7.e4 Pc6 8.Te1 Dc7 9.De2 b5 10.a4 b4 11.exd exd 12. Pb3 Te8 13. Lf4 Db6 14. a5 Db5 15. Dd2 Lc6 16.a6 Lf8 er is nog weinig gebeurd, volgens de machine staat zwart iets beter. 17.Pe5 Pxe5 18.Lxe5 Pd7 19.Lf4 Db6 20.c3 (achteraf vond Giri c4 beter) Tac8 21.Dc2 d4 22.Pd2 h6 23.h4 dxc 24.bxc bxc beter b3 25. Dxc3 Pf6 26.Pc4 Dd8 27.Lb7 een sterke zet Pd5 28.Dd2 Pxf4 29. Dxf4 Dxd3 30.Pe5 Dd6 31.Tad1 Dc7 32. Pc6 Dxc6? in tijdnood raakt zwart het spoor bijster, beter Dxf4 33.gxf Txc6 34. Lxc6 Tb8 35. Ld5 en hij kan vechten. Nu komt 33.Lxc6 Txc6 34.Da4 Tec8 35. Td8 beslissend c4 36. Txc8 Txc8 37.Txe6 de eenvoudigste oplossing fxe 38.Dd7 Tc5 39. Dxe6† Kh7 40. Df7 Ld6 41.h5 Tg5 (41.Lc7 42. Dg6† Kg8 43.De8† Kh7 44.De4† Kg8 45. Da8) 42.Kg2 c3 zinloos 43.f4 1-0 als de toren weggaat, verliest zwart de loper na een schaakje.
De opening wordt op het hoogste niveau nauwelijks nog gespeeld maar de gemiddelde clubspeler kan er nog veel plezier aan beleven: de Italiaanse opening waarin wit na 1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 niet Lb5 speelt (Spaans) maar Lc4. Daarom aandacht voor een boek van het Verlag ChessCoach van de hand van Reinhold Ripperger Greco‘s Vermächtnis (ISBN 978-3-94415808-2, € 24.95). Na een inleiding over wat bekend is van de man wiens naam aan deze opening is verbonden, Gioacchino Greco, levend in Rome aan het begin van de zeventiende eeuw, worden alle varianten van deze door de eeuwen heen populaire opening behandeld, waarbij we de historische ontwikkeling van het schaakspel als het ware kunnen volgen. Het belangrijke pionnencentrum en de aanval op f7 zijn natuurlijk de thema’s, ook in het ooit populaire Evans Gambiet, al dan niet aangenomen. Er staan veel interessante partijen in dit boek, met deskundig commentaar, waardoor men ook over de aanpak van een partij in het algemeen veel leert. In dit verband wijs ik op een ander boek van het Verlag: Fernschachdramen, Fritz Baumbach/Stephan Busemann. Juist het analyseren van correspondentieschaakproblemen leert ons veel over het verloop van de schaakpartij. Deze spelers hebben meestal geen last van tijdnood waardoor grote blunders zelden voorkomen op topniveau. Meer informatie op www.verlag-chesscoach.de. Probleem 2563 is een tweezet van Salazar:
De sleutelzet van probleem 2561 was 1.Te4!
Anish Giri op weg naar tweede plek
Anish Giri was de nummer drie van de wereld, schreef ik in december na het toernooi in Londen. Dat was een momentopname, de wereldranglijst wordt dagelijks bijgehouden. Niet door de FIDE, maar door zomaar een liefhebber. Na Londen ging Giri naar Qatar, waar hij deelnam aan het sterkste open toernooi van het jaar. De nummers een en twee op de officieuze wereldranglijst, Magnus Carlsen en Vladimir Kramnik, waren er ook bij. Giri begon met drie overwinningen en stond toen zelfs even tweede op die ranglijst. Daarop volgden zes remises en werd hij nipt voorbijgestreefd door Kramnik. Op de officiële wereldranglijst van 1 januari staat hij wel derde en dat is voor hem een record. Vijf was zijn vorige hoogste notering.
