Schaakrubrieken weekend 22 juni 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins | Hans Böhm |
Steun voor de vrouwen
Toen vorig jaar in Batumi een nieuwe president van de FIDE werd gekozen, waren er drie kandidaten: Giorgios Makropoulos, Nigel Short en Arkadi Dvorkovitsj. Makropoulos had tientallen jaren als adjudant van de vorige president Kirsan Iljoemzjinov de FIDE bestuurd. Short is een voormalig wereldkampioenskandidaat die er als columnist een duivels plezier in had om zoveel mogelijk vijanden te maken. Dvorkovitsj was van 2012 tot 2018 vice-premier van Rusland geweest.
Op wie moest Nederland stemmen? Makropoulos was het vleesgeworden wanbeleid. Short had zelf geen kans en had een verbond met Dvorkovitsj gesloten waarin hij de junior partner was. Onze KNSB besloot om op Short te stemmen. Op de dag van de stemming trok Short zich terug en raadde zijn volgers aan om op Dvorkovitsj te stemmen. Wat nu te doen? De KNSB had Dvorkovitsj wel via de omweg Short willen steunen, maar niet direct, want wat zou er dan in Nederland gezegd worden? „Schaakbond steunt Kremlin” waarschijnlijk. Nederland stemde tandenknarsend op Makropoulos.
Ach, leefde Max Euwe nog maar. Maar die is al bijna veertig jaar dood en zou tegenwoordig als man van onbesproken gedrag ook geen kans meer hebben. Dvorkovitsj heeft een aantal verbeteringen ingevoerd, waarvan tot nu toe vooral de vrouwen hebben geprofiteerd. Hun WK is serieuzer geworden, met een kandidatentoernooi en daarna een tweekamp, net als bij de mannen. Doordat Dvorkovitsj een makkelijke toegang tot sponsors heeft, kon hij ook het prijzengeld flink verhogen.
Dat kandidatentoernooi werd onlangs in de Russische stad Kazan gespeeld. Er werd een spannende race verwacht, maar het ging anders. De jongste deelneemster Alexandria Gorjatsjkina (20), die de laagste in rating was en als invalster mee mocht doen, vloog vanaf het begin naar voren en was al twee ronden voor het eind zeker van de overwinning. Later dit jaar speelt ze tegen de Chinese wereldkampioene Ju Wenjun. Het prijzengeld bij die tweekamp is een half miljoen euro, wat al aardig in de buurt van de mannen komt.
Valentina Goenina – Alexandra Gorjatsjkina, kandidatentoernooi Kazan 2019
1. e4 c6 2. Pc3 d5 3. Pf3 dxe4 4. Pxe4 Pf6 5. De2 Pxe4 6. Dxe4 Da5 7. Lc4 Lf5 8. De2 e6 9. Pe5 Le7 10. c3 Lf6 11. d4 Lxe5 12. dxe5 Pd7 13. g4 Een verzwakking waar ze straks last van krijgt. 13…Lg6 14. f4 b5 15. b4 Waarschijnlijk heeft ze zwarts volgende zet overzien. 15…Dd8 16. Lb3 Dh4+ Nu kost 17. Df2 of 17. Kf1 een pion. 17. Kd1 Maar dit is erger. Wits koning komt onder vuur. 17…Td8 Niet slecht, maar 17…0-0-0 18. Ld2 Pxe5 19. fxe5 Txd2+ 20. Dxd2 (of 20. Kxd2 Td8+ 21. Kc1 Dg5+) Td8 zou zwart beslissend voordeel geven. 18. Ld2 h5 19. f5 exf5 20. e6 Pf6 21. exf7+ Kf8 22. Kc1 Pe4 23. Le1 Dg5+ 24. Kb2 hxg4 25. a4 Wits enige kans, maar het is niet genoeg. 25…Lxf7 26. Lxf7 Kxf7 27. axb5 cxb5 28. Txa7+ Kg6 29. Dxb5 Td1 30. Dc6+ Kh7 31. Dc7 Tg8 32. Kb3 Tb1+ 33. Ka4 De3 34. Kb5 Txe1 35. Txe1 Dxe1 36. c4 Pc3+ 37. Ka5 Da1+ 38. Kb6
Partij in de viewer:
Een dameoffer van de buitencategorie
Net als in Europa is het continentaal kampioenschap in Azië het strijdterrein van de subtop. Spelers als de Indiase oud-wereldkampioen Vishy Anand en de Chinees Liren Ding zetten hun ratingpunten niet op het spel in een riskant toernooi met jonge, sterke tegenstanders die dromen van toetreding tot de elite en daarbij matige condities voor lief nemen.
