Schaaksite

In de schijnwerpers: IM Stefan Kuipers

1 april 2021 8:00 Michel Hoetmer 0

Stefan Kuipers is op dit moment zo’n beetje het gezicht van schakend Nederland. Hij presenteert de Twitch-uitzendingen van de schaakbond. Dus vallen we maar meteen met de deur in huis en vragen we hem hoe dat tot stand is gekomen.

Ik ben er zelf een jaar of vijf geleden mee begonnen en vond het bijzonder leuk. Maar na een tijdje heb ik het toch op een laag pitje gezet. Naast het feit dat het leuk was, hoop je ook er wat aan te verdienen. Dat viel tegen. Ik had al wel een naam opgebouwd en werd benaderd door de KNSB of ik verslag wilde doen van het NK internet. Daar is het toen allemaal mee begonnen.

Het zal drie jaar geleden zijn geweest, ik ben de tel een beetje kwijtgeraakt, toen men me vroeg of ik het NK ook live wilde verslaan. Daarvoor deed ik het al via een blog. Dankzij de inspanningen van Koos Stolk, die was daarvan een groot voorvechter, is dat toen overgegaan in een live stream.

Twitch

Toen kwam Corona en ging er heel veel online. Ik ben er telkens bij betrokken geweest en had ook wel de handigheid gekregen om zoiets op te zetten. Daardoor kwamen ze telkens weer bij mij uit. Dat sloeg aan. Ik heb ook veel jeugdwedstrijden becommentarieerd. Vervolgens kwamen er de webinars. Dat was een idee van Jeroen Bosch. Daarna volgde Tata Steel. Mensen waren enthousiast. We hebben daarop enorm veel positieve reacties gehad. Het is dus boven verwachting ontvangen. Zelf vind ik het ook bijzonder leuk om te doen en ga er graag mee door. Ik hoop wel dat er meer mensen komen die het ook willen doen. Want men moet niet van mij afhankelijk zijn.

Wanneer ben je begonnen met schaken en wie heeft het je geleerd?
Op mijn vijfde heb ik het ergens gezien en wilde ik het per se leren. Mijn ouders konden niet schaken, dus hebben ze me naar een club gestuurd. Daar heb ik leren schaken.

In de schijnwerpers: Jorrit Strik, schaaktalent met een ziek lichaam (2003-2020)

18 maart 2021 8:00 Michel Hoetmer 2

In deze aflevering staat een bijzondere schaker centraal. Het gaat over een jonge schaker die kampt met grote gezondheidsproblemen, maar er toch iets moois van weet te maken. Helaas kan hij het verhaal zelf niet meer vertellen. Het verhaal is geschreven door Ron Strik, de vader van Jorrit Strik.

The Happy life of Happy

Karel van Delft legt in het onlangs verschenen boek ‘Chess for educators’ uit dat kinderen al jong met schaken kunnen beginnen, als ze interesse tonen in het spel. Ze kunnen een schaakbord zien, anderen zien schaken, of ze zien een boek met interessante plaatjes. Het blijkt dat het brein bij kinderen rondom het zesde levensjaar zover is ontwikkeld dat ze het schaakspel ook daadwerkelijk kunnen begrijpen. Zo ongeveer was het ook bij Jorrit.

Jorrit ging met zijn ouders en grote zus op vakantie in het Colombinehuis, een vakantieverblijf voor zieke en gehandicapte kinderen. Daar stond een mooi schaakspel. Jorrit was geïnteresseerd en zijn vader leerde hem de basisregels. Jorrit had een maag-darmziekte waardoor hij niet kon eten of drinken. Hij leefde op parenterale voeding. Dat wil zeggen voeding die rechtstreeks in het bloed werd opgenomen via een infuus.

Hoewel men op zijn zesde ook klassiek autisme diagnosticeerde, was Jorrit zeker niet verstandelijk beperkt. In de zomer van 2010, Jorrit was net zeven jaar, meldde hij zich als lid bij de Schaakvereniging Rivierenland.

