Schaakrubrieken weekend 28 december 2019

Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.

Hans Ree Gert Ligterink Hans Böhm Bab Wilders Johan Hut Rini Kuijf Henk Prins

Hans Ree

De voertaal blijft Russisch

Een week geleden schreef ik over het harde weekeinde van Maxime Vachier-Lagrave, die thuis in Frankrijk moest kijken naar de finale van het Grand Prix-toernooi in Jeruzalem waar hij zelf net was uitgeschakeld.Als Wei Yi die finale won, had Vachier een plaats in het kandidatentoernooi van volgend jaar en verliezer Jan Nepomniatsjtsji zou met Kirill Aleksejenko een tweekampje moeten spelen voor de wildcard die de Russische organisatoren van dat kandidatentoernooi mogen uitdelen.

Maar Nepo won, wat betekende dat die in het kandidatentoernooi kwam, dat Vachier eruit lag en dat de wildcard naar Aleksejenko ging. Op het internet schreven velen dat Vachier de plaats meer verdiende dan Aleksejenko, wat waar is, en anderen dat de wildcard altijd naar een landgenoot van de organisatoren gaat, wat ook waar is, maar er was ook iemand die vond dat het veel beter was dat die wildcard ging naar de jonge Aleksejenko (22) dan naar Vachier (29), ‘een oude man die zijn beste tijd gehad heeft’. Harde taal. OK millennial, met 29 is het wel klaar met je.

Onder de acht schakers die volgend jaar uitmaken wie wereldkampioen Magnus Carlsen mag uitdagen, zijn drie Russen en twee Chinezen, en over twee anderen kun je beweren dat ze Russische banden hebben. Onze Anish Giri had het grootste deel van zijn leven de Russische nationaliteit en wat Teimour Radjabov uit Azerbeidzjan betreft dacht ik even aan wat Bobby Fischer in 1961 zei tegen schakers uit de Sovjet-Unie: „Voor mij zijn jullie allemaal Russen.” Maar dat was in 1961 al onzin.

Het Nederlandse schaakjaar wordt altijd mooi afgesloten met het festival in Groningen. Aan sommige deelnemers werd gevraagd wat hun meest memorabele partij uit het verleden was. De partij die de Braziliaan Aleksandr Fier noemde, was geweldig.

Aleksandr Fier – Joseph Ryan, Sabadell Open, Barcelona 2009

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pd2 Pf6 4. e5 Pfd7 5. Ld3 c5 6. c3 Pc6 7. Pgf3 cxd4 8. cxd4 a5 9. 0-0 Pb6 10. Te1 Ld7 11. Pf1 Le7 12. Pg3 h5 13. Le3 h4 14. Pe2 Pb4 15. Lb1 Pc4 16. Lc1 a4 17. Pf4 a3 18. b3 Pb2 19. De2 Ze hebben kalm hun werk gedaan, maar nu lokt zwart een crisis uit. 19…g5 Als hij had geweten wat kwam, had hij iets als 19…Db6 gedaan. 20. Pg6 fxg6 Zwart wil Le7 niet missen, maar 20…Tg8 21. Pxe7 Dxe7 was het kleinste kwaad. 21.Lxg6+ Kf8 22. Pxg5 Lxg5 23. Df3+ Kg7 24. Df7+ Kh6 25. f4 Le7 26. g4 Na twee stukoffers komt nog een fraaie zet. 26. f5+ levert na 26…Lg5 nog niets op. 26…hxg3 27. h4 Lxh4 28. Kg2 Wits enige fout. Fier gaf indertijd een prachtvariant die begint met 28. f5+ (nu wel) Lg5 29. Kg2 Lxc1 30. Lh7 en eindigt met mat. 28…Tc8 29. Ld2 Le8 30. f5+ Dg5 31. Lxg5+ Kxg5

Het lijkt of wit wint met 32. Df6+ Kg4 33. Dxh8, maar dan komt 33…Tc2+ 34. Kg1 Kh3 en met zijn koning in de aanval geeft zwart eeuwig schaak. 32. Dg7 Tc2+ 33. Kg1 Kg4 34. fxe6 Tf2 Ook zwart maakt een fout. Fier liet zien dat het na 34…Lxg6 35. Dxg6+ Lg5 remise kon worden. 35. Ld3+ Kh3 36. Lf1+ Txf1+ 37. Txf1 Lb5 38. Dxh8 P4d3 39. e7 g2 40. Tf3+ Kg4 41. Df8 Zwart gaf op.