Het recente, door de Vietnamees Le Quang Liem gewonnen kampioenschap in de Chinese stad Xingtai zou amper aandacht hebben gekregen als in dat toernooi niet een wonderschone partij was gespeeld. De Indiër Murali Karthikeyan versloeg het aanstormende Iraanse talent Alireza Firouzja met een dameoffer van de buitencategorie. In ruil voor het machtigste stuk van het bord kreeg Karthikeyan een loper en een paard, die in het vervolg van de partij oppermachtig bleken.
Er zijn vele praktijkvoorbeelden waarin de dame het moest afleggen tegen twee lichte stukken, al bleek bij de analyse meestal dat de verliezer een kans had gemist om het offer te weerleggen. Op de parel van Xingtai valt nauwelijks iets aan te merken. Karthikeyan (20) heeft vooral in toernooien buiten Europa een respectabele erelijst opgebouwd. Hij werd tweemaal kampioen van India en in 2011 en 2013 veroverde hij wereldtitels bij de junioren tot 12 en 16 jaar.
Firouzja – Karthikeyan (Xingtai 2019)
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. h3 0-0 6. Le3 c5 7. Pf3 Da5 8. Pd2 cxd4 9. Pb3
Nu neemt zwart bezit van het belangrijke veld f4. 13. g4 Pf4 14. Kd1 Pe6 15. Kc2 Pc6 16. h4 Lf4 17. Dd1 Pe5 18. Pc1 Ld7 19. a4 Tac8 20. Pe2 Lh6 21. g5 Lg7 22. Lh3 Pxf3 23. Dd3 Pe5 24. Dxe3 Pxc4 25. Df2 Tc5 26. Thb1 Lc6 27. Lg2 f5!
Pas nu alle stukken optimale posities hebben ingenomen, opent zwart de stelling. 28. gxf6 ep Lxf6
Partij in de viewer:
Voordat men zich zet tot het lezen van deze rubriek is het verstandig zich eerst op te geven voor het 40e ND-schaaktoernooi, dat 6 juli plaatsvindt in de Martuskerk in Amersfoort. Opgeven kan via h.w.veenstra@gmx.com. Het inschrijfgeld van € 5,- (€ 2,- voor jeugd -17) kan geen bezwaar zijn. Er zijn weer mooie prijzen te winnen, zoals het boek van Mikhalchishin: Understanding Maroczy Structures (Thinkers Publishing). Dit systeem, gekenmerkt door de witte pionnen op c4 en e4, is genoemd naar de Hongaarse grootmeester van die naam, rond 1900 behorend tot de top 3 van de wereld.
Het kan ontstaan uit meerdere openingen, meestal Sicliaan maar bijv. ook het Konings-Indisch. De auteur, bijgestaan door Georg Mohr, behandelt eerst de geschiedenis en daarna komen via 125 partijen alle varianten voorbij, op bijna 300 pagina’s, gerangschikt aan de hand van thema’s, zoals: strategie op de donkere velden. Hoewel een leuk offertje natuurlijk nooit verboden is, gaat het bij de Maroczy vooral om de verschillende strategische systemen die uit de talrijke plannen kunnen voortvloeien. Zeker voor de 1.e4 c5-speler die de nieuwste ontwikkelingen wil bijhouden een onmisbaar boek.
Eveneens van Thinkers Publishing is het boek van Milos Pavlovic over The Modernized Colle-Zukertort attack, een opening eveneens genoemd naar grootmeesters uit de dagen van Olim. Het is een openingssysteem van wit dat niet zo bekend dan wel populair is en vrij onschuldig oogt maar tot gevaarlijke aanvallen op de stelling van zwart kan leiden. Dit wordt aan de hand van illustratieve partijen met uitvoerig commentaar toegelicht. Er zijn meerdere volgordes mogelijk, uiteraard ook meerdere zwarte reacties maar het moet zoiets worden als 1.d4 d5 2.Pf3 Pf6 3.e3 e6.4.Ld3 c5 5.0-0. De auteur heeft een echt openingsboek afgeleverd met veel varianten en hun gevolgen. Hij laat zien dat het omwisselen in de zetvolgorde verstrekkende gevolgen kan hebben voor het verloop van de partij. Daarbij is het zwarte antwoord 1..d5 natuurlijk wel bepalend (€ 24,95).