Natuurlijk wordt de geschiedenis erbij gepakt. Jan Timman stond in januari 1982 even tweede op de wereldranglijst, achter Anatoli Karpov. Dat was nog voordat hij ver kwam in de kandidatenmatches voor het wereldkampioenschap. Die tweede plaats in 1982 is legendarisch en de derde plaats van Giri moet daarom hoog worden gewaardeerd. In het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee mag Giri proberen de tweede plaats te bereiken. Het verschil met Kramnik is maar klein. Van de laatste 37 partijen heeft Giri er niet een verloren, wel negen gewonnen. Dat waren partijen tegen de sterkste spelers van de wereld. Eerder in 2015 was hij al eens 43 partijen op rij ongeslagen.
Giri verliest wel eens en dat is natuurlijk van sterke tegenstanders, maar in 2015 nauwelijks van toptienspelers. Zijn laatste nederlaag was in de Europacup voor clubteams in oktober tegen Vlastimil Babula. Zijn ongeslagen serie van 43 volgde op een nederlaag tegen Joeri Solodovnichenko. U en ik zouden er ook van verliezen, maar je zou verwachten dat Giri eens verliest van Carlsen, Kramnik of Anand. Maar dat doet hij de laatste tijd nooit. Over een paar maanden begint het kandidatentoernooi. De winnaar mag Carlsen uitdagen voor een WK-match. Giri zei: “Het kandidatentoernooi winnen is moeilijker dan de match tegen Carlsen winnen.” Dat is geen grootspraak. Giri wint niet gauw een toernooi, maar heeft nog nooit een partij van Carlsen verloren.
De partij van deze week komt uit de competitiekraker van Kennemer Combinatie, vorige week in Haarlem tegen En Passant. Toevallig troffen twee van de sterkste vrouwen van Nederland elkaar. Peng won met opvallend gemak. Kennemer Combinatie kan het kampioenschap nu wel vergeten, En Passant blijft in de race.
Lanchava-Peng
1.Pf3 d5 2.b3 c5 3.Lb2 Pc6 4.e3 Pf6 5.d4 Lg4 6.Pbd2 e6 7.Le2 cxd4 8.Pxd4 Lxe2 9.Dxe2 Tc8
Valt indirect c2 aan. Vanaf nu heeft wit al moeite met kort rokeren. 10.c4 Lb4 11.P4f3 dxc4 12.Dxc4 0–0 13.Dh4 Dd3!
Het thema van deze partij: de witte koning blijft in het midden. Zwart laat 14.Lxf6 gxf6 15.Dxf6 toe, want na 15…Lc3 16.Dg5+ Kh8 17.Tc1 Tfd8 of 17.Td1 Pb4 wint zwart. 14.a3 Lxd2+ 15.Pxd2 Tfd8 16.Td1
16…Pe5! Een prachtige zet.17.Lxe5 Tc1! 18.Ld4 Txd1+ 19.Kxd1 e5 20.Te1 h6 21.Te2 exd4
22.Dh3 Of 22.exd4 23.Txd4 en dan dreigt al Db1 mat of 22.e4 Tc8 en zwart wint. 22…dxe3 Wit geeft het op. De dreiging Db1 mat is beslissend.
|
Voor beginners A6914 Zwart aan zet, hoe loopt dit af? |
Voor gevorderden B6914 Zwart aan zet wint, hoe moet jij verder? |
Een witte pion kan maximaal vier verschillende zetten doen. Dit kan alleen als de pion op de tweede rij en niet aan de rand staat. Op de eerste zet mag de pion kiezen tussen twee of één naar voren spelen. Een pion mag bovendien schuin naar links en rechtsvoren slaan, totaal dus vier mogelijkheden. Bij tweezet 880 is dat het centrale thema.
