Een jongedame alleen aan kop

Maandag was er bij het Open toernooi in Hoogeveen een dubbele ronde. Heel vroeg in de ochtend al uit de veren voor de derde ronde en na deze partij, meteen de vierde ronde. Dat is pas afzien… Sommigen hadden wijselijk een bye opgenomen, maar voor de echte diehards kon dit het verschil maken in het klassement. En wat zien we? Een jongedame uit Kazachstan, als enige fier aan de leiding met 100%, nadat ze in de vierde ronde onze eigen GM Sipke Ernst alle hoeken van het bord had laten zien. Haar naam: Dinara Saduakassova!
Vier spelers volgen haar op de voet te weten: de Chinese jongeling Xiangyu Xu, de Oekraïner Orest Gritsak en onze landgenoten Roeland Pruijssers en Casper Schoppen. Op 3 punten zien we de pas 13-jarige Siem van Dael die in de ochtendsessie niemand minder dan Lucas van Foreest kansloos liet. En de nog jongere Machteld van Foreest sloeg een wilde aanval van Dick de Graaf af en won keurig.

De tussenstand na 4 ronden aan kop luidt nu:

(klik op plaatje voor hele tabel)

 

Laten we maar snel naar een paar interessante fragmenten gaan kijken uit deze twee ronden.

PARTIJFRAGMENTEN OPEN GROEP

Van Dael, Siem – Van Foreest, Lucas

15. e5!
Een nieuwe zet en meteen vrij sterk.
15…Lb7
15…dxe5?? faalt op 16. Pf6+ met materiaalwinst na 16…Pxf6 17. Dxd8 Txd8 18. Txd8+ Kg7 19. gxf6+
16. Pf6+ Kh8 Wellicht kon zwart zich verdedigen met 16…Pxf6 17. gxf6 Kh8 18. Dh6 Tg8 19. Tg1 omdat hij nu 19…Df8 bij de hand heeft.
17. Tg1 Pxf6

18. gxf6?!
Ziet er veelbelovend uit, maar in werkelijkheid geeft wit zijn voordeel weg. Ik denk dat 18. exf6! sterker is. Zwart zit zonder tegenspel en wit kan een aanval over de h-lijn gaan opzetten. Een voorbeeld: 18…Te8 19. Tg3 Dd7 20. h4 en er pakken zich donkere wolken boven de zwarte koningsstelling samen.
18…dxe5 19. Dg5 De8?
Een lelijke fout die zwart min of meer de kop kost. De enige zet was 19…Dc8! om na 20. Tg4 Td8 te kunnen spelen. Zwart heeft geen centje pijn hier.
20. Tg4!
20…Lf3 21. Th4 Tg8 22. Dh6 Lh5

23. Ld3!
Wit dreigt nu fraai Dxh7+ Kxh7, Txh5#.
23…Df8
Heeft Lucas erop vertrouwd dat hij nu deze damezet bij de hand had? Dan kwam hij er nu vast achter dat deze hem een stuk kost.
24. Txh5! Dxh6+
24…gxh5 25. Dxh7#
25. Txh6
Wit een stuk meer en hoewel het nog niet meeviel, wist hij zijn voordeel te verzilveren.
1-0

 

De Graaf, Dick – Van Foreest, Machteld

1. e4 c5 2. b4
Siciliaans gambiet!
2…d5
Maar er zijn grootmeesters die het ook zo hebben gespeeld met zwart. Een gambiet moet je eigenlijk aannemen met 2…cxb4.
3. bxc5 dxe4 4. Lb2

Het is gek, maar na 4 zetten zijn we al uit de theorie!
4…e6 5. d4 5…exd3 6. Lxd3 Pf6 7. Pf3 Lxc5 8. O-O O-O 9. Pbd2 Pc6 10. Pb3 Le7 11. De2
Op het oog heeft wit een gevaarlijke aanvalsstelling bereikt, maar daar heeft hij dan ook een pion voor geofferd.
11…Pb4! 12. Lc4 Pc6
Er is geen reden om terug te gaan. Logisch en sterk was nu 12…Pbd5!
13. Pbd4
Wit speelt op winst.
13…Pxd4 14. Lxd4 b6 15. Tad1 Dc7 16. Pe5 Lb7
De zwartspeelster heeft logische en gezonde ontwikkelingszetten gedaan en ze lijkt de zwaarste herfststormen bezworen te hebben, maar daar gaan er nog een paar van komen…
17. Ld3 Tfd8
Dit laat de zwarte koningsstelling wat onbeveiligd achter, maar vermoedelijk is het allemaal in orde voor zwart.
18. Lb2 Ld6 19. f4 Pd5 20. Kh1 Lc5 21. Tf3 f6
Je moet over stalen zenuwen beschikken om dit te durven spelen. Zou Machteld alles voorzien hebben? 21…f5 kon ook waarna zwart weinig te vrezen heeft.
22. Lxh7+
De combinatie lijkt heel gevaarlijk maar blijkt niet te werken. Maar wat kon wit anders? Zijn hele opzet blijkt niet te gaan. Op 22. c4 Pb4 kan wit het ook vergeten En na 22. De4 f5 moet de dame onverrichterzake terug naar e2.
22…Kxh7 23. Th3+ Kg8
24. Pg6
Dit kan het niet zijn. Gevaarlijk ziet 24. Dh5 eruit. Na 24…fxe5 25. Dh7+ Kf7 26. Lxe5 (zie analysediagram)
lijkt het afgelopen met zwart maar… 26…Dxe5!! 27. fxe5 Pf4 wint voor zwart!
24…Pe3! 25. Txd8+ Txd8 26. Txe3 Lxe3 27. Dh5 Dxc2!
Ze rekent alles keurig uit, wits aanval loopt dood en zwart neemt het over.
28. Pe7+ Kf8 29. Dh8+
29…Kf7 0-1

