Alles is weer open bij Kandidatentoernooi!

Wat een knotsgekke dag was het vandaag in het Kandidatentoernooi! Het hele klassement in Berlijn is op zijn kop gezet, maar daarover later meer.

De tussenstand aan kop bij het ingaan van de elfde ronde is als volgt:
1. Caruana op +3
2. Mamedyarov +2
3. Grischuk en Karjakin +1

Eigenlijk had de Amerikaan Fabiano Caruana al helemaal op rozen gezeten als hij de kansen die hij had in een paar partijen had waargenomen. Maar “als” telt niet in de sport, zoals we allemaal weten. Want datzelfde “als” had ook Vladimir Kramnik kunnen aangrijpen toen hij in de vierde ronde speelde tegen diezelfde Caruana. Kramnik was begonnen met 2½ uit 3 (onder meer dankzij de schitterende partij tegen Levon Aronian, weet u nog?) en de Rus had Caruana helemaal in zijn zak zitten. Een kwaliteit meer en dat voor een technicus als Kramnik. Maar in de tijdnoodfase raakte hij het spoor helemaal bijster en omdat hij zo graag wilde winnen, verloor hij zelfs nog. Vanaf dat moment was Kramnik zichzelf niet meer. Hij bleef het maar gokken en na een paar debacles is hij in de staart van de ranglijst verzeild geraakt. Heeft hij misschien gedacht dat hij – vanwege zijn leeftijd – het nu maar eens moest doen: een tweekamp tegen Carlsen afdwingen? Dan is hij nu toch wel een illusie armer geworden. Er is nog een andere grote speler die nog zelfs onder hem bungelt: Levon Aronian. Wie had dat vooraf gedacht? De Armeniër heeft 2017 als één van zijn beste schaakjaren ooit afgesloten en in 2018 won hij ook het toernooi in Gibraltar. Hij werd ook gezien als één van de spelers die het Carlsen in een tweekamp moeilijk zou maken. Hét cruciale duel vocht hij uit met Caruana (zoals ik in ronde zeven heb besproken). Aronian had wit en moest winnen. Hij offerde twee pionnen, hij gokte teveel en verloor. Daarna was hij gebroken, niets wilde meer lukken. Bij het ingaan van de elfde ronde was het dus de vraag hoe de kanshebbers zich zouden houden tegen de ‘kanslozen’ om ze zo maar eens te duiden.

ELFDE RONDE

Zou het dan kunnen dat de Rus Sergey Karjakin, die de eerste ronde een nul opliep tegen zijn landgenoot Kramnik, alsnog een gooi zou kunnen doen naar de top van het klassement? Hij moest, weliswaar met zwart, tegen de ‘zwaargewonde leeuw’ Aronian. Hier is de partij:

Aronian, L. – Karjakin, Sergey
1. c4 Pf6 2. Pf3 e6 3. g3 d5 4. Lg2
Het Catalaans is mateloos populair bij de wereldtop.
4…dxc4 5. Da4+ c6 6. Dxc4