Partij in de viewer:

Gert Ligterink

Russische schaker Aleksejenko krijgt wildcard kandidatentoernooi

De Franse schakers treuren om het lot van Maxime Vachier–Lagrave, de pechvogel van het afgelopen jaar. Het was Vachiers hartewens voor het eerst het kandidatentoernooi te bereiken, maar opnieuw lukte het niet.Zowel in de World Cup als in het eindklassement van de vier Grand Prix-toernooien eindigde hij op de derde plaats, die net geen recht gaf op automatische kwalificatie. Bovendien bleef Anish Giri hem voor in de race om het kandidatenticket voor de speler met de hoogste gemiddelde rating in 2019. Ook de laatste reddingsboei, de wildcard, werd de Fransman niet gegund. De Russische organisatoren van het kandidatentoernooi in Jekaterinburg wezen landgenoot Kirill Aleksejenko aan als achtste deelnemer.

Een smeekbede van Vachiers manager om sportieve gerechtigheid te¬ ¬laten prevaleren boven landsbelang en eventueel een match tussen Aleksejenko en Vachier te arrangeren, werd voor kennisgeving aangenomen. De keuze voor de 22-jarige Aleksejenko ligt op het eerste gezicht niet voor de hand. Hij kwam niet in aanmerking voor deelname aan de Grand Prix en in de World Cup strandde hij in de vierde ronde. Omdat hij pas onlangs de elitegrens van 2.700 ratingpunten overschreed, speelde hij nog nooit een prestigieus invitatietoernooi.

Dat hij niettemin de wildcard heeft gekregen, dankt Aleksejenko aan het feit dat hij als enige Rus voldeed aan de beperkende voorwaarden. Terwijl spelers als Karjakin, Doebov en Svidler faalden in de diverse kwalificatiewedstrijden, eindigde Aleksejenko op de derde plaats in het sterkst bezette open toernooi van het jaar op het eiland Man, waarin één kandidatenplaats op het spel stond. Zijn andere grote wapenfeit in 2019 verrichtte Aleksejenko in de slotronde van het Europees teamkampioenschap. Dankzij zijn winstpartij op de Pool Piorun veroverde Rusland het goud vóór ¬Oekraïne.

Aleksejenko – Piorun (Batoemi, EK landenteams 2019)

1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5 d6 7. Pd5 Pxd5 8. exd5 Pb8 9. a4 Le7 10. Le2 0-0 11. 0-0 Pd7 12. Ld2 a6 13. Pa3 a5 14. c3 f5 15. f4 exf4 16. Lxf4 b6 17. Pb5 Pc5 18. Pd4 Lg5 19. Ld3 Lxf4 20. Txf4 De8 21. Dd2 Pxd3 22. Dxd3 De5 23. Taf1 Dxd5

24. Pxf5 Een aardige wending (24 … Dxd3? 25. Pe7+), maar veel levert die niet op. Zwart blijft zonder veel problemen op de been.
24 … Dc5+ 25. Pd4 Txf4 26. Txf4 Ld7 27. Tf1 Te8 28. Kh1 Dd5 29. Dg3 Lxa4 30.  Pf5 g6 31. Ph6+ Kg7 32. Dh4
32 … Te4? Met 32 … De6 33. Pf7 Tf8 kan zwart zich handhaven. Het eindspel na 34. Dh6+ Kg8 35. Dxf8+ Kxf8 36. Pg5+ Df5 37. Txf5+ gxf5 38. Pxh7+ Kg7 biedt wit geen winstkansen. 33. Pg4 h5 34. Df6+ Kh7 35. Df8 hxg4 36. Tf7+ Dxf7 37. Dxf7+ Kh6 38. Kg1 Kh5 39. Kf2 En zwart gaf op bij de 48ste zet.

Partij in de viewer:

Hans Böhm

Nieuwjaarspuzzels

Ik wens alle schaakliefhebbers de beste wensen voor het nieuwe jaar. Als feestelijk begin hier zes interessante opgaven, toch ook nog een beetje voor bij de kerstboom. U krijgt een dikke twee weken de tijd, dat moet genoeg zijn en ook al lukt het niet helemaal dan is het plezier van oplossen al een mooie beloning. Naast de geldprijzen zal ik nog 3 gesigneerde eigen boeken op de prijzentafel leggen, zodat iedere poging een kans maakt. Doe uw best en daar gaan we:

Diagram 1: Wit speelt en wint.

