Krantenrubriek 16 januari 2021
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Bab Wilders | Rini Kuijf | Henk Prins |
Weer echt schaken
Dit weekeinde begint in Wijk aan Zee het Tata Steel toernooi. Alleen de Masters, de hoofdgroep van veertien spelers die in een bijna lege toernooizaal zullen spelen. Geen Challengers, geen amateurgroepen, geen publiek. Een paar wedstrijdleiders en een paar journalisten die in ploegendienst mondjesmaat worden toegelaten. Op een rijk sociaal leven zullen de deelnemers niet rekenen. Maar ze zijn er, onder aanvoering van Magnus Carlsen. Sinds het begin in 1938 is het toernooi alleen in 1945 een keer overgeslagen.
Volgens toernooidirecteur Jeroen van den Berg popelden ze nu om weer eens echt te schaken, met echte stukken en met tegenstanders die niet in een hoekje van een computerscherm zijn verstopt. Jeroen had vast gelijk, maar toch waren er deze keer vier afzeggingen van spelers die oorspronkelijk hadden toegezegd.
Eindelijk weer echt schaken, dat was ook een motief voor Max Warmerdam (20) en Thomas Beerdsen (22), die rond de jaarwisseling twee toernooien in het mooie Italiaanse stadje Bassano del Grappa speelden. Er konden grootmeesternormen gescoord worden, dat was een ander motief.
Bij aankomst in Italië moesten ze een recente negatieve coronatest laten zien. In quarantaine hoefden ze niet, dankzij een topsportcertificaat van de toernooiorganisatie. In beide toernooien waren er twee rondes op een dag, wat betekende dat ze ongeveer acht uur hun mondkapjes moesten dragen. In de drie dagen tussen de twee toernooien mochten ze hun appartement niet uit, maar ze hadden spijs en drank ingeslagen en twee schakers met een bord en stukken zijn binnen wel zoet.
Warmerdam was in het eerste toernooi derde geworden en hij had daar een grootmeesternorm gescoord. Hij had er sinds 2019 al een uit de Nederlandse clubcompetitie en als hij er nog een zou scoren in het tweede toernooi in Bassano del Grappa, was hij grootmeester.
Aldus geschiedde. Hij won dat toernooi en werd grootmeester. „Dat is dan weer goed afgelopen”, zei mijn moeder vroeger als ze vond dat ik terug was van een gevaarlijke schaakreis.
Max Warmerdam – Edoardo Di Benedetto, Vergani Cup Bassano del Grappa 2021
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Lb4 5. e5 h6 6. Lf4 Pe4 7. Pge2 c5 8. a3 Pxc3 9. Pxc3 Lxc3+ 10. bxc3 Dc7 11. Tb1 b6 12. Dg4 Kf8 13. c4
Wit gebruikt onnodig grof geweld, hij offert twee pionnen.
13…cxd4 14. Le2 dxc4 15. 0-0 Lb7 16. Tfd1 Ld5 17. Txd4 Pc6 18. Td2 Pxe5
Misschien niet slecht, maar wel riskant. Na 18…Pe7 zou zwart een vrij solide stelling hebben met een pluspion.
19. Dg3 f6 20. Te1 g5 21. Le3 Tc8 22. Lh5 c3
23. Txd5
Goed of niet, consequent is dit kwaliteitsoffer zeker.
23…exd5 24. f4 Pc4
Na 24…Pf7 is het de vraag of wit genoeg heeft voor het geofferde materiaal, al blijft de strijd scherp en spannend.
25. Ld4 Dxf4 26. Dxc3
Nu heeft zwart het moeilijk, maar met 26…Pd6 kon hij zich nog goed verdedigen.
26…Dd2
Dit ziet er goed uit, maar in feite desorganiseert zwart zijn strijdkrachten.
27. Da1
Opeens heeft wit een beslissende aanval.
27…Pb2
Erg jammer, deze blunder, al maakt het voor het resultaat niet uit. Ook na bijvoorbeeld 27….Th7 28. Te2 zou wit snel in de aanval winnen.