Aronian wil de pion meteen terughebben, maar het is al langer bekend dat deze variant niet zoveel biedt voor wit.
6…b5 7. Db3 Lb7 8. O-O Le7 9. d4 O-O 10. Td1
10. Pc3 is een alternatief dat echter ook niet veel brengt voor wit.
10…Pbd7 11. Pe5
Ooit gespeeld door Sargissian, landgenoot van Aronian.
11…Pxe5 12. dxe5 Pd7
13. Lf4
Een nieuwtje.
In Sargissian-Houska, 2015 volgde 13. Pc3
13…Dc7 14. Pd2 Tfd8 15. Tac1 a6 16. De3 c5
Dit is eigenlijk zwarts idee. Als hij eenmaal tot …c6-c5 is gekomen en hij kan de witveldige lopers ruilen, heeft hij eigenlijk geen centje pijn. Voeg daaraan toe dat wit virtueel een pion minder heeft (vanwege de dubbelpion op de e-lijn) dan lijkt het erop dat de openingsopzet voor hem mislukt is. Zo simpel is het echter nog niet. Veld d6 lonkt voor een wit paard, dus de principiële strijd moet nog steeds uitgevochten worden.
17. Lxb7 Dxb7 18. Pe4 c4 19. h4 h6 20. Td4 Pf8 21. b3 Txd4 22. Dxd4 Td8 23. Pd6
Dat paard staat daar sterk dus het antwoord van zwart is min of meer gedwongen.
23…Lxd6 24. exd6
Nu lijkt het ineens heel anders te zijn. Wits dubbelpion is als sneeuw voor de zon verdwenen, hij heeft zelfs een fikse vrijpion op d6 gekregen. Toch heeft Karjakin goed gezien dat wit niet zoveel heeft. Zijn paard is een goed blokkadestuk, de loper doet niet zoveel en met …f7-f6 gevolgd door …e6-e5 kan zwart zelfs de nodige ruimte in het centrum winnen. Daarbij heeft hij ook een potentiële vrijpion (zeker nadat wit b2-b3 heeft gedaan) die, ondersteund door de zware stukken, ook een rol van betekenis kan gaan spelen.
24…f6 25. Le3
Op 25. Ld2 volgt 25…Dd5
25…e5 26. Db2
De witte dame is verdreven uit het centrum en dat betekent dat zwart aan zijn eigen vrijpion kan gaan werken.
26…Dc6 27. bxc4 bxc4 28. Db4 Tc8 29. f3 h5 30. Kf2 Kf7 31. Td1 Pd7
Deze stelling weerspiegelt een beetje wat Karjakin voor ogen moet hebben gehad. Zijn c-pion is beduidend sterker dan de witte d-pion, hoewel die verder opgerukt is. Wits loper is een onhandig stuk in deze stelling, het paard vervult een belangrijke rol.
32. Db1
Aronian gooit het over een andere boeg. Ineens dreigt hij heel sterk Dh7!
32…g6 33. g4
En zo probeert hij de zwarte koningsstelling open te krijgen.
33…Th8
Gedwongen, anders zou de hele tent open komen te liggen bij zwart.
34. g5
Ik verwachtte hier een zet als 34. Kg3 en dat lijkt mij in alle bescheidenheid (gezien het verdere verloop) ook een betere mogelijkheid.
34…f5
De loper wordt er niet beter op en de zwarte toren is niet meer nodig op h8, dus gaat zwart hier op vooruit.
35. Dc2 Tc8 36. Dc3 Ke6 37. Kg2 Da4 38. Dd2 Db5 39. a4
Hij laat zich verleiden tot deze verzwakkende pionzet.
39…Dc6 40. Dc2 Tb8 41. Ld2 Tb3
Nog altijd is er niets aan de hand voor wit. Maar het wordt wel steeds lastiger om een constructief plan te verzinnen.
42. Lc3?!
Geeft zonder slag of stoot een pion weg. Vooralsnog had hij zuinig moeten zijn op zijn materiaal. 42. a5
42…Dxa4 43. Ta1 Dc6 44. Ta5 Tb5
Hier was zelfs 44…e4 een goede mogelijkheid voor zwart.
45. Da4 Pb6 46. Da1?
Hij droomt van operaties over de lange diagonaal. Maar in werkelijkheid gaat het nu snel bergafwaarts met de witten.
46…Txa5 47. Dxa5 Db5?!
Nog overtuigender is 47…Pd5!
48. d7!?
De enige kans voor wit en die grijpt hij.
48…Kxd7 49. Da3 Pd5 50. Lxe5 Dc6 51. Df8
Ogenschijnlijk heeft wit nu voldoende aanval tegen de zwarte koning. Maar Karjakin staat bekend om zijn verdedigende kwaliteiten. Zo ook hier weer.
51…De6! 52. Db8 c3
Hij gebruikt de voorste vrijpion als afleider.
53. Db7+ Ke8 54. Db8+ Kf7 55. Db7+
Dit gaat mis. Om in de partij te blijven had hij 55. Kf1 moeten spelen, maar ook dan moet voor zijn lot worden gevreesd na het scherpe 55…Db6!
55…Pe7 56. Lxc3 Dxe2+ 57. Kh3 Db5
Zo heeft zwart alles onder controle.
58. Dc7 Dc6 59. De5
Dameruil staat gelijk aan opgeven, maar deze kamikaze-actie loopt ook op niets uit.
59…Dxf3+ 60. Kh2 Df2+ 61. Kh1 Dxh4+ 62. Kg1 Dxg5+ 63. Kh2 Dh4+ 64. Kg1 De4
Hier had Aronian kunnen opgeven, maar hij kiest ervoor om de gifbeker helemaal leeg te drinken. De rest valt nauwelijks met droge ogen te aanschouwen.
65. Dg7+ Ke6 66. Lf6 Pd5 67. Lb2 f4 68. Kh2 Kf5 69. Df8+ Kg5 70. Dd8+ Kg4 71. Dc8+ Kh4 72. Lg7 De2+ 73. Kh1 Df3+ 74. Kh2 Dg3+ 0-1

