Nieuwe koplopers!
Na de vijfde ronde in het Nederlands Kampioenschap is de stand, zowel bij de heren als bij de dames flink opgeschud. Bij de mannen is Sipke Ernst alleen op kop gekomen door Twan Burg zijn eerste nederlaag te bezorgen. Tea Lanchava en Lisa Hortensius voeren bij de dames veld aan omdat Anne Haast ten onder ging tegen Zhaoqin Peng. Lanchava versloeg in een krankzinnige partij Anna-Maja Kazarian en Hortensius had pas na 83 zetten de vis op het droge tegen Mariska de Mie.
Sipke Ernst – Twan Burg (foto Harry Gielen)
NK Algemeen
In de poll kwamen Erik van den Doel en Sipke Ernst niet naar voren als grote kanshebbers voor de Nederlandse titel. Maar zie hoe de stand is na vijfde ronde. Sipke staat fier bovenaan met 3½ punt en Erik deelt de tweede plaats met Loek van Wely met een half puntje minder.
In een Damegambiet zette Ernst de partij tegen de nog altijd ongeslagen Twan Burg rustig op. Er ontstaat een stelling waarin zwart zijn tegenstander vroeg of laat de hangende pionnen gaat bezorgen. Als dat gebeurt op de 20ste zet, verwaarloost Twan even zijn verdediging op de koningsvleugel. Dat culmineert in een prachtig paardoffer op f7 waarmee Sipke zijn aanval inluidt. Het offer kan eigenlijk niet genomen worden, maar als het paard nogmaals op h6 geofferd wordt, heeft hij geen keus meer. De witte stukken komen als duveltjes uit doosjes tevoorschijn, vooral als Sipke met d4-d5 zijn loper op b2 een hartig woordje laat meespreken. Tegen dit geweld zou niemand opgewassen zijn en Twan maakt dan een mooi gebaar als hij zich laat matzetten. Een fantastische partij en met Sipke moet nu serieus rekening gehouden worden, hoewel hem nog een loodzwaar programma wacht.
Jorden van Foreest zal zijn titel niet meer prolongeren. Hij ging vandaag ten onder tegen Erik van den Doel die een stukoffer heel koel opving. Jorden had aanvankelijk voldoende compensatie, maar toen hij misgreep, maakte Van den Doel het heel efficiënt af.
Loek van Wely, de grote titelpretendent, had het vandaag heel moeilijk tegen Ivan Sokolov. Loek moest een pion inboeten en omdat er ongelijke lopers op het bord stonden, kwam hij met een blauw oog (remise dus!) weg. Datzelfde resultaat kwam op het bord tussen Benjamin Bok en Erwin l’Ami.
De stand na 5 ronden:
Partij van de dag NK Algemeen
Ernst, Sipke – Burg, Twan
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. e3
Een sideline in het Damegambiet.
4…a6
- b3 De bedoeling van …a6 blijkt uit bijvoorbeeld 5. Pc3 hetgeen de meest principiële zet is. 5…dxc4 6. Lxc4 b5 en de dameloper kan mooi naar b7 ontwikkeld worden.
5…c5 6. Lb2 cxd4
6…Pc6 wordt wat vaker gespeeld.
- exd4 Pc6 8. Pbd2 b6 9. Ld3
Misschien volgde Burg een partij Shengelia-Van Wely, 2011 die door zwart gewonnen werd.
9…Le7 Maar daarin werd 9…Lb7 gespeeld.
- O-O Lb7 11. De2
11…Pb4
Een apart idee van de zwartspeler. Na 11…O-O 12. Tac1 Tc8 13. Tfd1 Te8 14. a3 zouden we weer in de boven genoemde partij terecht zijn gekomen.
- Lb1 Pc6
Hij gaat onmiddellijk terug met het paard omdat hij graag a2-a3 wil uitlokken.
- a3 O-O 14. Ld3 Ph5
Weer een provocatieve paardzet om een wit tot een verzwakking te verleiden.
- g3 Pf6
En onmiddellijk terug!
