Krantenrubrieken weekend 6 november 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een Britse ziener
Voorspellen is moeilijk. In 2015 publiceerde Anish Giri een boekje met de titel After Magnus. Who Can Dethrone the World Chess Champion?. Hij besprak tien schakers die voor de troonopvolging in aanmerking kwamen en hij was bescheiden, want hij noemde zichzelf niet. Het jaar daarna won Sergej Karjakin het kandidatentoernooi en vervolgens verloor die pas in de tiebreak de WK-match tegen Carlsen. In Giri’s boekje was Karjakin niet voorgekomen.
Het FIDE Grand Swiss in Riga duurt tot en met zondag. Drie ronden voor het eind stond de 18-jarige Iraniër Alireza Firouzja een punt voor op zijn achtervolgers, en op de live ratinglijst kwam hij op de vierde plaats, vlak boven Carlsens uitdager Jan Nepomniatsjtsji.
Is Firouzja de man die ooit Carlsen van de troon zal stoten? Ik ging te rade bij de Engelse journalist Leonard Barden, die de status van een helderziende heeft doordat hij in 1975, toen Garry Kasparov elf jaar was, voorspelde dat die wereldkampioen zou worden. Nu voorspelde Barden in de Financial Times een WK-match tussen Carlsen en Firouzja in 2025.
Jorden en Lucas van Foreest gooiden in Riga geen hoge ogen, maar Jorden speelde tegen de Indiër Surya Ganguly wel een mooie partij, die een leerzaam kijkje biedt op zijn openingsvoorbereiding. Op de achtste zet bracht hij een pionoffer dat er wonderlijk uitziet, maar buitengewoon effectief bleek. Hoe kwam hij erbij? Na de partij zei hij: „Ik keek naar allerlei stomme zetten die niet tot verlies zouden leiden, en dit was er een van.”
Hij had bij zijn voorbereiding natuurlijk gezien welke zet de computer de beste vindt, maar die deed hij juist niet, omdat de tegenstander daarop voorbereid kon zijn. Hij doet een speculatieve zet die een pion kost, maar volgens de computer aanvalskansen geeft die de pion in computertermen voor ongeveer de helft compenseren.
Een schaker weet dat het tussen feilbare mensen anders ligt. Niks voor de helft, want dynamiek is dan belangrijker dan materiaal, zeker als de tegenstander veel bedenktijd moet gebruiken om zich in de nieuwe situatie te oriënteren. Jordens speculatie ging geheel op.
Jorden van Foreest – Surya Ganguly, FIDE Grand Swiss Riga 2021
1. c4 Pf6 2. Pc3 e6 3. e4 d5 4. e5 d4 5. exf6 dxc3 6. bxc3 Dxf6 7. Pf3 b6 8. c5
De wonderlijke computerzet. Vreemd, maar niet verliezend, had Jorden gezien.
8…Lxc5
Wie zou dit niet doen? Na 8…Lb7 moest zwart met het lastige 8. Da4+ rekenen.
9. d4 Ld6 10. Ld3 h6
Dit geeft later problemen langs de diagonaal b1-h7. 10…De7 was veiliger.
11. Le4 c6 12. 0-0 0-0 13. Te1 Td8 14. c4
De computer wil al met 14. g4 Lf4 15. h4 hard toeslaan.
14…Lb7 15. Tb1 Pd7 16. Tb3 Tac8 17. Lb2
Wit heeft een mooie aanvalsstelling en dat hij een pion achter staat valt nauwelijks op.
17…Te8 18. c5 Lf8 19. h4 Dd8 20. Lb1 Tc7 21. Dc2 f5
Na de partij noemde Jorden dit zelfmoord, maar wat moest zwart anders?
22. Tbe3 Lc8 23. Db3 Pf6 24. Lxf5 Pd5
Beter was 24…Dd5, al staat wit ook dan heel goed.
25. Lb1
Het simpele 25. Lxe6+ was niet slecht, maar wit offert liever een kwaliteit voor een snel beslissende koningsaanval.
25…Pxe3 26. Txe3 Le7 27. Dc2 Lf6 28. Dh7+ Kf8 29. Pe5 Lxe5 30. dxe5 Dxh4 31. Lg6 Ld7 32. Td3 Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Op de stormachtige opmars van Firouzja (18) staat deze herfst geen maat
De tweekamp Carlsen – Nepomniatsjtsji moet nog beginnen maar nu al wordt druk gediscussieerd over de vraag wie volgend jaar om de wereldtitel zullen spelen. Zal het opnieuw een gevecht zijn tussen twee dertigers of krijgt de 18-jarige, in Iran geboren Fransman Alireza Firouzja een kans de jongste kampioen uit de geschiedenis te worden?
