Felle strijd op Tata (Steel) schaakborden
Het nieuwe jaar begint met veel strijd op verschillende Tata (Steel) schaakborden. Met meer dan gewone belangstelling wordt dit gevolgd. In Nederland, in Europa, in India en in de rest van de wereld. En alles heeft met elkaar te maken.
- Wijk aan Zee en het Wimbledon van het schaken
Komende zaterdag ontbrandt de strijd op de schaakborden in de 82ste editie van het Tata Steel Chess Tournament. Het is nu het tiende jaar onder het wereldmerk Tata Steel Chess Tournament. Op onze site was dit vanaf het begin allemaal goed te volgen.
Alle ogen zijn weer gericht op wereldkampioen Magnus Carlsen die eind vorig jaar weer eens wereldkampioen rapidschaak werd en ook wereldkampioen bliksemschaak na een tiebreak tegen Nakamura. Zijn tiende en elfde WK-titel alweer. Het Tata Steel Chess Tournament is sinds 2004 zijn toernooi, hij doet al voor de zestiende keer mee in Wijk aan Zee. Na zijn eerste overwinning op 13-jarige leeftijd in de C-groep in 2004 heeft hij de Masters al zeven keer gewonnen en de hamvraag is of hij zich dit jaar laat onttronen en zo ja, door wie dan? Caruana, Giri? Jammer dat Nepomniachtchi (nr. 5 van de wereld) niet komt, hij wil zich nu volledig concentreren op het komende kandidatentoernooi. Of steelt de 16-jarige Alireza Firouzja (Iran) de show? Het is Firouzja’s eerste grote toernooi en hij ziet er erg naar uit. Hij zal tot aan de tanden gewapend aan de start verschijnen. Hans Ree kijkt ook uit naar de prestaties van Daniil Dubov. Een creatieve speler die vaak mooie partijen aflevert. Zie zijn NRC-column van afgelopen zaterdag.
Firouzja werd eind vorig jaar tweede bij het WK-Rapid in Moskou maar speelde geen rapidpartij tegen Carlsen. Hij nam het wel tegen hem op in de 19de ronde bij het WK-Bliksemschaak in Moskou en verloor op het nippertje door het vallen van zijn vlag. Hij morste tijd door het verschillende malen omgooien van eigen stukken en dat kan niet bij slechts enkele seconden op de klok. De arbiters moesten er toch aan te pas komen om recht te spreken omdat niet iedereen de spelregels goed kende. Omdat Carlsen, louter theoretisch, met een koning en een loper, zijn tegenstander nog mat kon zetten won hij. De actuele stelling en krachtsverhouding op het bord bij het vallen van de vlag waren daarbij niet relevant. Firouzja had ook klachten over het gedrag van Carlsen tijdens de partij. Zijn emoties liepen hoog op. Mooie leermomentjes voor dit aanstormend talent die om politieke redenen onder de FIDE-vlag speelde. En hoe komt het dat hij zo goed was bij beide WK´s? Hij oefent dagelijks, al zeven jaar lang, in deze disciplines!
De slotstelling Firouzja-Carlsen na het vallen van de vlag (WK- Bliksemschaak)
In de speelzaal vroeg men zich af of dit nu remise was of winst voor Carlsen? De een zegt een remisestelling, de ander zegt wit wint. Het antwoord was echter simpel. Hier gold de regel dat zolang Carlsen zijn tegenstander nog kan matzetten (theoretisch), hij dan wint. En dat is in deze stelling het geval! Dus punt voor Carlsen! Maar wel een knappe partij van de jonge Firouzja, die deze regel helemaal niet begreep, en velen met hem.
De oppermachtige Noorse schaakkoning heeft drie WK-titels weer in handen en staat per 1 januari bovenaan bij de live-ratings bij twee van de drie schaakdisciplines! Bliksemschaak moet hij nog overlaten aan Nakamura. De vierde en nieuwe WK-titel, die van Fischer Random Chess, heeft hij nog niet. In het eerste WK in deze discipline moest hij de eer laten aan Wesley So.
