Gespot 86: Polgardag!
Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.
Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.
Zaterdag 14 oktober was een bijzondere dag. Op initiatief van Judit Polgar werd het initiatief ‘ChessConnectUs’ georganiseerd. Het idee hierachter is dat het schaken ons over de gehele wereld op een of andere manier met elkaar verbindt. Laat dat nou net ook een belangrijk motto zijn van onze actieve KNSB-voorzitter, Marleen van Amerongen!
Judit Polgar (foto Jos Sutmuller)
Het leek me dan ook gepast om iets schaaktechnisch van Judit Polgar te publiceren. En wat is er dan leuker dan een bekend matpatroon, dat hun vader Laszlo Polgar in het fameuze boek met 5333+1 stellingen had gepubliceerd, door Judit op het bord wordt getoverd in een eigen partij? Het grappige is dat de tegenstander net daarvoor haar torenoffer had kunnen weerleggen op een geniale manier. Maar toen die dat niet had gevonden, ging hij dus op karakteristieke wijze onderuit.
Ik bied ze in opgavevorm aan. Eerst twee stellingen die ik uit het boek heb genomen en waar u even op mag puzzelen.
Dan de partij waarin het verborgen matbeeld ook te voorschijn kan komen als wit het fout doet. Mag u bedenken wat de goede zet moest zijn en wat er gebeurde toen hij het fout deed.
OPGAVE 1
Wit geeft mat in twee
OPGAVE 2
Wit geeft mat in twee
Guerrero Vargas, Andres – Polgar, Judit
Zwart staat beter, maar het is een chaotische stelling. Met haar volgende zet gaat Judit voor een geweldige aanvalspoging, die echter een vreselijk lek bevat.
27…Thg8
Met een computer kan vaak achteraf bepaald worden dat dit offer niet helemaal gezond is. Maar in een praktische partij kan deze (schijnbaar) geniale zet juist wel goed uitpakken. Want door pion g2 aan te vallen, wordt wit onder druk gezet. Met 27…d6 had zwart de lange diagonaal kunnen afsluiten en dat had haar groot voordeel opgeleverd. Wit krijgt niet het tegenspel dat hij in de partij wel krijgt.
28. d6!
Goed gezien van de witspeler! Het zou niet goed zijn om de toren direct te nemen: 28. hxg4 hxg4 29. Tc3 want na 29…Th8+ 30. Lh2 Txh2+!
31. Kxh2 Pf3+ 32. Kh1 Dh2# (zie analysediagram)
is wit vakkundig matgezet.
28…Dc6
Begrijpelijk duldt ze geen witte dame op de lange diagonaal, maar er blijkt iets aan de hand te zijn. .. De schade na 28…Dxd6 lijkt mee te vallen, maar 29. hxg4 hxg4 dwingt zwart tot dameruil na 30. De4+ Dc6 en dan is het duidelijk dat zwart waarschijnlijk niet genoeg compensatie heeft voor het geofferde materiaal.
29. hxg4 hxg4
Knap gevonden, hier hoort de toren te staan. Judit gaf na afloop dat 30. Te3 geen adequate verdediging is tegen 30…Th8+ 31. Kg1 vanwege 31…De4 en zwart wint.
30…Th8+ 31. Lh2 Dxd6
Zo brengt ze de dodelijke dreiging …Txh2+ opnieuw in de stelling.
32. De4+ Pc6
OPGAVE 3: Wat is nu wits beste voortzetting?
Inderdaad een geweldig boek 5333 + 1 van vader Polgar. Hij heeft nog meer, kilo’s wegende, boeken gemaakt met stellingen uit het eindspel, middenspel, minichess etc. Een juweeltje is het precies 20 jaar geleden uitgekomen en minder bekende Reform-Chess. Hierin komen briljante zetten voor op schaakborden van kleinere afmetingen (8×6, 5×8, 9×6 en 6×8). Bijgeleverd werden de schaakbordjes en de stukken. Het was bedoeld om sneller schaken te leren en kortere partijen te spelen, thuis, op reis, op de club, op school etc. De boeken zijn helaas uitverkocht en soms nog verkrijgbaar op de tweedehands boekenmarkt.
Pa Polgar had inderdaad goed gezien dat het trainen van (visuele) vaardigheden heel goed gedaan kan worden door dit soort matbeelden op te lossen. Dat andere boek ken ik ook. Ik vind het eerlijk gezegd niet zo’n goed idee om met schaakborden op een ander formaat te werken. Juist het zien van geometrische effecten op een bord van 8×8 is belangrijk om een goede schaker te worden.
De partij van Judit Polgar is uit de tweede ronde van de Olympiade in Tromso, Noorwegen tegen een onbekende I.M. uit Venezuela. Zelf keek ik meteen naar Th3. De gespeelde zet g3 wordt als een blunder betiteld. Ze had dus wel een beetje mazzel ook.
P.S. Deze Olympiade van augustus 2014 was het laatste schaaktoernooi dat Judit Polgar speelde, omdat ze zich nog diezelfde maand op 38 jarige leeftijd uit het wedstrijdschaak terugtrok.