Giri was een tijdje onzichtbaar bij allerlei grote toernooien maar hij handhaaft zich nog steeds goed en staat vierde op de wereldranglijst, aangevoerd Carlsen. Giri was er wel bij op het sterke toernooi in Shenzhen dat hij ook won, een vol punt voor Ding, de nummer 3 van de wereld. Zo won hij met wit van de Indiër Harikrishna:
Giri-Harikrishna (Shenzhen 2019)
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 0ud maar nog nooit weerlegd Lc5 4.c3 Pf6 5.d3 0-0 6.0-0 d5 gelijk de beuk erin. 7.exd Pxd5 8.Te1 Lg4 9.Pbd2 Pb6 10.h3 Lh5 11.Lb3 Dxd3 neemt de handschoen op. 12.Pxe5 Lxd1 Df5 lijkt beter 13.Pxd3 Lxb3 14.axb Le7 15.b4 a6 16.Pe4 Pd7 17.Lf4 Tac8 18.Tad1 Tfd8 19.g4 sterk! Lf8 nu is (Tc8) alles wat passief 20.Kg2 Te8 21.Lg3 f6 22.f4 Te7 23.f5 Tce8 24.Pf4 op naar veld e6 24..Pd8 Nu slaat wit al toe: 25.Txd7 Txd7 26.Pxf6† gxf 27.Txe8 Kf7 28.Te3 een “gewonnen “ stand. 28..Td2† 29.Te2 Td1 30.Pe6 Pxe6 31.fxe Ke8 32.Lxc7 het is uit. 32..Td3 33.Lf4 Td5 34.Kf3 Ke7 35.Te4 Lg7 36.Le3 f5 37.Lg5† Lf6 38.Lxf6+ Kxf6 39.g5† grapje Kxg5 40.Te3 1-0
Partij in de viewer:
Probleem 2738 is een tweezet van Carpenter:
Benjamin Bok wint dankzij diep rekenwerk
Hoe veel zetten kunt u vooruit rekenen? Die vraag wordt wel eens gesteld aan grootmeesters. Altijd door mensen die niets van schaken snappen, maar dat is niet erg. Het aantal zetten dat je vooruit kunt zien, is niet het belangrijkste criterium voor schaakkracht. Soms hoef je ook maar een paar zetten te rekenen en soms, zoals in onderstaande partij, moet je tien zetten vooruit zien. Goed schaken is een samenspel van begaafdheden. Kennis is belangrijk. Kennis van openingen, maar ook blindelings weten welk eindspel gewonnen is en welke nog wel remise te houden is. Gevoel, intuïtie, is ook belangrijk. Aanvoelen wat voor bepaalde stukken mooie velden zijn.
Het verschilt ook per spelvorm. De jonge Nederlander Hing Ting Lai behaalde vorige week twee enorme successen in Lightning Chess. Dat is snelschaken met drie minuten per partij. In zulke potjes kan er nauwelijks worden gerekend. Zaterdag won Lai het Nederlands kampioenschap, een half punt voor niemand minder dan Anish Giri. Zondag won hij zijn jaarlijkse match in café Laurierboom in Amsterdam, deze keer van Erwin l’Ami, nummer twee op de Nederlandse ranglijst. Hing Ting Lai mag zich nu echt Neerlands sterkste schaker noemen in de categorie gekkenwerk.
Een fraai staaltje rekenwerk leverde Benjamin Bok tijdens het Pinkstertoernooi in Maastricht, het Limburg Open. Hij won het toernooi samen met Grzegorz Nasula (volkomen onbekend), Loek van Wely, Mikhail Goerevitsj (voormalige wereldtopper) en Thomas Beerdsen. In een partij tegen Jonas Hilwerda speelde Bok op de twintigste zet een rare zet die alleen goed was door een combinatie die negen zetten later optrad. Desgevraagd schreef hij me dat hij inderdaad zo ver had gerekend en dat geloof ik. Anders had hij die rare zet niet gespeeld.