28. Lxb2 Th7
Het ongetwijfeld geplande 28…Txc2 ging niet wegens 29. Te8+ gevolgd door mat.
29. Lxf6 d4 30. Te2 Da5 31. Lxd4 Dd5 32. Df1+ Kg8 33. Df6 Td7 en zwart gaf op.
Partij in viewer:
Grootmeester Warmerdam draait Di Benedetto dol
De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat in 2020 weinig nieuwe leden zijn toegetreden tot het internationale grootmeestergenootschap. Mooie prestaties in online-toernooien strelen het ego en zijn soms lucratief, maar kandidaten voor de eretitel hebben er niets aan. Voor de wereldschaakbond Fide tellen alleen resultaten in klassieke toernooien, die de laatste tijd helaas zelden plaatsvonden.
Toch lukte het de 20-jarige econometriestudent Max Warmerdam om twee van die spaarzame kansen te benutten. Rond de jaarwisseling voldeed hij in de Noord-Italiaanse stad Bassano del Grappa in opeenvolgende toernooien tweemaal aan de grootmeesternorm. Tussen Kerstmis en Nieuwjaar eindigde hij met een score van 6,5 uit 9 op de derde plaats. Nog beter ging het na de jaarwisseling in het tweede toernooi dat hij met 7 uit 9 won.
Ondanks het gebrek aan sterke tegenstand in fysieke toernooien heeft Warmerdam in 2020 grote progressie geboekt. Zijn debuut (4,5 uit 13) in de tweede invitatiegroep van het Tata Steeltoernooi was vorig jaar geen succes, al nam hij met een glimlach afscheid van Wijk aan Zee na twee punten in de laatste ronden tegen de Spaanse toernooiwinnaar David Anton en voormalig nationaal kampioen Jan Smeets. Een jaar later is hij verzekerd van de grootmeestertitel die hem op het volgende Fide-congres zal worden toegekend.
Warmerdam had in Bassano del Grappa succes tegen de Duitse Annmarie Mütsch met een dameoffer dat door de commentatoren met lof is overladen. Graag zou ik het kunstwerk laten zien, maar helaas is een partij van 77 zetten te lang voor deze rubriek. Geniet in plaats daarvan van de manier waarop Warmerdam een Italiaanse tegenstander dol draait.
Warmerdam – Di Benedetto, Bassano del Grappa 2021
1.e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Lb4 5. e5 h6 6. Lf4 Pe4 7. Pge2 c5 8. a3 Pxc3 9. Pxc3 Lxc3+ 10. bxc3 Dc7 11. Tb1 b6 12. Dg4 Kf8 13. c4
Inleiding tot een te optimistisch dubbel pionoffer. Na 13. Ld3 staat wit behoorlijk.
13 … cxd4 14. Le2 dxc4 15. 0-0 Lb7 16. Tfd1 Ld5 17. Txd4 Pc6 18. Td2 Pxe5 19. Dg3 f6 20. Te1 g5 21. Le3 Tc8 22. Lh5 c3
23. Txd5!
Een uitroepteken voor slagvaardigheid. Zwart had weinig bedenktijd en van 23. Tdd1 Kg7 mocht wit weinig verwachten.
23 … exd5 24. f4 Pc4?
Zwarts koning had de defensieve assistentie van dit paard na 24 … Pf7 goed kunnen gebruiken.
25. Ld4 Dxf4 26. Dxc3 Dd2?
De beslissende fout. Remise door herhaling van zetten is mogelijk na 26 … Pd6 27. Da1 Txc2 28. Le3 (niet 28. Tf1 Dd2) 28 … De5 29. Ld4 Df4.
