Radjabov schuift Ding weg in het eindspel

In de finale van World Cup tussen de Chinees Liren Ding en Teimour Radjabov heeft de man uit Azerbeidzjan op knappe wijze de stand gelijkgetrokken. Het was één van de zeldzame nederlagen van de nummer drie van de wereld. De vierde partij eindigde na enige strijd in een bloedeloze remise waardoor beide heren op 2-2 staan en ze morgen aan de tiebreak gaan beginnen. Dat geldt overigens ook voor Vachier Lagrave en Yu Yangyi om de derde en vierde plaats.

In de derde partij liet Radjabov zich opnieuw in op het Marshallgambiet van het Spaans. Het gambiet staat bekend als zo goed dat sommige spelers zelfs de openingszet 1.e4 verlaten om met een andere beginzet de strijd aan te gaan. Het bracht Kasparov indertijd ook al zoveel hoofdbrekens dat hij in het Spaans andere wegen insloeg die evenwel ook niet zoveel voordeel beloofden. De laatste twintig jaar zien we ook dat veel grootmeesters zich niet meer op het Spaans inlaten maar in plaats daarvan voor het Italiaans kiezen. Het is daarom aardig om te zien dat een moderne topspeler als Radjabov wel de discussie wil aanzwengelen of dat Marshallgambiet echt niet te kraken valt. Met moderne technologie, zware computers waar zelfs kunstmatige intelligentie op gebruikt kan worden, kunnen ellenlange varianten tot in den treure uitgezocht worden. Met 22.Pe4 hadden we dan eindelijk een nieuwtje te pakken en inderdaad, onze huis-tuin-en-keuken-engines beginnen ook vrolijke scores aan te geven. Mijn Stockfish 10 geeft tussen een klein plusje en een wat grotere plus in. Het resulteerde in een onaangenaam eindspel voor zwart waarin Ding op een gegeven moment toch zomaar een pion inleverde. Volgens analyses die later gemaakt werden, had de Chinees naar een toreneindspel moeten vluchten, maar toen hij de lopers die nog op het bord stonden niet ruilde, trok de Azeri de partij definitief naar zich toe. Hij activeerde zijn koning, plaatste een uitgekiende doorbraak en toen was er geen redden meer aan. Op zet 46 legde Ding zijn koning om.

De vierde partij begon weer met de Engelse opening, maar al heel snel kwam er na een grote afwikkeling een eindspel op het bord waarin wit weliswaar een pluspion bezat, maar dat was een waardeloze dubbelpion. Het dubbeltoreneindspel werd een enkel toreneindspel waarin zwart virtueel een pion meer kreeg, maar door het afwisselend aanvallen van twee pionnen zat er voor beide spelers niet meer dan remise in. We gaan dus nu de tiebreak in!

 

Radjabov, Teimour – Ding, Liren
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 O-O
8. c3 d5