Het belooft in Wijk aan Zee een beladen en spannende partij te worden tussen de jonge aanstormende Firouzja en de ervaren Carlsen. Nakamura complimenteerde Firouzja voor zijn inspirerende spel. Bij het WK-Bliksemschaak had hij van de 20 partijen alleen van Firouzja verloren in de derde ronde! In Wijk aan Zee zullen alle ogen op de partij Carlsen – Firouzja gericht zijn. Het wordt een zeer spannend toernooi waar nu al naar wordt uitgezien. Niet iedereen is het hiermee eens maar persoonlijk hoop ik dat het aantal remisepartijen aanzienlijk lager uitkomt dan vorig jaar. Toen werden 54 van de 91 partijen remise, bijna 60%! Met de creatieve spelers aan boord zou dit moeten lukken.
- IJmuiden e.o.
Een andere felle strijd die op andere schaakborden zal worden geleverd is die tussen de medewerkers van Tata Steel Nederland (vakbonden, ondernemingsraad etc.) en de directie van Tata Steel Europe. In Nederland wil men drastisch reorganiseren. Er staan maar liefst 1.650 van de 11.000 banen in Nederland op de tocht. De vakbonden vinden deze plannen niet realistisch, ze hebben de oorlog verklaard als deze plannen niet van tafel gaan en de stakingskassen zullen dan worden geopend. Deze strijd wordt minstens zo spannend als die in Wijk aan Zee.
Het belang van IJmuiden lijkt ondergeschikt te worden gemaakt aan de grote belangen van Tata Steel en die van het Tata-concern. Bij een al te drastische reorganisatie zou ook de 83ste editie van het schaaktoernooi in 2021 midscheeps geraakt kunnen worden. Maar zover is het nog niet.
Verwacht wordt dat deze maand de gedetailleerde bezuinigingsplannen bekend worden gemaakt door Tata Steel Europe en dan zal de strijd in IJmuiden e.o. ontbranden.
- Schaken bij Tata in Bombay House (India)
In India vindt een ‘schaakpartij’ plaats van ongekende proporties. Men houdt de adem in, hoe gaat deze corporate war aflopen, een van de grootste in de geschiedenis van India?
´There was not much time to think. Mistry messaged his wife, Rohiqa, that he may soon be sacked. There was probably no time to consult a lawyer. Surely, there were some board members who would side with Mistry? Mistry walked a few paces from his office to the boardroom to get the meeting started. This was the last stage in the game of chess.´
Uit: Tata vs Mistry door Deepali Gupta
In deze vergadering van oktober 2016 in Bombay House werd de nieuwe baas van het Tata-concern, Cyrus Mistry, afgezet door Ratan Tata en de zijnen. Mistry was in 2012 door Ratan Tata uitgekozen om hem op te volgen als leider van het Tata-concern. De schatrijke familie van Mistry, al decennialang aandeelhouder van Tata, bezit als minderheidsaandeelhouder bijna 20% van de aandelen van Tata.
Miskleun met Corus
Een van de grote twistpunten was dat Cyrus Mistry van Tata Steel Europe (het oude Corus) af wilde. Een prestigeproject van Ratan Tata, dat in 2007 volgens diverse berichten een prijs kende van ca. 12 miljard dollar voor de overname van Corus. Mistry vond deze overnameprijs absurd hoog en volgens hem zou Groot-Brittannië nooit winstgevend kunnen worden en zouden de doorlopende verliezen sinds de overname zwaar blijven drukken op de resultaten van Tata Steel India (en van het Tata-concern). Dit was tegen het zere been van Ratan Tata. De afgelopen vier jaar is deze analyse actueel gebleven en naast de slechte resultaten blijft ook de enorme schuldenlast. Maar nu wil men, na het mislukken van de fusie, haast maken met Tata Steel Europe. De 82-jarige Ratan Tata houdt dit nu niet meer tegen.
Bommetje in Bombay House?
In Bombay House, de zetel van het Tata-concern in Mumbai, werd medio december vorig jaar een zeer grote schok gevoeld op het schaakbord van deze Indiase grootmacht. Wat was het geval? Het Nationaal Rechtstribunaal had uitspraak gedaan in een belangrijke juridische strijd tussen twee grote machtsblokken in Corporate India, de Tata-familie tegen de Mistry-familie. In India volgt men met rode oortjes deze Tata-Mistry Saga. The biggest corporate thriller in India! Nog spannender dan een Netflix-serie!