27. Da1
27 … Pb2
Een rare zet in een hopeloze stand. Na 27 … Th7 of 27 … Kg8 wint 28. Te2 Df4 29. Tf2
28. Lxb2 Th7 29. Lxf6 d4 30. Te2 Da5 31. Lxd4 Dd5 32. Df1+ Kg8 33. Df6 Td7
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Wijk aan Zee 1999: amateur tegen Kasparov
Een belangrijk principe van het Tata Steel Schaaktoernooi, dat vandaag aan zijn 83e editie begint, is de hiërarchie van groepen, wat inhoudt dat deelnemers via groepswinst kunnen promoveren naar een hogere klasse. Voor elke amateurspeler is het podium met grootmeesters daarom in principe bereikbaar, als je maar jaar na jaar wint. De coronaregels (die alleen profsport toestaan) noopten het principe overboord te gooien: het toernooi is dit jaar beperkt tot de veertien spelers van de Masters met professionals als Carlsen, Giri en Jorden van Foreest. Een amateur zul je in zo’n gezelschap niet snel aantreffen. Maar in 1999 wel! Omdat ik in 1998 de B-groep had gewonnen mocht ik, toen nog werkzaam voor Demon Internet, op 21 januari 1999 in de grootmeestergroep A van wat toen nog het Hoogovens schaaktoernooi heette aantreden tegen de toenmalige wereldkampioen, Garry Kasparov. En dat was me wat! Zo bezochten een oom en mijn opa voor het eerst een schaaktoernooi, waarbij de laatste tegen iedereen die het (al dan niet) wilde horen vertelde “Dat is mijn kleinzoon daar!” Collega’s namen speciaal vrij om mij te zien spelen en verklaarden na afloop dat hoewel ze er niet heel veel van begrepen, ze het toch superspannend vonden. De vorig jaar overleden moeder van Kasparov waarschuwde haar zoon telefonisch voor mij, ik had immers al eens van Lautier en Gurevich gewonnen. En “The Boss” nam me serieus: over zijn 15e zet dacht hij bijna een uur na om vervolgens overtuigend te winnen. Na afloop was hij in goede stemming en we analyseerden samen als gelijkwaardigen. Ondanks de nederlaag een mooie ervaring!
Reinderman-Kasparov
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lc4
Ik had voor dit toernooi de Fischervariant tegen de Najdorf voorbereid.
6…e6 7.Lb3 Pc6 8.Le3 Dc7 9.f4 Le7 10.Df3 0–0 11.0–0–0 Pxd4 12.Txd4 b5 13.g4 e5 14.Pd5 Pxd5 15.Txd5
Ik hoopte op 15…Le6 16.f5 Lxd5 17.Lxd5 met prachtige compensatie. Na bijna een uur nadenken komt Kasparov met iets sterkers.
15…b4! 16.f5 a5 17.La4 Lb7 18.g5 Tfc8 19.Dg2 Lxd5 20.exd5 Dc4 21.Kb1 Dh4 22.Lc6 a4!? 23.Tf1?
Ik had wellicht niet verwacht dat Kasparov de kwaliteit zou teruggeven en van schrik geef ik een tempo weg. Na 23.Tg1! Dc4 24.g6 is het nog best spannend.
23…Dc4! 24.Tg1
De loper op c6 is een goede verdediger door de c-lijn te blokkeren en daarom wilde ik de kwaliteit niet terugwinnen. Die keuze werd helaas voor mij gemaakt.
24…b3 25.a3
23…Txc6! 26.dxc6 Tc8 27.Td1 Txc6
Zwart staat een gezonde pion voor terwijl wit ook moet oppassen voor mat op de onderste rij.
28.cxb3 axb3 29.Ka1 e4 30.Dd2 f6 31.h4 Kf7 32.Dd5+
Ik hoopte na dameruil b3 te gaan winnen terwijl mijn pion op f5 de zwarte koning tegenhoudt. Op dat laatste vond het beest uit Baku iets.
32…Dxd5 33.Txd5 g6! 34.fxg6+ Kxg6 35.Tb5 fxg5 36.hxg5 Tc2 37.Kb1 Tg2 38.Txb3 Lxg5 39.Lxg5 Kxg5 40.a4
Zo wordt het een wedren. Zwart is helaas veel sneller.
