Schaakrubrieken weekend 21 januari 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een held denkt zelf
Op 17 januari denken veel schakers even aan Bobby Fischer en sommigen spelen dan zijn mooiste partijen nog eens na, omdat hij negen jaar geleden op die dag overleed. Ik droomde dat Fischer weer speelde, in een grote hal vol toeschouwers. Ik kon het goed zien, want ik was als een kat op een boekenkast ges p ro nge n . Hij speelde tegen Savielly Tartakower (1887-1956), die met wit in de opening zijn koning als aanvalsstuk naar e4 had gebracht. ‘S oeverein’, mompelde ik bewonderend. Fischer had naast de speeltafel een bureau met zakschaakbordjes, tijdschriften en een laptop. Dat mocht, omdat hij Fischer was. Toen ik er achteraf over nadacht, vond ik die laptop nog het raarste. Ook toen de schaakcomputers al heel sterk waren, had Fischer er geen belangstelling voor. Het past ook niet bij een mythische schaakheld dat hij op zijn laptop moet kijken wat de computer aanbeveelt. In de documentaire over Magnus Carlsen die deze week in veel bioscopen te zien is, wordt er de nadruk op gelegd dat zijn tegenstander Anand de man is die op computeranalyses vertrouwt, en Magnus niet. De held denkt zelf. Het is waarschijnlijk wel waar dat Carlsen minder met de computer doet dan veel van zijn collega’s, maar je moet er wel bij bedenken dat zijn secondanten vrijwel met hun laptops vergroeid zijn. Door hen profiteert ook Carlsen van de zegeningen van de schaakcomputer, die niet gering zijn. Kijk naar de diagramstelling. De menselijke winstzet 33…Td2 had Rapport moeten vinden, maar wat als hij de prachtige computerzet 33…c6 had gedaan? Dan was hij gearresteerd en gefouilleerd om te zien of hij een genie was of een valsspeler.
Wesley So – Richard Rapport, Tata Steel Wijk aan Zee 2017
1. Pf3 Pf6 2. g3 b6 3. d4 Lb7 4. c4 e6 5. Lg2 Le7 6. 0-0 0-0 7. Pc3 Pe4 8. Ld2 Lf6 9. Tc1 Pxd2 10. Dxd2 d6 11. d5 e5 12. e4 Pd7 13. h4 a5 14. Lh3 Pc5 15. Kg2 Lc8 Zoals in Tomasjevski – Ponomariov, olympiade Baku 2016.Tegen de geduchte So heeft Rapport niet geëxperimenteerd. 16. Th1 Lxh3+ 17. Txh3 Dd7 18. Ph2 h5 19. f3 Achteraf vond So dit slecht. 19…g6 20. g4 Kh7 21. Th1 Tg8 22. Dd1 Lg7 23. Pf1 Lh6 24. Kf2 Lc1 Grappig en sterk. Door de vork Pd3+ kan wit de loper niet slaan en ook b2 niet verdedigen. 25. Pg3 Lxb2 26. Pb5 Lc1 27. gxh5 Lf4 Zwart staat beter. 28. Pc3 f5 Een mooi pionoffer. 29. hxg6+ Txg6 30. Pxf5 Tag8 31. Kf1 b5 De ene fraaie zet na de andere. Na direct 31…Tg2 heeft wit 32. Pe2. 32. cxb5 Tg2 33. Db1 Nu ging 33. Pe2 niet wegens 33…Dxb5.
Hongaar Rapport sloopt zijn schitterende kunstwerk
Lang treurden de liefhebbers van origineel en diepzinnig schaak over de teloorgang van het schitterende kunstwerk dat Richard Rapport maandag bijna had voltooid. De Hongaar stond op het punt Wesley So te verslaan in een partij die zonder concurrentie de mooiste van het Tata-toernooi zou zijn geweest en hoge ogen zou hebben gegooid in de verkiezing van de partij van het jaar. Na een reeks voor de oppervlakkige toeschouwer diep verborgen prachtzetten had Rapport het zware werk achter de rug en hoefde hij nog slechts één voor de hand liggende manoeuvre uit te voeren om So’s ongeslagen reeks van 45 partijen te beëindigen. Tot verdriet van het publiek knapte toen een draadje. Rapport vergooide eerst de winst en blunderde zich een zet later naar verlies.
Internetcommentator Yasser Seirawan stelde zijn kijkers de vraag wat erger is: een door de tegenstander briljant gevoerde partij verliezen of een briljant gevoerde partij bederven? Het unanieme antwoord laat zich raden. Een andere vraag had kunnen zijn: geeft het voldoening een glad verloren stand te winnen? Ik vermoed dat So een politiek correct antwoord zou hebben gegeven, al vertelde de gelukkige grijns op zijn gezicht na de partij een ander verhaal.