- Tac1 Te8
Hier gaat hij later spijt van krijgen, maar op zichzelf is er weinig mis met deze zet. Zwart kon steeds niet zo goed een toren naar c8 spelen, want dan zou pion a6 gaan hangen. Overigens zou zwart na dit pionoffer wellicht nog wel een speelbare stelling krijgen. Bijvoorbeeld: 16…Tc8 17. cxd5 Dxd5 18. Lc4 Df5 19. Lxa6 Lxa6 20. Dxa6 Pd5 En met dat mooie veld op d5 en die slechte loper op b2 en de verzwakking g3, lijkt het mij dat zwart wel degelijk compensatie moet hebben.
- Tfd1 Ik had hier 17. Tfe1 verwacht, zeker gezien het feit dat er later paardoffers op f7 in de stelling komen te zitten.
17…h6
Deze zet bevalt me niet zo, maar objectief gezien moet het allemaal wel kunnen. Vermoedelijk is het veiliger om eerst 17…Lf8 te spelen en dan wellicht met …g6 verder te gaan om daarna de loper op g7 te posteren. Ik denk dat er dan geen vuiltje aan de lucht was geweest voor zwart.
- h4!?
Nou niet de eerste waar ik aan zou denken, maar het past wel in de stijl van Sipke die graag heel actief en dynamisch speelt.
18…Lf8 19. Lb1
Eindelijk speelt wit zijn loper weg om eventueel een batterij met dame en loper op de diagonaal b1-h7 op te zetten. Mogelijkerwijs komt in zo’n situatie Pf3-g5 in de stelling. Dat kan dan vanwege de pion op h4.
19…Tc8
Eindelijk mag zwart zijn toren in het spel brengen.
- Pe5
Deze zet hing natuurlijk al heel lang in de lucht.
20…dxc4
Zwart wil de situatie in het centrum opklaren en hij bezorgt wit dan eindelijk de zogenaamde hangende pionnen. Nadeel van deze ruil is dat Lb2 wat gaat doen. Heel slecht is 20…Pxe5?! vanwege 21. dxe5 Pd7 22. cxd5 exd5 23. Txc8 Dxc8 en wit staat overweldigend vanwege zijn mooie pion op e5 en vooral het bezit van veld d4 (waar hij met b3-b4! gevolgd door Pd2-f3-d4 gebruik van zou kunnen maken). Een ander idee is om de pion zo lang mogelijk op d5 te houden en onrust te stoken op de damevleugel met 20…a5
- bxc4 b5!?
Dat was zijn idee. Het is de stereotiepe manier om de hangend pionnen aan te pakken. Zwart wil hoe dan ook veld d5 in handen krijgen. Essentieel is wel dat zwart materiaal verliest na 21…Pxd4 22. Lxd4 Dxd4 vanwege het gepointeerde 23. Pb3 en de zwarte dame is op klaarlichte dag gevangen. Tenminste ten koste van een stuk, want met 23…Lf3 24. Pxf3 Dg4 kan de dame nog gered worden, maar de partij natuurlijk niet.
- Pe4
Wit speelt zijn troeven nu ook uit. Het paard van d2 mengt zich ook in de strijd.
22…Pxe4 23. Lxe4 Belangrijk is dat de stelling na 23. Dxe4 f5 alleszins redelijk is voor`zwart.
23…bxc4?!
Dit was uiteraard het zwarte plan, maar hij onderschat de gevaren aan de andere kant van het bord. En juist dat is iets waar Sipke Ernst een meester in is: het waarnemen van tactische kansen als die zich aandienen. Als Burg in de partij had willen blijven, had hij nu een kansrijk kwaliteitsoffer moeten brengen met 23…Pxe5!? Na 24. Lxb7 [ 24. dxe5 De7 is volkomen oké.] 24…Pxc4 25. Lxc8 Dxc8 heeft zwart prachtige compensatie. Een pion en de witte velden waarbij Lb2 nog altijd moeders mooiste niet is. Na 26. a4 Da8 27. axb5 axb5 28. Lc3 Dd5 denk ik dat zwart op de been blijft.
- Pxf7!
Een schitterende combinatie die heel diep doorgerekend moest worden.