40…Kf4 41.Tb7 e3 42.Te7 Kf3 43.Kc1 d5 44.a5 d4 45.Txh7 d3 46.Th1 Tc2+ 47.Kb1 e2 48.a6 Tc8 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Zie ik op het schaakbord een offer, of soms ook een prachtige zet, dan wordt mij het harte zo blijde, want dan heb ik goed opgelet.
Deze variant op een gedicht van Piet Paaltjens en de gedachte “Geslaagde offers zijn als de doelpunten bij voetbal “ kwamen in mij op bij het lezen van het boek van Peter Prohaszka Your Jungle Guide to Chess Tactics ( Thinkers Publishing, € 33.95 )
De auteur, Hongaars grootmeester, gaat er van uit dat in het middenspel, ontstaan uit welke opening dan ook, telkens dezelfde thema‘s opduiken en hij wil daarvan een allesomvattend overzicht geven aan de hand van veel eigentijdse partijen waardoor een uniek leer- en puzzelboek tot stand is gekomen. De graad van de oefeningen loopt van 1 t/m 5 sterren en de gedachte wordt geopperd dat met de hoogste categorie zelfs schaakmeesters moeite zullen hebben. Uitermate geschikt dus voor schaaktrainingen op ieder niveau. Wie dit boek goed bestudeert zal eerder in de eigen partijen het juiste thema herkennen maar ook, nog belangrijker, kunnen voorbereiden. Maar de auteur maakt vast geen bezwaar als men alleen maar lekker wil puzzelen.
Gans andere kost is het boek van Pentala Harikrishna ( nu deelnemer aan Tata ) Beat The French Defense with 3.Pc3, eveneens van Thinkers Publishing (€ 32.95) Het is een heel boekwerk geworden van 450 pagina‘s dus men kan rustig aannemen dat voorlopig het laatste woord over deze veel gespeelde variant is gezegd. De speler met wit die na 1.e4 de zet 1..e6 tegen krijgt kan natuurlijk ook kiezen voor de zogenaamde doorschuifvariant maar dat is een kwestie van smaak. Er is geen variant van de Pc3-variant die niet aan de orde komt, het boek begint zelfs met een aantal onwaarschijnlijk reacties van zwart op de 3e zet. Meer gebruikelijk is 3..Pf6 waarna 4.e5 voor de hand ligt. Vaak gaat ook de zwarte loper op de derde zet naar b4 waarop de reactie 4.exd kan volgen. Kortom, zowel wit als zwart kunnen in dit boek uitvoerige analyses aantreffen waarbij ook wordt uitgelegd wat het verschil is voor de speelstijl: wil men graag in tactische verwikkelingen verzeilen of houdt men van langdurig strategisch gemanoeuvreer wat vaak het geval is bij de zwartspeler die na 1.e4 1..e6 op het programma heeft.
Bij het Tata-steel schaaktoernooi dat vandaag begint zijn enige afzeggingen geweest zodat nu Harikrishna, Grandelius en Wojtaszek meedoen, een verlies van 71 ELO-punten maar het blijft 1e categorie. En zo kan Carlsen revanche nemen voor een vorige nederlaag bij Tata tegen Wojtaszek. Zelden zullen de omstandigheden zo curieus geweest zijn al zijn de voetbalwedstrijden zonder publiek natuurlijk nog veel merkwaardiger.