Veel oefenen en spelen
Hij oefende iedere dag met zijn vader en ging wekelijks naar de club. Hij werd daardoor in 2012 al beloond met een ereplaats in de interne competitie. De jeugdleider maakte Jorrit attent op de Grand Prix-toernooien van de SGS. Zo toog Jorrit op 24 november 2012 naar zijn eerste toernooi bij En Passant. Dat moesten we van te voren melden bij de organisatie. Daarvoor waren verschillende redenen. Jorrit verplaatst zich met een rolstoel. Hij heeft autisme en er was enige uitleg noodzakelijk over zijn ziekte omdat hij continu was gekoppeld aan een infuus.

Het toernooi werd een succes! Niet sportief gezien, want hij won slechts één partij, maar hij kreeg van de organisatie al voor aanvang van het toernooi een aanmoedigingstrofee. Jorrit vindt het super leuk om de hele tijd bezig te zijn met schaken.

In de schijnwerpers: Harold van der Heijden

4 maart 2021 8:00 Michel Hoetmer 0

“Eindspelstudies zijn kunst. Wat mij betreft, betekent het dat een studie een ‘ziel’ moet hebben. Een studie moet niet louter bestaan uit een ijskoud mechanisch pad dat naar winst of remise leidt, maar moet altijd een verrassing of iets bijzonders bevatten. Het moet ook vloeiend verlopen.” Eindspelcomponist Harold van der Heijden citeert John Keats “a thing of beauty is a joy forever”. Schoonheid en verrassing dat is waarom het draait in de wereld van de eindspelcomponisten. Het metier is al eeuwenoud. En gelukkig: springlevend!

In een interview dat ik over hem las, haalt hij een prachtig voorval aan. Harold was uitgenodigd voor een algemene bijeenkomst waarop hij de kans kreeg om eindspelcomposities te promoten. De bijeenkomst werd bezocht door talloze jonge talenten, sterke spelers en zelfs enkele grootmeesters. Hij liet ze de volgende stelling zien (u vindt de complete oplossing verderop in dit artikel):

 [FEN "8/8/5p2/8/4P1P1/8/5k1K/8 w - - 0 1"] 

Harold heeft deze stelling zelf bedacht. De schoonheid schuilt naar mijn smaak in de relatieve eenvoud van de stelling. Maar de oplossing is bepaald niet eenvoudig. Iedereen begon te puzzelen, maar het duurde wel eventjes voordat ze de oplossing vonden. Enkele slimmeriken zeiden:

“1. Kh1 moet de oplossing zijn omdat het de minst waarschijnlijke zet in de stelling is.”

Maar niemand kwam er aanvankelijk écht goed uit. Totdat Artur Yusupov langs kwam en er naar keek. Na een seconde of tien merkte hij droog op: “Kh1 en Dg2 mat”.  Daarop gaf Harold de grootmeester een andere opgave. Die kon hij niet kraken. Harolds conclusie: het oplossen van eindspelstudies is voor iedere schaker een prima bezigheid. Zelf voeg ik er aan toe: het is ook een prima training om studies op te lossen.

Vele talenten en functies

Harold vindt zichzelf geen begenadigd schaker. Zijn rating schommelt iets boven de 1900. Hij speelde jarenlang in het 2e team van HMC. En won maar liefst twee keer de schoonheidsprijs van de club. Zou dat dan toch te maken hebben met waarin hij uitblinkt? Dat deed hij trouwens bij het verdedigen van de zwarte kleuren.

Overigens kunnen we nog wel even verdergaan met het opsommen van zijn functies en activiteiten. Hij was bestuurslid (wedstrijdleider intern), lid van de technische commissie en hij verzorgde de automatisering van dezelfde vereniging. Tegenwoordig woont hij in Deventer en is Harold nog wel lid van HMC, maar niet meer actief. Daarnaast heeft hij ook nog diverse redactionele verplichtingen in de wereld van de componisten. En daar blijft het nog lang niet bij.