 

Ernst, Sipke – Kuipers, Stefan

20…c5!?
Zwart probeert de stelling te verscherpen. Hier is 20…f5 een goede mogelijkheid want 21. Pc5 b6 22. Db3 Dxb3 23. Pxb3 Td5 ziet er vrij gezond uit.
21. Pxc5 Tc8
22. Kd2!
De koning kan zichzelf nog wel eens verdedigen.
22…Dd5
Nu zou 22…b6? sterk beantwoord worden met 23. Ta1 Dd5 24. Da4
23. Dd3 b6?!
Ook na 23…Thd8 24. Ke2 staat wit beter maar zwart lijkt met 24…Dxg2 in de partij te kunnen blijven.
24. Pa6+ Kb7
25. Pb4?!
Veel beter is 25. Ta1! Het haalt …Da5+ uit de stelling, wit staat dan al bijna op winst.
25…Da5 26. Db3?!
26. Da3 Dxa3 27. bxa3 verdient de voorkeur.
26…Thd8
Hij had vreemd genoeg de zetten moeten omdraaien met 26…Lxd4! 27. exd4 Thd8 en de witte koning komt onder een spervuur te liggen.
27. Ta1! Df5 28. Pd3?!
De stelling is zo moeilijk dat de kansen wat op en neer golven. Hier was 28. Ke1 oké.
28…Lxd4!
Goed gezien van Kuipers, de witte koning krijgt geen rust.
29. exd4 Txd4
30. Ta4?
Sipke heeft de stelling niet meer onder controle. Een krankzinnige variant is nu 30. The1 Tcd8 31. Te7+ Kb8 32. Taxa7 want er zit voor beide spelers niet meer in dan genoegen te nemen met remise. 32…Txd3+ 33. Ke1 Txb3 34. Teb7+ met een herhaling van zetten.
30…Txa4?!
Zwart profiteert niet ten volle. 30…Dxf2+ 31. Kd1 Tdd8 en het is zwart die de lakens uitdeelt.
31. Dxa4 Td8 32. Db3 Dxf2+ 33. Kc3
33…Txd3+?
Waarom? 33…Dxg2 34. Dxf7+ Kb8 35. Txh6 Tc8+ zou vermoedelijk remise door herhaling van zetten hebben opgeleverd: 36. Kd4 [ 36. Kb3?! Dc2+ 37. Ka2 Da4+ 38. Kb1 Dd1+ is ook remise.] 36…Td8+ 37. Kc3.
34. Kxd3 Dxg3+ 35. Kc4 Dg4+ 36. Kc3
Wit loopt via b4 uit de schaakjes en staat dan een toren voor…
1-0

Saduakassova, Dinara – Ernst, Sipke

28. c5! b5
Als dit moet, is er iets drastisch misgelopen bij zwart. De stelling na 28…bxc5 29. bxc5 Pe6 30. Le3 is echter ook een verschrikking.
29. Pa5 Pe6 30. Le3
30. c6 gaat nog net niet vanwege 30…Db6+ 31. Kh1 Lxc6
30…Pd8 31. Td1 Pc6 32. Pxc6 Lxc6 33. Td6 Db7 34. Ld1 a5
Hij probeert los te komen, maar dat blijkt een illusie.
35. bxa5 Ta6 36. Lb3 Tca8 37. Lh6!
Ze blijft ijzersterk spelen. Zwart zit nu met een zwakke onderste rij.
37…Da7 38. Le3?!
Maar dit is niet nodig. 38. Kh1 was al bijna winnend. Bijvoorbeeld 38…Te8 39. Dc3 Pf8 40. Tf6 en zwart kan het vergeten.
38…Dc7 39. Dc3 Kg7 40. f4 Te8 41. fxe5 Pxe5 42. Tf2
42…Kg8
Nu faalt 42…Dxa5 op 43. Txf7+!
43. Ld4 Pc4 44. Lxc4 bxc4 45. Lh8 f5
Nu ligt de hele tent open. Sipke drinkt de gifbeker helemaal leeg.
46. Dxc4+ Kxh8 47. Dxa6 Lxe4 48. Db6 De7 49. Db2+ Kg8 50. Dd4 Tc8 51. Td7 Df8 52. Td2
En nu vond hij het genoeg.
1-0

Lucas maakte het verloren gegane terrein enigszins goed met een modelprestatie ‘uitbuiten van het loperpaar’ in het eindspel.

