Recensie: King’s Kalashnikov Sicilian
Openingsboeken, ze zijn er in vele soorten en maten. Van korte en bondige introducties over wat te spelen na 1.e4, tot vuistdikke exemplaren over obscure varianten met talloze bijbehorende zijvarianten. Voor de een zijn ze een verschrikking, voor de ander een uitgelezen mogelijkheid om zijn of haar tegenstander te verrassen met een diepzinnig nieuwtje. Op clubniveau wordt spelers veelal aangeraden om niet teveel tijd aan openingen te besteden. Waarom vijftien zetten theorie stampen om iets beter uit de opening te komen, om vervolgens op zet 25 door een simpele combinatie een stuk te verliezen? Ga vooral juist tactiek oefenen, dat is veel effectiever en nog leuker ook.
Helemaal mee eens, dit advies. Alleen helpt het niet echt wanneer je vanuit de opening al in een slechte stelling bent beland. Enige mate van openingskennis is onontbeerlijk, hoe hard sommige spelers ook beweren nooit iets aan openingen te doen en toch een rating van 1800 hebben weten te bereiken. Hoe krijg je dan een speelbare stelling zonder talloze uren aan openingstheorie te moeten besteden? Grootmeester Daniel King heeft een antwoord in de vorm van King’s Kalashnikov Sicilian. Dit openingsboek, gericht op de Kalashnikov-variant van het Siciliaans, biedt een praktische oplossing om 1.e4 met het Siciliaans te lijf te gaan. Dat alles in net geen 200 pagina’s, dat is te overzien. Overigens goed om te vermelden dat dit boek, uitgegeven door New In Chess, oorspronkelijk is gebaseerd op een Chessable course. Wie de voorkeur geeft aan het bekijken van videolessen kan daarom bij Chessable terecht.
Voor wie Daniel King niet kent, op zijn YouTube-kanaal PowerPlayChess heeft hij een zeker voor schaakbegrippen behoorlijk aantal volgers (ruim 100.000), waarin met enige regelmaat partijen voorbijkomen met de Kalashnikov. Wat hem naar mijn mening onderscheidt van de meeste andere commentatoren of streamers, is zijn heldere en enthousiaste uitleg van een partij op een beheerst tempo, voorzien van herkenbare begrippen, in begrijpelijk Engels. Presenteren en schrijven zijn daarentegen een vak apart, wat de vraag oproept in hoeverre King dit ook in zijn boek voor elkaar weet te krijgen. Om alvast een voorzet te geven: absoluut!
Over naar de inhoud. De Kalashnikov-variant van het Siciliaans staat op het bord na 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 e5
Zwart dwingt met zijn laatste zet wit tot het maken van een keuze: waar moet het paard naartoe? Verrassend genoeg biedt alleen 5. Pb5 wit een serieuze kans op voordeel. Na alle andere zetten kent zwart weinig problemen. Voordat King ingaat op de verschillende varianten, presenteert hij in het eerste deel van het boek 20 modelpartijen met de Kalashnikov, met daarin uitleg over de strategie die bij de opening komt kijken. Hij stelt dat alleen door het bekijken van volledige partijen je een idee krijgt waar het in de opening om draait. In het tweede deel komt dan de theorie aan de orde, beginnende bij alle varianten waarin wit geen 5. Pb5 speelt, om vervolgens meer de diepte in te duiken na 5. Pb5 d6 6. P1c3 en alternatieve zesde zetten voor wit. Om de aanpak van King te volgen, laten we er een tweetal modelpartijen bijpakken, van niet de minsten.
Nepomniachtchi, Ian – Carlsen, Magnus
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 e5 5. Pb5 d6 6. P1c3 a6 7. Pa3 Le7 8. g3 Pf6 9. Lg2 b5
Een goede zet, maar het was ook mogelijk om 9…Lg4 te spelen. Met deze typische loperuitval, in King’s woorden ’the Poke’, wordt de witte dame aangevallen. Ongeacht hoe wit hierop reageert, elke zet betekent een compromis. In het repertoire legt King uit waarom.
10. Pd5 Pxd5 11. exd5 Pb8
Na de ruil op d5 is een veelvoorkomende pionnenstructuur ontstaan. De strategische kenmerken zijn echter totaal verschillend, afhankelijk van of er een pion of een stuk op d5 staat. Ook dit wordt door King nader toegelicht.
12. O-O Pd7 13. c4
Wit heeft een pionnenmeerderheid op de damevleugel, zwart op de koningsvleugel. Dit gegeven bepaalt de strategie die beide zijden volgen.
13… O-O
13… bxc4 14. Pxc4 a5 Om b2-b4 en Pc4-a5-c6 tegen te houden. 15. Ld2 O-O 16. Tc1 en wit maakt vorderingen op de damevleugel.
14. cxb5 axb5
14… f5 15. bxa6 Lxa6 is ook mogelijk. Het witte spel op de damevleugel moet nog op gang komen.
