Tata ronde 1: alle begin is moeilijk

 

 

 

“Het lijkt misschien moeilijk in het begin, maar alles is moeilijk in het begin.”

Anish Giri (© Lennart Ootes)

– Miyamoto Musashi, Het boek van de vijf ringen

 

Tata Steel Chess 2025 is van start, en al meteen in ronde 1 vielen er enkele uitslagen die men van tevoren niet had zien aankomen. Sterker nog: meer dan de helft van de partijen is niet in remise geëindigd. Alle cynisme en toegang tot moderne middelen ten spijt: het schaken is nog altijd niet de remisedood gestorven. Het is en blijft (vooralsnog) mensenwerk.

 

Masters

Dat India in 2024 een goed jaartje gedraaid heeft, is duidelijk te zien in het deelnemersveld. Maar liefst vijf van de deelnemers in de Masters zijn uit India afkomstig. Twee daarvan moesten tegen elkaar, en hierin viel al onmiddellijk de eerste verrassing te noteren:

Pentala Harikrishna – Arjun Erigaisi 1-0

 

In deze Draakachtige stelling dacht de nummer 4 van de wereld met Zwart bijna 22 minuten na alvorens hij besloot tot 16…Tc8. Een interessant alternatief zou zijn om met 16…Lxc3 de koningsvleugel te versplinteren, en na 17.bxc3 De6 de keus aan Wit te geven of hij dames wil ruilen.
Na Wits antwoord 17.Ld4 Td8 bracht wit de stelling uit evenwicht met 18.Dxd8 Dxd8 19.Lxg7 De8 20.Lxf8 e3 fxe3 21.Kxf8.

Zulke stellingen zijn altijd heel interessant om uit te spelen. Wit heeft een klein voordeel en kan eindeloos blijven drukken omdat hij drie stukken heeft tegen twee. Het duurde lang, maar uiteindelijk lukte het Wit om zijn tegenstander zoek te spelen en een opening in de verdediging te vinden.


Leon Luke Mendonca – Vincent Keymer 0-1

De promovendus van het jaar ervoor liet zich in de volgende stelling op een heel onhandige manier een truc welgevallen:

Er staan ongelijke lopers op het bord, en Zwart heeft wat dreigingen op de koningsvleugel. Wit kan hier met 31.Dxh5+ Kg8 32.Ld4 de zaak nog net dichthouden. Als Zwart offert op g2, dan zit er na 32…Dxg2+ 33.Txg2 Txg2+ 34.Kf1 Tf8+ 35.Ke1 geen mat in omdat de velden g1 en e2 gedekt zijn. Wit moet dan nog wel 35…Th2 Dg4 vinden, wat vrij complex is.

Met nog twee minuten op de klok speelde wit echter 31.Tc1?? en kon na het resolute antwoord 31…Dxh3 meteen opgeven.


De partij Gukesh – Giri (foto Jurriaan Hoefsmit | © Tata Steel)

Gukesh Dommaraju – Anish Giri 1-0

Van tevoren was dit misschien verwacht, maar het verloop van de partij deed toch echt anders vermoeden. In een foutenfestijn was de wereldkampioen al drie keer aan een nul ontsnapt toen het volgende gebeurde:

De tijdnoodfase was al aangebroken. Wit kan de aanval overleven als hij nu overgaat tot 33.Txf2. De wereldkampioen speelde echter 33.h3?? waarmee Zwarts aanval beslissend aan kracht wint. Zwart speelt het fraaie 33…Le4!! De loper kan niet geslagen worden op straffe van mat. Na het min of meer verplichte 34.Txf2 Pxf2+ 35.Kg1

speelde Zwart echter het direct verliezende 35…Db6?? Alleen de wonderzet 35…Pg4!! was winnend geweest. De matdreiging op g2 is zeer reëel, de schaakjes op f6 en h6 zijn afgedekt, en als Wit 36.Txe4 speelt, dan wint Zwart met 36…Db6+ (thans met schaak!) 37.Kh1 Db1+ en Wit gaat mat.

Wit was er als de kippen bij om direct dames te ruilen met 36.Df6+!. Na ruil op f6 en g2 blijft er een eindspel van toren tegen twee stukken over, maar de vrijpion op d5 is zo sterk dat Zwart er spoedig een stuk voor moet geven. Daarna is het eindspel niet moeilijk meer, en Zwart hield het enkele zetten later voor gezien.


Jorden van Foreest – Vladimir Fedoseev ½-½

 

In deze stelling had Wit moeten aansturen op het openen van de aanval op de koningsvleugel middels 24.Lg3 Dd7 25.f4 en een spoedig f5. Deze kans liet hij echter schieten. Nadat Zwart de gelegenheid had benut om Wits zwartveldige loper onschadelijk te maken, was hij van de problemen af en had hij zelfs nog kans op meer. Maar ook Zwart liet een kans op voordeel liggen, waarna de partij in remise eindigde.


