Gespot 88: Wouter Spoelman en Q-training
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
Deze week viel de laatste Schaakmagazine in de bus. Daarin trof ik een interessant interview van Gerjos Weelink aan met Wouter Spoelman.
Wouter Spoelman (foto Frans Peeters)
De inmiddels 27-jarige Spoelman was al jeugdspeler al heel talentvol. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat hij als 9-jarige Kampioen van Nederland had, zonder dat hij al te veel ervaring had. Twee jaar later had hij zijn sporen verdiend door bij de jeugd t/m 12 jaar heel hoog te eindigen. Hij had de pech dat zijn 8 uit 9 niet genoeg was voor de titel. De enige nederlaag leed hij tegen Vincent Rothuis (die 8½ uit 9 haalde). Derde werd Egbert Clevers (7½) en vierde Twan Burg. De laatste op gepaste afstand, maar dat hij ook een talent was, zagen we aan andere opmerkelijke resultaten.
De SBSN (Stichting Bevordering Schaken Nederland) die onder auspiciën van Allard Hoogland – de huidige manager van New in Chess – stond, had mij via Cor van Wijgerden benaderd om met deze spelers een viertal te vormen die dan een aantal jaar door mij getraind zouden gaan worden. Cor had net zes jaar het fameuze Lost Boysproject achter de rug en hij liet deze rol aan mij over. Eén van hen, Egbert Clevers, haakte na een jaartje af en hij werd vervangen door Ali Bitalzadeh, die weliswaar een jaar ouder was dan de anderen, maar ook duidelijk heel gemotiveerd. Dit viertal had nog geen naam en werd in “Q-training” gedoopt, gezien het feit dat het hier ging om vier grote talenten. Nu, na zoveel jaren, kunnen we stellen dat het project zeer succesvol is geweest. Spoelman en Burg werden grootmeester, Rothuis en Bitalzadeh beide IM. Clevers is een zeer sterke KNSB-speler geworden.
| Ali | Egbert | Twan | Vincent | Wouter | |
| 1-apr-01 | 0 | 1546 | 0 | 0 | 1561 |
| 1-sep-01 | 1806 | 1602 | 1718 | 1817 | 1732 |
| 1-nov-01 | 1833 | 1602 | 1753 | 1817 | 1862 |
| 1-feb-02 | 1833 | 1580 | 1799 | 1851 | 1992 |
| 1-mei-02 | 1874 | 1580 | 1859 | 1854 | 2031 |
| 1-aug-02 | 1951 | 1710 | 1869 | 1908 | 2072 |
| 1-nov-02 | 1977 | 1702 | 1895 | 1975 | 2083 |
| 1-feb-03 | 2006 | 1702 | 1882 | 2027 | 2052 |
| 1-mei-03 | 2042 | 1702 | 1932 | 2027 | 2119 |
| 1-aug-03 | 2127 | 1731 | 1941 | 2091 | 2084 |
| 1-nov-03 | 2165 | 1740 | 2025 | 2092 | 2238 |
| 1-feb-04 | 2119 | 1748 | 2045 | 2106 | 2232 |
| 1-mei-04 | 2169 | 1748 | 2004 | 2106 | 2247 |
| 19-dec-17 | 2386 | 2233 | 2513 | ?? | 2569 |
Statistiekje van de ratingprogressie van vier 12-jarige talenten vanaf het jaar 2001.
Wat er met Vincent is gebeurd, is mij een raadsel. Hij was een zeer groot talent en hij haalde het ene na het andere fantastische resultaat. Maar hij lijkt van de aardbodem verdwenen. Heel jammer, want ik had wel eens willen weten tot waar zijn talent reikt. Ik begreep wel dat hij op PlayChess de sterren van de hemel speelt. Na wat grasduinen op het internet kwam ik een interessant artikel dat aan hem gewijd is tegen, getiteld “Vincent Rothuis 24 jaar”.