Weer het Marshallgambiet. Ding kan er natuurlijk donder op zeggen dat Radjabov goed beslagen ten ijs zou komen.
9. exd5 Pxd5 10. Pxe5 Pxe5 11. Txe5 c6 12. d3 Ld6 13. Te1 Lf5 14. Df3 Dh4
15. g3
Toch even goed om te weten wat er volgt op 15. Dxf5?? Dxh2+ 16. Kf1 Tfe8 17. Txe8+ Txe8 en nu heeft wit maar één zet: 18. Le3 en staat het volkomen gelijk! Dat verwacht je dan ook weer niet… Een mogelijke variant is dan: 18…Pxe3+ 19. fxe3 Dh1+ 20. Ke2 Txe3+ 21. Kxe3 De1+ 22. Kf3 Df1+ 23. Ke4 De1+ [23…De2+?? 24. Kd4] 24. Kd4 Dg1+ 25. Ke4 De1+ met remise door herhaling van zetten.
15…Dh3
16. Le3
16. Lxd5 was de oude mogelijkheid maar zoals bijvoorbeeld in Aronian-Ding, 2019 op het bord kwam: 16…Lg4 17. Dg2 cxd5 18. Dxh3 Lxh3 heeft zwart ook voldoende compensatie voor de pion.
16…Lxd3
Zo wint zwart de pion terug, maar kan wit zijn ontwikkeling voltooien.
17. Pd2 Df5
Allemaal bekend, ook in twee partijen van Ding (tegen Karjakin dit jaar en So in 2018). Vrijwel elke partij op topniveau eindigt in remise.
18. Ld4 Tfd8
Dit kon Radjabov op zijn vingers natellen want Ding had het in bovengenoemde partijen tweemaal zo gespeeld. Veel partijen gaan ook verder met 18…Tfe8.
19. a4 h6 20. h4
We zitten nog altijd in het vaarwater van deze partijen.
20…Tac8 21. Dxf5
In beide partijen werd nu 21. axb5 axb5 gespeeld waarna er ook 22. Lxd5 cxd5 op het bord kwam. So ruilde eerst de dames met 23.Dxf5 en ging toen verder met 24.Ta5, terwijl Karjakin meteen 23.Ta5 speelde. Beide witspelers wisten nagenoeg niets te bereiken.
21…Lxf5 22. Pe4
Dit is dan het nieuwtje.
22…Lf8
Over deze zet dacht Ding bijna een half uur na. Radjabov dacht dat 22…c5 de beste zet was maar misschien vertrouwde Ding dat niet vanwege 23. Pxd6 Txd6 24. Le5 Td7 en wit staat vanwege zijn loperpaar toch beter.
23. Pc5
Nu blokkeert wit op dit veld en heeft zwart een probleem.
23…Pb4
Een tactische manier om in de partij te blijven. Je zou kunnen denken aan 23…Pb6 maar dan mag wit 24. Pxa6 Pxa4 25. Lxa4 bxa4 26. Txa4 een pionnetje pakken. Of hij daarmee op winst kan spelen waag ik betwijfelen want na 26…c5 27. Le3 Ld3 28. Ta5 Te8 heeft zwart genoeg compensatie.
24. Te5 g6
Dit oogt enigszins merkwaardig. 24…Lg6 wordt beantwoord met 25. h5 maar dan zou zwart misschien 25…Lc2 kunnen spelen dat na 26. cxb4 Lxc5 27. Lxf7+ Kxf7 28. Lxc5 bxa4 uitmondt in een stelling met ongelijke lopers. Daar heeft wit overigens nog wel kansen op een overwinning maar de marge lijkt erg klein vanwege de ongelijke lopers.
25. axb5 cxb5
Zo probeert hij vat te krijgen op de stelling maar pion a6 is natuurlijk wel een zwakte. Op 25…axb5 is 26. Ta7 erg lastig voor zwart.
26. Pe6!
Dat is een mooie zet van Radjabov, hoewel het objectief gezien niet voordeel oplevert.
26…Lxe6 27. Txe6 fxe6 28. Lxe6+ Kh7 29. Lxc8 Txc8 30. cxb4
30…Tc4
30…Lxb4 31. Txa6 is helemaal niet goed voor zwart. Er dreigt Ta7+ en Tb6 met pionwinst.
31. Lf6 Lg7 32. Le7 Tc6 33. Ta2
Tijd om de balans op te maken. Wit heeft een pionnetje gewonnen en dat levert hem winstkansen op. Hoe groot die precies zijn, valt moeilijk te zeggen, maar feit is dat zwart een zware taak wacht.
33…Kg8 34. Lc5
34…Kf7?!
Hier gaven commentatoren aan dat zwart voor het toreneindspel had moeten gaan, onder het motto: “alle toreneindspelen zijn remise…” 34…Lf8!? 35. Lxf8 Kxf8 en het zou zomaar kunnen dat dit in remise uitmondt.
35. Kg2 Ke6 36. b3 h5 37. Kf3 Kf5 38. Td2 Le5 39. Td5 Ke6 40. Ke4
Radjabov heeft zijn stukken uitstekend geactiveerd en hij houdt zwart nu in een ijzeren greep. Hier is bijna geen redden meer aan voor zwart.
40…Lf6 41. f4 Lc3 42. f5+
Zo probeert hij een doorbraak te forceren.
42…Kf7
42…gxf5+ 43. Txf5 kost pion h5 en dan is het definitief gedaan.
43. Td7+
43…Kg8
Dit verliest eigenlijk meteen. Op 43…Kf6 volgt sterk 44. Le7+ Kg7 45. Kd5 Tc8 46. Lg5+ Kg8 47. fxg6 en wit wint ook eenvoudig. De enige kans lijkt 43…Ke8 maar ook dan heeft wit de winst op de schoen met 44. Te7+ Kd8 45. Th7 gxf5+ 46. Kxf5 Tf6+ 47. Ke4 Tg6 48. Txh5 Txg3 49. Kd5 De witte koning dreigt de zwarte damevleugel binnen te wandelen, terwijl hij ook nog een vrije h-pion als afleider kan gebruiken.
44. Ld6 gxf5+ 45. Kxf5 Lg7 46. Kg5
Nu pion h5 verloren gaat, vond Ding het genoeg. Een uitstekende technische prestatie van de Azeri en één van de zeldzame nederlagen van de Chinese topspeler!
1-0