24…Dc7
Hij neemt het paardoffer niet aan. Maar er volgen meteen nieuwe stormen. De kritieke variant is 24…Kxf7 25. Dh5+ Kg8 26. Dg6 Df6 [ Om niet onder de voet gelopen worden moet zwart het stuk teruggeven met 26…Pe7 maar dat loopt natuurlijk ook fout na 27. Dh7+ Kf7 28. Lxb7 en nu heeft wit het briljante 28…Tb8 (zie analysediagram)
(28…Tc7 29. Lf3 en de loper komt beslissend aan de andere kant van het bord in de aanval.) 29. d5!! e5 ( 29…Txb7 30. dxe6+ Kxe6 31. Txd8) 30. Lxa6 Txb2 31. Tc3! en deze storm overleeft zwart niet, zelfs niet na 31…Tb3 32. Txb3 cxb3 33. d6 Pc6 34. Lc4+ Kf6 35. h5! en zwart loopt mat.] 27. Dh7+ Kf7 en nu beslist wit de strijd met 28. Tc3! in zijn voordeel.
- Pxh6+!
Weer knap gezien allemaal. Terug met het paard naar e5 had geen voordeel opgeleverd: 25. Pe5?! Pxe5 26. dxe5 Lxe4 27. Dxe4 Dc6 en zwart is er niet slecht aan toe.
25…gxh6
- d5!
Die is dan ook essentieel. De lange diagonaal moet eerst open, alvorens de zware stukken zullen ingrijpen op de koningsvleugel.
26…Pd4
De enige manier om de partij te kunnen rekken. Uiteraard faalt 26…Pe5 op 27. Lxe5 Dxe5 28. Lh7+ En na 26…exd5 loopt zwart mat met 27. Lxd5+ Kh7 28. Dc2+ Een andere paardzet, zoals 26…Pa5 wordt sterk beantwoord met 27. Dg4+ Lg7 met de dreiging Td7. 28. dxe6 Tcd8 [ 28…Te7 29. Td7! is dan ook uit.] 29. Td7 Txd7 30. exd7 Te7 31. Td1 Dd8 en nu beslist 32. Lf6! Prachtige varianten allemaal.
- Lxd4 exd5 Op 27…Lxd5 zal Burg opnieuw bang geweest zijn voor een zet als 28. Le5! want op 28…Db7 volgt sterk 29. Dg4+ Lg7 30. Txd5! exd5 31. Lxd5+ Dxd5 32. Dxg7#
- Dg4+ Lg7 29. Lf5
Het is bijna niet voor te stellen maar het staat materieel gezien gelijk. Het is duidelijk dat zwart met deze gammele koningsstelling en passieve stukken weinig kans maakt op overleving.
29…Tb8 Na 29…Tcd8 kan wit het beste ook voortzetten zoals hij in de partij deed: 30. Dg6 Kf8 31. Le6 en dit is dodelijk.
- Dg6 Kf8 31. Le6 Te7
- Tc3!
Nu mag ook nog een toren meehelpen aan de aanval. Burg besluit de partij altijd als hij op fraaie wijze is overmeesterd: hij laat zich sportief matzetten!
32…Lxd4 33. Dg8# 1-0
NK Dames
Zhaoqin Peng – Anne Haast (foto Harry Gielen)
De belangrijkste partij leek natuurlijk de confrontatie tussen de 13-voudige en de 3-voudige dameskampioenen Peng en Haast te worden. Anne kwam redelijk uit de opening, hoewel ze de tegenstander het loperpaar moest laten. Dat was in elk geval een voordeeltje waar Peng over het algemeen wel raad mee weet en misschien ingegeven hierdoor, besloot Anne om er een kwaliteit tegen een pion aan te gooien. Dat zag er in eerste instantie interessant en houdbaar uit, maar praktijk bleek weerbarstiger. Een toren is toch in het eindspel meestal sterker dan een licht stuk. En langzaam kwamen er scheurtjes in de muur die Anne had opgeworpen. Toen de toren uiteindelijk binnenkwam, was er geen redden meer aan en had Peng dit prestigeduel in haar voordeel beslist.
Lisa Hortensius – Mariska de Mie (foto Harry Gielen)
Twee dames profiteerden van deze misstap van de regerende kampioene. De eerste was Tea Lanchava die haar tegenstander in de opening zat te provoceren. De twijfelachtige witte opzet werkte als een rode lap op een stier voor Anna-Maja. Die offerde maar liefst drie stukken om de vijandelijke koning te kunnen bestoken. Ze kreeg er een hele rits pionnen en aanvalskansen voor terug, maar Tea gaf het nodige terug en hield toen een gewonnen eindspel over. Omdat wit nog slechts één pion overhad, maar wél twee stukken meer, speelde Anna-Maja nog erg lang door, maar de nederlaag kon ze niet voorkomen.
