de Volkskrant schaakrubriek 3 juli 2010
Koningsgambiet als favoriet aanvalswapen
Diep in zijn hart houdt iedere schaker van het Koningsgambiet, het favoriete aanvalswapen van onze aartsvaders. Velen zouden de opening graag in hun repertoire opnemen, maar durven het niet. Te vaak zijn ze gewaarschuwd dat het Koningsgambiet niet deugt. Rudolf Spielmann schreef in 1923 na vijf nederlagen met zijn lievelingsopening een afscheidsbrief onder de onheilspellende kop Vom krankenlager des Königsgambits. Bobby Fischer volgde in 1961 met zijn befaamde artikel A bust to the King’s Gambit.
Die waarschuwingen zijn begrijpelijk. Nigel Short beschreef eens een discussie met Vladimir Kramnik over de gambieten uit de negentiende eeuw. Voor het Evans Gambiet (1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4) had Kramnik begrip. Wit offert een onbelangrijke vleugelpion om lijnen te openen en de ontwikkeling van zijn stukken te versnellen. Maar voor het Koningsgambiet kon Kramnik geen sympathie opbrengen. Na 1. e4 e5 2. f4 exf4 heeft wit een pion verloren en zijn koningsvleugel verzwakt.
Toch zijn er altijd topspelers geweest die het niet kunnen laten, al slinkt hun aantal snel. In 2001 ontving de Wit-Rus Alexei Fedorov als ridder van het Koningsgambiet een uitnodiging voor het Corus-toernooi. Zijn favoriete opening hield geen stand tegen de wereldtop. Hij ontsnapte ternauwernood met remise tegen Anand en hij werd weggevaagd door Ivantsjoek. Fedorov heeft inmiddels het Koningsgambiet vaarwel gezegd.
Verreweg de succesvolste Koningsgambiet-speler is Boris Spassky. Hij heeft nooit verloren met de opening en zestien partijen tegen meestal zeer sterke tegenstanders gewonnen. Onvergetelijk is de overwinning op Bronstein uit het kampioenschap van de Sovjet-Unie in 1960. De slotcombinatie is gebruikt in de schaakscene in de James Bond film From Russia with love.
Spassky – Bronstein
Leningrad 1960
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Pf3 d5 4. exd5 Ld6 5. Pc3 Pe7 6. d4 0-0 7. Ld3 Pd7 8. 0-0 h6 9. Pe4 Pxd5 10. c4 Pe3 11. Lxe3 fxe3 12. c5 Le7 13. Lc2 Te8 14. Dd3 e2 15. Pd6!?
Briljant, maar minder sterk dan 15. Tf2. Zwart kon nu op de been blijven met 15 … Lxd6 16. Dh7+ Kf8 17. cxd6 exf1D+ 18. Txf1 cxd6 19. Dh8+ Ke7 20. Te1+ Pe5.
15 … Pf8 16. Pxf7 exf1D+ 17. Txf1
17 … Lf5
De schitterende pointe van de combinatie blijkt na 17 … Kxf7: 18. Pe5+ Kg8 19. Dh7+! Pxh7 20. Lb3+ Kh8 21. Pg6 mat
18. Dxf5 Dd7 19. Df4 Lf6 20. P3e5 De7 21. Lb3 Lxe5 22. Pxe5+ Kh7 23. De4+
Zwart geeft op.
Er is hoop voor de liefhebbers. Vorige week stal Magnus Carlsen in het Roemeense Medias de show door zijn partij tegen de Chinees Wang Yue te openen met het Koningsgambiet. Het werd geen partij als Spassky – Bronstein, maar het kan nu eenmaal niet altijd feest zijn.
Carlsen – Wang Yue
Medias 2010
1. e4 e5 2. f4 d5 3. exd5 exf4 4. Pf3 Pf6 5. Lc4 Pxd5 6. 0-0 Le7 7. Lxd5 Dxd5 8. Pc3 Dd8 9. d4 0-0 10. Lxf4 Lf5 11. De2 Ld6 12. Lxd6 Dxd6 13. Pb5 Dd8 14. c4 a6 15. Pc3 Pd7 16. Tad1 Lg6 17. Df2 Te8 18. h3 Tc8 19. Tfe1 Txe1+ 20. Txe1 c6 21. d5 Pf6 22. Dd4 cxd5 23. Pxd5 Pxd5 24. cxd5 Dd6 25. Pe5 Te8
Zwart kon zijn nadeel binnen de perken houden met 25 … f6 26. Pxg6 (26. Pc4? Db4) 26 … hxg6 27. Te6 Tc1+ 28. Kf2 Tc2+ 29. Kf3 Dd7.
26. Te3 Td8 27. Pc4 Df6 28. Te5 h6
Beter is 28 … b5 29. Pa5 h6, al staat wit ook dan beter na 30. Pb7 Tb8 31. Pc5.
29. d6!
29 … Lf5
Niet goed is 29 … b5 30. d7 bxc4 31. Te8+ Kh7 32. Dxf6 gxf6 33. Txd8.
30. Pb6 Le6 31. d7 Kh8 32. a4 g6 33. Dc3 Kg7 34. a5 h5 35. h4 Txd7 36. Pxd7 Lxd7 37. Dd4 Lc6 38. b4 Lb5 39. Kh2 La4 40. Td5 Lc6 41. Dxf6+ Kxf6 42. Tc5 Ke6 43. Kg3 f6 44. Kf2 Ld5 45. g3 g5 46. g4 hxg4 47. h5 Le4 48. Tc7 f5 49. h6 f4 50. h7 g3+ 51. Ke1 f3 52. h8D f2+ 53. Ke2 Ld3+ 54. Ke3
Zwart geeft op.
Carlsen won het toernooi in Medias met twee punten voorsprong. `Ik heb het gevoel dat mijn niveau nu hoog genoeg is om een match om de wereldtitel te winnen’, zei hij tegen de Noorse krant Dagbladet.