Max Warmerdam – Alexey Sarana ½-½

 

Vanuit een ietwat merkwaardige variant in de Réti kwam na lang getouwtrek bovenstaande stelling op het bord. De stelling is ietsje beter voor Zwart, die de wat actievere stukken heeft. De stelling is semi-gesloten, maar de pion op d5 is goed verdedigd door een onaantastbaar paard op b4. Zwart aan zet kan proberen de c-lijn te bezetten, maar dan moet hij wel met 34…Dc7 beginnen. 35.Tc1? zou nu namelijk verliezen vanwege 35…Txe2!. Gelukkig voor Wit begon de Serviër met 34…Tc8, waarna 35.Tc1 de zaak in evenwicht hield. Na ruil op c1 bleef de stelling in evenwicht, en op zet 51 werden de handen geschud.

Ook de overige partijen eindigden in remise. Nodirbek Abdusattorov stond de hele middag beter tegen Rameshbabu Praggnanandhaa maar verknalde zijn kans op meer. Wei Yi en Fabiano Caruana hielden elkaar in een Berlijnse Muur de hele partij in evenwicht: de beoordelingsgrafiek vertoonde zelfs geen verkeersdrempels.

 

Challengers

Bij de Challengers vielen beslissingen in maar liefst vijf van de zeven partijen.

Faustino Oro – Rameshbabu Vaishali 0-1

Vaishali had in de opening een stuk geofferd voor drie pionnen, waardoor ze een imposant pionnenfront op de damevleugel en in het centrum overhield. Zulke ongebalanceerde stellingen zijn sowieso moeilijk te spelen, en de kant met het stuk moet altijd oppassen dat de pionnen niet te gevaarlijk worden. Na flink wat strijd, waarin de elfjarige Oro al diverse malen in leven gebleven was, verscheen enkele zetten voor de tijdcontrole onderstaande stelling op het bord.

Zwart speelde al sinds zet 24 op haar increment, en het was haar tegenstander niet gelukt om daar gebruik van te maken. Hier echter greep Oro mis met 37.Pd4?? Hij had moeten opteren voor 37.Pxb4 Lxc1 38.Pxd3, waarna Tb7 dreigt. Het duurt dan nog drie zetten tot de tijdcontrole: het karakter van de stelling is in één klap heel anders geworden doordat de pionnen verdwenen zijn en het materiaal (behoudens verschil in lichte stukken) gelijkgetrokken is. Daardoor moeten beide spelers een switch in perspectief maken. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, en met 46 seconden op de klok is een fout zeer beslist niet ondenkbaar.

Na de tekstzet kwam echter het resolute 37…Lxc1 38.Tb3 d2, en de d-pion bracht enkele zetten na de tijdcontrole de beslissing.


Aydin Suleymanli – Benjamin Bok ½-½

In een verder weinig enerverende Italiaan kwam de volgende stelling op het bord:

Het was Bok gelukt om de stelling dicht te houden. Het bezit van de halfopen f-lijn betekent geen noemens­waardig voordeel omdat er geen aanvalsdoel op staat. In de tussentijd is er op de damevleugel en in het centrum ook weinig te halen. Wit wil liever niet op e5 ruilen en Zwart gaat niet vrijwillig op d4 slaan. Er gebeurt dus niks.

Suleymanli besloot met 27.d5 er toch nog iets van te maken, maar na 27…Ld7 28.Txf6! vond Bok de sterke tussenzet 28…Lxb5!. Deze ruil hing toch al in de lucht, en het scheelt een tempo om de dame op e7 te houden. Na 29.axb5 gxf6 30.Dg4+ Kh7 besloten de heren het punt te delen. Wit is niet snel genoeg om de aanval beslissend te versterken, en Zwart is niet snel genoeg om de aanval volledig af te slaan.


Erwin l’Ami – Frederik Svane ½-½

 

Na een lange partij hield Wit in het eindspel een pion meer over. Dit materiële voordeel werd echter volledig gecompenseerd door de activiteit van de koning, en de loper is in deze stelling sterker dan het paard (zeker in combinatie met de torens). Uiteraard proberen beide partijen er nog iets uit te halen, maar de partij eindigde op zet 59 in remise.


Thai Dai Van Nguyen – Arthur Pijpers 1-0

De winnaar van de Qualifiers van vorig jaar is met een valse start begonnen. In een Oost-Indische opening kwam zijn tegenstander op zet 8 met een nieuwtje, 8.e2-e4. Echt nieuw is de zet uiteraard niet: sommigen spelen deze pionzet al op zet 1. Hier echter waren de omstandigheden wel wat anders.
Het kostte Pijpers met Zwart lang om de juiste opstelling te vinden. In de volgende stelling, waarin hij al geen lekkere stelling meer had, ging hij uiteindelijk in de fout:

Teneinde zijn pion op e7 te behouden speelde Zwart hier 22…Lxd5?. Dit stelde Wit in staat om met 23.exd5 a6 24.Pa7! op onverwachte wijze het thans beschikbare veld c6 te benutten. Zwart kwam niet meer onder de druk vandaan en moest uiteindelijk in verlies berusten.

