Boekenrecensie: Een boek voor lekker ‘dom’ aanvallen
H
et aantal boeken breidt snel uit. In de alsmaar groter wordende zee van boeken is het soms lastig goede boeken te vinden. Onwillekeurig kijk ik dan toch maar vaak naar boeken van grote uitgevers of naar boeken van bekende schaaknamen om zo een keuze te maken. Dit boek valt er een beetje buiten, al is Joel Johnson wel aardig bekend in de Verenigde Staten. Waarom dan toch een recensie over “Attacking 101, volume #002” als kleine vis in de grote zee? Omdat het een boek is over lekker ‘dom’ aanvallen. En wie vindt dat nou niet leuk?!
Wie is Joel Johnson?
Joel Johnson is een speler uit de VS die in een korte tijd zijn rating van ongeveer 1300 naar ongeveer 2300 USCF (rating VS, ongeveer 2200 fide) werkte. In zijn hoogtijdagen won daar daarbij ook nog even een keertje het senioren kampioenschap van de VS en reeg hij veel sterke spelers aan zijn zegekar. Inmiddels is hij boven de 60 en houdt hij zich voornamelijk bezig met het schaaktrainerschap. Zijn speelstijl: Agressief. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij dit boek schrijft. Het boek is overigens onderdeel van een reeks, maar hier wordt alleen op het 2e deel gefocust. Ook schreef hij meerdere boeken over aanvallen buiten deze reeks om.
De opzet van het boek
Dit boek is dus het tweede boek in een reeks van momenteel 4 boeken. Waar je misschien bij aanvallen denkt aan thema’s die over boeken verspreid zijn, worden deze boeken om en om verdeeld op kleur. Boek 1 richt zich op aanvallende openingen met wit, boek 2 met zwart , boek 3 weer met wit en boek 4 is vast door u te raden. Een openingsgericht aanvalsboek dus. Naast openingen staan er ook enkele standaardthema’s in, zoals “the fishing pole”, die bekende truc waar je (even vanuit zwart) een stuk op g4 zet om die vervolgens nadat die met h3 wordt aangevallen je …h5 speelt met kansen richting de witte koning. Zie de stelling hieronder. Tot slot is er ook nog een stukje aan een leerling van hem gewijd. Samenvattend: het boek bestaat enkel uit geannoteerde partijen die geordend zijn op opening, thema of persoon.
5.h3 werd beantwoord met 5…h5!?
Positieve punten van het boek
Ten eerste heeft dit boek heeft een hele informele, makkelijke manier van schrijven. Het is een beetje alsof de goede schaker van je club een serie van zijn partijen waarin hij iemand heerlijk van het bord heeft geveegd laat zien. En dat hij zoveel “veegpartijen” heeft is niet zo gek. Veel van zijn partijen zijn van hemzelf, gespeeld op het internet, tegen spelers met een rating die duidelijk onder die van hem ligt. Maar dat is ook de intentie van het boek. Hij wil laten zien welke fouten spelers tot een rating van 1800 maken in de verdediging om vervolgens te laten zien hoe je dat afmaakt. Het leuke hierbij is dat je de partij als een stuk te zien krijgt van openingsideeën tot de mataanval.
Het tweede positieve punt het bij vlagen oppervlakkige optimisme. Het is een beetje de coach die met pakkende oneliners je opjut en doet geloven dat de aanval echt wel ingezet kan worden en echt wel doorslaat. En wat heb je liever? Een coach die bedachtzaamheid bepleit of een coach die maar 1 motto kent: “rammen!”. Regelmatig kom je tussen de partijanalyses kreten tegen als “Forget defence, just attack!”. Is het realistisch om zo te spelen? Nee. Is het fijn om dat toch gewoon te doen? Ja. Kijk ook eens mee met de volgende partij, en dan vooral ook het commentaar.