Daarmee kwam Karjakin ook ineens op +1. Deze ronde was er een knotsgekke partij tussen Liren Ding en Alexander Grischuk. De Chinees gooide alles uit de kast, offerde op briljante wijze tijdelijk twee pionnen voor een koningsaanval en leek de winst binnen handbereik te hebben. Maar Grischuk – uiteraard in zijn gebruikelijke tijdnood – slaagde er op miraculeuze wijze (ook met een zeer artistieke paardzet) in om de schade binnen te perken te houden. Gezegd moet worden dat beide spelers op een gegeven moment aangewezen waren op hun laatste seconden en dat kwam de kwaliteit van de zetten niet ten goede. Bekijk deze fraaie, doch bepaald niet foutloze, partij.

Ding Liren – Grischuk, A.
1. c4 c5 2. Pf3 Pf6 3. Pc3 Pc6 4. e3 e6 5. d4 d5 6. a3 dxc4 7. Lxc4 a6 8. O-O b5 9. La2 Lb7 10. De2 Dc7 11. Ld2 Le7 12. Tac1 c4 13. e4 Td8 14. Le3 Pg4 15. e5 Pa5 16. Lf4 Db6 17. Tcd1 h5 18. h3 Ph6 19. Lb1 Pb3 20. Le3 Dc7 21. Tfe1 Kf8