Schaakprobleem 880 is van de Engelse componist E. Woodard en is ruim 100 jaar geleden ontworpen. Wit moet zwart in twee zetten mat geven. De sleutelzet is 1. Kg7! Wit is in tempodwang. Alleen de zwarte toren kan spelen. Op 1. …Tg3 schaak, komt 2. fxg3 mat. Na 1. …Tf4 komt 2. f3 mat, dit komt ook na 1. …Th3. Speelt de toren een zetje verder naar boven en slaat de toren op f5 dan is 2. f4 mat. Als zwart 1. …Te3 speelt, zet wit mat met 2. fxe3. De vier zetten van pion f2 zijn gespeeld. In de compositiewereld heet dit thema: het Albino-thema. De laatste twee zetten van de toren is 1. …Txd3, waarop 2. Db4 mat is en 1. …Txf2 2. Lxf2 mat. Knap is dat in dit probleem dit interessante thema getoond wordt in een stelling met maar negen stukken.
Ook een zwarte pion heeft de mogelijkheid om vier zetten te spelen. Dan moet deze pion op de zevende rij staan en niet aan de rand. Dit thema wordt Pickaninny genoemd. Een mooi voorbeeld is een compositie van Mansfield, en is meer dan 50 jaar oud.
Ook hier weer een zeer zuinige uitvoering van het thema. De sleutelzet van deze tweezet is 1. Pf6! Een moeilijk te vinden sleutel, want wit geeft een extra vluchtveld aan de zwarte koning. Zwart is weer in tempodwang. Pion e7 kan vier zetten doen. Op 1. …exf6 komt 2. Tc5 mat. Als zwart 1. …e6 speelt dan komt 2. Dxf4 mat. Na 1. …e5 heeft wit 2. Dg4 mat en na 1. …exd6 2. Dd5 mat. Dit laatste mat komt ook als zwart met zijn koning naar e6 of e5 speelt. Op een andere koningsvlucht 1. …Kxg5 komt 2. Dxf4 mat. Prachtige problemen waarbij een simpele pion de hoofdrol speelt.
Als aanvulling: Keres heeft in Nederland rond de jaarwisseling van 1939/1940 een vriendschappelijke match over 14 partijen gespeeld met Euwe en won die met 7 1/2 tegen 6 1/2. Hij kon toen niet vanuit de Olympiade in Buenos Aires van 1939 terug naar Estland, omdat dat door Hitler-Duitsland bezet was. Met Keres op bord 1 werd Estland toen derde achter Hitler-Duitsland en Polen. [Najdorf kon niet terug naar Polen, maar bleef daar].
Er was zelfs een bankbiljet van 5 Estse Krooni met het portret van Keres daarop, maar ook moeilijk aan te komen sinds Estland de euro ingevoerd heeft.
Dat Keres vanuit Argentinië rechtstreeks naar Nederland kwam, wist ik niet, maar ik geloof het direct. In 2012 heb ik me in de match verdiept voor het boek ‘Mat in de Mediastad’, dat ik schreef samen met Wim van der Wijk, over 125 jaar schaken in Hilversum. Er is een boekje over de match, maar ik heb ook door de oude bondsbladen gebladerd.
Na het AVRO-toernooi wachtte de schaakwereld op een WK-match Aljechin-Keres. Keres vroeg uitstel vanwege studie, bij afzegging zou Fine de uitdager worden. Maar die had de dreiging in Europa goed ingeschat en was teruggekeerd naar Amerika.
Euwe had de tweede helft van het AVRO-toernooi gewonnen en daardoor het idee gekregen dat hij toch nog tot de sterksten behoorde. Daarom vroeg hij het Euwe-comité om een match tegen Fine te organiseren. Dat zou achter Aljechin-Keres een strijd zijn tussen de nummers drie en vier van de wereld. Toen de onderhandelingen tussen Keres en Aljechin stukliepen, was het comité er als de kippen bij om Keres uit te nodigen voor een match tegen Euwe. Uitdrukkelijk werd afgesproken dat de match geen consequenties zou hebben, het was geen kandidatenmatch om het recht Aljechin te mogen uitdagen. Bedoeling was enkel om te kijken of Euwe nog steeds tot de absolute top behoorde.