In de schijnwerpers: WGM Iozefina Werle

4 februari 2021 8:00 Michel Hoetmer 2

Iozefina Werle is de regerend Nederlands kampioen bij de dames. Zij werd kampioen in 2019 en is dat om bekende redenen nog steeds. Dat kampioenschap is niet het enige succes dat ze met schaken heeft behaald. Ze is geboren en groeide op in Roemenië. Haar trainer, Vasile Manole, zag haar talent en dat bleek een schot in de roos. Op haar erelijst staan uitstekende resultaten bij Europese kampioenschappen en ook in Roemenië was ze dicht bij een nationale titel.

In de schijnwerpers: Hans Bouwmeester

21 januari 2021 8:00 Michel Hoetmer 9

Hans Bouwmeester is de oudste nog levende schaakmeester van Nederland. Hij is inmiddels 91 jaar en zijn gezondheid is niet meer die van een jonge man. Maar ons gesprek was uitermate onderhoudend. Ik ken Hans nog uit mijn tijd bij Schaakclub Utrecht. Maar ik maakte al veel eerder kennis met hem. Zoals waarschijnlijk veel schakers begin jaren zeventig, verslond ik de Prismaboekjes waarvan hij, in samenwerking met onder anderen Bert Kieboom, de auteur was.

Op een goede dag meende ik een fout in een van de boekjes gevonden te hebben. Wij spraken elkaar (ik meen over de telefoon) en ik ging op de fiets van Harmelen (waar ik woonde) naar Vleuten, de woonplaats van de beroemde schaker en auteur. Hij ontving me uitermate gastvrij en ik liet hem de vermeende fout zien. Al snel bleek dat de fout in mijn hoofd zat en niet in de tekst. Gelukkig moesten we er beiden om lachen.

Pas jaren later ontmoetten wij elkaar af en toe weer. Deze keer in de zalen van het roemruchte SC Utrecht. Daar gaf hij soms ook schaaktraining. Hij deed het op een nauwgezette en zeer methodische wijze. Op een van die avonden liet hij zien hoe je de Pirc met zwart moest aanpakken. De kern van zijn betoog was dat je e5 moest proberen door te zetten. Na meer dan een uur training stak Lucas Bunge (een goede bekende van Hans) zijn vinger op en vroeg op plagerige toon:

In gepeins verzonken (Wikimedia commons)

“Maar Hans, als het zoveel moeite kost om e5 te spelen, waarom doe je het dan niet op de eerste zet?”

De zaal proestte van het lachen. Of de opmerking van de lolbroek bij Hans in goede aarde viel weet ik niet meer precies. Maar ik vermoed van niet. Daarvoor was hij te gedreven en serieus bezig.

Die gedrevenheid blijkt ook uit zijn verhalen over vroeger. In de Tweede Wereldoorlog ging hij naar de HBS. Maar hij kon zijn school pas na de oorlog afmaken. Daardoor ontstond er een probleem. Nederland was weliswaar bevrijd, maar we wilden ons koloniale bezit Nederlands Indië weer onder controle brengen en lieten ons verleiden tot een uitermate vervelende oorlog. Eufemistisch omgedoopt tot ‘politionele acties’. Hans vond dat nogal dom en deed er alles aan om onder de dienstplicht uit te komen. Maar hoe? Hij en zijn ouders waren verarmd door de oorlog. Dus was er geen geld voor een opleiding (mh – een reden tot uitstel van het vervullen van de dienstplicht). Tot overmaat van ramp werd hij ook nog goedgekeurd voor de gang naar Nederlands Indië. Hij zegt daarover:

“Ik was vastbesloten om niet te gaan. Ik had toen al contacten met talloze schakers over de grens. Desnoods smeer ik hem naar het buitenland!”

De redding kwam in de vorm van de kweekschool. Er was een groot tekort aan onderwijzers en hij kon een verkorte opleiding van 2 jaar volgen. Dat gaf hem net voldoende uitstel van militaire dienst om de ellende in de Oost te ontlopen. Uiteindelijk moest hij toch zijn dienstplicht vervullen en werd munitiesjouwer 2e klasse.