22. d5!
Een mooi pionoffer.
22…exd5 23. e6!? fxe6 24. Pg5 Dd7?!
24…Dc8 was noodzakelijk.
25. Lg6 Lf6?
Dit verliest.
26. Lb6 Tc8 27. Pxe6+ Kg8
28. Pxd5!
Hij blijft het briljant spelen.
28…Lxd5 29. Pf4
De stelling is gewonnen voor wit, maar in wederzijdse tijdnood gooit Grischuk er een idiote zet tegenaan: De killer hier is een schitterend interferentiemotief: 29. Pd8!!
29…Pc1!? 30. Dxh5
Niet de beste maar ruim voldoende voor de winst. had aan alles een einde gemaakt. Want na 30. De3! Pd3 31. Pxd5 Dxd5 32. De8+ Txe8 33. Txe8# is het mat!
30…Pd3 31. Pxd5 Pf7
32. De2
Waarom hij hier geen 32. Pxf6+ speelde is mij, de hele schaakwereld en waarschijnlijk hemzelf nog het meest, niet duidelijk. 32…gxf6 33. Lxf7+ Dxf7 en nu 34. Dg4+ Kh7 35. Df5+ Kg7 [35…Dg6 36. Te7+ Kh6 37. Le3+] 36. Te4 hetgeen aan alles een einde zou hebben gemaakt.
32…Pfe5 33. Le4 Th4
De stelling is nog steeds gewonnen voor wit maar het is een zooitje geworden en de tijdcontrole moet nog gehaald worden.
34. f4 Txf4! 35. Pxf4 Pxf4 36. Lh7+ Kh8 37. De4 Dc6
38. Ld4?
Nu staat het gelijk. Maar Grischuk moest ook op zijn laatste 30 seconden spelen en dat is meestal niet zo bevorderlijk voor het niveau… 38. Le3! Dxe4 39. Lxe4 Ped3 40. Lxf4 Pxf4 41. Lb1 Lxb2 42. Te4 Pd3 43. Lxd3 cxd3 44. Txd3 zou nog altijd uitstekende winstkansen hebben geboden.
38…Pxh3+?
38…Ped3!=
39. Kh2 Pg5 40. Dxc6 Txc6 41. Lc2 Pgf7
42. Lxe5?!
42. Lc3 Te6 43. Td7! is heel voordelig voor wit.
42…Pxe5 43. Td5 Te6 44. Kh3 Kg8 45. b3 Kf7 46. bxc4 Pxc4 47. Td7+ Le7 48. Txe6 Kxe6 49. Ta7 Pxa3 50. Txa6+
Maar deze stelling valt niet meer te winnen. Grischuk hield het, weliswaar op het tandvlees, binnen de remisemarge.
50…Kd5 51. Lh7 Pc4 52. Kg4 Lf6 53. Ta7 Kd4 54. Lg8 Pd6 55. Kf3 Kc5 56. Ta8 b4 57. Ke2 Lc3 58. Kd3 Kb6 59. Ke3 Kc6 60. Kf4 Pb7 61. Kf5 Pc5 62. g4 Kb5 63. g5 b3 64. Kg6 Kb4 65. Ld5 Ld4 66. Kh7 Kc3 67. g6 b2 68. La2 Kc2 69. Tb8 Pe4 70. Tb4 Pc3 71. Le6 Kc1 72. Lf5 Le5 73. Tb7 b1=D 74. Lxb1 Pxb1 75. Txg7 Pc3 76. Te7 Ld4 77. Td7 Le5 78. Kh6 Kc2 79. Kg5 Kb3 80. Kf5 Lh8 81. Tb7+ Kc2 82. Th7 Ld4 83. Ke6 Kb3 84. Td7 Lh8 85. Td8 Lg7 86. Kf7 Le5 87. Te8 Ld4 88. Tb8+ Kc2 89. Tb7 Le5 90. Tb6 Ld4 91. Tf6 Lxf6 92. Kxf6 Pd5+ 93. Kf7 Pe3 94. Kf6 Pd5+ 95. Kf7 Pe3 96. g7 Pf5 1/2-1/2

TWAALFDE RONDE

En toen begon vandaag dus de twaalfde ronde, die het hele klassement door elkaar zou husselen. De partij van de dag was natuurlijk Karjakin-Caruana. De Amerikaan had het Russisch van stal gehaald tegen de Rus (voormalig Oekraïner). In een ogenschijnlijk vlakke stelling offert Karjakin pardoes een kwaliteit. Hij krijgt er een pion voor terug, maar gezien de dubbelpion, telt dat eigenlijk niet. Het is vooral de sterke witveldige loper op d5 die het bord beheerst. De zwarte torens doen heel weinig, de koning staat op de tocht en met kleine middelen versterkt wit zijn stelling. Caruana is er de man niet naar om dat heel secuur te verdedigen. Hij grijpt liever naar grove middelen om de stelling naar zijn hand te zetten. Maar zijn 23… g5?! pakt toch uiteindelijk helemaal verkeerd uit. Hij komt met structurele zwaktes op de koningsvleugel te zitten en als er dan in de tijdnoodfase een truc tevoorschijn wordt getoverd door Karjakin, gaat Caruana definitief de mist in. Wit wint een tweede en een derde pion en mag afwikkelen naar een eindspel waarin zijn loper superieur is aan de toren. Één pion moet hij weer afstaan maar daar staat tegenover dat zijn g-pion nog maar twee stapjes verwijderd is van de promotielijn. Caruana werpt de handdoek in de ring als hij ziet dat hij niets meer kan doen tegen het langzame plan dat Karjakin heeft uitgedokterd.