Het Tribunaal heeft afgelopen december beslist dat het ontslaan van Cyrus Mistry in 2016 onwettig was en dat Mistry z.s.m. in ere moet worden hersteld als leider van het Tata-concern. Dit betekent volgens het Tribunaal ook dat de aanstelling van de nieuwe baas, N. Chandrasekaran, onwettig was. Mistry moet ook weer bestuursvoorzitter worden van Tata Steel. En dit geldt ook voor zijn positie bij enkele andere Tata-ondernemingen die hij in 2016 bekleedde.
Het wijzigen van de juridische status van Tata Sons, de moedermaatschappij van ca. 100 Tata-ondernemingen, van publieke onderneming naar private onderneming, was volgens het Tribunaal eveneens onwettig en moet worden teruggedraaid.
Het Tata-concern heeft op 2 januari het verweer tegen deze uitspraak voorgelegd aan de hoogste rechter in India, het Supreme Court. Een dag later deed patriarch Ratan Tata hetzelfde als Chairman Emeritus van het Tata-concern en bestuursvoorzitter van de machtige Tata Foundations. Daarna volgde Tata Consultancy Services (TCS), het vlaggenschip van het Tata-concern. Zij verzetten zich tegen de uitspraak dat Cyrus Mistry weer bestuursvoorzitter van TCS moet worden.
In januari 2020 moet dit z’n beslag krijgen!?
Men houdt het hart vast in Bombay House. Tata en het Tata-concern zijn vastbesloten deze juridische strijd op het schaakbord van de Supreme Court te gaan winnen. Een bevestiging van de uitspraken van het Tribunaal zou dramatisch zijn voor het imago van een van de oudste, grootste en meest gerespecteerde ondernemingen van India. (De omzet van het Tata-concern is meer dan 100 miljard dollar!)
Voor Ratan Tata zou dit een drama zijn van shakespeareaanse proporties. De partij is nog niet afgelopen en ook in het eindspel kan nog van alles gebeuren nu de Supreme Court aan zet is en misschien, zoals zo vaak in India, verrassende wendingen in petto heeft.
Chandrasekan, naast baas van het Tata-concern ook de bestuursvoorziter van Tata Steel, heeft vorig jaar tijdens het Tata Steel Chess Tournament, in het kader van de voorgenomen fusie, een bezoek aan Nederland gebracht en heeft kennis kunnen maken met de bedrijfscultuur en de juridische constructie van Tata Steel Nederland (structuurmaatschappij met verzwakt regime). Er moesten toen, volgens de pers, stakingen en rechtszaken worden voorkomen. Hier loopt men nu weer hard tegenaan bij de voorgenomen reorganisatie. Gelet op bovenstaande is de hamvraag of er in januari belangrijke beslissingen genomen kunnen worden door Tata Steel als de situatie in Europa hierom vraagt?
Chandrasekan heeft zijn staf een brief gestuurd waarin hij het vertrouwen uitspreekt dat bij het Supreme Court zal blijken dat zijn benoeming niet onwettig was en hij kan doorgaan als baas van Tata (en als bestuursvoorzitter van Tata Steel).
Hoe gaat dit allemaal aflopen op de diverse schaakborden? Het worden superspannende weken!
Wordt vervolgd.
Een heel mooie opwarmer voor dit geweldige schaaktoernooi, dat hopelijk in deze unieke vorm blijft bestaan. De kans dat er minder geremiseerd wordt is zeker aanwezig, want Ding Liren en Radjabov, die vorig jaar 11 van de 13 partijen remise maakten, soms nog binnen de 25 zetten, zijn niet uitgenodigd door de organisatie.
Even over die slotstelling Firouzja-Carlsen. Wat is daar nu precies onduidelijk aan? Wit staat drie pionnen voor en kan nog drie dames halen. Natuurlijk verliest zwart bij het vallen van de vlag. Ik geloof helemaal niet dat Firouzja deze regel niet begreep en zeker niet “velen met hem”.
En geheel andere vraag is of wit geforceerd kan winnen bij het beste tegenspel van zwart. Dat is een interessante vraag, maar staat dus los van het verlies door tijdsoverschrijding.
Firouzja was degene die door zijn vlag ging met drie pionnen meer. Er is een theoretische mogelijkheid (wit Kh8 Lg8, zwart Kh6 Lf6) dat wit mat gezet wordt. Er is dus matpotentieel, dus geen remise. Overigens was de slotstelling remise, maar daarvóór enkele keren gewonnen voor wit.