15. Pc2
15. Pxb5 La6 wint materiaal voor zwart. Het paard dekken met 16. a4 werkt niet, want na 16…Lxb5 staat de pion gepend.
15… f5 Zwart speelt zijn f-pion op. Het thema van de oprukkende e- en f-pion zijn in de woorden van King ’the Steamroller’. Met deze pionnen gaat zwart de witte koningsstelling te lijf.
16. Pb4 Lf6 17. Pc6 De8 18. a4 Pc5
Een natuurlijke zet, maar de computer beveelt 18… bxa4 19. Txa4 La6 20. Te1 Pc5 21. Ta5 e4
aan, gevolgd door het plaatsen van een stuk op d3, waarna alle lichte stukken van zwart goed staan.
19. Le3 Pxa4 20. Dc2 Ld7 21. b3 f4
21… Pc5 22. Txa8 Dxa8 23. Lxc5 dxc5 24. Dxc5 zou juist wit in het voordeel hebben gebracht.
22. bxa4 Hier had wit 22.Ld2! moeten spelen, waarna de partij nog alle kanten op kan. 22… fxe3 23. axb5 Txa1 24. Txa1 Lg5! dreigt op f2 te slaan.
25. b6 Nepo gaat all-in op de b-pion en laat zwart zijn gang gaan op de koningsvleugel, tot op zekere hoogte. Na 25. fxe3 Lxe3+ 26. Kh1 Tf2 27. Db3 Lb6 staat de toren geweldig op f2 en beheerst de zwartveldige loper een fantastische diagonaal. Merk op hoe deze loper zowel een aanvallende, als een verdedigende rol speelt.
25… exf2+ 26. Kh1 Lc8 27. Tf1 Df7 28. De2 e4 29. h4
29. Lxe4 Lh3 30. Lg2 Lxg2+ 31. Kxg2 Dxd5+ wint voor zwart. De beste optie die wit heeft, is 29. Dxe4 La6 30. De6 Lxf1 31. Lxf1 Kh8 wat volgens de computer als houdbaar voor wit wordt beoordeeld.
29… e3!! Een buitengewone zet, waarmee Carlsen correct heeft ingeschat dat de pionnen het stuk waard zijn.
29… Lh6? 30. Lxe4 Lh3 31. Pe7+ Kh8 (31… Dxe7 32. Lxh7+) 32. Lg2 Lxg2+ 33. Kxg2 en het paard op e7 verdedigt de pion op d5.
30. hxg5 Te8 Zwart dreigt met de dame de pion op g5 op te halen, gevolgd door een dodelijk schaakje op h6.
31. Kh2 Lg4 32. Dxg4 e2 33. b7 Dxb7 34. Txf2 e1D Carlsen heeft de race gewonnen. De rest van de partij is een kwestie van uitschuiven.
35. Df5 De3 36. Tf3 De2 37. Pd4 De5 38. Dg4 Dbxd5 39. Pf5 Dde6 40. Dh5 Dg6 41. Dg4 h5 42. Dc4+ d5 43. Db5 Dxg5 44. Dd7 h4 45. Tf1 hxg3+ 46. Kg1 g6 47. Lxd5+ Kh8 0-1
De tweede modelpartij geeft een goed voorbeeld van hoe zwart in de Kalashnikov de zogenaamde Maroczy-structuur van wit (pionnen op c4 en e4) aanpakt.
Anand, Viswanathan – Maghsoodloo, Parham
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 e5 5. Pb5 d6 6. c4 Le6 7. P1c3 a6 8. Pa3 g6 9. Pc2 Lg7 10. Le3 Pf6 11. Le2 Tc8 12. b3 O-O 13. O-O b5
Om de terminologie van King aan te houden: Hammer Time! Met deze kenmerkende breekzet wordt de witte structuur op de damevleugel aangetast.
14. cxb5 Pe7
14… axb5 15. Lxb5 Pe7 komt eveneens in een van de modelpartijen aan de orde, terwijl King’s aanbeveling 15…Pa7 is.
15. Ld2 axb5 16. Lxb5 Db6 17. Pa3
17… Txc3
Een gewaagde zet. Zwart offert de kwaliteit en krijgt er een pion en een sterk centrum voor terug. 17… d5 18. exd5 Pfxd5 is eveneens een sterke mogelijkheid voor zwart om controle over het centrum te verkrijgen.
18. Lxc3 Pxe4 19. Lb2 d5
Het plan voor zwart is om de centrumpionnen door te drukken, waarna hij zijn pijlen richt op de witte koning.
20. Le2 d4
In plaats van deze zet kan zwart ook verdergaan met 20…Pd6, om in het vervolg te gaan lopen met de d-pion.
21. Pc4 Lxc4 22. Lxc4 Pd6 23. La3 Pef5 24. Tc1 e4
Zwart heeft een indrukwekkend centrum opgebouwd.
25. Lc5 Dd8 26. Te1 Te8 27. b4 Pxc4 28. Txc4 e3
De witte koningsstelling wordt aan de tand gevoeld.