Karjakin, Sergey – Caruana, F.
1. e4 e5 2. Pf3 Pf6
Het Russisch, de opening die Caruana voor dit toernooi had klaarliggen. Karjakin, vroeger Oekraïner, nu een Rus, heeft wat in petto voor de Amerikaan.
3. Pxe5 d6 4. Pf3 Pxe4 5. Pc3

Dit systeem was een tijdje een van de weinige methoden om tegen het Russisch een enigszins scherpe strijd te creëren.
5…Pxc3 6. dxc3 Pc6 7. Le3 Le7 8. Dd2 Le6 9. O-O-O Dd7 10. a3
Dit ideetje wordt recentelijk vaker toegepast.
10. Kb1 is hier de hoofdvariant.
10…h6
Een ander ‘ezelsoor’. Het is nog ooit gespeeld in een partij Kasimdzhanov-Li, 2017.
Gek genoeg is 10…a6 hier de meest voorkomende reactie.
11. Pd4
Deze volstrekt logische zet blijkt een nieuwtje te zijn.
In bovengenoemde partij werd alsnog 11. Kb1 op het bord gebracht. Ik moet u eerlijk bekennen dat de subtielere achtergronden van al deze a2-a3, …a7-a6, …h7-h6 al dan niet in combinatie met Kc1-b1 mij volledig ontgaan. Als er een bezoeker is die mij kan uitleggen, waarom je eerst a2-a3 speelt en daarna ook nog Kc1-b1, ben ik heel benieuwd!
11. h3 zou wat in de lijn van het voorafgaande zijn, waarop zwart natuurlijk 11…a6 moet antwoorden :).
11…Pxd4 12. Lxd4
Wit kan zijn dubbelpion opheffen met 12. cxd4 maar daar is Karjakin helemaal niet geïnteresseerd in. Activiteit boven alles. 12…d5 zou er ook een totaal symmetrische stelling van maken.
12…Tg8 13. Le2
13…c5
Dit lijkt discutabel, maar zwart wil graag lang rokeren, zonder gestoord te worden door Lxa7. Daar zien we in elk geval een functie van …a7-a6.
Na 13…O-O-O? mag weten gewoon een pion snoepen op a7 met 14. Lxa7 want het insluiten van de loper op a7 wordt bestraft met 14…b6 15. La6#
14. Le3 d5
Zo moet zwart het bedacht hebben. Hij staat nu klaar voor … 0-0-0.
15. f4 O-O-O 16. Lf3 Lg4?!
Dit past in het concept van Caruana: de ruil van de witveldige lopers haalt de muziek uit de stelling. Dan zal hij erg verrast zijn geweest na het antwoord van Karjakin. Gezien het verdere verloop van de partij, zal hij zich bij nader inzien wel afgevraagd of hij het wel zo had moeten spelen.
Een alternatief hier is 16…g5 maar dan antwoordt wit met 17. h3 en heeft dan een licht voordeeltje.
Omdat wit zich opmaakte voor f4-f5, had zwart die mogelijkheid er misschien beter op drastische wijze uit kunnen halen. 16…f5
17. Lxd5!
Zeer verrassend maar objectief gezien een volledig correct kwaliteitsoffer. De bedoeling ervan komt weldra aan bod.
17…Lxd1 18. Txd1 Dc7 19. c4 Tge8 20. Df2
Wit heeft een pion voor de kwaliteit maar omdat dat een dubbelpion is, kunnen we slechts spreken van een ‘halve’ pion. Maar hij zijn loperpaar kan sterk worden, vooral de witte velden spreken in zijn voordeel. De loper op d5 staat daar loeisterk en kan ook niet verdreven worden. Daarbij is het een vrij gesloten stelling, waarin de zwarte torens niet veel activiteit kunnen ontplooien. Ook wits koningspositie maakt een veel soldidere indruk dan die van zwart.
20…b6
Dit verzwakt nog meer witte velden, maar Caruana had geen zin om permanent met dame plus loper pion c5 te moeten dekken.
21. g4
Wit zoekt voorlopig zijn heil op de koningsvleugel.
21…Lf6
22. Kb1
Even allerlei tactiek over de diagonaal a1-h6 uit de stelling halen.