Firouzja speelt veel op chess.com (bullet, blitz) en daar zegt de software (schijnt het) dat een enkel licht stuk niet mat kan zetten.
Of Carlsen winst heeft geclaimd, weet ik niet. De arbiter bepaalde eerst dat het remise was, tot Grischuk hem wees op de regel. Niet zo gek, want Grischuk had twee jaar eerder volgens die regel een vluggertje van Carlsen gewonnen. (Hij had alleen een paard tegen Carlsen een loper en pion, maar ook daar kan het paard theoretisch gezien matzetten.)
Op Lichess heb ik (meermalen) meegemaakt dat een enkel licht stuk wél ook tot een winstoordeel leidde. Daarin zou het dan klaarblijkelijk verschillen van Chess.com.
Carlsen zei gelijk na het vallen van de vlag dat de eindstelling remise was…
Ik heb het even gecheckt met de tablebases en het is inderdaad remise…
“Firouzja had ook klachten over het gedrag van Carlsen tijdens de partij.”
Misschien wel zo juist om te melden dat o.b.v. de video van Chessbase India het gedrag van Carlsen afgezien van een gemompeld F*ck (o.i.d.) correct was. Op de beelden is bovendien niet te zien dat Firouzja daar last van had.
@FlatlandR
Is een correcte aanvulling van hetgeen op de video te zien was. Of F. zijn klachten heeft doorgezet weet ik niet. Hij zou volgens mij geen schijn van kans maken. Een jongeman met hoogoplopende emoties, ook begrijpelijk! Vandaar de leermomentjes. Carlsen zal zich er niet druk over maken denk ik. Hij is ook eens 16 jaar geweest.
Nog een aanvulling hierop: Firouzja verloor door heel correct de regels te volgen: stukken rechtzetten in eigen tijd. Als hij de regels niet had gevolgd en de klok illegaal had ingedrukt, dan was er een goede kans dat hij daarmee was weggekomen (geen nul had gekregen). Het niveau van arbitrage/reglementering bij het schaken is helaas niet zodanig ontwikkeld dat regelsovertredingen (al dan niet bewust) niet lonend zijn.
Niet helemaal waar, Dimitri, zie artikel 7.4.3 Handbook: ‘The arbiter may penalise the player who displaced the pieces.’ Dat zal niet de eerste keer gebeuren, maar herhaaldelijk stukken omgooien (zoals Firouzja deed) zal tot een waarschuwing kunnen leiden en eventueel ook tot een sanctie, bijvoorbeeld dat de tegenstander er een minuut bij krijgt wegens kennelijke hinder. (Zie ook art. 12.9 en 11.6.)
Overigens zal een scheids ook niet onmiddellijk met strafmaatregelen komen als een speler één keer ‘verdomme’ zegt na zich bewust te zijn geworden van een blunder. Wel als deze dat herhaaldelijk doet, al is de kans groot dat hij dan de partij al op natuurlijke wijze verloren heeft.
In zulke gevallen zal een scheidsrechter (uit zichzelf of na een klacht) beslissingen nemen op grond van wat hij algemeen aanvaardbaar vindt, niet op grond van wat voor een bepaalde speler aanvaardbaar is.
Ik beweer dat je door de regels te breken voordeel kan halen, omdat ik winst/remise met een waarschuwing (of een minuut extra voor de tegenstander) beter vind dan een nul. Oftewel, regelovertreding (valsspelen indien bewust) kan lonend zijn bij het schaken, ook na ingrijpen van de arbiter (en dat ligt aan de reglementering/arbitrage). Probeer jij het tegendeel te beweren met je reactie, Frits?
Nee hoor, ik reageer alleen op jouw bewering dat Firouzja de regels volgde. Er zitten grenzen aan ‘ongelukjes’.
Overigens is een van de sancties die een scheidsrechter kan opleggen, bijvoorbeeld bij de bewuste overtredingen die jij bedoelt, het verminderen van de tijd van de overtreder. Dit kan ook tijdsoverschrijding tot gevolg hebben. Dus als een speler met 10 seconden over een onreglementaire zet speelt, vervolgens in afwachting van de scheidsrechter zijn vingers in zijn oren stopt en naar het bord gaat turen, zou ik als tegenstander de wedstrijdleider daarop wijzen.