De tweede die profiteerde, was Lisa Hortensius. Die had gisteren al van Anne Haast moeten winnen, maar deed dat nu wel tegen Mariska de Mie. Al spoedig kreeg ze een mooi strategisch voordeel in de vorm van een mooi veld op e5. Het duurde erg lang eer ze hier zaken mee kon doen, maar op een gegeven moment brak ze toch door. Ze won twee stukken voor een toren en dat bleek voldoende voor de winst. Hoewel ze nog lang moest werken om de taaie tegenstand van Mariska, de koploper van het eerste uur, te breken.
De laatste partij, die tussen Maaike Keetman en Arlette van Weersel, werd door de jongste gewonnen. Ook hier een harde strijd die pas in het vierde uur beslist werd. Daarmee was ook 4-0 voor wit!
De stand na 5 ronden:
Partij van de dag NK Dames
Peng, Zhaoqin – Haast, Anne 1. d4 d5 2. Pf3
Peng heeft duidelijk geen zin in een Aangenomen Damegambiet.
2…Pf6 3. Lf4
Systeempjes met Lf4 beginnen tegenwoordig populair te worden, sinds wereldkampioen Carlsen die al soms op de tweede zet speelt.
3…c5 4. e3 Pc6 5. Pbd2 Lg4 6. c3 e6 7. Lb5 Db6 8. Da4 Pd7 9. Pe5 Pdxe5 10. Lxe5
10…Lh5
Ze haalt de tactische grap met dxc5 uit de stelling, maar nu kan ze toch in de problemen raken. Hier kon zwart misschien gelijkspel krijgen met 10…a6 11. dxc5?? zou dan onmiddellijk verliezen vanwege [ 11. Lxc6+ Dxc6 12. Dxc6+ bxc6 en dit kan onmogelijk een probleem zijn voor zwart.] 11…Dxb5 12. Dxg4 Pxe5
- Pb3 Voordelig voor wit lijkt mij 11. dxc5 Lxc5 12. g4 Lg6 [ Na 12…f6!? 13. Lxf6 O-O 14. Lxg7 wordt een zooitje.] 13. Lxg7 en wit heeft een gezonde pion meer.
11…f6 Misschien kon 11…c4 voor zwart omdat na 12. Pa5 a6 13. Lxc6+ bxc6 14. Dxc6+ Dxc6 15. Pxc6 a5! het witte paard op c6 in de problemen is.
- Lg3 Kf7 13. dxc5
Zo verovert wit het loperpaar en dat geeft in principe een prettig plusje.
13…Lxc5 14. Pxc5 Dxc5 15. O-O a6 16. Ld3 16…Lg6 17. e4 Thd8 Als ze wit het loperpaar afhandig had willen maken, had ze het nu moeten doen met 17…Lxe4 18. Lxe4 dxe4 19. Dxe4 maar ik kan me voorstellen dat Anne deze stelling niet helemaal vertrouwde.
- Tfe1 Tac8 19. Lf4
Na een normale zet als 19. Tad1 kan zwart wel het loperpaar onschadelijk maken met 19…dxe4 20. Lxe4 Lxe4 21. Dxe4 Dan is wel 21…Df5 de enige zet. Zwart komt dan met een wat verminkte pionnenstructuur te zitten na 22. Dxf5 exf5 en hier kan wit het ook gaan proberen.
19…d4 Ook een idee was 19…Pe7 om na 20. Le3 Dc6 21. Dxc6 Txc6 te spelen. Het lijkt me dat er niet veel aan de hand is voor zwart.
- Tac1 Db6 21. Da3 dxc3 22. Txc3 Db4 23. Tec1
De beste poging. 23. Dxb4 Pxb4 24. Txc8 Txc8 25. Lb1 Pc2 26. Te2 Pd4 27. Te1 is volkomen oké voor zwart.
23…Dxa3 24. bxa3
Dat is dan wel de consequentie. 24. Txa3 e5 25. Le3 Pb4 is opnieuw geen enkel probleem voor zwart.
24…Pe7 25. Kf1
25…Ke8
Op zichzelf geen probleem. Maar ik verbaasde mij er over dat Anne maar geen 25…e5 wilde spelen. Dat lijkt mij geen slechte optie. Door pionnen op zwart te zetten, perkt zwart de zwartveldige loper in en verbetert ze tegelijkertijd haar eigen loper. Zwart kan dan met …Ke8 en …Lf7 de loper omspelen. Het paard kan later weer naar d4.