Om deze stelling op te lossen is het belangrijk te zien dat het simpele 1.Kxd5 niet werkt. Zou zwart dan verder gaan met 1…Kb5 2.h4 c5 3.h5 c4 4.Kd4 Kb4 5.h6 c3 6.Kd3 Kb3 7.h7 c2 8.Kd2 Kb2 9.h8D+ en wint. Maar zwart speelt 1…Kb4! 2.Kc6 Kc4 en de h-pion is onder controle. Hoe kan wit vanuit de diagramstelling toch geforceerd winnen?

Diagram 2: Wit speelt en wint.

Hier ligt de oplossing niet op een presenteerblaadje want zwart heeft de dreiging d6-d5 en dan zal er een vrijpion ontstaan. Dus wit moet kiezen tussen 1.Kb5 of 1.f7 of 1.h7 of 1.f3 of 1.f4. Een ruime keus maar slechts een weg leidt naar het beoogde doel.

Diagram 3: Wit speelt en wint.

Het ziet er allemaal nog heel vredig uit maar al snel zal de stelling naar een climax gevoerd worden. Dat komt omdat de zwarte koning ogenschijnlijk geen enkel gevaar loopt maar in werkelijkheid staat zijn leven op het spel.

Diagram 4: Wit speelt en maakt remise.

Het is zonneklaar dat gedachteloze voortzettingen als 1.Kxa7 of 1.a5 niet werken omdat zwart dan met 1…Txd3 en 2…Tc3 simpel met zijn vrije h-pion kan doorlopen. Dus gaat wit op zoek naar een hele andere configuratie van zijn stukken die tot pat leidt!

Diagram 5: Wit speelt en wint.

Een goede tip: alle loperzetten lopen op niets uit en datzelfde geldt voor alle paardzetten. Deze twee lichte figuren komen pas later tot leven maar dan werken ze wel optimaal samen en kunnen het zelfs opnemen tegen een koningin!

Diagram 6: Wit speelt en wint.

De eerste pogingen mislukken: 1.e6 dxe6 (natuurlijk, want na 1…Kxe6 2.Kg6 zet de f-pion spoedig mat), 2.f4 a3 3.Le5 a2 4.Lxd4 Kxf4 5.Kf6 e5 6.Lxe5+ Ke3 en zwart kan remise maken want alle witte pionnen zullen van het bord gaan. Hoe wint wit wel?

Slotvraag: hoeveel punten halen onze Nederlandse grootmeesters Anish Giri en Jorden van Foreest en wereldkampioen Magnus Carlsen in het TataSteeltoernooi 2020? (zie www.tatasteelchess.com).

Bab Wilders

De Berlijnse muur mag dan wel gevallen en vrijwel verdwenen zijn, in de schaakwereld blijft ie bestaan, nota bene als opening, zoals ook blijkt uit het bij Thinkers Publishing verschenen boek The Modernized Berlin Wall Defence. De naam van de auteur zal men niet snel in een telefoonboek tegenkomen maar men kan mij er midden in de nacht voor wakker maken: Priyadharshan Kannappan. Deze Indiase grootmeester maakt zich ook verdienstelijk als FIDE-arbiter, een bezigheid die meestal weinig problemen oplevert, de VAR is in ieder geval bij schaken niet nodig. De Berliner is een solide verdediging tegen 1.e4 en wordt door de auteur zelf vaak gespeeld. In talrijke partijen komen vele varianten langs waarin de dames verdwijnen dus die kun je niet meer weggeven. Ellenlange uitleg van theorie wordt vermeden, het gaat vooral om het begrip van de stelling en voor de hand liggende zetten. De schrijver behandelt ook het type eindspelen dat uit deze opening voorkomt. Een degelijk leerboek (21 euro).

Heel andere koek is natuurlijk The modernized Delayed Benoni van Ivan Ivanisevic (ook Thinkers Publishing). De titel slaat op het uitstellen van de zet e6xd5 door zwart totdat dit wit eigenlijk niet zo goed uitkomt. De schrijver vermeldt dat hij veel plezier heeft beleefd aan het schrijven van dit boek, het zou ook triest zijn geweest als dit anders was. Ook vindt hij dat deze variant ten onrechte lang is verwaarloosd. Ook kan men via via in de opening van het Konings Indisch verzeilen. Na 1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 g6 4.Pc3 Lg7 bijvoorbeeld. En natuurlijk kan wit i.p.v. cxd5 ook kiezen voor exd met een open e-lijn. Zwart daarentegen kan ook na h3 van wit voor e5 kiezen. Zo zijn er vele nuances in deze opening die uitvoerig aan de orde komen. Uiteindelijk blijkt voor wit een opstelling met h3, Ld3 en e4xd5 het meest kansrijk. Het is een boek met een grote hoeveelheid varianten maar men moet natuurlijk wel begrijpen waarom een bepaalde zet in de ene variant wel en in de andere niet kan (28 euro). Hoewel uit de titels zou kunnen blijken dat beide boeken voor spelers met zwart bestemd zijn merken we ten overvloede op dat geen speler met wit ze natuurlijk kan negeren.