Na zijn diensttijd ging Hans het onderwijs in en gaf les op lagere scholen in Amsterdam en later in Gouda. Hij besloot om naast zijn baan wiskunde te gaan studeren. Dat ging in twee stappen. Destijds moest je staatsexamens doen. Dat was niet mis en een hele prestatie als je daarvoor slaagde. Het examen voor het tweede deel werd afgenomen door hoogleraren. In zijn geval Professor vd Woude. Dat was een uitstekende schaker. Hans had ooit van hem gewonnen. De prof zei op plechtige toon:

In de schijnwerpers: Merijn van Delft

7 januari 2021 8:00 Michel Hoetmer 0

IM Merijn van Delft maakte al op jonge leeftijd kennis met het schaakspel. Pas wat later pakte hij de zaak serieuzer op en ging hij enthousiast spelen en trainen. Tegenwoordig is Merijn fulltime bezig met ons prachtige spel. Hij verzorgt al sinds jaren een wekelijkse rubriek voor ChessBase. U kunt de video’s via deze link bekijken (om de hele video te bekijken moet u een account bij ChessBase hebben).

In de schijnwerpers: Xander Wemmers

24 december 2020 8:00 Michel Hoetmer 8

Op de website van zijn club Paul Keres lezen we: “Xander afficheert zichzelf graag als de Oude Meester (OM). En het is waar, in het huidige Paul Keres 1 met het jonge grut is Xander de senior. Aan schaakkracht, wilsdrang en rattigheid heeft hij echter niets ingeboet.”

Xander is zo langzamerhand een oude rot, die tot mooie prestaties in staat is. Hij heeft twee grootmeesternormen op zak.

In het dagelijkse leven werkt hij als ZZP-er in de IT. Hij verricht werkzaamheden als trainer en software ontwikkelaar.

1. Wanneer ben je begonnen met schaken en wie heeft het je geleerd?
Dat is wel een heel standaard vraag om mee te beginnen. 😊 Mijn vader heeft het mij geleerd toen ik 5 of 6 was. Ik wilde al snel op een schaakclub maar was te jong. Een jaar of twee later ben ik lid geworden in De Lier, dezelfde club als waar Jan-Willem de Jong ook als jeugdspeler is begonnen.

2. Heb je naast schaken nog andere sporten of hobby’s?
Uiteraard heb ik het druk met werk. Ik werk als ZZP’er in de IT en ik geef allerlei trainingen op het gebied van Web Development, .NET Framework en C#. Dat betekent dat ik vaak thuis werk en achter Zoom of Teams bezig ben om presentaties te geven en mensen te ondersteunen bij hun software projecten.

Daarnaast heb ik allerlei grotere en kleinere hobby’s. Af en toe een weekendje weg met mijn vriendin Simone. Ik probeer tijd te vinden om te sporten maar dat doe ik nog lang niet genoeg om echt fit te zijn. Een goed voornemen voor het nieuwe jaar! Nu iedereen binnen zit is Zwift erg populair geworden. Dat mag de lezer zelf even opzoeken. 😊

3. Naar welke muziek luister je graag?
Classic Rock heet de stroming, denk ik. Binnenkort hebben we Genesis in Liverpool gepland staan. Kunnen we gelijk door naar het Beatles museum. Paul McCartney hebben we in Berlijn gezien. De man is een levend museum! Wonderbaarlijk dat de man nog zo actief is op zijn leeftijd; net als de Stones natuurlijk.

Ook Queen, Pink Floyd en de Dire Straits zijn bands uit mijn jeugd die nog altijd sterk klinken. Na 2000 is er qua muziek niet bijzonder veel te melden. Ik hoor wel eens wat moderne dingen maar over het algemeen schiet ik alleen maar in de lach als ik recente hits hoor.

In de schijnwerpers: Frank Erwich

11 december 2020 8:00 Michel Hoetmer 4

Frank leerde al op jonge leeftijd schaken en was zeer succesvol in de jeugd. Hij verzamelde maar liefst twaalf nationale jeugdtitels. Hij veroverde snelschaaktitels in alle leeftijdscategorieën en behaalde de titel van FIDE Meester. Zijn huidige rating is 2411.