So – Rapport Wijk aan Zee 2017
1. Pf3 Pf6 2. g3 b6 3. d4 Lb7 4. c4 e6 5. Lg2 Le7 6. 0-0 0-0 So zal verrast zijn geweest dat Rapport een brave, solide opbouw kiest. 7. Pc3 Pe4 8. Ld2 Lf6 9. Tc1 Pxd2 10. Dxd2 d6 11. d5 e5 12. e4 Pd7 13. h4 a5 14. Lh3 Pc5 15. Kg2 Lc8 16. Th1 Lxh3+ 17. Txh3 Dd7 18. Ph2 h5 19. f3 So noemde dit terecht een slechte zet, omdat de zwarte velden worden verzwakt. 19 … g6! Ter voorbereiding van… Lf6-g7-h6 en de breekzet … f7-f5. 20. g4 Kh7 21. Th1 Tg8 22. Dd1 Lg7 23. Pf1 Lh6 24. Kf2 Beter is 24. Pg3, al heeft zwart niets te klagen na 24 … Lf4.
TataSteel 2017
Het 79e TataSteel-toernooi in Wijk aan Zee is in volle gang. Traditioneel zet Sportcentrum De Moriaan de deuren weer gastvrij open en in het belendende gebouw Heliomare wordt er uitleg gegeven over de lopende partijen. Een dikke twee weken is het winderige badplaatsje het centrum van de schaakwereld. Alle schaaksites, en dat zijn er veel, stemmen met hun eigen commentatoren af op het toernooi, vaak gevoed door de eigen website tatasteelchess.com
Het deelnemersveld biedt dit jaar op voorhand spanning en sensatie want naast de vijf top tien spelers Carlsen, So, Karjakin, Aronian en Giri zijn er van de veertien schakers ook vijf spelers uitgenodigd die niet in de top twintig staan. En dus is de kans groter dat iemand grote risico’s accepteert om een grote scalp te scoren en zo in de schijnwerpers te komen. Neem nou Richard Rapport, een Hongaarse grootmeester die nummer 40 staat en graag onorthodox speelt en voor niemand bang is. Hij had zich in de geschiedenisboeken kunnen spelen tegen de nummer vier op de wereldranglijst Wesley So.
R. Rapport – W. So
1.Pf3 Pf6 2.g3 b6 3.d4 Lb7 4.c4 e6 5.Lg2 Le7 6.0-0 0-0 7.Pc3 Pe4 8.Ld2 Lf6 9.Tc1 Pxd2 10.Dxd2 d6 11.d5 e5 12.e4 Pd7 13.h4 a5 14.Lh3 Pc5 15.Kg2 Lc8 16.Th1 Lxh3+ 17.Txh3 Dd7 18.Ph2 h5 19.f3 g6 En zo zijn we met een grote omweg toch weer uitgekomen bij een Konings-Indische structuur. Zwart heeft niets te klagen: als wit gaat aanvallen op de koningsvleugel (en wat moet hij anders) speelt dat zwart in de kaart.
20.g4 Kh7 21.Th1 Tg8 22.Dd1 Lg7! 23.Pf1 Lh6 24.Kf2 Lc1!
Zwart neemt het initiatief. Gaat wit voorzichtig verder met 25.b3 f5 dan heeft zwart makkelijk spel. Dus offert So een pion.
25.Pg3 Lxb2 26.Pb5 Lc1 27.gxh5 Lf4 28.Pc3 f5!
Zwart gaat voortvarend door, hij offert zelf een pion voor vrij spel over de g-lijn, wit moet enorm oppassen nu.
29.hxg6+ Txg6 30.Pxf5 Tag8 31.Kf1?
Begrijpelijk maar nu kan de zwarte aanval doorslaan. Rapport begint goed, hij offert nog een pion voor snel stukkenspel:
31…b5! 32.cxb5 Tg2 33.Db1
33…Df7 34.Pe2 Dg6? Daarmee vergooit hij alles. Nog steeds brengt 34…c6 redding alhoewel het nu slechts na 35.b6 cxd5 36.exd5 Kh8 37.b7 Pxb7 38.h5 Txe2 39.Kxe2 Dxd5 remise oplevert. 35.Pe7 Tf2+ Een soort van stuiptrekking.
36.Kxf2 Dg2+ 37.Ke1 Tg3 38.Txg3 Dxh1+ 39.Tg1 Dxf3 40.Pxf4 De3+ 41.Pe2 Pd3+ 42.Dxd3 Dxd3 43.Pg8 Df3 44.h5 Kh8 45.Tg6 Dh1+ 46.Kd2 Dxe4 47.Pf6 Db4+ 48.Ke3 en zwart gaf hoofdschuddend op, hij kan g8 niet dekken en wist dat hij een kunstwerk verpest had.