Tijdens het mega-toernooi op het Isle of Man, verrassend gewonnen door Wang Hao, moest ex-wereldkampioen Anand (2757) tegen de Rus Najer (2635) en dan is er snel enige onderschatting, zeker als de zwakkere alles of niets speelt. Of de missers van Anand daarmee te maken hebben? 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 0-0 5.Ld2 d5 6.Pf3 b6 7.Tc1 Lb7 8.cxd exd 9.Ld3 Le7 10.0-0 Pbd7 11.Pe5 Pxe5 12.dxe5 Pd7 13.f4 Pc5 14.Lb1 d4 wit actief op de koningsvleugel, zwart in het centrum 15.Pb5 d3 16.Pd4 a5 17.Dg4 g6 18.f5 Pe4? Eigenlijk al de grote fout die wit tactisch weerlegt: 19.Lxd3 een stukoffer voor een aanval Pxd2 20.fxg fxg 21.Lxg6 Kh8 22.Lxh7 Txf1+ 23.Txf1 Lg5 24.Pf5 Dd3 25.Te1 Lxe3+ 26.Kh1 Lh6 27.Dg6? geeft de winst weg(27.Lg6!) 27..Lxg2+ 28.Kxg2 en nu blundert zwart weer: 28..Dd5+? (28..Df3+ 29.Kg1 Df4!) 29.Kh3 Dd3+ 30 Kh4 de koning wandelt verder en er dreigt Df6+ en Dxh6.

Partij in de viewer:

Probleem 2765 is een miniatuur van Wurzburg, een driezet:

Johan Hut

Een boek met 48 gambieten in vele soorten en maten

De meest agressieve manier om een schaakpartij te beginnen, is met een gambiet, het offeren van een pion. Dit was heel gebruikelijk in de negentiende eeuw, toen men nog de bedoeling had de tegenstander zo snel mogelijk mat te zetten. In het boek ‘The club player’s modern guide to Gambits’ vertelt Nikolai Kalinichenko dat er vele redenen zijn om een gambiet te spelen. Snel het bord in brand zetten kan een doel zijn, maar hij onderscheidt ook het krijgen van een voorsprong in ontwikkeling, bezetting van het centrum, verhinderen van de rokade van de tegenstander, verzwakken van de pionnenstructuur van de ander of zelfs het bereiken van een positioneel voordeel. Er zijn vele gambieten, maar dat hij er in dit boek 48 in beeld brengt vind ik toch een verrassing. Het boek is een eerste kennismaking met al die openingen, wie een gambiet echt wil leren kennen heeft er een ander boek bij nodig. Het is ook gewoon een bonte verzameling van vooral relatief korte partijen. Het boek is uitgegeven bij Russell Enterprises waarvoor de Europese distributie wordt gedaan door New in Chess in Alkmaar: www.newinchess.com.

In Groningen is inmiddels het jaarlijkse kerstfestival gaande. In de eerste ronde speelde de Duitse grootmeester Hagen Poetsch tegen de twaalfjarige Machteld van Foreest. In principe moet dat appeltje-eitje zijn, maar de talentvolle Groningse ontwikkelt zich natuurlijk razendsnel, heeft uitstekende begeleiding nog los van haar twee grootmeesterlijke broers en wat kun je eigenlijk van haar verwachten? Poetsch besloot haar te verrassen met het Evans Gambiet. Een echte verrassing was het niet, het meisje had er een tegengambiet voor op haar repertoire staan. Ze werd toch snel van het bord gezet.

Poetsch-Van Foreest

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.b4 Lxb4 5.c3 La5 6.d4 b5 Een heel ongebruikelijk tegengambiet. De bedoeling is 7.Lxb5 Pxd4 8.Pxd4 exd4 9.Dxd4 Df6 en wit heeft geen voordeel. 7.Ld5 exd4 8.Db3 De7 In het Evansgambiet is Df6 doorgaans beter omdat wit met La3 een belangrijke troef heeft. In deze partij komt dat er niet uit. 9.0-0 Tb8 10.cxd4 Pf6 11.Lg5 h6 12.Lh4 g5 13.Lg3