Tegenwoordig is Frank vooral actief als schaaktrainer en auteur. Na zijn succesvolle periode in de jeugd richtte Frank zich meer en meer op het trainerschap. Zijn grote voorbeelden zijn Rob Brunia en Cor van Wijgerden. Hij is gediplomeerd schaaktrainer 3. Hij geeft onder andere schaakles op scholen, clubs en aan individuele schakers.

Frank is ook actief als auteur en redacteur bij New in Chess. Van zijn hand verscheen 1001 Chess Exercises for Club Players, een boek met – zoals de titel al aangeeft – maar liefst 1001 schaakpuzzels. Een heerlijk boek om elke dag een paar puzzels op te lossen! Van zijn hand is ook een e-Boek verschenen: Basic Chess Rules for Kids. U kunt het gratis downloaden via zijn website.
Naast zijn reguliere trainingsactiviteiten coacht hij ook spelers tijdens toernooien en verzorgt hij commentaar. Tevens heeft hij voor Chessity, een online schaakmethode, veel lessen gemaakt voor beginnende schakers.

Frank heeft uiteraard een grondige schaakopleiding gehad, maar daar is het niet bij gebleven. Ook op een ander vlak behaalde hij een titel. Hij studeerde in 2007 af aan de Universiteit van Leiden en mag zich Master of Science in Psychology noemen.

1. Wanneer ben je begonnen met schaken en wie heeft het je geleerd?
Mijn vader leerde me schaken toen ik een jaar of 6 was. Vervolgens ging ik op de woensdagmiddag een uurtje in de week schaken op de basisschool. Op mijn achtste werd ik lid van schaakclub Bobby Fischer in Wassenaar.

2. Heb je naast schaken nog andere sporten of hobby’s?
Fitness, hardlopen en zwemmen. Daarnaast ga ik er regelmatig op uit.

3. Naar welke muziek luister je graag?
House, dance en pop.

4. Heb je een favoriete auteur? Zo ja, wie dan?
In mijn studententijd las ik boeken van Dan Brown. Tegenwoordig vind/maak ik te weinig tijd voor literaire hoogstandjes. Biografieën over voetballers willen nog weleens door mijn vingers gaan.

5. Hoeveel tijd besteed je gemiddeld per week aan het schaken?
Sinds mijn laatste competitiewedstrijd in maart heb ik geen tijd meer besteed aan mijn eigen schaken. Aan mijn andere schaakactiviteiten (ik geef o.a. training, ben auteur en maak deel uit van de redactie van New in Chess) ben ik mede door corona en andere prioriteiten nu ongeveer 40 uur in de week kwijt. Dat was een paar jaar geleden een stuk meer.

6. Op welk moment of waardoor, kreeg je het idee dat je goed bent in schaken?
Toen ik op jonge leeftijd al snel veel partijtjes tegen leeftijdsgenoten en oudere kinderen wist te winnen en dit o.a. resulteerde in deelname aan nationale pupillenkampioenschappen. Dit was de opmaat naar het ‘serieuzere’ werk.

7. Wat was je beste resultaat tot nu toe?
In het seizoen 1999/2000 debuteerde ik namens LSG in de Meesterklasse. Ik scoorde 7 uit 9 en behaalde een TPR van 2570.

In de schijnwerpers: Karel van Delft

26 november 2020 8:00 Michel Hoetmer 0

Karel van Delft is een van de drijvende krachten achter de Schaakacademie Apeldoorn. Hij ontplooit schaakactiviteiten via Schaakacademie Apeldoorn. Hij werkte vijftien jaar als dagbladjournalist voordat hij in 2008 fulltime als schaakleraar aan de slag ging. Eerder studeerde hij in de avonduren psychologie aan de Universiteit van Amsterdam.

Zijn zoon, Merijn van Delft, bleek talent te hebben voor schaken. Dat triggerde de belangstelling van Karel voor de combinatie van schaken en psychologie.