Een stelling uit de partij Loek van Wely – Pavel Eljanov.
Het thema David tegen Goliath oftewel de grootmeester die een oor aangenaaid krijgt door een gemiddelde houtschuiver dan wel in ieder geval iemand met een veel lagere ELO blijft kennelijk boeiend want bespraken we eind november al een boek hierover, nu is er boek 2. Zoals eerder gezegd, het moeten wel gewone partijen zijn om het interessant te maken, want tijdens bijvoorbeeld een simultaan kan het altijd gebeuren dat een grootmeester die langs 35 borden draaft ergens uitglijdt, al moet ik toegeven dat ik zelf best trots was op mijn overwinningen op landskampioen Ree en de Engelse kampioen Short. Hoe dan ook, voormalig IT projectmanager Peter Zhdanov, die bij Chess Evolution debuteerde met het opmerkelijke dagboek Yearbook of Chess Wisdom, onlangs besproken in deze rubriek, komt nu met David vs Goliath – gelukkig nog met h (www.chess-evolution.com € 24,95,). De eerste 118 bladzijden zijn gewijd aan het klassieke schaak met 31 partijen (zou hij weet hebben van artikel 31?) met uitgebreid commentaar. Daarna 52 bladzijden met puzzels, respectievelijk ontleend aan Rapid Schaak, Blitz en simultaanvoorstellingen waarbij de lezer(es) moet proberen de winnende zet of combinatie te vinden. Daarna 80 pagina’s met oplossingen, lijkt veel, maar dat komt doordat de auteur tevens laat zien hoe deze stellingen zijn ontstaan en dat is één van de beste onderdelen, want meestal zie je de oplossing wel omdat je weet dat er iets in zit maar hoe krijg je het zover op je eigen bord. Een prima boek voor de gemiddelde clubspeler!
Een voorbeeld uit het boek: Tijdens tweede kerstdag 2014 bij het zogenaamde Christmas Open in Zürich had grootmeester Rapport misschien iets te zwaar getafeld maar waarschijnlijker is het dat hij zijn tegenstander gewoon onderschatte: F.Salzgeber (2175)-R.Rapport (2716) 1.d4 Pf6 2.c4 d6 3.Pc3 g6 dit is de Konings-Indische opening waarbij de op papier sterkere er meestal van uitgaat dat de mindere wel ergens zal verdwalen. 4.e4 Lg7 5.f3 0-0 6.Lg5 c5 7.d5 h6 8.Le3 e6 9.Pge2 exd5 10.cxd5 Pbd7 Zwart staat goed 11.Pg3 h5 12.Le2 h4 13. Pf1 Ph7 14.Pd2 f5 15.exf5 Lijkt logisch maar wellicht zonder het zelf te weten brengt wit hier een nieuwtje (normaal 15.g3 of 0-0) 15..gxf 16.0-0 Pe5 17.Kh1 De7 18.Lf2 Pg6 19.Tg1 Ld7 20.a4 Pf4 21.Lf1 Ph5? beter Ld4 22.De1 Df7 23.Pc4! wit versmaadt pion h4. 23..Tae8 24.Dd2 Lxc3? 25.Dxc3 Pg3 een wanhoopsaanval 26.hxg3 hxg3 27.Lxg3 Dh5† 28.Lh2 Tf6 Als zwart nu aan zet zou zijn was het mat in 3 maar as is verbrande turf want wit maakt het af: 29.g4 Dh4 30.gxf5† Kf7 31.Pxd6† en zwart gaf op want na Txd6 is het mat op g7. Dit is het patroon van de meeste David tegen Goliath gevechten: onderschatting, achteloze zetten en de tegenstander, die via deze boeken heeft geleerd: ‘er zit iets in’, slaat toe. Dat is dus de belangrijke les van dit boek: altijd even kijken naar de stelling of er iets te halen is, uiteraard ook bij een gelijkwaardige opponent.
Probleem 2614 is een driezet van Vladimirov:
Nog geen hosanna in Wijk aan Zee
In de twee grootmeestergroepen van het Tata-toernooi lijkt er vooralsnog niet veel succes weggelegd voor de Nederlanders. Dat is al jaren zo in Wijk aan Zee en dat heeft een duidelijke oorzaak. De organisatie kiest voor de absolute wereldtop, met een tweede groep die iets onder die wereldtop zit. Maar er moeten natuurlijk in beide groepen ook meerdere Nederlanders meedoen en die zitten nou eenmaal, op Anish Giri na, niet op dat niveau. In de hoogste groep van veertien deelnemers is Giri op de startlijst de nummer vijf en Loek van Wely de nummer dertien. In de net zo grote tweede groep staan Jorden van Foreest, Benjamin Bok en Erwin l’Ami op zeven, acht en negen. Voor een echt groot succes moeten ze dus ver boven zichzelf uitstijgen.