Bok-Hilwerda
1.Pf3 Pf6 2.c4 b6 3.g3 Lb7 4.Lg2 e6 5.0-0 g6 6.d4 Lg7 7.Lf4 0-0 8.Pc3 Pe4 9.Pb5 Pa6 10.Tc1 Dc8 Zwart wil een manoeuvre als 11.Pg5 Pxg5 12.Lxb7 voorkomen, maar Dc8 is wel een lelijke zet. Wit staat al heel goed. 11.Dc2 d6 12.a3 Te8 13.b4 e5 14.dxe5 dxe5 15.Le3 Td8 16.c5 Met a3 en b4 had wit Pa6 al buitenspel gezet en nu dreigt hij dat ook met Lb7 te doen. 16…bxc5 17.bxc5 Ld5 18.c6 Pb8 19.Tfd1 a6 Zwart mocht niet op c6 slaan. Na 19…Pxc6 20.Txd5 of 19…Lxc6 20.Pxa7 wint wit materiaal. 20.Pa7! Herman Grooten noemt dit op Schaaksite een elegante zet. Het is echter een krankzinnige zet, want je zou zeggen dat dit paard er nooit meer uit komt. Tenzij je de volgende tien zetten al voorziet en dat deed Bok. Een ander idee is dat dit paard wel inactief wordt, maar dat hierdoor van zwart in die hoek toren en paard inactief zijn. Dat was echter niet Boks idee. 20…De6
26.Pxe5 Lxg2 Of 26…Lf5 27.e4 Le6 28.Tb1 en het witte paard is nog niet weg van a7, maar wit staat wel gewonnen, na zijn volgende zet Tb7. 27.Kxg2 Txa7 28.Tb1 Ta8 29.Txb8+! Dit is de grap die Bok al bij 20.Pa7 zag. 29…Txb8 30.Pd7+ Zwart geeft het op. Wit blijft een paard voor en dit tweede paard in die hoek heeft geen moeite daar weg te komen.
Partij in de viewer:
Voor beginners A7968
Voor gevorderden B7968
Zoals in de natuur, kan ook in een schaakpartij, sprake zijn van blikseminslag. Onverwachts wordt er een stuk geofferd, waardoor de tegenpartij in grote problemen komt en tenslotte verliest door het effect van het offer. In een klassieke partij die gespeeld werd in 1895 in St. Petersburg door de toenmalige regerende wereldkampioen dr. Emanuel Lasker (1868-1941) en Harry Nelson Pillsbury (1872-1906), een opkomende superster uit Amerika, sloeg de bliksem tweemaal in op dezelfde plek. Lasker offerde twee keer een volle toren op het veld a3, een ongebruikelijk veld voor een offer. De partij is de geschiedenis ingegaan als een van de meest verbazingwekkende partijen en is in deze tijd nog steeds mooi om te worden nagespeeld.
H. N. Pillsbury – E. Lasker
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6 4. Pf3 c5 5. Lg5 cxd4 6. Dxd4 Pc6 7. Dh4 Le7 8. 0-0-0 Da5 9. e3 Ld7 10. Kb1 h6 11. cxd5 exd5 12. Pd4 0-0 13. Lxf6 Lxf6 14. Dh5 Pxd4 15. exd4 Le6 16. f4 Tac8 17. f5 Txc3 18. fxe6
Partij in de viewer:
Het artikel van Hans Ree roept veel vragen op.
Ik lees hier dat “Nederland”, hij bedoelt de KNSB, wel op de rus Dvorkovitsj had willen stemmen vorig jaar, maar alleen in het geheim, dus via Short. Toen dat na de terugtrekking van Short niet meer mogelijk was, heeft de KNSB dus met tegenzin op de minder geschikte Griek Makropoulos gestemd. De argumentatie voor deze nogal merkwaardige gang van zaken zou dan de angst zijn geweest voor het beeld dat de schaakbond het Kremlin zou steunen.
Vragen:
1. Waarom geeft de KNSB geen openheid van zaken over op wie gestemd wordt en met welke reden?
2. Waarom zou het stemmen op een Russische kandidaat met ervaring in de politiek voor het presidentschap van de FIDE per se impliceren dat daarmee het Kremlin gesteund zou worden?
3. Waarom zou het eigenlijk erg zijn als de KNSB het Kremlin zou steunen of wanneer dat beeld zou ontstaan?
Nu Ree dit geheim heeft verklapt, is het dus algemeen bekend geworden dat de KNSB eigenlijk op de meest geschikte kandidaat Dvorkovitsj had willen stemmen. Ik heb echter nog nergens gelezen dat de KNSB daarmee dus eigenlijk het Kremlin heeft gesteund.
Dan gaat Ree verder met de volgende opmerking:
“Ach, leefde Max Euwe nog maar. Maar die is al bijna veertig jaar dood en zou tegenwoordig als man van onbesproken gedrag ook geen kans meer hebben.”
Nog meer vragen:
4. Waarom zou een man van onbesproken gedrag geen kans hebben om president van de FIDE te worden?
5. Ree suggereert dus impliciet dat Dvorkovitsj niet van onbesproken gedrag is. Waarom niet eigenlijk – hij noemt hiervoor geen enkel argument?