Je zult toch op het ongelukkige idee 22. f5?? komen om dan na 22…Txe3 23. Dxe3 Lg5 tot de ontdekking te komen dat je koning verkeerd staat op c1.
22…Td7 23. Td3
Wit staat nu klaar voor h2-h4 en dan ooit g4-g5.
23…g5?
Een nogal rigoureuze behandeling van de stellingsproblematiek. Ik vermoed dat wereldkampioen Carlsen met grote belangstelling deze partij heeft zitten volgen. Het dappere kwaliteitsoffer van Karjakin en de nogal ongeduldige verdedigingsvoering van Caruana zal hem ongetwijfeld zijn opgevallen.
Een wachtzet als 23…Kb8 was natuurlijk ook niet heel fijn voor zwart na 24. h4 g6 25. Tb3 en ook hier bevindt zwart zich in een netelig pakket.
Ik denk dat hij het beste 23…g6 had kunnen spelen, maar het is duidelijk dat wit hier alle kansen aan zijn zijde heeft.
24. Ka2 Tee7 25. Df3
25…Kd8
Hij wil zijn koning in het centrum houden, maar dat lijkt allemaal niet zo handig voor hem te zijn.
26. Ld2 Kc8
Toch maar weer terug, maar op c8 staat zijne majesteit ook niet optimaal.
27. Df1
Karjakin speelt het uiterst subtiel. Hij bereidt onder andere Td3-h3 of Td3-f3 voor.
27…Td6?!
Dit kost domweg een pion en daarmee stapelen de problemen zich op voor zwart. 27…gxf4 28. Lxf4 Le5 29. Lxh6 Lxh2 30. Th3 was ook bepaald geen weelde. En na 27…Kb8 28. Th3 zit zwart ook met de gebakken peren.
28. fxg5 Lxg5 29. Lxg5 hxg5 30. Df5+ Tdd7 31. Dxg5
Wit heeft een tweede pion te pakken genomen en dit is er echt een!
31…De5
31…Dxh2 faalt op 32. Dg8+ Kc7 [32…Td8 33. Le6+ en zwart gaat mat.] 33. Da8
32. Dh6
Zoals gezegd staat de koning hier niet fraai, maar er valt geen bruikbaar alternatief te verzinnen.
32…Kd8?!
33. g5! Dd6 34. Dh8+ Te8 35. Dh4 Dg6 36. Dg4 Te5 37. h4 Ke7
Karjakin speelt het voortreffelijk en hij heeft nu al een gewonnen stelling bereikt.
38. Td2
Hier kon 38. Lxf7! al gespeeld worden, maar de Rus wacht nog een zet met het uitdelen van de beslissende klap. 38…Df5 39. Txd7+ Dxd7 40. Dh5 Df5 41. Lg6 gevolgd door Dh7+ zou een troosteloos einde van de zwarte aspiraties hebben betekend.
38…b5
Hij ziet een kans om de kanjer op d5 te ondermijnen, maar het werkt averechts. Karjakin aarzelt nu niet langer.
39. Lxf7! Df5 40. Txd7+ Kxd7
41. Dxf5+
41. Dd1+ kon ook maar Karjakin heeft uitstekend gezien dat het resterend eindspel voor hem gewonnen is. Dat verdient nog behoorlijk wat inzicht zoals we zullen zien.
41…Txf5 42. g6
Wit dreigt onmiddellijk door te lopen met g6-g7.
42…Ke7 43. cxb5!
Natuurlijk! Nu heeft hij straks op de damevleugel ook een tweede vrijpion. Deze twee vrijpionnen zijn in staat om de zwarte stukken permanent te binden en dat betekent dat wit een koning heeft die volledig ongestoord het hele bord mag overwandelen.
43…Th5 44. c4 Txh4 45. a4 Tg4
De zwarte toren is vanaf nu gebonden aan de g-lijn.
46. a5 Kd6 47. a6
Wit dreigt al b5-b6.
47…Kc7 48. Kb3
En Caruana had genoeg gezien. Om even duidelijk te maken hoe wit deze stelling gaat winnen, geef ik nog een variant. 48. Kb3 Kb6 49. Kc3 Tg3+ 50. Kd2 Ka5 51. Ke2 De zwarte koning moet veld b6 blijven bewaken, de toren op zijn beurt moet op de g-lijn blijven. Kortom: hij kan niet verhinderen dat de witte koning bijvoorbeeld naar f8 loopt om zo de pion tot promoveren te brengen. 51…Kb6 52. Kf2 Tg5 53. Kf3 Kc7 54. Kf4 Tg1 55. Kf5 Kb6 56. Kf6 Kc7 57. Kg7 Kb6 58. Kf8 gevolgd door g6-g7-g8D.
1-0