Giri was zowel in 2014 als 2015 gedeeld tweede en dat was wel degelijk een groot succes. Vorig jaar scoorde hij net boven de vijftig procent en dat was prima. Dit jaar begon hij met vier remises, wat ondanks zijn zware gevechten de kritiek weer zal voeden dat hij een ‘remiseschuiver’ is, wat hij helemaal niet is. Over de andere Nederlanders is nauwelijks iets goeds te melden. Van Wely begon met een half punt uit vier partijen. Van Foreest en Bok zijn de beoogde hemelbestormers, maar dat kwam er in de eerste rondes niet uit. Nederlands kampioen Van Foreest won in de eerste ronde een fraaie partij van landgenoot Erwin l’Ami, maar verloor daarna drie partijen op rij. Succes zal moeten komen van een enkele glanspartij of van een paar overwinningen van de nog ongeslagen Giri.
Van Foreest-l’Ami
1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pd2 dxe4 4.Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.h4 h6 7.Pf3 Pd7 8.h5 Lh7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3 e6 11.Ld2 Pgf6 12.0-0-0 Le7 13.Kb1 Tc8 14.Pe4 c5 15.Pxf6+Tot hier waren deze zetten eerder gespeeld en antwoordde zwart met 15…Pxf6. Wat l’Ami nu speelt, wordt opmerkelijk hard afgestraft.
15…Lxf6 16.d5 Db6Na 16…exd5 17.The1+ Le7 18.Dxd5 heeft zwart grote problemen. 17.c3 c4 18.De4 e5 19.Le3 Dd6 20.Pd4 Pc5
Zwart kan niet goed rokeren: 20…0-0 21.Pf5 Dc7 22.d6 en wit staat geweldig, want 22…Dc6 23.Pe7+ Lxe7 24.Dxc6 Txc6 25.dxe7 faalt op stukverlies.
21.Dg4 Dat is het nadeel van niet rokeren: Tc8 hangt. 21…Dd7 22.Pf5 Tja, wat moet zwart nou eigenlijk nog?
22…Pd3 23.Pxg7+ Lxg7 24.Dxg7 Ke7
Bijzonder. Wit zet een stuk in dat zwart op twee manieren kan slaan, maar in beide gevallen verliest hij de toren van h8. Een andere keus dan slaan heeft hij ook niet. Overigens was 25.Lxh6 ook goed. 25…Txc5 26.Dxh8 Df5 27.Ka1 Txd5 28.Dxh6 Dxf2 29.Dg5+ f6
39…Kg7 40.Thh1 Zwart geeft het op. Na 40…fxg5 41.Tf5 verliest hij al zijn pionnen, of hij nu op h7 neemt of niet.
Voor beginners A7227
Voor gevorderden B7227
Op het Tata Steel Schaaktoernooi in Wijk aan Zee zijn vier ronden gespeeld. In de mastersgroep gaat de Oekraïner Pavel Eljanov met 3,5 punten aan kop. Hij wordt direct gevolgd door wereldkampioen Magnus Carlsen en de nummer drie van de wereld Wesly So. Eljanov versloeg in de tweede ronde de Nederlandse grootmeester Loek Van Wely met zwart.
Van Wely – Eljanov
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb4+ 5. Ld2 Le7 6. Pc3 Lb7 7. Lg2 c6 8. O-O d5 9. Lf4 dxc4 (Deze zet in het Slavisch komt niet vaak voor.) 10. Pe5 Pd5 11. Pxc4 Pxf4 (Dit levert het loperpaar op voor zwart en schade in de pionnenstructuur voor wit. Wits sterke loper op g2 en de pionnen in het centrum geeft wit voldoende compensatie.) 12. gxf4 Pd7 13. e3 O-O 14. Tc1 Tc8 15. Db3 Tc7 (Eljanov dekt zijn loper en maakt toegang voor zijn dame op de lange diagonaal.) 16. Tfd1 Pf6 17. Pe5 Pd5 18. Pe4 f6 19. Pd3 f5 (De zetten met de f-pion lijken in het voordeel voor wit. Zwart drijft de paarden terug maar wit heeft nu wel een belangrijk paardveld op e5.) 20. Pd2 Kh8 21. Kh1? (Dit is een nutteloze zet, zeker omdat de koning straks weer teruggespeeld wordt en omdat de grote diagonaal dreigt open te komen. Beter is 21. Pf3.) 21…c5! 22. dxc5 Lxc5 23. Pf3 (Nu in combinatie met de witte koning op h1 minder sterk.) 23…Da8