29. fxe3 Pxe3 30. Da4 Te6 31. Tcc1 Dd5 32. Te2
32… d3?
Een verleidelijke zet, maar zeker niet de beste. Na 32…h5 is de stelling volgens de computer in evenwicht. Welke zijde zou u kiezen?
33. Td2? Anand is ervan overtuigd dat zijn stelling slecht is. De juiste zet is 33. Txe3! waarna 33… Ld4 lijkt te winnen voor zwart, maar met 34. Da7! heeft wit een ongebruikelijke verdediging waarmee hij de partij redt.
33… Ld4 Zwart domineert het centrum en wit kan de aanval niet langer tegenhouden.
34. Kh1 Pxg2 35. Db3 35. Txg2 Te2 en zwart wint. 35… Da8 36. Lxd4 Ph4+ 37. Kg1 Pf3+ 0-1
Een spectaculaire partij die een goed beeld geeft van de stellingen die kunnen ontstaan in deze variant. In het vervolg legt King in dezelfde heldere bewoordingen zijn aanbevelingen uit over hoe hij het Siciliaans met de Kalashnikov te lijf wil gaan. Daarbij geldt wel dat hoe verder de lezer komt in het boek, hoe langer de varianten worden. Dit punt is King niet ontgaan, daarom geeft hij aan dat de lezer zich vooral moet focussen op de plannen en de thema’s. Dat gezegd hebbende, in een aantal varianten waarin zwart de achtergebleven pion op d6 offert, is de door King veronderstelde compensatie niet altijd even overtuigend, zelfs niet met de hulp van een engine. Zeker op clubniveau speelt materiaal een belangrijke rol. Daarentegen krijgt de lezer zonder meer een beter gevoel voor de dynamiek van het spel.
Conclusie
King geeft met King’s Kalashnikov Sicilian een zeer toegankelijke introductie tot het Siciliaans en een praktisch en dynamisch repertoire voor zwart. De heldere bewoordingen, voorzien van duidelijke thema’s, zorgen ervoor dat de diverse varianten veel beter blijven hangen dan bij de meeste andere openingsboeken. King geeft daarnaast met dit boek een praktische manier voor het bestuderen van openingen. Dit boek is daarom zeer geschikt voor spelers vanaf een gemiddeld niveau die op zoek zijn naar manieren om meer dynamiek in hun opening aan te brengen, zonder te verdwalen in de talloze, soms messcherpe varianten van het Siciliaans. Voor gevorderde spelers biedt dit boek een interessante aanvulling op hun repertoire.
Er is één maar. Wat als u, net als ik, graag zo’n open Siciliaan op het bord wil zien, maar wit niet meewerkt, door voor het gesloten Siciliaans te gaan, het Morragambiet, de Grand Prix aanval of noem maar op? Ook daar heeft King een oplossing voor! Daarover binnenkort meer.
King’s Kalashnikov Sicilian
- Auteur: Daniel King
- Publicatiedatum: 14 juni 2022
- Aantal pagina’s: 192
- Uitgever: Chessable
- ISBN: 9789493257313
- Sample pages
- Hardcover: €29,95
- eBook: €21,99
- Bestellen
Uitstekend boek van King vind ik. Heb het al verschillende mensen aangeraden (clubspelers in de Elo-categorie 1700 – 2100). En elk die het ook kocht reageerde na een tijdje heel tevreden. Erg overzichtelijk ingedeeld vind ik zelf, goede presentatie.
De Kalsjnikov staat op het bord als Zwart na 5.Pb5 d7-d6 speelt.
Ik heb jarenlang Kalashnikov gespeeld en had best hoge verwachtingen, maar vond het eerlijk gezegd niet zo’n goed boek. De plannen in het boek worden prima uitgelegd, maar theoretisch voegde het voor mij niets nieuws toe. En dat mag je wel van een GM die een opening al jarenlang speelt verwachten.
“I should emphasise that I have not attempted to write a comprehensive survey of the Kalashnikov. In the digital age, we are bombarded by masses of information, and selecting what is relevant becomes increasingly difficult. I have simplified matters by providing clear recommendations of practical variations.”
Goed punt, TD. In de zin daarna legt hij daarnaast uit dat hij een keuze maakt in de varianten, en dat is helemaal prima. Hij hoeft voor mij ook niet elke variant in de opening behandelen, maar een beetje diepgang in de varianten die de auteur zelf kiest is wel nuttig.
Sommige kritieke analyses beeindigt hij bijvoorbdsld vroegtijdig en veelbelovende witte voortzettingen noemt hij überhaupt niet. voorbeeld daarvan: Merijn van Delft speelde 4 jaar tegen mij een theoretisch belangrijke variant die ik niet kon repareren. Die variant komt in het boek niet tot nauwelijks aan bod, terwijl ik daar de repertoiresuggestie van King volgde. Dan heeft zo’n boek wat mij betreft te weinig diepgang. Als ik entertainment wil en leuke schaakverhalen, koop ik wel een boek van Lakdawala 🙂
Hoe ging de partij tegen Merijn