Wat een sensatie: ineens staan ze met twee man bovenaan. En hoe zit het dan met Mamedyarov? Die had toch ook +2? En die mocht met wit tegen Ding, die natuurlijk nog gebroken moest zijn van de partij van een dag eerder. Een ideaal moment voor de Azeri om zich omhoog te werken. Zou je zeggen…

Mamedyarov, S. – Ding Liren
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 c5 5. cxd5 Pxd5

De Tarraschaanpak van Kramnik in dit toernooi krijgt navolging.
6. e4 Pxc3 7. bxc3 cxd4 8. cxd4 Lb4+ 9. Ld2 Lxd2+ 10. Dxd2 O-O 11. Lc4
11…Pd7
Van deze paardzet bediende Kramnik zich steeds.
In andere tijden ging het paard altijd naar 11…Pc6 maar dat blijkt op allerlei bezwaren te stuiten.
12. O-O b6 13. Tad1 Lb7 14. Tfe1 Tc8 15. Lb3 Te8
16. h3
16. Df4 is vaak gespeeld. Een heel fraaie partij hiermee is Van Wely-Hansen, 1993 die ik voor de grap heb bijgevoegd; kunt u die ook even naspelen! 16. Te3 kwam o.a. voor in So-Dominguez Perez, 2017. 16. h4 zou meer in de stijl van de witspeler passen.
16…Pf6 17. Df4 Ph5
17…Dc7 was nog de partij Epishin-Del Rio de Angelis, 2005.
18. Dh2 h6 19. Pe5 Pf6 20. Df4 b5
Zwart zet zijn pionnenmeerderheid op de damevleugel in beweging. Dit geeft weer waar het in dit type stelling om draait. Wit moet iets doen met zijn meerderheid in het centrum en mogelijk kan hij aanvalskansen op de koningsvleugel creëren.
21. Te3
Nu dreigt Pxf7 nog meer, maar Ding neemt maatregelen. Had Mamedyarov hier niet moeten kiezen voor 21. Pxf7!? Kxf7 22. e5 a5 23. exf6 Dxf6 24. Dd2 want hier is in elk geval de zwarte koningsstelling aan diggelen geslagen.
21…Tc7 22. Pd3
Veld c5 lonkt voor het paard.
22…Tc3 23. Pc5 Txe3
24. Dxe3
Ik zou misschien wel voor 24. fxe3 hebben gekozen. Wit kan met e4-e5 en ooit e3-e4 gaan werken.
24…Lc6 25. Tc1 Db6 26. f3
Hij wil de koning dichterbij het centrum brengen. Daar valt iets voor te zeggen.
Maar misschien was het ook tijd voor een profylaxe: 26. a3! om Lb3 een mooie terugtocht op a2 te verschaffen.
26…Td8 27. Kf2 a5 28. g4 a4
Mamedyarov laat alles over zich heen komen op de damevleugel.
29. Lc2 Pd7
30. Ld3?!
Verdedigen is niet Mamedyarov’s sterkste kant. Nu was het hoog tijd om de pionnen op de damevleugel aan banden te leggen. Dat kon met 30. Pd3! want dan zou 30…b4?! mooi beantwoord kunnen worden met 31. d5! en wit krijgt een beetje zijn zin na 31…exd5 32. Dxb6 Pxb6 33. Pxb4 La8 34. exd5 Lxd5 35. Pxd5 Txd5 36. Ke3 en in deze stelling kan alleen wit op winst spelen.
30…Pxc5! 31. Txc5
Na 31. dxc5 Dc7! Dreigt …Dh2+. 32. Kg2 De5 staat zwart al bijna op winst.
31…b4
De pionnen van zwart gaan hard.
32. Lc4 Ld7
Nog iets logischer lijkt mij 32…Le8! Zeker gezien het partijverloop.
33. g5
Ja, daar zit de witspeler op te loeren: de zwarte koning! Maar Ding heeft uitstekend ingeschat dat de monarch – die voorlopig nog goed verschanst staat achter zijn pionnenmuur – zichzelf uitstekend kan redden. Ondertussen valt de zwarte vrijpion al bijna niet meer tegen te houden.
33…hxg5 34. Dxg5 Le8
34…Tc8 35. De7
35. De7
35…b3!
Ding hoeft niet meer te aarzelen nu: er moet een zwarte pion naar de overkant geloodst worden.
36. axb3 a3 37. b4 Ta8 38. d5
Wanhoop.
Ook 38. La2 had geen zin vanwege 38…Dxb4 en zwart wint.
38…a2
Daar gaat ie dan.
39. dxe6
Het wordt alles of niets voor de witspeler. 39. Lxa2 Txa2+ 40. Kg3 en nu heeft zwart diverse manieren om de buit binnen te halen. Als hij heel scherp kan rekenen is 40…Dxb4! de juiste methode. Want na 41. Dxe8+ Kh7 42. Dxf7 volgt domweg 42…Dxc5 en het is geen eeuwig schaak na 43. Dh5+ Kg8 44. De8+ Df8 45. Dxe6+ Kh8.
39…a1=D 40. exf7+ Lxf7
41. Lxf7+
41. Dxf7+ Kh7 Als hij nu ook nog Th5+ had mogen doen, was het misschien wel leuk geweest, maar die staat gepend!
41…Kh7 42. Dh4+ Dh6 43. Th5
Zetten als 43. Lg6+ zijn ook zinloos na bijvoorbeeld 43…Kh8
43…Da7+
De aller makkelijkste. Er gaat een loper op f7 de mist in en daarmee is zwart de witte aanval ook de baas geworden. Het komt niet zo vaak voor dat er drie dames op het bord staan.
0-1