De speculaties begonnen in september, toen Firouzja het toptoernooi in Stavanger afsloot met vier zeges op rij. Het was, voorspelden velen, de aankondiging van grote daden in de nabije toekomst. In het Grand Swiss Open in Riga bewijst Firouzja hun gelijk. Met nog drie ronden te gaan, staat hij een punt voor op de rest van het veld. De kwalificatie voor het volgende kandidatentoernooi ligt binnen handbereik.
Ook op de wereldranglijst maakt Firouzja vorderingen. Hij is gestegen naar de vierde plaats, net achter Fabiano Caruana. Helaas zal de nieuwe ster in januari niet te zien zijn bij Tata Chess in Wijk aan Zee. Bij de presentatie van het deelnemersveld zei toernooidirecteur Jeroen van den Berg dat met Firouzja geen financiële overeenstemming was bereikt.
Ruim twintig achtervolgers van Firouzja strijden dit weekend om het tweede kandidatenticket dat in Riga op het spel staat. In die groep ontbreken de broers Jorden en Lucas van Foreest die graag afscheid zullen nemen van een toernooi waarin kleine oplevingen steeds werden gevolgd door bittere tegenvallers.
Firouzja – Sasikiran, Riga 2021
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d3 0-0 6. 0-0 d5 7. exd5 Pxd5 8. Te1 Lg4 9. Pbd2 Pb6 10. h3 Lh5 11. Lb3 Kh8
Zwart ziet af van 11 … Dxd3 12. Pxe5 Df5 13. Pef3 Tad8 14. De2, waarna wit iets beter staat.
12. Pe4 Pd7 13. Ld5
13 … f5?
Slordige voorbereiding van de Indiase zwartspeler. Hij dacht hij dat hij een eerder in Riga door Vachier-Lagrave gespeelde partij kopieerde, waarin 13 … Lb6 14. Pg3 Lxf3 15. Dxf3 f5 was gespeeld. Op dit moment is … f7-f5 een ernstige fout.
14. Peg5 h6
Ook 14 … Df6 15. Pe6 of 15. d4 belooft zwart weinig goeds.
15. Pe6 Df6 16. Pxf8 Txf8
Beter is 16 … Lxf8.
17. d4! e4
Of 17 … exd4 18. Te6 Dd8 19. Lxc6 bxc6 20. cxd4 met beslissend voordeel voor wit.
18. dxc5 Pde5
19. Pxe5
Geen offer, maar materiaalwinst. Tegen wits toren en twee lichte stukken is de zwarte dame niet opgewassen.
19 … Lxd1 20. Pd7 Dd8 21. Lxc6 Te8 22. Txd1 bxc6 23. Lf4 Dh4 24. Lxc7 e3 25. fxe3 Txe3 26. Td4 De7 27. Lf4 Te2 28. b4 De8 29. Tf1 De6 30. Tf2 Txf2 31. Kxf2 Dxa2+ 32. Ld2 De6 33. c4 a6 34. Lf4 De7 35. b5 axb5 36. cxb5 De6 37. b6 Db3 38. Kg1 g5 39. Ld2 g4 40. Tb4 Dd1+ 41. Kh2 g3+ 42. Kxg3 f4+ 43. Kh2
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Anne Haast na stroeve start de beste bij NK vrouwen
Naast het algemene NK werd in Hoogeveen ook een achtkamp om het NK vrouwen gehouden. Het werd een erg spannende strijd waarbij het leek alsof niemand boven het maaiveld mocht komen. Zo waren er na vier ronden drie koplopers met een half punt voorsprong op vier andere chessqueens. Wat gebeurt er: ze verloren alle drie! Het veld lag qua sterkte dus dicht op elkaar, maar op rating en ervaring leken 4-voudig kampioen Anne Haast en 14-voudig kampioen Peng vooraf de favorieten. Echter, de eerste had echter als moeder van een 1-jarige dochter niet zo veel aan schaken gedaan en eigenlijk was haar slechte start dus niet zo’n grote verrassing: ze begon met met twee benauwde remises en een nederlaag. Peng begon daarentegen sterk met 2.5 uit 3, maar liet dat volgen door nederlagen tegen Noord-Hollands hoop Maaike Keetman en tegen toptalent Eline Roebers. Keetman had misschien wel kampioen kunnen worden: tegen de top drie scoorde ze 2.5 punten. Helaas scoorde de Heiloose tegen de laatste drie maar een half punt. Het leverde haar wel de Robinhoodaward op. En dan Roebers, wereldkampioene meisjes t/m 14 jaar. Zij had zeker kampioen kunnen worden, maar ze verloor twee goede tot gewonnen stellingen. In de laatste ronde tegen Keetman (waarin ze moest winnen) kwam dat wellicht door spanning, kan gebeuren. Maar vooral de nederlaag in de vierde ronde tegen Haast was cruciaal en zonde. Eerst verspeelde ze groot voordeel om vervolgens in plaats van remise te pakken de partij in een paar zetten weg te geven. En Haast? De meevaller gaf haar vleugels en ze won vervolgens ook de rest van haar partijen, waardoor ze uiteindelijk met een punt voorsprong toch nog overtuigend kampioen werd.