- Le3 Txc3 27. Txc3
Een belangrijk moment in de partij. Peng probeert natuurlijk het loperpaar te benutten met pionnen op de twee vleugels. Niettemin zijn haar winstkansen aardig gereduceerd door de dubbelpion en omdat de zwarte stelling weinig structurele zwaktes vertoont, lijkt het me toch dat dit te houden moet zijn. Maar ik kan me ook indenken dat Anne geen zin had in een lange marteling en ze denkt met een combinatie een soort vesting te kunnen bereiken.
27…Txd3?!
Interessant gespeeld, maar ik denk toch dat het teveel van het goeie is. Opnieuw kon 27…e5
- Txd3 28…Lxe4 29. Td2 Ld5 Altijd lastige keuzes. Ze kon ook haar loper op c6 posteren en het paard op d5. Wit moet maar zien dat ze deze ‘vesting’ gaat opblazen. 29…Lc6
- f4 30…Pc8
Ze gaat helemaal op de witte velden staan. Een andere opstelling was met 30…Pf5 31. Lc5 h5 Maar wit zal het paard op den duur kunnen verdrijven met g2-g3, h2-h3 en g3-g4.
- Lc5 b6 32. Ld4
32…Pd6!
Middels een trucje komt het paard op c4.
- a4!
Goed gespeeld van Peng. 33. Lxb6? was natuurlijk niet goed vanwege 33…Pc4
33…Pc4 34. Td3 Lc6
De koning mag niet naar de damevleugel omdat wit dan haar slag slaat op de andere kant. 34…Kd7 35. Tg3 g6 36. Th3 met pionwinst.
- Lxb6!
Nu deze pion van het bord gaat, wordt de verdediging problematisch. Hoe meer de stelling openkomt, hoe meer dat in het voordeel van de witspeler is.
35…Lxa4 36. Lc5 Lc6 37. Kf2 Ld5 Ook een zet als 37…h5 gaat mis na 38. Th3 g6 39. Ld4 Kf7 40. g4
- g4 Kf7 39. a3 h6 40. Td4 g5
- f5!
Nu de sterke positie van de loper op d5 definitief wordt aangetast, valt het eens zo mooie bolwerk als een kaartenhuis in elkaar.
41…Pe5 42. Kg3 Pc6 43. Td1 Pe5 44. Ld4 44…Pc6 45. fxe6+ Lxe6
45…Kxe6 46. Lxf6!
- Lc3 Ke7 47. Tf1 Pe5
- Lxe5!
Uiteraard wikkelt Peng nu af. De toren is superieur ten opzichte van de loper. De toren dringt makkelijk naar binnen met pionnen op twee vleugels.
48…fxe5 49. Tb1 e4 50. Tb6 a5 51. Ta6 Kf6 52. Txa5
De rest is niet moeilijk meer.
52…Lc4 53. Tc5 Lb3 54. Kf2 Ld1 55. h3 Kg6 56. Tc6+ Kg7 57. Tc1 Lb3 58. Ke3 h5 59. Tc7+ 1-0
“Jorden van Foreest zal zijn titel niet meer prolongeren.”
Hoewel misschien onwaarschijnlijk, kan Van Foreest volgens mij nog steeds kampioen worden met 4½ punt als hij vandaag wint van Van Wely en morgen van Sokolov. Bijvoorbeeld:
Ronde 6
Sokolov – L’Ami 1/2
Burg – Bok 0-1
Van den Doel – Ernst, Sipke 1 – 0
Van Wely – Van Foreest 0 – 1
Ronde 7
Van Foreest – Sokolov 1 – 0
Ernst – Van Wely 0 – 1
Bok – Van den Doel 1 – 0
L’Ami – Burg 1/2
Eindstand
1. Van Foreest 4½
2/3. Van den Doel, Van Wely 4
4. Ernst 3½
Dit scenario had ik ook gezien, maar het leek me zo onwaarschijnlijk dat ik het maar uitgebannen heb. Gezien de stellingen momenteel op de borden in ronde 6 (tijd 16:25) is deze kans nog niet helemaal verkeken. Van Wely heeft zojuist groot voordeel weggegeven…