Grappig genoeg haalde het comité deze keer de VARA als hoofdsponsor binnen. Kennelijk dachten de organisatoren zoiets als: als de AVRO stopt gaan we gewoon naar de buren. De match reisde weer het land door, met één partij in Hilversum. Toegangskaartjes voor de partijen kostten per keer 75 cent, voor VARA-leden 40 cent en voor werklozen en militairen 20 cent. Het belang van de match werd in het bondsblad als volgt omschreven: “Laten honderden bij honderden zich opmaken naar de wedstrijdlokalen te gaan, waar de kampioenen elkaar treffen! Laten alle Nederlandsche schaakspelers door hun belangstelling bewijzen, dat zij trotsch zijn op onzen nationalen schaakheld, aan wiens talent en persoonlijkheid de groote opbloei van het schaakleven in Nederland in de laatste kwart eeuw te danken is.” Wat zuur meldde de redacteur in het volgende nummer dat aan zijn oproep nauwelijks gehoor gegeven was.
Euwe verloor de match met 7,5-6,5, wat L.G. Eggink, redacteur van het bondsblad, zeer verdroot. Hij troostte zichzelf en ons allen echter als volgt: “Deze teleurstelling wordt evenwel verzacht door de gedachte, dat de toekomst nu eenmaal der omhoogstrevende jeugd toebehoort en dat een eervolle nederlaag is geleden tegen een schaakkunstenaar van een zeer uitzonder talent.”
Wat een leuk verslag van die match tussen Keres en Euwe. Mooi dat jullie dat allemaal zo uitgezocht hebben. Ik ben nog even nagegaan hoe die match verliep. Van de 14 partijen won Keres er 6 en Euwe 5, zodat er maar drie remises waren. De partij die op 5-1-1940 in Rotterdam werd gespeeld was spectaculair vanwege een positioneel damoffer van Keres, dat hem winnend voordeel bracht.
www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1042533
Alle partijen van die match tussen Keres en Euwe zijn terug te vinden in het boek over het Wereldkampioenschap Schaken 1948, dat Euwe met een aantal medewerkers schreef.
@wimw
GENIALE COMBINATIE VAN KERES.
Dame geofferd voor mat-aanval in ALJECHIN-STIJL
De eerste Maasstad-partij, de negende van de serie van veertien, heeft de Rotterdammers van begin tot einde in de ban van Keres’ fantastisch schaak vastgehouden. Een volle zaal – er werd in de danszaal van Bristol gespeeld — werd gefascineerd, eerst door Keres wonderlijk fijne verdediging, daarop door zijn diep positioneel dame-offer voor toren en looper en ten slotte door het fraaie eindspel van toren en twee loopers tegen dame en toren, dat als een studie van Rinck of Troitzky aandeed. Een ouden heer kwamen de tranen in de oogen: – Ik zie dat de tijden van Morphy nog niet voorbij zijn. Het schaakspel is nog springlevend. Het was begrijpelijk, dat het publiek, toen Euwe zijn koning omlegde op den 34sten zet, Keres meende te moeten beloonen met een enthousiast applaus, waarop de jonge meester afwijzend reageerde.
Fantastisch.
Inleiding tot een Morphyaansche combinatie van ongewone diepte. We moeten ver teruggaan in de geschiedenis van het schaakspel, tot de tijden van Macdonnell en Labourdonnais om een dergelijke positionele offercombinatie van gelijke diepte te kunnen aanwijzen.
etc. etc.
‘WATS’ in De Telegraaf ,begin januari 1940.
Bij dit super enthousiaste verslag verlang je echt terug naar die oude tijden. Vergeleken daarbij is de verslaggeving op schaaksite maar zakelijk.
Verder wil ik ook nog even terugkomen op die opmerking van Hans Ree over de vier nederlagen van Keres tegen Botwinnik in het wereldkampioenschap van 1948. Voorafgaande aan deze wedstrijd was de stand tussen hen: twee partijen gewonnen door Botwinnik en 6 remises. Maar wat nog meer zegt is het feit dat in de allerlaatste, 25e ronde, Keres met wit Botwinnik, die dan al wereldkampioen is, verslaat. Zouden de Sovjet schaakbonzen dat wel goedgekeurd hebben?
Nou wimw kom maar op met je super enthousiaste verslagen. We zijn benieuwd.
Er zat ook wat ironie in mijn woorden. Ik ben echt wel tevreden over de analyses op schaaksite. Lezenswaardig en leerzaam.