Divya Deshmukh, de hoogst geratete dame bij de junioren, beging een ernstige strategische fout in de opening waardoor haar tegenstander Nodirbek Yakubboev het loperpaar en druk over de zwarte velden kreeg. De Oezbeek voerde dit vakkundig door naar winst.
De Chinese sterspeelster op de jeugdolympiade van 2023 Miaoyi Lu kreeg met Wit tegen de Kazach Kazybek Nogerbek ongelijk materiaal op het bord: twee stukken tegen een toren en een pion. De twee stukken bleven de toren de gehele partij de baas, en na een onnauwkeurigheid aan het eind was er voor Zwart geen houden meer aan.
Ediz Gurel kreeg de partij op een presenteerblaadje toen Irina Bulmaga een elementaire blunder beging.

 

Alle begin is moeilijk, zullen we maar zeggen. Gelukkig zitten we pas op 1/13 van het totale toernooi.

 

16 Reacties

  1. Avatar
    Frans Hoynck 19 januari 2025

    Grappig “Oostindisch” bij Arthur Pijpers. Na 8. e4 N van Wit krijg ik er vooral draak-achtige gevoelens bij.
    Mooi verslag. Thx!

    • Avatar
      Henk Smout 19 januari 2025

      Oost-Indisch, zo noemde vroeger o.a. mr. G.C.A. Oskam het Konings-Indisch.

      En om, zoals bij het eerste diagram, “draakachtig” te zeggen tegen een heuse Draak acht ik een understatement.

  2. Avatar
    rudimatai 19 januari 2025

    O nee, wat vreselijk voor Anish! De zet 35.., Pg4 is een droomzet want combineert aanval en verdediging. Wat erg als je zo een overwinning met zwart tegen de wereldkampioen weggooit. Doet me denken aan de blitzpartij die hij tegen Jorden verloor vanuit gewonnen stelling waardoor hij (Anish) niet Tata Steel won.
    Kan hij 35…, Pg4 echt gemist hebben met minimaal 30 sec bedenktijd?

    • Avatar
      Dimitri Reinderman 19 januari 2025

      Voor de rubriek Reinderman aan zet beschreef ik het zo:

      En nu leek Giri met zijn hand naar zijn paard te grijpen. Had hij de winstzet gezien? Maar hij twijfelde. Ondertussen tikten de seconden weg. 5..4…3..2.. en toen speelde hij

      35…Db6??

  3. Avatar
    arjo1982 19 januari 2025

    Dat India in 2024 een goed jaartje gedraaid heeft, is duidelijk te zien in het deelnemersveld. Maar liefst vijf van de deelnemers in de Masters zijn uit India afkomstig.

    Ik denk dat het meer te maken heeft met het feit dat de hoofdsponsor een bedrijf is uit India. Is namelijk ieder jaar zo sinds Tata Steel de hoofdsponsor is.

  4. Avatar
    Wim Weehuizen 19 januari 2025

    Ik heb tussendoor alleen de partij van Giri tegen Gukesh gevolgd. Dat werd een spannende, enorm gecompliceerde partij, maar helaas speelde Giri niet 35 … Pg4. Ik denk dat een schaker als Tal dit zelfs in tijdnood meteen gezien en gespeeld had. Ik vond het vreselijk jammer. Geen eeuwige roem!

    • Avatar
      Hugo 19 januari 2025

      Hij zal het niet totaal overzien hebben, Ik vermoed, dat Pg4 de eerste zet is, die bij hem op kwam, maar dat hij toen ging twijfelen. Twijfel wil dan nog wel eens leiden tot een mindere of slechte zet.

      • Avatar
        Wim Weehuizen 19 januari 2025

        Dat zou kunnen wat het twijfelen betreft. Aan de andere kant is Pg4 zo effectief wat het mat betreft, dat ik niet kan voorstellen dat hij dat niet direct gespeeld heeft. Maar Giri zat natuurlijk wel met de spanning van deze zeer gecompliceerde partij. Tal hield van dit soort complicaties en floreerde daarbij. Een uitspraak van Tal: Ik lok mijn tegenstander in een woud (van varianten) en maak dat hij daar niet meer levend uit komt.

        • Avatar
          Pieter Priems 19 januari 2025

          Ik dacht bij deze partij ook aan Tal, maar dan vooral door het spel van Gukesh in die ‘rol’.

    • Avatar
      Henk Smout 19 januari 2025

      Het moet hoopgevend zijn voor de beginnende schaker, dat hij het slot van Gukesh – Giri schaaktechnisch volledig kan leren doorgronden, zoals dat ook geldt voor het slot van de partij waarmee Gukesh wereldkampioen werd.

    • Avatar
      renevandenbroek 19 januari 2025

      Ik zal wel bevooroordeeld zijn, maar echt TOP foto’s Frans !!

  5. Avatar
    Jan Willem Duijzer 20 januari 2025

    Is het mogelijk om de partij Gukesh – Giri een keer wat uitvoeriger te bespreken? Daar gebeurde heel wat en het was de eerste partij van Gukesh als wereldkampioen…. Ik vind het opmerkelijk dat Giri Gukesh meer pijn deed in één partij dan Ling in veertien.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.