Roebers – Haast
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 a6 6.Lf4!?
Een obscuur maar niet ongevaarlijk systeem tegen de Taimanov.
6…d6 7.Lg3 Pxd4 8.Dxd4 e5 9.De3 h5 10.0–0–0 Da5 11.f3 Le6 12.Kb1 Tc8 13.Pd5 Da4 14.b3 Dc6 15.c4
Zwart heeft met al haar damezetten haar ontwikkeling genegeerd en wit staat daarom duidelijk beter, ook dankzij het mooie paard op d5.
15…Pe7 16.f4 h4 17.Lf2 exf4 18.Pxf4
Met 18. Dxf4 houdt wit groot voordeel. In de partij ruilt ze haar mooie paard af, dat is zonde.
18…Pg6 19.Pxg6 fxg6 20.Ld3 Le7 21.e5 0–0 22.exd6 Dxd6
Inmiddels heeft zwart haar ontwikkeling voltooid en gaat het wel weer, al staat wit nog steeds wat beter als ze gewoon op g6 slaat. In de partij gaat het verrassend snel mis.
23.The1 Lg4!
24.Td2?
Na 24.Le2 Lf5+ 25.Ld3 Lg4 was de partij vast in remise geëindigd.
24…Db4!
Opeens is Lc5 een zeer sterke dreiging. De witte dame is aan d2 gebonden en kan daarom niet vluchten.
25.Kc2 Lc5 26.Dg5?
26.De4! Lxf2 27.Dxg4 Lxe1 28.De6+ Kh8 29.Dxe1 was nog een manier om te vechten.
26…Txf2 27.Txf2 Dxe1 28.Tf1 De6 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Opgave 968 uit de partij Geller – Portisch, gespeeld in Moskou in 1967, laat de sterkte van de lopers zien. Geller begon zijn aanvalsactie met 1. Lg5! en vorige week is uitgelegd dat die loper niet genomen mag worden. Zwart moet de dame naar d7 spelen, niet naar d6 uiteraard, zo ik vorige week schreef, want dan is het na 2. Dxf7+ en 3. Dg8 mat.
1.Lg5! Dd7 2. Tad1 Ld6 3. Lxh6! (Geller maakt de koningsstelling stuk.) 3. … gxh6 (Ook na 3. … Pxb3 4. Lxg7 Kxg7 5. Pf5+ wint wit.) 4. Dg6+ (Maakt gebruik van de loper van b3 die pion f7 pent.) 4. … Kf8 5. Df6! Kg8 6. Te3 (En zwart hield het voor gezien.) 1-0.
Het switchen van de ene sterke, hier witte, diagonaal naar de andere, komen we op fascinerende wijze tegen in een partij Bischoff – Shvidler, die in 1987 in München werd gespeeld.
De winstvoering begint met een geraffineerde pionzet.
1.g4! (Zwart moet dat pionoffer wel aannemen, want na 1. … Th6 wint g5 Tg6 3. Dc5.) 1. … Txh3 2.g5 De6 (Geen 2. … Txf3? 3. gxf6 Dxf6 4. Dxh7+, een variant dus waarin de kracht van de diagonaal b1-h7 tot uitdrukking komt. Tot zetverwisseling leidt 2. … Pe8 3. Df5.) 3. Df5! Pe8 (zwart verliest eveneens na 3. … e4 4. Dxe6 fxe6 5. Pd4. Zou zwart de dames ruilen, dan wint wit doordat zijn witte loper beide torens tegelijk aanvalt. Dan gaat het om een tweede diagonaal: h3-c8.) 4. Dxe6 fxe6 5. La2! (Wit grijpt een derde witte diagonaal: a2-g8.) 5. … Pc7 6. Pxe5 (Pas nu onttrekt het paard zich aan de aanval door de toren.) 6. … Pd5 (Geen oplossing biedt 6. … Pxe5 7. Lxe5, met de dreiging Lxc7 en Lxe6+.) 7. Txd5! exd5 8. Pxc6! (Na 8. … bxc6 9. Lxd5+ Kf8 10. Le6 pakt wit nu direct winnend de eerder genoemde diagonaal h3-c8.) 9. Pxb8 Txb8 10. Tc7 Ke8 11. Lxd5 Th5 12. Txg7 (Zwart geeft het op. Intussen is de loper van de witte velden nu ook nog actief op de diagonaal h1-a8. Een uniek partijslot.