Toen het project afgesloten werd, besloot ik om de sponsor te bedanken voor zijn bijdrage. Wat leek me toepasselijker dan het samenstellen van een boekje waarin ik alle spelers vroeg om een tweetal partijen uit te zoeken aan de hand van de volgende opdracht: analyseer een eigen partij en een grootmeesterpartij die een grote indruk op je heeft achtergelaten en voorzie deze partijen van je eigen commentaar. Dat hebben ze alle vijf keurig gedaan. Ik voorzag het boekje verder van wat statistieken en een leuke combinatie die ze in hun partijen op het bord hadden getoverd. Op de voorpagina stond onderstaande foto:
De jeugdschaaktalenten Wouter Spoelman, Twan Burg, Egbert Clevers, Vincent Rothuis. Op de foto ontbreekt Ali Bitalzadeh, later toegevoegd aan dit viertal (foto privé collectie)
Uiteindelijk heeft anno 2017 Wouter het het verst geschopt van al deze bijzonder talenten. Hij blijkt een veelzijdig persoon te zijn. Want naast het schaken ging hij medicijnen studeren, niet bepaald de meest makkelijke studie. In het interview maakt hij kenbaar dat hij basisarts is en dat hij inmiddels ook als onderzoeker door het leven gaat. Ik kopieer even de tekst uit het boekje dat wij in 2004 het licht lieten zien:
Wouter Spoelman is geboren op 5 juni 1990 en heeft schaken geleerd van zijn vader op zijn 6e. Zijn vader wilde hem op een damclub zetten, maar Wouter was te enthousiast voor het schaken en wist hem over te halen om naar een schaakclub te gaan kijken. Zo kwam hij terecht bij de schaakclub ZSG (Zwols Schaak Genootschap). Toen hij naar die club ging was hij 7 jaar oud. Later, op zijn 9e, deed hij mee aan de voorrondes voor het NK. Daar kwam hij succesvol doorheen en hij werd tegen alle verwachting in Nederlands Kampioen (in 1999). Daarna is hij vaker Nederlands Kampioen geworden, met teams en individueel. Momenteel speelt Wouter bij de jeugdschaakclub Minerva en bij ING/ESGOO in de meesterklasse. Hij heeft nu training van Frank Kroeze, Ruud Janssen en Herman Grooten. Zijn leukste ervaring op schaakgebied is het Wereldkampioenschap in Kreta (2002), hij werd daar 13e. Wouter vindt schaken erg leuk, omdat je steeds slimmer moet zijn dan je tegenstander.
Zijn stijl op het schaakbord is heel aantrekkelijk. Zo maakte Johan Hut er in 2004 in zijn krantenartikel ook al gewag van. Hij besprak twee aanvalspartijen van de toen 13-jarige Wouter. In allebei gingen sterke IM’s als Zaragatski en Van der Werf er bij hem onderdoor. Hoe sterk hij al was, vond ik ook, toen ik samen met hem en Robin Swinkels (ook een pupil van mij) een huisje deelde bij het toernooi in Hoogeveen. Daar wist hij mij telkens van het bord af te combineren in de analyse. Ik vond dat het toen tijd werd om afscheid te nemen als trainer:
“Gespot 6: Trainer neemt afscheid van leerling”.
Toen ik door dezelfde Allard Hoogland (zie boven) vele jaren later benaderd ben om een boek voor zijn uitgeverij New in Chess te schrijven, kon ik niet anders dan dat ik iets zou doen met partijen van een paar van mijn voormalige pupillen.
Zowel in Chess Strategy for Club Players als in Attacking Chess for Clubplayers nam ik een partij op van Wouter. In het boek over aanval, moest ik natuurlijk zijn formidabele aanvalskunsten tonen. Daar is deze analyse uit genomen:
Spoelman, Wouter – Ernst, Sipke
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. e3 Lf5 5. Pf3 e6 6. Ph4 Le4 7. f3 Lg6 8. Db3 Dc7 9. Ld2 Le7 10. Pxg6 hxg6 11. O-O-O Pbd7 12. Kb1 dxc4 13. Lxc4 Pb6 14. g3 a5 15. Le2 a4 16. Dc2 a3 17. b3 Pbd5 18. e4 Pb4 19. Dc1 O-O 20. g4 Pd7
Zwart kan nu het beste voortzetten met 20…Tfd8 21. Le3
21. h4 e5
Het sein voor de aanval wordt gegeven.
22…gxh5 23. Txh5 g6 24. Th6 exd4
25. Tdh1
Een zet waar vrijwel elke schaker nauwelijks over na zal denken. En hij is ook voldoende voor beslissend voordeel. Kan het Wouter verweten worden dat er hier een sterkere, doch zeer verborgen directe winstvoortzetting voor handen was? Hij is dan wel een sterke grootmeester, die uitstekend kan rekenen, maar de varianten en tactische wendingen zijn dermate lastig in een denkproces te gieten, dat hem geen enkele blaam treft.
Een bijzonder sterke voortzetting was 25. Lc4! met de onmiddellijke dreiging Rxg6+. 25…Kg7
[25…Pe5 verliest dan op originele wijze. 26. Pb5! Da5 27. Lxb4 Dxb4 (zie analysediagram)
(27…Lxb4 28. Dg5 wint simpel.)
28. Th8+!! Kxh8 29. Dh6+ Kg8 30. Th1 en het is gebeurd.] 26. Pe2 Th8
[26…b5 27. Tdh1] 27. Pxd4 Txh6 (zie analysediagram)
[30…Kxe6 31. Dc4+ Kf6 32. g5+ Ke5 33. f4+ Kxf4 34. e5+ Kxe5 35. Te1+ Kd6 36. Te6#] 31. Lxd7+ Dxd7 32. Txd7 Kxd7 waarna wit met zijn grote materiële voorsprong geen problemen meer zal ondervinden.