Van Foreest, Lucas – Vroombout, Enrico

Dit verzwakt witte velden en als je geen witveldige loper hebt, is dat meestal niet raadzaam. De voorkeur verdient 23…e6.
24. Lb6 Nog sterker lijkt mij 24. Td5 Pc6 25. a4 en wit heeft de stelling in zijn greep gekregen.
24…Dc6 25. Dxc6 Pxc6 26. Td7 a4 27. a3 Tb8 28. Lb5
Het witte loperpaar is moordend.
28…Lh6
29. Td1
Heel timide gespeeld. Hij wilde na 29. Lxa4 de tegenactie met 29…Lc1 30. b4 Lxa3 uit de stelling halen. Het lijkt me overigens dat wit hier ook prima winstkansen heeft.
29…Ta8 30. Kf1 Lf4 31. Te1 Ld6 32. Te4
Zo kan het natuurlijk ook. Pion a4 valt.
32…f5 33. Txa4 Txa4 34. Lxa4
34…e5
De enige manier om nog in het vierkant van de witte a-pion te komen is met 34…Kf7 maar dan zou 35. Lxc6 bxc6 36. a4 Ke6 37. a5 Kd7 38. a6 Kc8 39. Ke2 ook verliezen. Na bijvoorbeeld: 39…Kb8 40. h3 e6 41. Kd3 Kc8 42. Kc4 Kb8 43. b4 Kc8 44. b5 cxb5+ 45. Kxb5 krijgt wit toegang tot veld c6 voor zijn koning waarna de winst niet moeilijk meer is.
35. Lxc6 bxc6 36. a4
Nu loopt de pion ongehinderd door; tenminste: zwart moet er zijn loper voor geven, maar dat helpt natuurlijk evenmin.
1-0

Ook Stefan Kuipers herstelde zich uitstekend van zijn nul in de ochtendsessie. Hij liet zien hoe een goed paard van een slechte loper kan winnen.

Kuipers, Stefan – Stanetzek, Carsten

Zwart staat niet best, wit heeft prachtige velden en mooie stukken.
25…Df7
Maar hier zat wit min of meer op te wachten. Na dameruil wacht zwart een eindspel van een slechte loper tegen een superieur paard.
26. Dxf7 Txf7 27. Lxf4! gxf4 28. Ph6
En natuurlijk dat paard op f5 neerzetten.
28…Tfd7 29. Pf5 c5 30. bxc5 Lxc5 31. Kg1 Tg8 32. Kf1 f3
Zwart probeert tegenspel te krijgen maar dit brengt hem van de regen in de drup. Na 32…Th7 moet wit toch nog wel even zijn best doen.
33. gxf3 a5 34. Ted1!
Kuipers heeft het winstplan gevonden: c2-c3 gevolgd door d3-d4 moet het gaan worden.
34…b6 35. c3 Kb7 36. f4!
Dat is helemaal uitstekend.
36…exf4
Dit maakt het er niet beter op. Iets taaier is 36…Tgd8 hoewel het geen twijfel lijdt dat wit ook na 37. Ke2 verder komt.
37. Ke2 Ld6 38. d4 Kc6 39. Kf3 Tg5 40. Tb5 La3 41. Tdb1 Td8 42. Th1
Een mysterieuze torenzet. De bedoeling is toch om pion h4 een keer te gaan schnabbelen waarna de eigen pion op h3 gedekt blijft.
42…Tdg8 43. Tb3
43…Txf5?
Dit maakt wits taak een stuk eenvoudiger. Ik verwachtte hier 43…Ld6 en vroeg me af hoe wit verder zou proberen te komen. Een mogelijkheid is: 44. Tbb1 [ 44. Pxh4 Tg1 45. Txg1 Txg1 en zwarts toren komt vervelend binnenzeilen.] 44…Th8 45. c4 Lb4 [ 45…Th7 46. Thg1 Tgh5 47. Tb5 en nu valt er niets meer te redden voor zwart.] 46. Kxf4
44. exf5 Ld6 45. Tb5 Kd7 46. Te1 Tg5 47. c4 Lb4 48. Td5+ Ld6 49. c5 Tg7
50. Te6
Zwart had zijn kaarten misschien gezet op 50. cxd6 c6 maar dan zou 51. Tde5 fxe5 52. dxe5 ook totaal uit zijn geweest.
50…bxc5 51. dxc5 Kc6 52. Ke4
Maar nu gaat er ook een vol stuk de mist in.
1-0