Het derde sterke punt aan het boek zijn de openingen die Johnson behandelt. Hier heeft hij duidelijk tijd ingestoken. Elk hoofdstuk over een nieuwe opening begint met een korte uitleg waar de stukken naar toe behoren te gaan. Vervolgens geeft hij partijen van zichzelf waarin hij verschillende reacties van wit behandelt om zo een realistisch beeld te geven van de reacties die je kan verwachten als zwart. Hij schuwt niet van het geven van de meest simpele trucs die in de opening zitten, zodat het repertoire echt aansluit bij beginnende schakers. Tot slot is het zeker het vermelden waard dat hij zo’n 50 pagina’s van de 150 wijdt aan het “Pools”. Ja, je weet wel, die opening waar je op 1.d4 meteen 1…b5 speelt. En op 1.e4 eerst 1…a6 om daarna verder te gaan met 2…b5. Nu kan je denken dat je het boek maar meteen kan laten liggen omdat zo’n opening wordt behandeld. Toch zou ik dat zeker niet doen. Het Aljechin krijgt ook een aardige portie van het boek samen met het thema “the fishing pole”, terwijl er in mindere mate onder andere ook gekeken wordt naar het Budapest Gambiet, de Chinese Draak en het Mexicaans.
Maar waar blijven die aanvalslessen dan? Tot slot is daar zeker iets positiefs over te zeggen. Het boek is namelijk doorspekt met tips en weetjes over aanval en verdediging. Zo geeft het handige tips over het open maken van de stellingen, het betrekken van stukken en over snelheid. Zie bijvoorbeeld deze partij met commentaar:
Negatieve punten van het boek
Een van de minpunten, lichtelijk afhankelijk natuurlijk vanaf welke didactische hoek je dit bekijkt, is het ontbreken van thema’s. Thema’s bieden houvast tijdens het leren, en die thema’s zijn er niet echt in het boek. Er wordt geen lijn ingezet van aanvalsthema’s, geen opzet van de must-knows van de aanval. Deze staan allemaal verspreid door het boek heen. Als je een partij analyseert wordt er soms wel gezegd waarom het op dat moment belangrijk is dat de stelling wordt open gemaakt, maar dat wordt soms ook niet gezegd. Deze “easy-read” voor beginnende aanvallers komt daarmee wel met voorwaarde dat je alert genoeg bent om alle aanvalsprincipes te onderscheiden.
Daarmee komen we bij het tweede punt, namelijk dat dit boekje een 180-pagina lange monoloog is van de docent. Er zitten geen vragen tijdens de partijen noch opgaven achteraf. De enige manier om echt te testen of je er wat van opgestoken hebt is door het gewoon te doen achter het bord. Nu is de echte partij hoe dan ook de vuurproef van nieuw opgedane kennis, toch was hier meer mogelijk denk ik.
Conclusie
Een leuk en makkelijk boek om te lezen. Als je zin hebt om gewoon een bord op te zetten en vermakelijke en instructieve partijen door te spelen, dan is dit het boek. Het is vooral gericht op de groep beginnende schakers tot de groep van ongeveer rating 1500, maar spelers tot een 1800-rating kunnen zeker leren van de aanvallen die Johnson neerzet. Zelf leerde ik er qua aanvalsprincipes niets nieuws van. Wel gaf het boek me wat optimisme terug om af en toe ook maar gewoon aan te gaan vallen en ook bood het me wat leuke zijvariantjes om zo nu en dan in te zetten. Voor trainers die nog zoeken naar voorbeelden van slechte verdedigingen en goede aanvallen op beginnersniveau is dit ook een goed boek.
Boek: Attacking 101: Volume #002
Auteur: Joel Johnson
Uitgeverij: Eigen uitgave
Bladzijdes: 187
ISBN: 978-1-329-60053-9
Link naar onze recensenten met hun recensies
Leuk en informatief om deze recensie te lezen. Ik dacht wel: hoe heeft Euwe dat vroeger gedaan. Hij gaf wel thema’s in zijn 12-delige serie over het Middenspel. In deel 7: Typen van koningsaanval wordt alles onderverdeeld. Hoofdstuk 1: Aanvallen op de Korte Rokadestelling en dan Ontploffingen op h7 (h2), Ontploffingen op g7 (g2), Ontploffingen op h6 (h3) enz. Heel systematisch en met beleid, zoals past bij een wiskundeleraar. Maar Euwe behoorde in de jaren ’30 dan ook tot de wereldtop en werd zelfs wereldkampioen in 1935.