Dat kan, en er zijn arbiters die dat doen. Er zijn er helaas ook die dat niet doen.
O ja, mijn fout. Ik dacht dat de vlag van zwart was gevallen. Dan hebben we inderdaad een stelling waarvan veel schakers niet weten dat hij voor wit gewonnen is bij tijdsoverschrijding.
Herstel: dat hij voor zwart gewonnen is wanneer de witspeler de tijd overschrijdt.
@Dimitri
Mooi dat we in dit geval een VAR hadden die alles had geregistreerd. Kunnen we , als mee gluurders, een bijna compleet beeld schetsen van de partij en alles daar omheen. Je zou zeggen met de moderne technieken dat automatisch de uitslag gegeven wordt bij het vallen van de vlag met de bijhorende toelichting. Maar gelukkig is dit (nog) niet zo. Kunnen we er met zijn allen over delibreren op onze site. Moeten we zo maar houden voorlopig vind ik.
Ik las dit in een reactie van Frits Fritschy, die de blitzpartij tussen Firouzja en Carlsen goed bekeken heeft. Of Carlsen winst heeft geclaimd, weet ik niet. De arbiter bepaalde eerst dat het remise was, tot Grischuk hem wees op de regel. Kan een schaker, die niet direct bij zo’n partij betrokken is, naar de arbkiter gaan en hem op een fout wijzen? Ik keek hier toch een beetje vreemd van op.
Max Euwe heeft ooit eens verhaald over dat hij zich bemoeide met Flohr-Capablanca, toen Flohr ver na de veertigste zet nog altijd in tijdnood meende te zijn en door vluggerde. Euwe verklaarde dat dat fout van hem was. Maar dat is rechtstreekse bemoeienis, los van de arbiter. Verder herinner ik me dat Kick Langeweg de arbiter waarschuwde dat in Sosonko-Torre (IBM toernooi 1973) beide koningen schaak stonden. Iets soortgelijks gebeurde bij Chandler-Timman (OHRA toernooi 1984), maar toen was het Timman zelf die zich realiseerde dat er iets fout ging. (www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1095578)
Ook daarin voorziet het Handbook, in art. 12.7: ‘If someone observes an irregularity, he may inform only the arbiter.’
Mijn vermoeden is dat Carlsen de regel wel kende, maar niet op dezelfde manier wou winnen als waarop hij van Grischuk verloren had. Maar dat is speculatie. Ik zie er overigens, net als Grischuk, geen kwaad in. In vluggertjes is sowieso de tijd een factor waar je rekening mee moet houden. Firouzaja speelde op winst en als je dan je stukken omgooit, roep je zelf de straf over je af. Had Firouzja remise aangeboden, dan was het een ander verhaal geweest. Carlsen had na weigering bij tijdsoverschrijding van Firouzja ook dan reglementair gewonnen, maar zou zich daarna nergens meer hebben kunnen vertonen.
Ik vraag me toch af of deze regel ‘If someone observes an irregularity, he may inform only the arbiter’ alleen op een onregelmatigheid slaat, zoals in de partij van Jan Timman tegen Chandler. Hier gaat het om een verkeerde arbitraire beslissing, waar Carlsen natuurlijk bezwaar tegen had kunnen maken. Stel voor dat de arbiter niet goed oplet en een partij remise verklaard, nadat schijnbaar 3 keer dezelfde stand op het bord is verschenen. Kan dan ook iemand, die toevallig bij dat bord staat te kijken [someone], daar de arbiter op wijzen of alleen de spelers aan dat bord zelf?
Volgens mij mag je tegen een arbiter alles zeggen wat je wilt; het is aan de arbiter om te bepalen of hij daar wat mee doet.
Was het echt zo dat de arbiter niet goed op de hoogte was van de regel bij tijdsoverschrijding? Het hoort toch niet dat bij een WK de arbiter een van de belangrijkste regels niet kent?
Die had ik even moeten controleren. Uit de berichtgeving erover valt niet duidelijk op te maken wie Grischuk inlichtte, de spelers of de arbiter. Het lijkt me achteraf inderdaad onwaarschijnlijk dat de arbiter de regel niet kende.