25…Lf6
Op het eerste gezicht lijkt het erop dat zwart stand kan houden. Maar er waren weer verborgen wendingen die wit tot zijn beschikking had.
Ook na 25…De5 (zie analysediagram)
26. g5?
Objectief gezien geeft deze zet het voordeel weg, maar beide spelers zullen tijdens de partij wel gedacht hebben dat wit de gevaarlijkste kansen bezit.
Zo was de betekenis van 26. Pb5! een zet die Wouter ongetwijfeld overwogen heeft, moeilijk in te schatten. Na 26…Da5 (zie analysediagram)
[28…Kg7 29. Lh6+ Kh8 30. Lxf8+ en mat.] 29. Lxf7+ Kg7
[29…Kxf7 30. Dc4+ Kf8
(30…Kg7 31. Lh6+ Kh7 32. Lf8+ en mat)
31. Lxb4+ met damewinst.] 30. Pd6! Kf8 De koning slaat op de vlucht, maar het mag niet baten.
[30…Th8 31. Lh6+ Kh7 32. Lf8+ gaat opnieuw op dezelfde wijze mis voor zwart.] 31. Th7 Pd3 (zie analysediagram)
26…Lg7 27. Th7 De5 28. f4 Dc5
De zwartspeler had met 28…De7 de dame beter naar de eigen gelederen kunnen brengen, hoewel wit ook hier op winst staat. Dat kan hij doen met het logische 29. T1h3! en de triplering over de h-lijn is dodelijk.
29. De1!
Hier laat Wouter zien wat voor een uitstekend aanvalsspeler hij is.
29…dxc3
Vooral niet 30. Dh4?? wegens 30…c2+ 31. Kc1 Lb2# en zwart geeft mat!
30…Kxg7 31. Lxc3+ f6
31…Kg8 32. Th8#
32. Lc4!
Een schitterende zet, waardoor de vlucht van de koning wordt verhinderd.
32…Pd5
Sipke probeert wanhopig de witte diagonaal te verstoppen, maar uiteraard weet Wouter daar wel raad mee.
Het wonderschone matbeeld dat Wouter voor ogen had, ontstaat na 32…b5 33. Th7+ Kxh7 34. Dh4+ Kg7 35. Dh6#
Ook de verdediging met 32…Th8 werkt niet vanwege 33. gxf6+ Pxf6 34. Lxf6+ Kxf6 35. Dc3+ Ke7 36. Dg7+ Kd6 37. e5+ en zwart gaat mat.
33. exd5 cxd5 34. gxf6+ Txf6
34…Pxf6 35. Dh4 gaat ook geforceerd mat.
35. De6! Td8 36. Lxd5
De lopers domineren nog altijd het strijdtoneel.
36…b5
36…Dxc3 helpt uiteraard niet vanwege 37. De7+ Tf7 38. Dxf7#
Na 36…Df8 vermoed ik dat wit verder zou gaan met 37. Dh3 Dh8 38. Dg4 Df8 39. Dg5 en ook hier mag de handdoek in de ring geworpen worden.
37. Lxf6+
Opgegeven. Een geweldige aanvalspartij!
Sipke gunde hem een mat met 37. Df7# maar Wouter wilde nog geen afscheid nemen van deze prachtige stelling!
1-0
Wat een mooi artikel van Jesper de Groote over Vincent Rothuis. Er komen bij mij veel herinneringen boven. Inderdaad won hij een keer het Pinkstertoernooi in Bussum. Dat was ik vergeten, maar ik had er uiteraard wel over geschreven want mijn krant verschijnt in Bussum. Wel herinner ik me dat hij inderdaad in een toernooi heel gekke beginzetten ging spelen, die wel tot goede partijen leidden, maar niet altijd.
Wouter heb ik voor het eerst ontmoet toen hij met ZSG (Zwolle) een wedstrijd in Amstelveen speelde. Hij was toen negen jaar en men dacht dat hij de jongste speler in de KNSB-competitie was. Dat zou heel goed kunnen. Derde klasse was het, denk ik.
Leuk artikel over Wouter Spoelman en andere jonge schakers. En heel goed dat deze talenten doelgerichte training kregen. Via Wikipedia kwam ik op de FIDE rating van Vincent Rothuis, een schaker waar ik overigens nooit van gehoord had.
ratings.fide.com/card.phtml?event=1011936
In elk geval heeft Jesper de Groote goed gezien dat Vincent een enorm talent is. Ik weet nog goed hoe hij in de Halve Finales IM Bruno Carlier wist uit te schakelen in een minitweekamp. Carlier zei na afloop nog tegen mij dat ik ‘ze niet te goed moest maken’. Ik antwoordde hem dat Vincent het toch helemaal zelf had gedaan!