de Volkskrant schaakrubriek 18 december 2010
Oude bokser Short doet een slag in de lucht
Ik ken mensen die met groot leedvermaak de verliespartijen van Nigel Short naspelen. Ze hebben een mooie week achter de rug, want Short ging door de molen in de London Chess Classic, een achtkamp met vier Engelse grootmeesters en vier wereldsterren. Wat hij ook probeerde, alles brak onder zijn handen af.
Die antipathie jegens Short heeft diverse redenen. Sommigen vinden hem een arrogante kwast die met zijn scherpe tong te vaak op gevoelige tenen trapt. Anderen verafschuwen zijn voorliefde voor ouderwetse woorden, waarvan de gewone sterveling de betekenis niet kent.
De aanhang van de anti-Short brigade groeide flink in 1993, toen hij Kasparov voorstelde te breken met de wereldschaakbond FIDE . Die stap leverde Short een bescheiden financieel voordeel op, maar de gevolgen voor de rest van de schaakwereld waren rampzalig. Pas vijftien jaar later waren de scherven gelijmd.
Het is allemaal waar. De breuk met de FIDE was een vandalistische wandaad en de ergernis over Shorts pompeuze taalgebruik is begrijpelijk. Toch is het me nooit gelukt een hekel aan hem te krijgen. Ik houd van zijn zelfspot en van zijn realistische kijk op zijn eigen prestaties. Altijd is hij beschikbaar voor commentaar. Na mooie overwinningen, maar ook na bittere nederlagen.
Dat Short zijn beperkingen kent, bleek een paar jaar geleden, toen hij het comité van het Corus-toernooi voorstelde hem niet meer uit te nodigen voor de hoofdgroep. Die was inmiddels te sterk voor hem, maar in de tweede groep zou hij misschien nog kunnen meekomen. Weinig spelers die eens een WK-match hebben betwist, zouden die zelfkennis hebben opgebracht.
Shorts beperkingen kwamen in de leeuwenkuil in Londen pijnlijk aan het licht. Triest was wat hem overkwam tegen Anand. Short leek een oude bokser die met zijn ooit verwoestende rechtervuist in de lucht sloeg en niets raakte.
Short – Anand na 34 … h6. Zwarts pionnenstructuur is versplinterd, maar zijn dame heeft een schitterende post op het centrale veld d5 en zijn koning staat veilig. Short dacht er anders over. In plaats van af te wikkelen naar een gelijkstaand eindspel met 35. Tf7 Tf8 36. Txf8+ Pxf8 37. De2 meende hij dat een stukoffer op zijn plaats was.
35. Pg5?
In zekere zin is het offer correct. Na 35 … hxg5 36. fxg5 Lg7 37. Dxh4+ Kg8 38. g6 Pf8 39. De7 De5 40. Df7+ Kh8 41. Lf4 De1+ 42. Kh2 Dh4+ moet zwart zich schikken in eeuwig schaak.
35 … Pxg5! 36. fxg5 hxg5 37. Lxg5
Een vraagteken is overbodig want dit was Shorts bedoeling toen hij 35. Pg5 speelde. Een alternatief is er niet, na 37. De2 g4 staat wit in hopeloze stand een pion achter.
37 … Lxg5 38. De2 Dd6!
Deze simpele verdediging had Short over het hoofd gezien. Hij had alleen gerekend met 38 … Lh6 39. De7 Dg8 40. De5+ Lg7 41. Txg7 Dxg7 42. Dxb8+.
39. Dh5+ Dh6 40. Df3 Tc8 41. Dxf5 Tc1+ 42. Kh2 Dd6+ 43. Kh3 Dg3
Mat.
Ook in slechte tijden kan het publiek op Short rekenen. Tegen landgenoot Howell koos hij een 19de eeuwse variant van het Koningsgambiet en tegen Nakamura permitteerde hij zich een kwajongensstreek door een opening te kiezen die als weerlegd geldt. Het liep niet goed af.
Nakamura – Short
Londen 2010
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 0-0 8. c3 d5 9. exd5 e4?
Short: `Dit is de roekeloosheid die voortkomt uit een score van 0,5 uit 4’.
10. dxc6 exf3 11. g3
Ook 11. d4 fxg2 12, Df3 is goed voor wit.
11 … Te8 12. d4 Lg4 13. Lg5 h6 14. Lxf6 Lxf6 15. Pd2 Dd6 16. h3! Lh5
Of 16 … Txe1+ 17. Dxe1 Lxh3 18. De4 met verovering van de pion op f3.
17. Dc2 Lg5 18. Pe4 Dxc6 19. Pxg5 hxg5
20. Df5!
Nogmaals Short: `Toen ik een pion achterstond, had ik nog enig vertrouwen in mijn stelling. Nu, bij materieel evenwicht, sloeg de wanhoop toe’. Terecht, zwart zal in de nabije toekomst opnieuw een pion kwijtraken, waarna wits technische taak eenvoudig is.
20 … Txe1+ 21. Txe1 Te8 22. Te5 Txe5 23. dxe5 Lg6 24. Dxg5 De4 25. Dd8+ Kh7 26. Dh4+ Dxh4 27. gxh4 f6 28. exf6 gxf6 29. Ld5 a5 30. b4 axb4 31. cxb4 Ld3 32. Kh2 Lc4 33. Le4+ Kh6 34. a3
Zwart geeft op.