13..Pxe4 Dit moet je alleen al op je gevoel afwijzen, ook al kan wit geen Te1 spelen. Zwart had gewoon moeten rokeren. 14.Lxe4 Dxe4 15.Pbd2 Df5 16.d5 Pe7 17.d6 Alles bij zwart hangt of staat krom. Zie een gekke variant als 17…cxd6 18.Lxd6 Tb6 (anders speelt wit Te1) 19.Lc7 Ta6 20.Lxa5 Txa5 21.Dc3 en wit wint een van de twee torens. Kinderen leren tegenwoordig om alert te zijn als er ergens een stuk ongedekt staat, want dan kan er wel eens een truc in zitten. 17…Pg6

18.De3+ Kf8 19.Dxa7Wit wint een stuk. Het is me een raadsel waarom zwart hier doorspeelde, ze krijgt geen enkele compensatie. 19…Tb6 20.Dxa5 g4 21.dxc7 Ta6 22.Db4+ Kg8 23.Pd4 Dd5 24.Pxb5 Tb6 25.a4 h5 26.Pc4 Lb7 Dreigt mat. Even kijken of wit het ziet. 27.c8D+ Ja, hij ziet het. Zwart geeft het op. Na 27…Lxc8 28.Pxb6 heeft zwart nog maar heel weinig hout over.

Partij in de viewer:

Rini Kuijf

Voor beginners A8127

Wit aan zet moet wat spelen?

Voor gevorderden B8127

Zwart aan zet staat schaak, hoe loopt dit af?

Henk Prins

In de toernooipraktijk van het schaken komt het weleens voor dat een schaker opgeeft in een gewonnen positie. De gedachtegangen van de schakers zijn dan zo te beschrijven: “de schaker die opgeeft beseft dat hij al een aantal zetten verloren staat, de winnende speler wil de partij iets te mooi afmaken door overmoed, overziet daarmee een belangrijk finesse waardoor hij zelfs verliest, maar die finesse wordt ook gemist bij de verliezende speler, die eigenlijk de partij in gedachte al had afgeschreven.”

Een recent voorbeeld is een partij uit het Spaans kampioenschap 2018.

Vallejo-Santos

De Spaanse grootmeester Vallejo overbluft zijn tegenstander. De grootmeester wilde graag een mooi einde maken aan de partij en bood met 68. Th8+ zijn toren aan. Hij dacht eenvoudig de zwarte loper te winnen met schaak en dat daarna de e-pion promoveert. De zwartspeler gaf na de zet 68. Th8+ tegelijk op en overzag dus dat hij gewoon kon winnen. Na 68. Th8+, Kxh8 69. Lxg6 komt 69. … Txe5 en wit kan niet promoveren en verliest de partij.

Een mooi oud voorbeeld van een partij die zwart opgaf, terwijl hij een winnende positie had is de partij Ignatz-Marco.

Ignatz-Marco

Deze werd gespeeld in 1902. Zwart gaf zich gewonnen omdat hij van mening was dat hij zijn loper op d4 zeker zou verliezen. Hij overzag echter de winstcombinatie in deze stelling. Met 1. … Lg1!! is het niet wit, maar is het zwart die de lakens uitdeelt. Er dreigt 2. … Dxh2 mat en als wit dat wil pareren wint zwart de witte dame.

Het derde voorbeeld is gespeeld in 1963.

Ortega-Etcheverry

Zwart speelde 38. … Pd2 en wit gaf op. Een opgave voor de liefhebbers, waarom is 38. …. Pd2?? een blunder? Volgende week het vervolg.

2 Reacties

  1. Avatar
    Henk Dissel 01 januari 2020

    Zul je natuurlijk net zien: de VAR wel geraadpleegd (@ Bab Wilders Firouza – Carlsen) Alireza Firouzja filed an appeal regarding the game vs Magnus Carlsen. The video footage is checked. Round 20 will probably be a little delayed.

  2. Avatar
    wimw 01 januari 2020

    Ook de klok kan het wel eens begeven en dan zijn de arbiters, met eventueel VAR, hard nodig om de juiste stand van de klok te bepalen. Dat gebeurde in de kwartfinale van het kandidatenmatches van 2011. Radjabov had de eerste blitzpartij tegen Karmnik gewonnen en in de tweede was het potremise, toen de klok het begaf. Kramink won na een onderbreking van een klein kwartier en daarna ook de tweede blitz match.

    5/9/2011 – The surprises took place almost at the same time. Kramnik tied Radjabov in all four rapids, and then lost the first blitz (of two). With a dead drawn position and 15 seconds left each, the clock died! When they resumed, thirteen minutes later, Radjabov quickly lost, after which Kramnik took the second blitz match.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.