Vijftig jaar terug werd het toen nog Hoogoventoernooi gewonnen door één van de sterkste schakers die nooit wereldkampioen werden: Kortsjnoj met 10 punten, voor Gligoric met 9½ vooral door deze remise partij:
Gligoric – Kortsjnoj:
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 c5 5.Ld3 Pc6 6.Pf3 Lxc3+ 7.bxc d6 8.e4 e5 het lijkt allemaal wat tempoverlies maar het is goed. 9.d5 Pe7 ( 9..Pa5 10.Pd2) 10.g3 Pg6 niet zo verstandig want wit speelt so wie so 11.h4 Da5 ( tegen Da4+) 12.Db3 Lg4 13.Ph2 Ld7 14.Lg5 0-0 moet wel maar na 15.Lxf6 staat wit beter 15..gxf 16.0-0 Tab8 17.Dd1 dreigend Kg7 18.Dd2 (18.h5! want nu speelt zwart het) 18..h5. 19.Kh1 wit plant een aanval dus zwart begint aan de andere kant 19..b5 20.cxb Lxb5 21.Lxb5 Txb5 22.De2 Th8 23.c4 Tb6 24.Tab1 Pe7 25.Txb6 Dxb6 26.g4 wellicht was f4 beter 26..hxg 27. Dxg4+ Kf8 28.h5 Db2 29.Dd7 zinloos Db8 30.Dh3 Dc8 31.Df3 f5 zwart is veilig en tijdnood voor beiden 32.Tg1 f4 zo kan het paard nooit naar e3 of g3 33.Tb1 Pg8 34.Dg4 remise op voorstel van zwart.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Combinaties zijn zo oud als het schaakspel zelf. In het Duitse Frankfurt kwam in 1887 de volgende stelling op het bord in een partij tussen Schiffers en Harmonist. De partij was ontstaan vanuit de Italiaanse opening. De zwartspeler speelde zijn paard van d5 naar het verkeerde veld f4, Wit maakte gebruik van de achterstand in ontwikkeling van zwart op de damevleugel in combinatie met de prachtige open diagonaal a2-g8 die hij heeft. De witspeler sloeg aan het combineren en haalde de volgende zetten uit zijn toverhoed. Zwart had als laatste zet 15…. Peg6 gespeeld.
Vanuit de eerste diagramstand speelde Schiffers de verbluffende zet 16. Te8!! (Zwart moet de toren nemen, er dreigt namelijk 17. Lxf7+ Kh8 18. Lxg6 Pxg6 19. Pf7+ Kg8 20. Ph6+ en mat in twee zetten.) 16. … Txe8 (16. … Le6 is het beste, zwart komt dan een pion achter.) 17. Lxf7+ Kh8 (17. … Kf8 18. Ph7+ Ke7 19. Te1+ Kd7 20. Lxe8+ Kd8 21. Lxg6 is duidelijk genoeg voor wit.) 18. Lxe8 (Wit staat een toren achter. Toch staat wit goed gewonnen.) 18. … Pe2+ 19. Kh1 Pxc1 20. Pf7+ Kg8 21. Ph6+ Kf8 22. Dg8+ Ke7 23. Lxg6! hxg6 (23. … gxh6 leidt tot mat in twee: 24. Df7+ Kd6 25. Pc4 mat. 23. … Le6 lijkt nog een aardige verdediging. Wit speelt dan 24. Dxg7+ Kd8 25. Db8+ Kd7 26. Dxh7+ Kc8 27. Dh8+ Dd8 en wit heeft drie vrijpionnen voor de kwaliteit, genoeg voor winst. Na 23. … Le6 is 24. Pf54+ Kd7 25. Dxg7+ Kc8 26. Pe7+ Kd8 27. Df8+ Kd7 28. Dxa8 hxg6 28. Pxg6 wellicht nog beter. Nu staat wit drie pionnen voor.) 24. Dxg7+ Kd8 (Anders moet zwart zijn dame inleveren.) 25. Df8+ Kd7 26. Ped4
(Dit paard komt nu goed wit zijn stal. Er dreigt Pc5 mat. Op 26. … b6 volgt 27. Dg7+ Kd8 28. Pf7+ Kd7 29. Pfd6+ Kd8 30. Df8+ Kd7 31. De8 mat.) 26. … Dd8 27. Dd6+ Ke8 28. Pf6+ en zwart gaf op. U ziet dat een oude partij nog niet verouderd is. De combinatie zou zomaar van deze tijd kunnen zijn.
Partij in viewer:
