Recensie: Your Jungle Guide to Rook Endings
De Griekse schaker Efstratios Grivas is een veelzijdig figuur: naast grootmeester is hij auteur (zowel van boeken als in schaaktijdschriften) en trainer (hij draagt de titel Senior Trainer), maar ook internationaal arbiter en toernooiorganisator. In deze recensie bespreek ik zijn boek Your Jungle Guide to Rook Endings, dat dit jaar verscheen.
Efstratios Grivas
Opbouw
In het begin wordt uitgebreid aandacht besteed aan eindspelprincipes, zowel algemeen als specifiek voor toreneindspelen, zoals toren achter de vrijpion en het belang van activiteit. Ook vertelt de auteur hoe hij aan zijn informatie komt door bekende eindspelboeken aan te halen.
Basisstellingen worden ingeleid met bepaalde principes of tips, zoals ‘‘de verdedigende toren moet via de 6e (of 3e) rij de vijandelijke koning afsnijden’’ of ‘‘de pion van de aanvallende partij mag niet de 6e (of 3e) rij bereikten’’ over de Philidor. Dit lijkt qua opzet op wat de Spaanse grootmeester Jesús De La Villa doet in zijn eindspelhandling 100 Endgames you must know – inmiddels een klassieker. Het boek van Grivas bevat meer praktijkvoorbeelden, maar geen opgaven.
Het boek bestaat uit acht hoofdstukken:
- Basiskennis (bruggetje bouwen, Philidor, uitzonderingen)
- Buitengewone eindspelen
- Op dezelfde vleugel
- Extra vrijpion
- Versplintering
- Geïsoleerde pion (ook aandacht voor toreneindspelen met lichte stukken)
- Remise-eindspelen
- Vier torens (hoewel dergelijke eindspelen ook in eerdere hoofdstukken worden behandeld)
- Verscheidene concepten
VOORBEELDEN
Sax – V. Tseshkovsky, Zagreb 1975
90. Rh3+?
[Dit geeft de winst uit handen. Simpel was 90. f7 Re1+ 91. Kf6 Rf1+ 92. Ke7 Re1+ 93. Kf8 Ra1 94. Rh3+ Kg6 95. Kg8].90… Kg6! 91. Rg3+
[Na deze zet gaf zwart op! Het is echter remise na]91… Kh7 92. f7 Rc8 93. Ke7
[93. Rd3 Kg7= Dit is de reden waarom het beginschaak onnauwkeurig was: wit kan geen schaak meer opheffen door zijn toren tussen te plaatsen en verliest daarmee een cruciaal tempo.]3… Rc7+ 94. Ke8 Rc8+ 95. Kd7 Ra8! [Wit komt niet verder.]
Skuja – E. Giese, Leipziger Zeitung 1934
Dit voorbeeld komt het laatste hoofdstuk. Wit staat een pion achter, maar toch is hij degene die op winst speelt.
1. c6 Rxc6
[Na 2… hxg6 3. Rc3 wint wit met a3-a4 en b4-b5]2. Rf8+!
[Dit verschaft wit een vrijpion, die zwart echter nog kan tegenhouden.]2… Kxf8 3. gxh7 Rc2+ 4. Kg3 Rc3+ 5. Kg4 Rc4+ 6. Kg5 Rh4
[De zogeheten Loman-zet. De zwarte koning staat in principe dichtbij genoeg, maar wordt geblokkeerd door zijn eigen pion. Zwart moeten daarom zijn toren teruggeven om een tempo te winnen, maar het is niet genoeg.]7. Kxh4 g5+ 8. Kxg5 Kg7
[De pointe, maar wit heeft nog een troef in handen.]9. h8D+! Kxh8 10. Kg6!
10… d5
[10… e5 komt op hetzelfde neer]11. a4
[Wit promoveert met schaak en mat.]
Conclusie
Normaal ben ik huiverig tegenover het idee dat een plan zich automatisch aandient nadat je wat stellingskenmerken opnoemt, maar eindspelen in dit opzicht zijn overzichtelijker en concreter. Het aanhalen van historische schaakboeken is nuttig omdat het de lezer naar nieuwe literatuur kan leiden, maar mocht het je niet interesseren, dan kan het net zo goed worden overgeslagen. De voorbeelden zijn talrijk, origineel en leerzaam. 27 euro is dan geen dure prijs voor meer dan 400 pagina’s.
Omdat het boek geen opgaven bevat, wil ik zelf afsluiten met een voorbeeld uit het derde hoofdstuk:
Deze stelling is theoretisch niet te winnen, maar wit doet toch een poging met 1.f5 gxf5 2. gxf5. Hoe forceert zwart remise?
Het boek is te bestellen via: thinkerspublishing.com/product/efstratios-grivas-your-jungle-guide-to-rook-endings/
Een voorproefje van de eerste twintig pagina’s is te downloaden via: thinkerspublishing.com/wp-content/uploads/2020/03/1583780900565_TP-Guide-to-rook-endings-teaser26283.pdf
Titel: Your Jungle Guide to Rook Endings
Auteur: Efstratios Grivas
Aantal bladzijden: 402
Uitgeverij: Thinkers Publishing
Prijs: nu slechts €27,16
Gepubliceerd: 2020
Link naar onze recensenten met hun recensies.
Bij die partij Skuja-Giese dacht ik gelijk: dat lijkt toch wel erg op een compositie. Even googelen op ‘skuja chess’ leverde drie Skuja’s op; gezien het jaartal bleek het om de Let Roberts Skuja (1910-1984) te gaan. Dan maar googelen op ‘roberts skuja endgame study’, en ja hoor, op de arves-site blijkt een aantal composities van hem te staan, waaronder eentje gemaakt samen met E. Gize en gepubliceerd in 1934 in de Leipziger Zeitung. Dus Grivas (of zijn bron) was even niet bij de les.