Wie had dat gedacht? De man die dacht aanspraak te maken op een WK-match gaat op een cruciaal moment onderuit tegen de man die nog geen partij gewonnen had. Maar nu staat Ding ook ineens op +1, samen met Mamedyarov én, niet te vergeten, Grischuk. Dus zijn er in principe nog vijf spelers die zomaar kans maken om straks een match om het wereldkampioenschap te gaan spelen. Strikt genomen zijn de spelers met 50% ook nog kanshebber. Of krijgen we nog een tweekamp Carlsen-Karjakin? Als ik eerlijk ben: laten we hopen van niet. Maar Karjakin is een vrij goede snelschaker. Die zal een tiebreak niet erg vinden. Caruana daarentegen staat bekend als een mindere blitzspeler. Zal hij daarom een gokje gaan wagen om hoe dan ook nog één partij te winnen? Hij kan ook het deksel op de neus krijgen…

Zondag een rustdag, stilte voor de storm. Maandag en dinsdag de laatste twee ronden. Het wordt ongemeen spannend.

De stand na 12 ronden luidt nu:

(De uitslagen en de stand zijn genomen van The Week in Chess een gratis weekblad op het internet. Ik kan het iedereen aanraden eens een kijkje te nemen  op deze site. De beheerder van deze site, Mark Crowther, biedt wekelijks een overzicht aan van alle belangrijke toernooien op de wereld. Hij verzamelt ook alle partijen in pgn-formaat en die zijn gratis te downloaden.)